شیوع در فقه سیاسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

از "شیع" به معنای توّسع در امری[۱] یا اشاعة (بدی در مورد کسی را شایع‌ کردن)[۲]. مصدرِ أشاعه و تشیع در معنای افشا کردن، انتشار دادن، آشکار کردن، شایع‌ کردن[۳] و گسترش‌ دادن.

إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ[۴].

این آیه شریفه نهی از شایعه‌ کردن فحشا و اعمال زشت در مورد مؤمنان مانند اتهام زنا، لواط و... را در بر دارد[۵]. فراگیر شدن اتهام فحشا درباره مؤمنان در جامعه حرمت و آبروی آنها را از بین می‌برد و بی‌آبرویی و هتک حرمت از خسارت‌هایی است که گاهی قابل جبران نیست؛ علاوه بر این، شایع ‌شدنِ فحشا در مورد افراد، فی ‌نفسه در جامعه ایجاد آسیب می‌کند و باعث آسان انگاری و جرئت‌ یافتن افراد سست ‌ایمان و فاسق در اقدام به آن می‌گردد[۶].

انگیزه غالب این اتهامات در جامعه، کینه، حسد و برتری‌طلبی (ولو اخلاقی) شایعه سازان و شایعه ‌پراکنان نسبت به افرادی است که از این طریق در صدد تخریب شخصیت، هتک حرمت و ریختن آبروی آنان هستند[۷].

در فرهنگ سیاسی نیز از جمله ترفندهای ضد اخلاقی در خارج کردن رقیب از عرصه رقابت و قدرت یا تخریب شخصیت پیشوایان و صاحبان قدرت، اتهام ناروا و زشتکاری به آنهاست[۸].[۹]

منابع

پانویس

  1. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۱۶۶.
  2. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۳۵.
  3. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۳۵.
  4. «بی‌گمان کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان، (تهمت) کار زشت شایع شود عذابی دردناک در این جهان و در جهان واپسین خواهند داشت و خداوند می‌داند و شما نمی‌دانید» سوره نور، آیه ۱۹.
  5. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۹۳.
  6. وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۱۸، ص۱۸۲-۱۸۳.
  7. وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۱۸، ص۱۸۲-۱۸۳.
  8. علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۳۹۱.
  9. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۸۱-۳۸۲.