پرش به محتوا

جنگ صفین در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۳۰۲: خط ۳۰۲:


در نتیجه این جمع که نام برخی از آنان بیان شده بود، از فرماندهان حضرت در صفّین بودند. گرچه [[تأیید]] برخی نام‌ها مشکل است<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 67 - 75.</ref>
در نتیجه این جمع که نام برخی از آنان بیان شده بود، از فرماندهان حضرت در صفّین بودند. گرچه [[تأیید]] برخی نام‌ها مشکل است<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 67 - 75.</ref>
==[[پرچمداران]] [[قبایل]] در [[صفّین]]==
هر قبیله‌ای در صفّین عَلم خود را به اهتزاز در می‌آورد و با [[دشمن]] می‌جنگید. وقتی [[علم]] داری کشته می‌‌شد، دیگری از همان [[قبیله]] با [[شجاعت]] و سرعت جای گزین او می‌گردید. به نمونه‌هایی چند بنگرید:
=== پرچمداران [[هَمدان]] ===
گروهی از [[جوانان]] قبیله[[همدان]] که آن [[روز]] هشت صد تن بودند، در جناح راست [[سپاه علی]]{{ع}} چنان [[پایداری]] کردند که ۱۸۰ مرد از آنان کشته شدند که یازده تن از سران قبیله بودند. و چون یکی از پای در می‌آمد، دیگری [[پرچم]] را به دست می‌گرفت. در این تلاش و [[نبرد]] دلاورانه و به اهتزاز درآوردن پرچم، نخست شش [[برادر]] یکی پس از دیگری، بعد سه برادر دیگر و آن‌گاه دو برادر به [[شهادت]] رسیدند. سپس [[ابو‌القلوص وهب بن کریب]] پرچم را گرفت و خواست [[یورش]] بَرد که یکی از مردان قومش بدو گفت: بازگرد، چون بزرگان [[قوم]] تو در اطراف آن کشته شدند.
[[شهدا]] عبارت بودند از:
#نخستین [[پرچم‌دار]]: [[کریب بن شریح]]؛
#[[شرحبیل‌ بن‌ شریح]]؛
#[[مرثد بن‌ شریح]]؛
#[[هبیرة‌ بن‌ شریح]]؛
#[[یریم‌ بن‌ شریح]]؛
#و سپس [[شمر بن شریح]]؛ این شش برادر، همه کشته شدند.
#[[سفیان بن زید]]؛
#[[عبد بن‌ زید]]؛
#[[کرب بن زید]]؛ این سه برادر نیز کشته شدند.
#[[عمیر بن بشر]]؛
#و برادرش [[حارث بن بشر]] هم کشته شدند<ref>وقعة صفّین، ص۲۵۲؛ پیکار صفّین، ص۳۴۴؛ تاریخ طبری، چ اعلمی، ج۴، ص۱۴؛ ابن‌ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۰۱. در تاریخ طبری به جای شمر، سمیر و عوض بشر، بشیر آمده است.</ref>.
[[شیخ طوسی]]، اسامی پرچم‌داران را از سفیان به بعد، با تفاوتی در ذیل نام پدرشان نوشته است. اهمیت موضوع به گونه‌ای است که شیخ می‌نویسد: [[سفیان بن یزید]] پرچم را به دست گرفت، سپس برادرش عبید، آن‌گاه برادرش کرب بعد از آن [[عمیرة بن بشر]]، سپس برادرش حارث، که همه کشته شدند. بعد پرچم را ابو‌القلوص وهب بن کریب گرفت<ref>رجال الطوسی، ص۶۷، شمارۀ ۶۱۰- ۲۵.</ref>.
شیخ طوسی، نام پنچ برادر را با تفاوتی در شرح حال شرحبیل آورده و می‌نویسد: [[شرحبیل]]، [[هبیره]]، [[کریب]]، [[برید]] (یزید) شمیر و گفته می‌شود: [[شتیر]] [[برادر]] بودند، [[فرزندان]] [[شهید]] [[شریح]] در [[صفّین]]، یکی بعد از دیگری [[پرچم]] را می‌گرفت تا کشته می‌شد<ref>رجال الطوسی، ص۶۷، شمارۀ ۶۲۳- ۹.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 266 - 268.</ref>
===[[پرچمداران]] [[نهد]]===
پرچم‌داران [[بنی نهد بن زید]]، یازده تن بودند که هریک پرچم را بعد از دیگری می‌گرفت، تا کشته یا مجروح می‌شد:
#نخست، [[عَلَم]] به دست [[مسروق بن هیثم بن سلمه]] بود که کشته شد.
#[[صخر بن سُمیّ]]؛
#[[علی بن عمیر]]؛
#[[عبدالله بن کعب]]؛
#[[سلمة بن خذیم بن جرثومه]]؛
#[[عبدالله بن عمرو بن کبشه]]؛
#[[ابو‌مسبّح بن عمر جهنی]]؛
#[[عبدالله بن نزّال]]؛
#[[عبدالرّحمان بن زهیر]]؛
#سپس غلامش، مخارق، که او هم کشته شد.
#در پایان، پرچم به دست [[عبدالرحمان بن مخنف اَزدی]] افتاد<ref>وقعة صفّین، ص۲۶۱؛ پیکار صفین، ص۳۵۶؛ ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۰۸.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 268.</ref>
===پرچمداران [[بجیله]]===
سه عَلم‌دارِ [[بجیله]] کشته شدند. پرچم بجیله در صفّین به دست ابو‌شدّاد، [[قیس بن مکشوح بن هلال احمسی]] بود که به [[سپاه معاویه]] [[حمله]] کرد تا کشته شد. پرچم را [[عبدالله بن قلع احمسی]] به دست گرفت. او هم جنگید و کشته شد. آن‌گاه برادرش عبدالرّحمان بن قلع پرچم را به دست گرفت؛ او نیز کشته شد. [[عفیف بن ایاس احمسی]] علَم را به دست گرفت و جنگید تا افرادی بین او و [[سپاه]] [[دشمن]] قرار گرفتند<ref>وقعة صفّین، ص۲۵۸؛ پیکار صفّین، ص۳۵۲؛ ابن اعثم، الفتوح، ج۳، ص۱۴۵.</ref>.
[[ابن عبدالبر]]، [[قیس بن مکشوح مرادی]] را [[پرچم‌دار]] علی در صفّین دانسته که پس از نبردی [[شجاعانه]]، به [[شهادت]] رسیده است<ref>الإستیعاب، ج۳، ص۱۳۰۰؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۴۶.</ref>. [[ذهبی]] می‌نویسد: قیس از [[شجاعان]] [[عرب]] بود که [[زمان پیامبر]] را [[درک]] کرده ولی در یَمَن و برضدّ [[اسود عنسی]] تلاش کرد. او از [[یاران]] شهید علی{{ع}} در صفّین بود<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳، ص۵۸۳.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 268 - 269.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش