ابومرثد غنوی در قرآن

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

او را از نخستین مهاجران به مدینه و از بزرگان صحابه شمرده‌اند.[۱] پیامبر (ص) در پیمان مؤاخات، او را برادر عبادة بن صامت کرد.[۲] در نخستین سریّه (سال اوّل هجرت به فرمان‌دهی حمزه) یکی از ۱۵ مهاجر شرکت‌ کننده بود [۳] که به نقلی، پرچم آن را در دست داشت.[۴] در جنگ بدر با فرزندش مرثد حضور یافت[۵] و گویا تنها پدر و پسری هستند که هر دو، عنوان "بدری" دارند.[۶] ابومرثد در غزوه احد، خندق و دیگر غزوات نیز حاضر بود. فرزندش مرثد در سریّه "رجیع" (چهارم هجرت) که خود فرمانده آن بود، به شهادت رسید.[۷] وی از ‌جمله راویان حدیث پیامبر (ص) است[۸] و در زمان خلافت ابوبکر[۹] یا عثمان [۱۰] در مدینه، درگذشت.[۱۱]

ابومرثد در شأن نزول

از مقاتل نقل است [۱۲] که آیه ﴿وَلَا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكَاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَلَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَلَا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ أُولَئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ[۱۳] درباره ابومرثد نازل شده که در مأموریتی به مکه، زن زیبای مشرکی از او خواست تا وی را به همسری برگزیند؛ ولی چون حکم آن را از رسول خدا (ص) پرسید، وحی آمد: ﴿وَلَا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ.[۱۴]

منابع

پانویس

  1. اسدالغابه، ج‌۴، ص‌۴۷۲.
  2. الطبقات، ج‌۳، ص‌۳۴.
  3. المغازی، ج‌۱، ص‌۹؛ الطبقات، ج۲، ص‌۳‌ـ‌۴.
  4. الطبقات، ج‌۲، ص‌۳‌ـ‌۴.
  5. المغازی، ج‌۱، ص‌۱۵۳؛ الطبقات، ج‌۳، ص‌۳‌ـ‌۴؛ اسدالغابه، ج‌۴،ص‌۴۷۲.
  6. البدایة والنهایه، ج‌۶، ص‌۲۶۶؛ تهذیب الکمال، ج‌۲۴، ص‌۲۲۴.
  7. الطبقات، ج۳، ص۳۵.
  8. اسدالغابه، ج‌۴، ص‌۴۷۲؛ الاصابه، ج‌۷، ص‌۳۰۵.
  9. الطبقات، ج‌۳، ص‌۳۵.
  10. جمهرة انساب العرب، ص‌۲۴۷.
  11. خراسانی، محمد، مقاله «ابومِرثَد»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲، ص 57-58.
  12. اسباب‌النزول، ص‌۶۵، روض‌الجنان، ج‌۳، ص‌۲۲۲؛ الدرالمنثور، ج۱، ص‌۶۱۴.
  13. «با زنان مشرک ازدواج نکنید تا ایمان آورند که کنیزی مؤمن از زن (آزاد) مشرک بهتر است هر چند (آن زن مشرک) دلتان را برده باشد، و به مردان مشرک (نیز) زن مؤمن ندهید تا ایمان آورند که یک برده مؤمن از مرد (آزاد) مشرک بهتر است هر چند (آن مرد مشرک) از شما دل برده باشد، آنان (شما را) به دوزخ فرا می‌خوانند و خداوند به بهشت و آمرزش- به اذن خویش- فرا می‌خواند و آیات خود را برای مردم روشن می‌دارد باشد که آنان پند گیرند» سوره بقره، آیه ۲۲۱.
  14. خراسانی، محمد، مقاله «ابومِرثَد»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲، ص 58.