آیا شیطان و فرشتگان می‌توانند به افکار ما آگاهی داشته باشند؟ (پرسش)

آیا شیطان و فرشتگان می‌توانند به افکار ما آگاهی داشته باشند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلی	علم غیب

آیا شیطان و فرشتگان می‌توانند به افکار ما آگاهی داشته باشند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

پاسخ نخست

سیده رابیل

خانم سیده رابیل در مقاله «جستاری در مسئله علم غیب» این‌باره گفته‌ است:

«مقدمتاً باید یادآور شد که مطابق با صریح آیات قرآن کریم، ملائکه الهی تا خداوند به آنها علمی نداده است،‌ از چیزی آگاهی ندارند: ﴿قَالُواْ سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا﴾ از مطالب پیشین نیز به دست می‌آید که اساساً یکی از طرقی که پیامبران به وسیله آن،‌ از امور غیبی آگاه می‌شوند،‌ از راه فرشتگان است. بنابراین می‌توان مدعی شد که خداوند متعال ملائکه رسول را آگاه از محتوای پیام وحی کرده و آنها چنین پیامی را به پیامبران ابلاغ می‌کنند. روشن است که در این فرایند،‌ ملائکه نیز به طور طبیعی از امور غیبی آگاه می‌شوند. به این آیات توجه کنید: ﴿وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلاَّ وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاء حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاء إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ ﴾ ؛ ﴿نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الأَمِينُ﴾ با توجه به آنچه که گذشت،‌ فرشتگان نیز عالم به غیب هستند».

پاسخ دیگر

۱. پژوهشگران وبگاه اسلام کوئست.

وبگاه اسلام کوئست پژوهشگران «وبگاه اسلام کوئست» در این‌باره گفته‌اند: «علم به غیب ذاتاً از آن خدا است و غیر او کسی مستقلاً علم به غیب ندارد، اما هر موجودی که خداوند به او اجازه داده باشد، می‌تواند علم غیب داشته باشد و افکار ما را بخواند. به عبارت دیگر، فقط خدا علم غیب دارد. هر گاه که بخواهد و صلاح بداند باب آن‌را براى پیامبران و فرشتگان خود می‌گشاید، و هر گاه بخواهد آن‌را بروى آنان می‌بندد و ایشان را از فهمیدن آن ممنوع می‌نماید. مطمئناً برخی از فرشتگان نگهبان، به پاره‌ای از افکار ما آگاهی دارند،اگرچه بر اساس برخی روایات، برخی افکار نیز از نگاه آنان مخفی بوده و تنها خدا است که آن‌را می‌داند. امام علی (ع) در مناجات با خداوند می‌گوید: «...وَ جَعَلْتَهُمْ شُهُوداً عَلَیَّ مَعَ جَوَارِحِی وَ کُنْتَ أَنْتَ الرَّقِیبَ عَلَیَّ مِنْ وَرَائِهِمْ وَ الشَّاهِدَ لِمَا خَفِیَ عَنْهُم‏...» شیاطین نیز تا حدودی بر افکار ما احاطه دارند و به همین دلیل تلاش می‌کنند تا نیت‌های ما را در جهت شر ساماندهی کنند. مطابق آیه شریفه ﴿وَحِفْظًا مِّن كُلِّ شَيْطَانٍ مَّارِدٍ﴾، شیاطین با شیطنتشان به بالا می‌رفتند تا کلام فرشتگان را بشنوند وقتى به زمین می‌رسیدند ادعا می‌کردند ما علم غیب می‌دانیم؛ لذا پروردگار، آسمان را از شر شیاطین محفوظ داشت و هر وقت بخواهند بالا بروند آنان را با شهاب ثاقب دفع می‌کنند».

پرسش‌های وابسته

1. آیا در میان مخلوقات فقط انسان عالم به غیب می‌شود؟ (پرسش)
2. آیا انسان آگاه از غیب باید عصمت داشته باشد؟ (پرسش)
3. چه کسی غیر از خدا عالم به غیب است؟ (پرسش)
4. آیا همه پیامبران علم غیب داشته‌اند؟ (پرسش)
5. آیا همه امامان علم غیب داشته‌اند؟ (پرسش)
6. آیا امام معصوم عالم به غیب است؟ (پرسش)
7. آیا غیر از پیامبران و امامان انسانی عالم به غیب می‌شود؟ (پرسش)
8. آیا غیر از پیامبران و امامان انسانی توان پیشگویی را دارد؟ (پرسش)
9. تفاوت علم غیب خدا و معصوم چیست؟ (پرسش)
10. آیا مقام علم غیب به غیر معصوم داده می‌شود؟ (پرسش)
11. شرایط دستیابی غیر معصوم به علم غیب چیست؟ (پرسش)
12. غیر معصوم از چه راهی می‌تواند به غیب آگاهی یابد؟ (پرسش)
13. ادراک کدام علوم غیبی برای غیر معصوم ممکن است؟ (پرسش)
14. آیا غیر معصوم وظیفه دارد به دنبال فراگیری علوم غیبی باشد؟ (پرسش)
15. وظایف علمی و عملی غیر معصوم در قبال علوم غیبی چیست؟ (پرسش)
16. در صورت آگاهی از برخی علوم غیبی آیا غیر معصوم اجازه انتقال آن به دیگران را دارد؟ (پرسش)
17. آیا آگاهی غیر معصوم از غیب با حکمت الهی در امتحان او منافات ندارد؟ (پرسش)
18. با توجه به اینکه علم غیب غیر خدا ویژه رسولان برگزیده است آگاهی غیر معصوم از برخی امور غیبی چه توجیهی دارد؟ (پرسش)
19. آیا از راه غیر مشروع می‌توان به علم غیب دست یافت؟ (پرسش)
20. با توجه به عقیده بداء آیا بهره‌مندی انسان از علم غیب به معنای برتری مخلوق بر خالق نیست؟ (پرسش)
21. آیا آگاهی از سرنوشت به نفع انسان یا به ضرر اوست؟ (پرسش)
22. آیا آیه ۳۰ سوره بقره مثبت علم غیب فرشتگان است؟ (پرسش)