قیام محمد بن قاسم
قیام محمد بن قاسم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: قیام محمد بن قاسم در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
قیام محمد بن قاسم بن علی بن عمر بن علی بن حسین (ع)[۱] بارزترین انقلاب علویان، پس از شهادت امام رضا (ع)، است. محمد مردی پارسا و نیک نهاد بود. پیروانش او را صوفی لقب دادند؛ زیرا همواره جامه‌ای خشن از پشم سفید بر تن داشت و در زهد و پارسایی زبان‌زد بود. او نیز مانند بسیاری از رهبران شیعی، قیام خود را از کوفه آغاز کرد، سپس به رقه رفت. در آنجا گروهی از زیدیان به او پیوستند و همراه وی به خراسان رفتند. طولی نکشید که هزاران تن از شیعیان و علاقه‌مندان اهل بیت از روستاها و شهرهای خراسان، خصوصاً شهر مرو، با وی بیعت کردند. محمد چندی بعد به طالقان آمد و مردم را به الرِّضَا مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (ص) فرا خواند. این شعار مبهم که از آغاز دعوت عباسی و پس از پیروزی آن، دستاویز بیشتر قیام‌ها و آشوب‌های شیعیان علوی، زیدی، حسنی و حتی غیرشیعیان بود، موجب توجه و علاقه اهل طالقان و دیگر نقاط خراسان به محمد بن قاسم شد. از این‌رو، آنان گرد او اجتماع کردند و او را اولین و شایسته خلافت و امامت دانستند[۲]. گسترش دامنه قیام محمد، معتصم و خلافت او را تهدید کرد؛ لذا عبدالله بن طاهر را مأمور دستگیری وی کرد. عبدالله با محمد جنگ‌های متعددی کرد تا آنکه در نسا بر او دست یافت و وی را نزد معتصم فرستاد[۳]. معتصم، یکی از ترکان را به نام سرور خادم بر محمد گمارد تا وی را در زندان نگهدارد؛ اما مدتی بعد، در شب عید فطر سال ۲۱۹ ق. محمد از زندان گریخت[۴] و تا پایان عمر مخفیانه زیست و همواره سرجنبان شورش‌ها و انقلاب‌هایی بود که علیه حکومت ظالمانه آل عباس برپا می‌گردید[۵].[۶].
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۷۱.
- ↑ الکامل، ج۶، ص۴۴۲.
- ↑ الکامل، ج۶، ص۲۲۳.
- ↑ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۷۲.
- ↑ مدرسی، محمدتقی، امامان شیعی و جنبش‌های مکتبی، ص۳۱۲.
- ↑ خضری، سید احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه ص ۲۰۸.