بجیله در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←بجیله در دوران خلافت امیرالمؤمنین{{ع}}
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
== بجیله در دوران [[خلافت امیرالمؤمنین]]{{ع}} == | == بجیله در دوران [[خلافت امیرالمؤمنین]]{{ع}} == | ||
[[کشته شدن عثمان]] در ذی‌الحجه سال سی و پنج [[هجری]]، [[بیعت]] عمومی [[مردم]] با علی{{ع}} را به عنوان [[خلیفه مسلمین]] به همراه داشت. [[قاطعیت]] [[حضرت]] در [[اجرای عدالت]] در کنار دیگر عوامل، [[مخالفت]] و [[بیعت‌شکنی]] جمعی که بعدها در [[تاریخ]] به [[ناکثین]] مشهور شدند را در پی داشت. آنان با حضور در [[بصره]] به غائله‌ای دست زدند که به "[[جمل]]" شهره است. با برپایی [[جنگ جمل]] در [[سال ۳۶ هجری]] علیه [[خلیفه]] بحق [[مسلمین]]، [[کوفیان]] که هفت گروه از قبایل[[ازد]]، [[بجیله]] و [[خثعم]] نیز در میانشان بودند،<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۴۴.</ref> علی‌رغم کارشکنی‌های [[ابوموسی اشعری]]، با تلاش [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} و [[مالک اشتر]] و [[عمار]] به کمک [[سپاه علی]]{{ع}} شتافتند. بسیاری از مردم بجیله همراه با جمعی دیگر از مسلمین خود را از کوفه به [[ذی قار]] نزد علی{{ع}} رساندند.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۴، ص۴۰۰؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۲۳۲ | [[کشته شدن عثمان]] در ذی‌الحجه سال سی و پنج [[هجری]]، [[بیعت]] عمومی [[مردم]] با علی{{ع}} را به عنوان [[خلیفه مسلمین]] به همراه داشت. [[قاطعیت]] [[حضرت]] در [[اجرای عدالت]] در کنار دیگر عوامل، [[مخالفت]] و [[بیعت‌شکنی]] جمعی که بعدها در [[تاریخ]] به [[ناکثین]] مشهور شدند را در پی داشت. آنان با حضور در [[بصره]] به غائله‌ای دست زدند که به "[[جمل]]" شهره است. با برپایی [[جنگ جمل]] در [[سال ۳۶ هجری]] علیه [[خلیفه]] بحق [[مسلمین]]، [[کوفیان]] که هفت گروه از قبایل [[ازد]]، [[بجیله]] و [[خثعم]] نیز در میانشان بودند،<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۴۴.</ref> علی‌رغم کارشکنی‌های [[ابوموسی اشعری]]، با تلاش [[امام حسن مجتبی]]{{ع}} و [[مالک اشتر]] و [[عمار]] به کمک [[سپاه علی]]{{ع}} شتافتند. بسیاری از مردم بجیله همراه با جمعی دیگر از مسلمین خود را از کوفه به [[ذی قار]] نزد علی{{ع}} رساندند.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۴، ص۴۰۰؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۲۳۲.</ref> | ||
[[بجیله]] و کارگزاری [[حکومت امیرالمؤمنین]]{{ع}} | پیش از آغاز [[جنگ]]، علی{{ع}} برای [[ازد]] و بجیله و خثعم و [[خزاعه]] [[پرچم]] بست و [[مخنف بن سلیم ازدی]] را بر آنان گماشت<ref>دینوری، اخبار الطوال، ص۱۴۶. و با اندک اختلاف: بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۲۳۶؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۴، ص۵۰۰.</ref> و [[رفاعة بن شداد بجلی]] چهره مشهور بجلیان را به [[فرماندهی]] جناح راست [[لشکر]] پیاده [[سپاه امیرالمؤمنین]]{{ع}} [[منصب]] کرد.<ref> ابن اعثم، الفتوح، ج۲، ص۴۶۸.</ref> این قبیله در صفین نیز حضور یافت؛ بسیاری از افراد این [[قبیله]] در این [[جنگ]] جانب [[حضرت علی]]{{ع}} را گرفتند و جز اندکی، همگی در [[سپاه]] آن [[حضرت]] حضور داشتند. <ref> نصربن مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ص۶۰،۲۰۵،۲۲۸ـ۲۲۹.</ref> هر چند گروهی از آنان در [[جنگ صفین]] با [[سپاه شام]] همراه بودند <ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۴، ص۵۰۰، ۵۶۱، ۵۶۲؛ دینوری، الاخبار الطوال،۱۴۴- ۱۴۶، ۱۷۲.</ref> که [[یزید بن اسد بن عبدالله بجلی]] از خطبای [[قهار]] [[عرب]] و [[مطاع]] یمنیان که چون [[مردم]] را به [[قتال]] با [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[صفین]] می‌‌خواند خطیب‌الشیطان خوانده شده است، از جمله آنانند.<ref> إحسان النص، مقاله "[قبیلة] بجیلة"، الموسوعة العربیه. نیز ر. ک. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۲۲، ص۲۷۸.</ref> در این جنگ، به نقل از [[ابن اعثم]]، علی{{ع}}، [[مخنف بن سلیم ازدی]] را به فرماندهی [[ازد]]، [[بجیله]]، [[خثعم]]، [[انصار]] و [[خزاعه]] [[منصوب]] نمود.<ref> نصر بن مزاحم منقری، وقعة صفین، ص۱۱۷-۱۱۸.</ref> همچنین در جنگ صفین [[ابی شداد]] [[پرچمدار]] احمسی‌ها<ref> نصر بن مزاحم منقری، وقعة صفین، ص۲۵۸.</ref> و [[رفاعة بن شداد]] به [[فرمان]] علی{{ع}} پرچمدار قبیله [[بجیله]] بود.<ref> نصربن مزاحم، وقعة صفین، ص۲۰۵.</ref> | ||
[[ابوشداد]] پس از [[اصرار]] بجلیان جهت پذیرش پرچمداری آنان در صفین، با این شرط که اگر پرچمداری قبیله را به او بسپارند آنان را به راهی جز آنکه که بدان صاحب سپر زرین<ref> نصر بن مزاحم منقری، وقعة صفین، ص۲۵۸-۲۵۹.</ref> منتهی شود نمی‌کشانم پذیرفت. او در حالی که اشعاری در [[مدح]] علی{{ع}} می‌‌خواند به [[دشمن]] [[حمله]] برد تا این که به [[شهادت]] رسید.<ref> راوی می‌‌گوید: مردی بر فراز سر معاویه به نگهبانی ایستاده بود که سپری زرین داشت و آن را سایبان او کرده بود.</ref> همچنین از [[رفاعة بن شداد]] به عنوان یکی از [[فرماندهان]] جناح راست [[سپاه امام علی]]{{ع}} در [[جنگ صفین]] یاد شده است که در کنار [[عبدالله بن بدیل خزاعی]] و [[سعید بن قیس همدانی]] و [[عدی بن حاتم طائی]] با [[لشکر]] [[معاویه]] دلیرانه می‌جنگید و در [[پیروزی]] [[یاران امام]] نقش چشمگیری داشت.<ref> ابن اعثم، الفتوح، ج۳، ص۲۵.</ref> | |||
[[ابن اثیر]] در نقل بیان کار [[خوارج]] پس از [[نهروان]] از خروج فردی به نام اشهب یا [[اشعث بن بشر]] از بُجَلیه پس از [[شورش]] [[هلال بن عُلفه تیمی]] خبر داده و آورده است وی با یکصد و هشتاد تن از مردان رزم آور، علیه علی{{ع}} خروج کرد و همراه با یارانش به ماسبذان –محل کشته شدن هلال و یارانش- رفت و بر کشتگان آنان [[نماز]] گزارد و هر که را توانست [[دفن]] کرد. علی{{ع}} نیز [[جاریة بن قدامه سعدی]] یا [[حجر بن عدی]] را به [[جنگ]] آنها فرستاد. در [[جنگی]] که در "جرجرایا" از بلاد "جوخی" روی داد، اشهب و یارانش همگی کشته شدند.<ref> ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۳۷۳-۳۷۴.</ref> | |||
== [[بجیله]] و کارگزاری [[حکومت امیرالمؤمنین]]{{ع}} == | |||
بجلیان علاوه بر [[یاری امام علی]]{{ع}} در صحنه‌های [[نبرد]]، یاریگر ایشان در عرصه‌های [[سیاسی]] و کارگزاری نیز بودند. چندان که به نام برخی از چهره‌های این [[قوم]] در منابع متقدم اشاره شده است که از جمله آنان می‌‌توان به نام [[رفاعة بن شداد بجلی]] اشاره کرد که عهده دار [[منصب قضاوت]] [[اهواز]] در ایام [[حکومت امام علی]]{{ع}} بود. <ref>قاضی نعمان، دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۲۷.</ref> در منابع از نامه‌ای از آن [[حضرت علی]]{{ع}}، خطاب به او یاد شده که بخش‌هایی از آن در برخی منابع آمده است<ref> تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۲۷؛ ج۲، ص۳۶، ۳۸، ۱۷۶، ۲۵۸، ۴۰۴، ۴۴۲، ۴۴۵، ۴۵۹، ۴۸۷، ۴۹۹، ۵۳۰، ۵۳۴. نیز محدث نوری، مستدرک، ج۲، ص۴۵۰، ج۱۳، ص۳۹۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۷۹، ص۱۰۱.</ref> از دیگر چهره‌های ممتاز بجیله [[عبدالله بن شبیل احمسی]] است که [[جانشین]] [[قیس بن سعد بن عباده]] در [[امارت]] [[آذربایجان]] بود. <ref> یعقوبی، تاریخ، ج ۲، ص۲۰۳.</ref> | بجلیان علاوه بر [[یاری امام علی]]{{ع}} در صحنه‌های [[نبرد]]، یاریگر ایشان در عرصه‌های [[سیاسی]] و کارگزاری نیز بودند. چندان که به نام برخی از چهره‌های این [[قوم]] در منابع متقدم اشاره شده است که از جمله آنان می‌‌توان به نام [[رفاعة بن شداد بجلی]] اشاره کرد که عهده دار [[منصب قضاوت]] [[اهواز]] در ایام [[حکومت امام علی]]{{ع}} بود. <ref>قاضی نعمان، دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۲۷.</ref> در منابع از نامه‌ای از آن [[حضرت علی]]{{ع}}، خطاب به او یاد شده که بخش‌هایی از آن در برخی منابع آمده است<ref> تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۲۷؛ ج۲، ص۳۶، ۳۸، ۱۷۶، ۲۵۸، ۴۰۴، ۴۴۲، ۴۴۵، ۴۵۹، ۴۸۷، ۴۹۹، ۵۳۰، ۵۳۴. نیز محدث نوری، مستدرک، ج۲، ص۴۵۰، ج۱۳، ص۳۹۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۷۹، ص۱۰۱.</ref> از دیگر چهره‌های ممتاز بجیله [[عبدالله بن شبیل احمسی]] است که [[جانشین]] [[قیس بن سعد بن عباده]] در [[امارت]] [[آذربایجان]] بود. <ref> یعقوبی، تاریخ، ج ۲، ص۲۰۳.</ref> | ||