حکومت پدرمیراثی
مقدمه
«پاتریمونیالیسم» یا «حکومت پدرمیراثی» حاکمیتی سیاسی است که یک خاندان پادشاهی، قدرت را از راه یک دستگاه عریض و طویل اداری به صورت اجباری اعمال می‌کند. شکل ابتدایی این نوع از سیادت، با اعمال قدرت یک رییس قبیله که یک دستگاه اداری را پی‌ریزی می‌کند، به وجود می‌آید. در سنخ‌شناسی رژیم‌های سیاسی، باید میان پاتریمونیالیسم و سلطانیسم فرق گذاشت. سلطانیسم اصطلاحی است که برای توصیف نظام‌های سنتی، به‌ویژه در خاورمیانه، به کار می‌رود. سلطانیسم حالت افراطی پاتریمونیالیسم است که در آن سلطه بر پایه اراده شخص قرار گرفته است و بالاترین مقام حکومتی (شاه، حاکم، رییس،...) از تمامی قید و بندهای نظام سنتی آزاد است، از این رو، او به جای اعمال قدرت رسمی / قانونی، شبکه روابط وفادارانه و چاکرمنشانه، و وابستگی‌های خصوصی را به کار می‌برد. ویژگی‌های اصلی پاتریمونیالیسم عبارتند از:
- دیوان‌سالاری سیاسی و اداری به صورت کامل به مثابه ابزار خصوصی در انحصار شاه است و حاکم در راس هرم سیاسی - اقتصادی قرار می‌گیرد؛
- حاکمیت سیاسی یک جانبه شاه تحت رژیم پاتریمونیال، زمینه رشد نظام سرمایه‌داری ناقص دلال صفت است؛ از این رو، رژیم پاتریمونیال برخلاف فئودالیسم، تعهدی نسبت به حفظ مرزها و فعالیت‌های اجتماعی ندارد. پاتریمونیالیسم بدون منازع در صحنه اجتماعی حضور دارد؛
- تفاوت نظام اداری پاتریمونیال با دیوان‌سالاری عقلانی در ابهام مرزهای حوزه عمومی و حوزه خصوصی در پاتریمونالیسم است[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ دانشنامه سیاسی، ص۲۵۳، فرهنگ سیاسی آرش، ص۱۴۷، فقه سیاسی، ج۱، ص۸۱.
- ↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی ج۱، ص ۴۴۶.