عنت

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

به رنج و محنت افتادن[۱]، گناه[۲]، دشمنی که در آن خوف و هلاک باشد [۳]. اصل آن به معنای مشقت[۴] در مقابل سهولت و صحت.

﴿لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ[۵].

این اصطلاح در قرآن کریم به مشقت جمعی و اختلال نظم اجتماعی اطلاق شده است[۶]. خداوند تعالی رسول اکرم (ص) را به دلیل ناخوش‌داشتن مشقت و ضرر مردم ستوده است ﴿لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ[۷].[۸].

از اوصاف برجسته و نیک رهبران الهی، ناراحتی از مشقت و ضرر مردم است و ازآنجاکه مردم دلسوزی پیامبر (ص) را در امور دنیایی و اُخروی خود درک می‌‌کردند، به او عشق می‌ورزیدند و چنین رابطه‌ای شکافی میان مردم و حکومت باقی نمی‌گذاشت.

آیات دیگری از قرآن کریم نیز به تأیید اخلاق و سیاست‌های پیامبر اکرم (ص) پرداخته که نفی رنج و محنت مردم را به دنبال داشته است: ﴿وَاعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ[۹]. تبعیت پیامبر (ص) از خواسته مردم که برخاسته از منافع شخصی آنهاست، می‌تواند موجب مشقت بیشتر و اختلال در امور اجتماعی آنها گردد.

و از سیاست‌های دشمنان، ایجاد رنج و مشقت و اختلال در جامعه مسلمین بوده و هست: ﴿لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ[۱۰].[۱۱]

منابع

پانویس

  1. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۹.
  2. خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۷۲.
  3. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۸۹.
  4. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۱۵۰.
  5. «بی‌گمان پیامبری از (میان) خودتان نزد شما آمده است که هر رنجی ببرید بر او گران است، بسیار خواستار شماست، با مؤمنان مهربانی بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۱۲۸.
  6. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۵۴.
  7. «بی‌گمان پیامبری از (میان) خودتان نزد شما آمده است که هر رنجی ببرید بر او گران است، بسیار خواستار شماست، با مؤمنان مهربانی بخشاینده است» سوره توبه، آیه ۱۲۸.
  8. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۴۱۲.
  9. «و بدانید که فرستاده خداوند در میان شماست، اگر در بسیاری از کارها از شما پیروی کند به سختی می‌افتید» سوره حجرات، آیه ۷.
  10. «ای مؤمنان! کسانی از غیر خودتان را محرم راز مگیرید که از هیچ تباهی در حقّ شما کوتاهی نمی‌کنند و دوست می‌دارند شما در سختی به سر برید» سوره آل عمران، آیه ۱۱۸.
  11. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۲۷.