خشیت در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۵۵

مقدمه

خوف^[۱]، ترس و بیم، خوف آمیخته با تعظیم و بزرگداشت^[۲].
﴿وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ﴾^[۳].
در اصطلاح قرآنی خشیت به مفهوم مراقبت و خویشتنداری در اعمال و نیّات به‌ واسطه خوف^[۴] می‌باشد.
خشیت به اعتبار متعلق آن، بار ارزشی می‌گیرد. خشیة الله از صفات پسندیده مؤمن است که عاملی جهت تنظیم و کنترل اعمال فردی و اجتماعی اوست: ﴿إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ﴾^[۵].
خشیة الناس، ترس و خوف همراه با بزدلی و زبونی از صفات رذیله و ناپسندی است که در قرآن به‌شدت از آن نهی شده است؛ به‌ویژه زمانی که در مقابل خشیة الله قرار گیرد و کسی به خاطر ترس از مخلوق، حرمت خالق را در نیّات و اعمال خود هتک کند: ﴿فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا﴾^[۶].^[۷].
از دیدگاه روان‌شناسی اجتماعی، بزدلی و جبونی (خشیة الناس) از خصوصیات منفی انسان‌هایی است که از انجام کارها بر اساس اصول اخلاقی عاجزند و علت آن ناتوانی در غلبه بر ترس است. جبونی و بزدلی یا ناشی از خوددوستی و خودپرستی است (ترس از تهدید جانی و مالی، ترس ازدست‌ دادن منافع) یا نیمه ‌آگاهانه و ناشی از پدیده‌های ناشناخته و کنترل‌ نشده اجتماعی و طبیعی. در هر دو صورت بزدلی خصوصیت ساده روان‌شناختی یک شخص خاص نیست؛ بلکه پدیده‌ای اجتماعی است که منجر به کارهای غیراخلاقی مثل حقه بازی، فریبکاری و فرصت‌ طلبی، نان به نرخ روز خوردن و بی‌وجدانی می‌شود^[۸].^[۹].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۴، ص۲۲۸.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۸۳.
↑ «از مردم می‌ترسیدی در حالی که خداوند سزاوارتر بود که از او بترسی» سوره احزاب، آیه ۳۷.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۶۱.
↑ «از بندگان خداوند تنها دانشمندان از او می‌هراسند» سوره فاطر، آیه ۲۸.
↑ «از مردم نهراسید و از من بهراسید و آیات مرا ارزان مفروشید» سوره مائده، آیه ۴۴.
↑ ر. ک: محسن معینی، "خشیت"، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۹۸۹.
↑ علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۲۲۳.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۲۵۵-۲۵۶.

[1] ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۴، ص۲۲۸.

[2] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۸۳.

[3] «از مردم می‌ترسیدی در حالی که خداوند سزاوارتر بود که از او بترسی» سوره احزاب، آیه ۳۷.

[4] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۶۱.

[5] «از بندگان خداوند تنها دانشمندان از او می‌هراسند» سوره فاطر، آیه ۲۸.

[6] «از مردم نهراسید و از من بهراسید و آیات مرا ارزان مفروشید» سوره مائده، آیه ۴۴.

[7] ر. ک: محسن معینی، "خشیت"، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۹۸۹.

[8] علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۲۲۳.

[9] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۲۵۵-۲۵۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
 * [[خوف]]<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۴، ص۲۲۸.</ref>، [[ترس]] و [[بیم]]، [[خوف]] آمیخته با [[تعظیم]] و [[بزرگداشت]]<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۸۳.</ref>.
 *{{متن قرآن|وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ}}<ref>«از مردم می‌ترسیدی در حالی که خداوند سزاوارتر بود که از او بترسی» سوره احزاب، آیه ۳۷.</ref>.
-*در اصطلاح [[قرآنی]] [[خشیت]] به مفهوم [[مراقبت]] و خویشتنداری در [[اعمال]] و نیّات به‌ واسطه [[خوف]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۶۱.</ref> می‌باشد.
+* در اصطلاح [[قرآنی]] [[خشیت]] به مفهوم [[مراقبت]] و خویشتنداری در [[اعمال]] و نیّات به‌ واسطه [[خوف]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۶۱.</ref> می‌باشد.
 * [[خشیت]] به اعتبار متعلق آن، بار ارزشی می‌گیرد. [[خشیة]] [[الله]] از [[صفات پسندیده]] [[مؤمن]] است که عاملی جهت تنظیم و کنترل [[اعمال]] فردی و [[اجتماعی]] اوست: {{متن قرآن|إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ}}<ref>«از بندگان خداوند تنها دانشمندان از او می‌هراسند» سوره فاطر، آیه ۲۸.</ref>.
-* [[خشیة]] [[الناس]]، [[ترس]] و [[خوف]] همراه با بزدلی و [[زبونی]] از [[صفات رذیله]] و ناپسندی است که در [[قرآن]] به‌شدت از آن [[نهی]] شده است؛ به‌ویژه زمانی که در مقابل [[خشیة]] [[الله]] قرار گیرد و کسی به خاطر [[ترس]] از مخلوق، [[حرمت]] [[خالق]] را در نیّات و [[اعمال]] خود هتک کند: {{متن قرآن|فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا}}<ref>«از مردم نهراسید و از من بهراسید و آیات مرا ارزان مفروشید» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>.<ref>ر.ک: محسن معینی، "خشیت"، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۹۸۹.</ref>.
+* [[خشیة]] [[الناس]]، [[ترس]] و [[خوف]] همراه با بزدلی و [[زبونی]] از [[صفات رذیله]] و ناپسندی است که در [[قرآن]] به‌شدت از آن [[نهی]] شده است؛ به‌ویژه زمانی که در مقابل [[خشیة]] [[الله]] قرار گیرد و کسی به خاطر [[ترس]] از مخلوق، [[حرمت]] [[خالق]] را در نیّات و [[اعمال]] خود هتک کند: {{متن قرآن|فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا}}<ref>«از مردم نهراسید و از من بهراسید و آیات مرا ارزان مفروشید» سوره مائده، آیه ۴۴.</ref>.<ref>ر. ک: محسن معینی، "خشیت"، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۹۸۹.</ref>.
-*از دیدگاه [[روان‌شناسی]] [[اجتماعی]]، بزدلی و جبونی ([[خشیة]] [[الناس]]) از خصوصیات منفی انسان‌هایی است که از انجام [[کارها]] بر اساس [[اصول اخلاقی]] عاجزند و علت آن [[ناتوانی]] در [[غلبه]] بر [[ترس]] است. جبونی و بزدلی یا ناشی از خوددوستی و [[خودپرستی]] است ([[ترس]] از [[تهدید جانی]] و [[مالی]]، [[ترس]]  ازدست‌ دادن [[منافع]]) یا نیمه ‌آگاهانه و ناشی از پدیده‌های ناشناخته و کنترل‌ نشده [[اجتماعی]] و طبیعی. در هر دو صورت بزدلی خصوصیت ساده [[روان‌شناختی]] یک شخص خاص نیست؛ بلکه پدیده‌ای [[اجتماعی]] است که منجر به کارهای غیراخلاقی مثل [[حقه بازی]]، فریبکاری و فرصت‌ طلبی، نان به نرخ روز خوردن و بی‌وجدانی می‌شود<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۲۲۳.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۲۵۵-۲۵۶.</ref>.
+* از دیدگاه [[روان‌شناسی]] [[اجتماعی]]، بزدلی و جبونی ([[خشیة]] [[الناس]]) از خصوصیات منفی انسان‌هایی است که از انجام [[کارها]] بر اساس [[اصول اخلاقی]] عاجزند و علت آن [[ناتوانی]] در [[غلبه]] بر [[ترس]] است. جبونی و بزدلی یا ناشی از خوددوستی و [[خودپرستی]] است ([[ترس]] از [[تهدید جانی]] و [[مالی]]، [[ترس]] ازدست‌ دادن [[منافع]]) یا نیمه ‌آگاهانه و ناشی از پدیده‌های ناشناخته و کنترل‌ نشده [[اجتماعی]] و طبیعی. در هر دو صورت بزدلی خصوصیت ساده [[روان‌شناختی]] یک شخص خاص نیست؛ بلکه پدیده‌ای [[اجتماعی]] است که منجر به کارهای غیراخلاقی مثل [[حقه بازی]]، فریبکاری و فرصت‌ طلبی، نان به نرخ روز خوردن و بی‌وجدانی می‌شود<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۲۲۳.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۲۵۵-۲۵۶.</ref>.
 == منابع ==