صخره در قرآن

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

﴿قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ...[۱]. در قاموس قرآن لغت «صخر» چنین معنی شده است: سنگ سخت. در اقرب بزرگی را نیز قید می‌کند. برخی نویسندگان نیز الصخر را سنگ سخت معنی کرده‌اند.[۲]. این سنگ می‌تواند نقطه‌ای از کره زمین را برای ما مشخص کند که در کنار آن نقش آفرینان ماجرا به قول علامه طباطبایی منزل کردند[۳].

داستان از چه قرار است؟

برای شناخت این مکان نیازمند بازخوانی مختصر حضرت موسی و مرشد وی هستیم. «خدای سبحان به موسی وحی کرد که در سرزمینی، بنده‌ای دارد صاحب علم که موسی آن علم را ندارد... او را خواهد دید با این نشانه که هر جا ماهی، زنده و یا گم شد، همان جا او را خواهد یافت»[۴]. موسی با شاگردش (یوشع بن نون) به راه افتاد. در جایی که دو دریا به هم می‌پیوست ماهی را فراموش کردند و ماهی در دریا راه خویش را گرفت و رفت. چون از آنجا رد شدند حضرت موسی به شاگردش و به تعبیر تورات خادمش گفت: ماهی را بیاور که گرسنه‌ایم. یوشع بن نون پاسخ داد: آیا به یاد داری که در کنار صخره بودیم ماهی را فراموش کردم ماهی در آنجا ماند. اینها را آیات قبلی همین سوره و آیه بیان می‌کنند. قرآن اسمی از حضرت خضر به میان نمی‌آورد ولی روایات آن را برای ما به یادگار گذاشته‌اند.[۵]

خضر کیست؟

«خضر در قصص اسلامی از اولیاء و به گفته بعضی از مفسران از انبیاء است»[۶]. «خضر در گذر از ظلمات و راه یافتن به سرچشمه آب حیات نیز همراه ذوالقرنین بود و برخلاف ذوالقرنین که از آب حیات محروم بود در سرچشمه آن غوطه زد و از آن نوشید و حیات جاوید یافت»[۷].[۸]

محل دیدار

را صرف نظر از احتمالات زیادی که داده شده است و ما در ذیل مجمع البحرین به آن خواهیم پرداخت در اینجا برای اتمام بحث می‌گوییم: جایگاهی که در آنجا موسی و خضر یکدیگر را ملاقات کردند «مجمع البحرین» است.[۹]

منابع

پانویس

  1. «گفت: آیا دیدی (چه بر سرمان آمد) آنگاه که بر آن تخته سنگ جای گرفتیم؟ من آن ماهی را از یاد بردم و جز شیطان کسی یادکرد آن را از یاد من نبرد و شگفتا راه خود را در دریا در پیش گرفت و رفت» سوره کهف، آیه ۶۳.
  2. حسین بن محمد راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن.
  3. ر.ک: تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۵۷۷.
  4. لطیف راشدی، قصه‌های قرآن، ص۳۹۸.
  5. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۶۲.
  6. دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ص۹۹۰.
  7. اطلاعات قرآنی، ص۲۵۰.
  8. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۶۳.
  9. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۶۴.