برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|
| (۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}} | | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[اسحاق بن یعقوب در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} |
| {{مهدویت}}
| | == آشنایی اجمالی == |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| | اسحاق بن یعقوب<ref>ر.ک: منهج المقال، ج۲، ص۲۸۹، ش۴۸۲؛ جامع الرواه، ج۱، ص۸۹؛ الوجیزة فی الرجال، ص۶۲، ش۱۶۸؛ منتهی المقال، ج۲، ص۳۳، ش۳۱۷؛ شعب المقال، ص۲۴۲، ش۵۰؛ تنقیح المقال، ج۹، ص۲۲۷، ش۲۰۵۱؛ زبدة المقال، ج۱، ص۱۸۲؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۳۶، ش۱۲۰۱؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۷۸۵، ضمن ش۷۴۵.</ref> در سند دو [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]] و به نقل از [[کمال الدین و تمام النعمة]] و [[الغیبة]] [[شیخ طوسی]] آمده است؛ برای نمونه: |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} است. "'''امام مهدی'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام مهدی در قرآن]] | [[امام مهدی در حدیث]] | [[امام مهدی در کلام اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
|
| |
|
| | {{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِصَامٍ الْكُلَيْنِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ الْكُلَيْنِيُّ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ يَعْقُوبَ قَالَ: سَأَلْتُ مُحَمَّدَ بْنَ عُثْمَانَ الْعَمْرِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنْ يُوصِلَ لِي كِتَاباً قَدْ سَأَلْتُ فِيهِ عَنْ مَسَائِلَ أَشْكَلَتْ عَلَيَّ فَوَرَدَتْ فِي التَّوْقِيعِ بِخَطِّ مَوْلَانَا صَاحِبِ الزَّمَانِ{{ع}} وَ أَمَّا عِلَّةُ مَا وَقَعَ مِنَ الْغَيْبَةِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان! از چیزهایی مپرسید که چون برای شما آشکار گردانند به اندوهتان می‌افکند و اگر هنگامی که قرآن فرو فرستاده می‌شود از آنها بپرسید برای شما روشن می‌شود؛ خداوند از آن (پرسش)ها در گذشت؛ و خداوند آمرزنده‌ای بردبار است» سوره مائده، آیه ۱۰۱.</ref> إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ لِأَحَدٍ مِنْ آبَائِي{{ع}} إِلَّا وَ قَدْ وَقَعَتْ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِطَاغِيَةِ زَمَانِهِ وَ إِنِّي أَخْرُجُ حِينَ أَخْرُجُ وَ لَا بَيْعَةَ لِأَحَدٍ مِنَ الطَّوَاغِيتِ فِي عُنُقِي}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۲۴۶ به نقل از کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۴۸۳، ح۴.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص۵۷۲.</ref> |
|
| |
|
| ==مقدمه== | | ==شرح حال [[راوی]]== |
| *"اسحاق بن یعقوب" از چهره‌های مورد اعتماد [[شیعه]] است که در نامه‌ای، مسائل مشکل خود را نوشته و از طریق [[محمد بن عثمان]] (از [[نائبان خاص امام مهدی|نائبان خاص حضرت]]) به دست [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} رسانده است. حضرت در پاسخ وی نکاتی را مرقوم داشته‌اند<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۰۰.</ref>.
| | اسحاق بن یعقوب از [[راویان]] مشترک است و مراد از او در [[سند روایت]] یاد شده مشخص نیست؛ زیرا موردی یافت نشده که [[محمد بن یعقوب کلینی]] از اسحاق بن یعقوب روایت کند، مگر در سند همین روایت که در کتاب‌های [[کمال الدین و تمام النعمة]] [[شیخ صدوق]]، [[الغیبة شیخ طوسی]] و در [[الاحتجاج طبرسی]] نقل گردیده است و چون یکی از فقرات این [[حدیث]]، عبارت: {{متن حدیث|وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ}}<ref>کمال الدین، ج۲، ص۴۸۳، ح۴.</ref> است که در [[اثبات ولایت فقیه]] به آن استناد می‌شود، در [[کتب فقهی]] نیز این [[روایت]] ذکر گردیده و از جهت سند و دلالت [[نقد]] و تحلیل شده است. |
|
| |
|
| == پرسش‌های وابسته ==
| | بزرگانی<ref>القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید، ج۱، ص۲۰۱.</ref> مانند [[علامه تستری]] با استناد به آخرین فقره حدیث {{متن حدیث| اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا إِسْحَاقَ بْنَ يَعْقُوبَ وَ عَلىٰ مَنِ اِتَّبَعَ اَلْهُدىٰ}} که در بعض نسخه‌های کتاب [[کمال الدین و تمام النعمة]] وجود دارد، تصریح کردند که [[راوی]]، [[برادر]] [[محمد بن یعقوب الکلینی]] نویسنده [[الکافی]] است<ref>ر.ک: قاموس الرجال، ج۱، ص۷۸۵، ش۷۴۵.</ref>، در حالی که در کتاب کمال الدین موجود و کتاب‌های [[الغیبة شیخ طوسی]] و [[الاحتجاج شیخ طبرسی]] و [[کتب حدیثی]] و غیر [[حدیثی]] دیگری که این روایت را از [[شیخ صدوق]] نقل کردند - مانند إعلام الوری<ref>إعلام الوری، ج۲، ص۲۷۰.</ref>، [[الخرائج و الجرائح]]<ref>الخرائج و الجرائح، ج۳، ص۱۱۱۳، ح۳۰.</ref>، [[منتخب الأنوار المضیئة]]<ref>منتخب الأنوار المضیئه، ص۱۲۲.</ref>، [[الوافی]]<ref>الوافی، ج۲، ص۴۲۵.</ref> و [[بحارالانوار]]<ref>بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۸۰، ح۱۰.</ref>، اسحاق بن یعقوب بدون وصف [[الکلینی]] آمده است. |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| {{پرسش‌های وابسته}}
| |
| {{ستون-شروع|7}}
| |
| * [[آرماگدون]]
| |
| * [[بحران معنویت]]
| |
| * [[پارکلیت]]
| |
| * [[جیش الغضب]]
| |
| * [[حکومت امام زمان]] {{ع}}
| |
| * [[خروج جنبنده‌ای از زمین]]
| |
| * [[خروج سفیانی]]
| |
| * [[خروج منبعث سوم]]
| |
| * [[رجعت]]
| |
| * [[رویارویی امام مهدی]] {{ع}} با جاهلان
| |
| * [[سوشیانس]]
| |
| * [[سوشینت]]
| |
| * [[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]]
| |
| * [[ظهور امام مهدی]] {{ع}}
| |
| * [[ظهور دجال]]
| |
| * [[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]
| |
| * [[فارقلیط]]
| |
| * [[ماشیح]]
| |
| * [[موعودباوری]]
| |
| * [[میتریا]]
| |
| * [[ندای آسمانی]]
| |
| * [[نزول عیسی]] {{ع}}
| |
| * [[نشانه‌های آخر الزمان|نشانه‌ها و رخدادهای مهم آخر الزمان]]
| |
| * [[نشانه‌های ظهور]]
| |
| * [[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]
| |
| * [[وقوع مصائب]]
| |
| * [[هجوم یأجوج و مأجوج]]
| |
| * [[هوشیدر]]
| |
| * [[هوشیدرماه]]
| |
| *[[ابدال]]
| |
| *[[ابر رام]]
| |
| *[[ابر سخت]]
| |
| *[[ابراهیم بن ادریس]]
| |
| *[[ابراهیم بن محمد تبریزی]]
| |
| *[[ابراهیم بن محمد همدانی]]
| |
| *[[ابراهیم بن مهزیار اهوازی]]
| |
| *[[ابروهای حضرت]]
| |
| *[[ابقع]]
| |
| *[[ابن ابی العزاقر]]
| |
| *[[ابن ابی زینب]]
| |
| *[[ابن الحسین]]
| |
| *[[ابن انباری]]
| |
| *[[ابن بابویه]]
| |
| *[[ابن جنید]]
| |
| *[[ابن حسام]]
| |
| *[[ابن حوشب]]
| |
| *[[ابن خلدون]]
| |
| *[[ابن شاذان]]
| |
| *[[ابن متیل]]
| |
| *[[ابن مغازلی]]
| |
| *[[ابن یمین]]
| |
| *[[ابو ابراهیم]]
| |
| *[[ابو اسحاق ابو عبیده ثقفی]]
| |
| *[[ابو الادیان]]
| |
| *[[ابو الحسن]]
| |
| *[[ابو الدنیا]]
| |
| *[[ابو العنبس]]
| |
| *[[ابو القاسم حسن بن احمد]]
| |
| *[[ابو القاسم]]
| |
| *[[ابو بکر بغدادی]]
| |
| *[[ابو جعفر]]
| |
| *[[ابو حامد عمران بن مفلس]]
| |
| *[[ابو دجانه انصاری]]
| |
| *[[ابو دلف کاتب]]
| |
| *[[ابو سهل نوبختی]]
| |
| *[[ابو صالح]]
| |
| *[[ابو عبد الله بزوفری]]
| |
| *[[ابو عبد الله]]
| |
| *[[ابو علی حجدر]]
| |
| *[[ابو غالب]]
| |
| *[[ابو محمد حسین بن ابراهیم]]
| |
| *[[ابو محمد]]
| |
| *[[ابو هاشم جعفری]]
| |
| *[[اثبات الوصیه]]
| |
| *[[اثبات امامت حضرت]]
| |
| *[[اثبات وجود مهدی]]
| |
| *[[اثنی عشری]]
| |
| *[[احبشیه]]
| |
| *[[احجار الزیت]]
| |
| *[[احسان]]
| |
| *[[احکام جدید]]
| |
| *[[احمد الکاتب]]
| |
| *[[احمد امین مصری]]
| |
| *[[احمد بن ابراهیم]]
| |
| *[[احمد بن اسحاق اشعری]]
| |
| *[[احمد بن عبد الله هاشمی]]
| |
| *[[احمد بن محمد زجورجی]]
| |
| *[[احمد بن هلال]]
| |
| *[[احمد]]
| |
| *[[احمدیه]]
| |
| *[[احیای سنت محمدی]]
| |
| *[[اخباریه]]
| |
| *[[اخلاق حضرت]]
| |
| *[[اخنس]]
| |
| *[[اخیار]]
| |
| *[[ادعای ارتباط با حضرت]]
| |
| *[[ادعای مهدویت]]
| |
| *[[ادعای نیابت]]
| |
| *[[ادعیه امام زمان]]
| |
| *[[اذاعه]]
| |
| *[[اذن سامعه]]
| |
| *[[اربعینیات درباره حضرت]]
| |
| *[[ارتباط با حضرت]]
| |
| *[[ارشاد]]
| |
| *[[ارمینیه]]
| |
| *[[ارنون]]
| |
| *[[ازد]]
| |
| *[[ازدواج حضرت]]
| |
| *[[اسامی حضرت در کتب ادیان]]
| |
| *[[اسب حضرت]]
| |
| *[[استخاره امام زمان]]
| |
| *[[استخلاف]]
| |
| *[[استضعاف]]
| |
| *[[استغاثه به حضرت مهدی]]
| |
| *[[استکبار جهانی و مهدی‌باوری]]
| |
| *[[اسحاق احمر]]
| |
| *[[اسحاق بن اسماعیل]]
| |
| *[[اسحاق بن یعقوب]]
| |
| *[[اسدی]]
| |
| *[[اسراء]]
| |
| *[[اسرافیل]]
| |
| *[[اسکافی]]
| |
| *[[اسم اصلی حضرت]]
| |
| *[[اسم حضرت]]
| |
| *[[اسماعیل بن جعفر الصادق]]
| |
| *[[اسماعیل بن صادق]]
| |
| *[[اسماعیل بن علی]]
| |
| *[[اسماعیل بن موسی بن جعفر]]
| |
| *[[اسماعیلیه]]
| |
| *[[اشتراط الساعه]]
| |
| *[[اشعیا]]
| |
| *[[اصحاب حضرت]]
| |
| *[[اصحاب طالوت]]
| |
| *[[اصحاب کهف]]
| |
| *[[اصل]]
| |
| *[[اصهب]]
| |
| *[[اعاجم]]
| |
| *[[اعتقاد به منجی]]
| |
| *[[اعتقاد به مهدی]]
| |
| *[[اعلام الوری]]
| |
| *[[اعلام ظهور]]
| |
| *[[اعیان الشیعه]]
| |
| *[[افضل الاعمال]]
| |
| *[[افیق]]
| |
| *[[اقامتگاه حضرت]]
| |
| *[[اقتصاد در عصر ظهور]]
| |
| *[[اقلیت‌ها در حکومت حضرت]]
| |
| *[[البیعه لله]]
| |
| *[[الر]]
| |
| *[[الغیبه]]
| |
| *[[الفصول العشره فی الغیبه]]
| |
| *[[المهدی]]
| |
| *[[الواح موسی]]
| |
| *[[الیاس]]
| |
| *[[ام ایمن]]
| |
| *[[ام خالد]]
| |
| *[[ام محمد]]
| |
| *[[امام زمان]]
| |
| * [[امام مهدی]] {{ع}}
| |
| *[[امامیه]]
| |
| *[[امان زمین]]
| |
| *[[امت امت]]
| |
| *[[امت معدوده]]
| |
| *[[امر به منکر]]
| |
| *[[امر ناگهانی]]
| |
| *[[امکان رجعت]]
| |
| *[[امن یجیب]]
| |
| *[[امنیت پس از ظهور]]
| |
| *[[امنیت پیش از ظهور]]
| |
| *[[امیر الامره]]
| |
| *[[امیر المومنین]]
| |
| *[[انا انزلنا]]
| |
| *[[انتظار در مسیحیت]]
| |
| *[[انتظار فرج]]
| |
| *[[انتظار مثبت]]
| |
| *[[انتظار منفی]]
| |
| *[[انتظار و بهداشت روان]]
| |
| *[[انتظار و صهیونیسم]]
| |
| *[[انتظار]]
| |
| *[[انجیل و بشارت موعود]]
| |
| *[[اندام حضرت]]
| |
| *[[انصار حضرت]]
| |
| *[[انطاکیه]]
| |
| *[[انکار حضرت]]
| |
| *[[انگشتر سلیمان]]
| |
| *[[انگشتری حضرت]]
| |
| *[[انوری]]
| |
| *[[اوپانیشاد]]
| |
| *[[اوتاد]]
| |
| *[[اوقات مخصوص حضرت]]
| |
| *[[اوقات و حالات دعا برای حضرت]]
| |
| *[[اوقیدمو]]
| |
| *[[اولین برنامه حضرت]]
| |
| *[[اولین پرچم]]
| |
| *[[اولین جنگ حضرت]]
| |
| *[[اولین خطبه حضرت]]
| |
| *[[اولین دادگاه پس از ظهور]]
| |
| *[[اولین رجعت‌کننده]]
| |
| *[[اولین سپاه حضرت]]
| |
| *[[اولین کشتار]]
| |
| *[[اولین مدعی نیابت]]
| |
| *[[اولین نایب خاص]]
| |
| *[[اهداف نیابت]]
| |
| *[[اهل سنت و مهدی]]
| |
| *[[اهل کتاب]]
| |
| *[[اهلی شیرازی]]
| |
| *[[ایام الله]]
| |
| *[[ایدی]]
| |
| *[[ایرانیان]]
| |
| *[[ایزدشناس]]
| |
| *[[ایزدنشان]]
| |
| *[[ایستاده]]
| |
| *[[ایلیا]]
| |
| *[[ایوب بن نوح]]
| |
| *[[آتش و دود]]
| |
| *[[آثار انتظار]]
| |
| *[[آثار حضرت]]
| |
| *[[آثار دعای فرج]]
| |
| *[[آثار ظهور]]
| |
| *[[آخر الزمان]]
| |
| *[[آخرین دولت]]
| |
| *[[آخرین دیدار عمومی حضرت]]
| |
| *[[آداب ملاقات با حضرت]]
| |
| *[[آدینه]]
| |
| *[[آرماگدون]]
| |
| *[[آزمون غیبت]]
| |
| *[[آزمون یاران حضرت]]
| |
| *[[آس]]
| |
| *[[آسیب‌شناسی تربیتی مهدویت]]
| |
| *[[آشوب‌های جهانی]]
| |
| *[[آل اعین]]
| |
| *[[آمادگی برای غیبت]]
| |
| *[[آینده جهان و نظریه‌پردازان]]
| |
| *[[آیین جدید]]
| |
| *[[باب الله]]
| |
| *[[باب غیبت]]
| |
| *[[باب لد]]
| |
| *[[باب]]
| |
| *[[بابا فغانی شیرازی]]
| |
| *[[بابیه]]
| |
| *[[باد زرد]]
| |
| *[[باد سرخ]]
| |
| *[[باد سیاه]]
| |
| *[[باران بی‌موقع]]
| |
| *[[باران‌های فراوان]]
| |
| *[[بازرگانی در عصر ظهور]]
| |
| *[[بازوی حضرت]]
| |
| *[[باسط]]
| |
| *[[باسک]]
| |
| *[[باقریه]]
| |
| *[[باقطانی]]
| |
| *[[بانوی کنیزان]]
| |
| *[[باهله]]
| |
| *[[بتریه]]
| |
| *[[بحر العلوم]]
| |
| *[[بخش دوم:برشمردن دعاها و زیارات مربوط به امام عصر]]
| |
| *[[بخشش حضرت]]
| |
| *[[بداء]]
| |
| *[[بدر]]
| |
| *[[براق]]
| |
| *[[برکت در عصر ظهور]]
| |
| *[[برهان الله]]
| |
| *[[برهان]]
| |
| *[[بشر بن سلیمان]]
| |
| *[[بشقاب پرنده]]
| |
| *[[بشیریه]]
| |
| *[[بصره]]
| |
| *[[بطن ارزق]]
| |
| *[[بغداد]]
| |
| *[[بغوطه]]
| |
| *[[بقیه الانبیاء]]
| |
| *[[بقیه الله]]
| |
| *[[بکمینابدو]]
| |
| *[[بلد الامین]]
| |
| *[[بنده یزدان]]
| |
| *[[بنی اصفر]]
| |
| *[[بنی شیبه]]
| |
| *[[بنی ضبه]]
| |
| *[[بنی قنطوره]]
| |
| *[[بنی هاشم]]
| |
| *[[بنیان‌گذار بهاییت]]
| |
| *[[بواسیر]]
| |
| *[[بهاییه]]
| |
| *[[بهداشت در عصر ظهور]]
| |
| *[[بهرام]]
| |
| *[[بیت الحمد]]
| |
| *[[بیت المقدس]]
| |
| *[[بیداء]]
| |
| *[[بیر معطله]]
| |
| *[[بیعت]]
| |
| *[[بی‌نیازی در عصر ظهور]]
| |
| *[[بیوح]]
| |
| *[[پاتیکل]]
| |
| *[[پایان تاریخ]]
| |
| *[[پایان حکومت حضرت]]
| |
| *[[پدر حضرت]]
| |
| *[[پرچم پیامبر ]]
| |
| *[[پرچم پیش از قیام]]
| |
| *[[پرچم زرد]]
| |
| *[[پرچم سبز]]
| |
| *[[پرچم سفید]]
| |
| *[[پرچم سیاه]]
| |
| *[[پرچم قیام]]
| |
| *[[پرچم هدایت]]
| |
| *[[پروژه بولیمود]]
| |
| *[[پرویز]]
| |
| *[[پسر انسان]]
| |
| *[[پنج سالگی حضرت]]
| |
| *[[پیراهن حضرت ادم]]
| |
| *[[پیراهن حضرت]]
| |
| *[[پیروان ادیان]]
| |
| *[[پیشانی حضرت]]
| |
| *[[پیشگویی ارماگدون]]
| |
| *[[پیشگویی غیبت]]
| |
| *[[پیشگویی ولادت حضرت]]
| |
| *[[پیشگویی‌های کتاب مقدس]]
| |
| *[[پیشگویی‌های نوستر اداموس]]
| |
| *[[پیشگویی‌های واقع شده]]
| |
| *[[تابوت سکینه]]
| |
| *[[تابوت موسی]]
| |
| *[[تادیب]]
| |
| *[[تالی کتاب الله]]
| |
| *[[تالی]]
| |
| *[[تالیف قلوب]]
| |
| *[[تایید]]
| |
| *[[تجدید دین]]
| |
| *[[تخت سلیمان]]
| |
| *[[تخریب مساجد]]
| |
| *[[تخریب مسجد الاقصی]]
| |
| *[[تداوم امامت]]
| |
| *[[تذکره]]
| |
| *[[تردید در حضرت]]
| |
| *[[ترس حضرت]]
| |
| *[[ترس]]
| |
| *[[تسبیح حضرت]]
| |
| *[[تشرف]]
| |
| *[[تقیه]]
| |
| *[[تکریم اماکن منسوب به حضرت]]
| |
| *[[تکریم ایمه از حضرت]]
| |
| *[[تکریم پیامبر از حضرت]]
| |
| *[[تکریم نام حضرت]]
| |
| *[[تمارین]]
| |
| *[[تمام]]
| |
| *[[تمنیحا]]
| |
| *[[تناثر نجوم]]
| |
| *[[تورات و بشارت موعود]]
| |
| *[[توسل به حضرت]]
| |
| *[[توقیت]]
| |
| *[[توقیع ابتدایی]]
| |
| *[[توقیع اسحاق بن یعقوب]]
| |
| *[[توقیع]]
| |
| *[[تهران در اخر الزمان]]
| |
| *[[ثایر]]
| |
| *[[ثویه]]
| |
| *[[جابر]]
| |
| *[[جابلسا]]
| |
| *[[جابلقا]]
| |
| *[[جابیه]]
| |
| *[[جارودیه]]
| |
| *[[جاماسب‌نامه]]
| |
| *[[جامعه]]
| |
| *[[جاموس]]
| |
| *[[جبرییل]]
| |
| *[[جبیر بن خابور]]
| |
| *[[جده]]
| |
| *[[جذام]]
| |
| *[[جزیره خضراء]]
| |
| *[[جزیه]]
| |
| *[[جعفر کذاب]]
| |
| *[[جعفر]]
| |
| *[[جعفریه]]
| |
| *[[جفر]]
| |
| *[[جمادی]]
| |
| *[[جمعه]]
| |
| *[[جمکران]]
| |
| *[[جموداندیشان]]
| |
| *[[جن]]
| |
| *[[جنب]]
| |
| *[[جنگ و کشتار]]
| |
| *[[جوار الکنس]]
| |
| *[[جوانان]]
| |
| *[[جویای تبریزی]]
| |
| *[[جهان‌گشایی امام]]
| |
| *[[جهانی‌سازی حضرت]]
| |
| *[[جهینه]]
| |
| *[[جیحون]]
| |
| *[[جیش الغضب]]
| |
| *[[چراغ مخفی]]
| |
| *[[چشمان حضرت]]
| |
| *[[چهارمین نایب خاص]]
| |
| *[[چهره‌شناسی حضرت]]
| |
| *[[چهل روز قبل از قیامت]]
| |
| *[[چهل]]
| |
| *[[چهل‌روزگی حضرت]]
| |
| *[[حاجز بن یزید]]
| |
| *[[حارث بن حارث]]
| |
| *[[حاشر]]
| |
| *[[حافظ شیرازی]]
| |
| *[[حبابه والبیه]]
| |
| *[[حبه]]
| |
| *[[حج در اخر الزمان]]
| |
| *[[حج کردن به نیابت حضرت]]
| |
| *[[حج و مهدی]]
| |
| *[[حجاب]]
| |
| *[[حجاز]]
| |
| *[[حجت پنهان]]
| |
| *[[حجت ظاهر]]
| |
| *[[حجت]]
| |
| *[[حجتیه]]
| |
| *[[حجر الاسود]]
| |
| *[[حجه الله]]
| |
| *[[حجی نبی]]
| |
| *[[حدیثه]]
| |
| *[[حذیفه بن یمان]]
| |
| *[[حرب و قیس]]
| |
| *[[حرز حضرت]]
| |
| *[[حرستا]]
| |
| *[[حزقیال نبی]]
| |
| *[[حزین لاهیجی]]
| |
| *[[حسن بن حسین عسکری]]
| |
| *[[حسن بن علی وجناء]]
| |
| *[[حسن بن قاسم بن علا]]
| |
| *[[حسن بن مثله]]
| |
| *[[حسن بن محبوب]]
| |
| *[[حسن خالص]]
| |
| *[[حسین بن الحسن العلوی]]
| |
| *[[حسین بن روح]]
| |
| *[[حسین و مهدی]]
| |
| *[[حصینه]]
| |
| *[[حضرت شوونیه]]
| |
| *[[حق]]
| |
| *[[حقوق حضرت بر شیعیان]]
| |
| *[[حکم داود]]
| |
| *[[حکومت اسلامی در غیبت کبری]]
| |
| *[[حکومت واحد جهانی]]
| |
| *[[حکیمه]]
| |
| *[[حلاج]]
| |
| *[[حمد و حامد]]
| |
| *[[حملاها]]
| |
| *[[حمیری قمی]]
| |
| *[[حیره]]
| |
| *[[خاتم الایمه]]
| |
| *[[خاتم الایمه]]
| |
| *[[خازن]]
| |
| *[[خاقانی]]
| |
| *[[خاک‌سپاری حضرت]]
| |
| *[[خال حضرت]]
| |
| *[[خاندان نوبختی]]
| |
| *[[خبر ولادت حضرت]]
| |
| *[[ختم وصایت]]
| |
| *[[ختنه]]
| |
| *[[خجسته]]
| |
| *[[خداشناس]]
| |
| *[[خدمت به حضرت]]
| |
| *[[خراسان]]
| |
| *[[خروج دجال]]
| |
| *[[خروج سفیانی]]
| |
| *[[خروج یاجوج و ماجوج]]
| |
| *[[خروج یمنی]]
| |
| *[[خزیمه]]
| |
| *[[خسرو]]
| |
| *[[خسف بیداء]]
| |
| *[[خسف]]
| |
| *[[خسوف و کسوف]]
| |
| *[[خشک شدن نیل]]
| |
| *[[خضر ]]
| |
| *[[خطبه امام سجاد]]
| |
| *[[خطبه‌های حضرت]]
| |
| *[[خلف صالح]]
| |
| *[[خلفای دوران غیبت صغری]]
| |
| *[[خلفای عباسی]]
| |
| *[[خلوت حضرت]]
| |
| *[[خلیفه الاتقیاء]]
| |
| *[[خلیفه الله]]
| |
| *[[خلیل]]
| |
| *[[خماهن]]
| |
| *[[خمط]]
| |
| *[[خنس]]
| |
| *[[خواب مخزومی]]
| |
| *[[خواجوی کرمانی]]
| |
| *[[خورشید پشت ابر]]
| |
| *[[خورشید و ماه]]
| |
| *[[خون‌خواهی حسین]]
| |
| *[[خیر الفوارس]]
| |
| *[[دابه الارض]]
| |
| *[[دادتگ]]
| |
| *[[داعی]]
| |
| *[[دام‌پروری در عصر ظهور]]
| |
| *[[دانش حضرت]]
| |
| *[[دانش در عصر ظهور]]
| |
| *[[دانشمندان اخر الزمان]]
| |
| *[[دانیال]]
| |
| *[[داوری حضرت]]
| |
| *[[دجال]]
| |
| *[[دروازه اصطخر]]
| |
| *[[دروزی]]
| |
| *[[دریاچه طبریه]]
| |
| *[[دزدان کعبه]]
| |
| *[[دست بر سر گذاردن]]
| |
| *[[دست حضرت]]
| |
| *[[دشواری انتظار]]
| |
| *[[دعا برای امام زمان]]
| |
| *[[دعا برای سلامتی حضرت]]
| |
| *[[دعا برای فرج]]
| |
| *[[دعاهایی که در ارتباط غیرمستقیم با حضرت است]]
| |
| *[[دعاهایی که در مورد خود حضرت است]]
| |
| *[[دعای افتتاح]]
| |
| *[[دعای جدید]]
| |
| *[[دعای حضرت برای شیعیان]]
| |
| *[[دعای حضرت مهدی]]
| |
| *[[دعای سمات]]
| |
| *[[دعای صلوات]]
| |
| *[[دعای عبرات]]
| |
| *[[دعای عهد]]
| |
| *[[دعای غریق]]
| |
| *[[دعای غیبت]]
| |
| *[[دعای فرج]]
| |
| *[[دعای قنوت]]
| |
| *[[دعای ندبه]]
| |
| *[[دعای نور]]
| |
| *[[دعبل خزاعی]]
| |
| *[[دلدل]]
| |
| *[[دمنسیان]]
| |
| *[[دندان حضرت]]
| |
| *[[دو خون]]
| |
| *[[دو غیبت]]
| |
| *[[دوازده امام]]
| |
| *[[دوران حیرت]]
| |
| *[[دوشنبه]]
| |
| *[[دولت کریمه]]
| |
| *[[دومین نایب خاص]]
| |
| *[[دید]]
| |
| *[[دین اینده جهان]]
| |
| *[[دین جدید]]
| |
| *[[دینداری در عصر غیبت]]
| |
| *[[دین‌فروشی]]
| |
| *[[ذو السویقتین]]
| |
| *[[ذو الفقار]]
| |
| *[[ذو القرنین]]
| |
| *[[ذی حجه]]
| |
| *[[ذی طوی]]
| |
| *[[ذی قعده]]
| |
| *[[راحت‌طلبان]]
| |
| *[[راضی بالله]]
| |
| *[[راویان احادیث مهدی از اهل سنت]]
| |
| *[[راویان احادیث مهدی از صحابه]]
| |
| *[[راه اثبات نیابت]]
| |
| *[[راهنما]]
| |
| *[[رایقه]]
| |
| *[[رب الارض]]
| |
| *[[ربا]]
| |
| *[[ربیع]]
| |
| *[[رجب]]
| |
| *[[رجعت امامان]]
| |
| *[[رجعت پیامبران]]
| |
| *[[رجعت در ادعیه و زیارات]]
| |
| *[[رجعت در امت‌های پیشین]]
| |
| *[[رجعت در روایات]]
| |
| *[[رجعت در قران]]
| |
| *[[رجعت زنان]]
| |
| *[[رجعت و اندیشمندان]]
| |
| *[[رجعت]]
| |
| *[[رجعت‌کنندگان]]
| |
| *[[رجل]]
| |
| *[[رحبه]]
| |
| *[[رشوه]]
| |
| *[[رشیق]]
| |
| *[[رضوی]]
| |
| *[[رفاه در عصر ظهور]]
| |
| *[[رفتار امام با دشمنان]]
| |
| *[[رفقا]]
| |
| *[[رقعه حاجت]]
| |
| *[[رکن و مقام]]
| |
| *[[رمضان]]
| |
| *[[رمیله]]
| |
| *[[رنگ چهره حضرت]]
| |
| *[[روح القدس]]
| |
| *[[روز قیام]]
| |
| *[[روزها در عصر حضرت]]
| |
| *[[رومیان]]
| |
| *[[رونی]]
| |
| *[[رویای نرجس]]
| |
| *[[ری]]
| |
| *[[ریحانه]]
| |
| *[[ریزش و رویش]]
| |
| *[[ریگ ودا]]
| |
| *[[زاهره]]
| |
| *[[زبور]]
| |
| *[[زبیده]]
| |
| *[[زرتشت و بشارت موعود]]
| |
| *[[زره پیامبر]]
| |
| *[[زکریا]]
| |
| *[[زلزله]]
| |
| *[[زمامداران اخر الزمان]]
| |
| *[[زمان ظهور]]
| |
| *[[زمانی بیاید]]
| |
| *[[زمینه‌سازان ظهور]]
| |
| *[[زمینه‌سازی غیبت]]
| |
| *[[زنان اخر الزمان]]
| |
| *[[زنان در دوران ظهور]]
| |
| *[[زنان در غیبت صغری]]
| |
| *[[زنج]]
| |
| *[[زند افریس]]
| |
| *[[زند]]
| |
| *[[زندیق]]
| |
| *[[زوراء]]
| |
| *[[زهد حضرت]]
| |
| *[[زیات]]
| |
| *[[زیارت ال یاسین]]
| |
| *[[زیارت امام زمان]]
| |
| *[[زیارت جامعه]]
| |
| *[[زیارت عاشورا]]
| |
| *[[زیارت مادر حضرت]]
| |
| *[[زیارت ناحیه مقدسه]]
| |
| *[[زیدیه]]
| |
| *[[زیور بیت المقدس]]
| |
| *[[ساعت مخصوص حضرت]]
| |
| *[[ساعه]]
| |
| *[[سال فرد]]
| |
| *[[سامرا]]
| |
| *[[سباییه]]
| |
| *[[سبیکه]]
| |
| *[[سبیل]]
| |
| *[[ستاره دنباله‌دار]]
| |
| *[[سجده حضرت]]
| |
| *[[سحاب]]
| |
| *[[سخاوت حضرت]]
| |
| *[[سدره المنتهی]]
| |
| *[[سرخی اسمان]]
| |
| *[[سرداب سامرا]]
| |
| *[[سردابیه]]
| |
| *[[سرگذشت نرجس]]
| |
| *[[سرمه در چشم]]
| |
| *[[سرور اهل بهشت]]
| |
| *[[سروش ایزد]]
| |
| *[[سطیح کاهن]]
| |
| *[[سعیده]]
| |
| *[[سفط]]
| |
| *[[سفیانی]]
| |
| *[[سلاح حضرت]]
| |
| *[[سلاح یاران حضرت]]
| |
| *[[سلار]]
| |
| *[[سلام بر حضرت]]
| |
| *[[سلطان مامول]]
| |
| *[[سلمان فارسی]]
| |
| *[[سمات]]
| |
| *[[سمان]]
| |
| *[[سمری]]
| |
| *[[سمیه]]
| |
| *[[سن حضرت هنگام ظهور]]
| |
| *[[سنا]]
| |
| *[[سنایی]]
| |
| *[[سنت جدید]]
| |
| *[[سند دعای ندبه]]
| |
| *[[سنگ موسی]]
| |
| *[[سنوسی]]
| |
| *[[سوار بر ابر]]
| |
| *[[سوره کهف]]
| |
| *[[سوسن]]
| |
| *[[سوشیانس]]
| |
| *[[سومین نایب خاص]]
| |
| *[[سه جور استخاره امده است]]
| |
| *[[سهم امام]]
| |
| *[[سیحون]]
| |
| *[[سید بن طاووس]]
| |
| *[[سید حسنی]]
| |
| *[[سید خراسانی]]
| |
| *[[سید شمس الدین]]
| |
| *[[سید هاشمی]]
| |
| *[[سید]]
| |
| *[[سیره حضرت]]
| |
| *[[سیصد و سیزده]]
| |
| *[[سیف]]
| |
| *[[سیما]]
| |
| *[[سیمای دوران ظهور]]
| |
| *[[شاخص‌های دینداری]]
| |
| *[[شادمانی جهان از ظهور]]
| |
| *[[شاکمونی]]
| |
| *[[شام]]
| |
| *[[شاهدان ولادت حضرت]]
| |
| *[[شب جمعه]]
| |
| *[[شباهت حضرت]]
| |
| *[[شجاعت حضرت]]
| |
| *[[شرعه التسمیه]]
| |
| *[[شروسی]]
| |
| *[[شرید]]
| |
| *[[شریعی]]
| |
| *[[شعار پرچم قیام]]
| |
| *[[شعار یاران حضرت]]
| |
| *[[شعبان]]
| |
| *[[شعر مهدوی]]
| |
| *[[شعیب بن صالح]]
| |
| *[[شفاعت حضرت]]
| |
| *[[شکر امام]]
| |
| *[[شلمغانی]]
| |
| *[[شماطیل]]
| |
| *[[شمایل حضرت]]
| |
| *[[شمشیرهای اسمانی]]
| |
| *[[شمعون]]
| |
| *[[شنوءه]]
| |
| *[[شواذ ال محمد]]
| |
| *[[شوال]]
| |
| *[[شورش بر حضرت]]
| |
| *[[شوق دیدار]]
| |
| *[[شهاب ثاقب]]
| |
| *[[شهادت در رکاب حضرت]]
| |
| *[[شهادت کنیزان به رویت حضرت]]
| |
| *[[شهادت وکلا به رویت حضرت]]
| |
| *[[شیخ الاوصیاء]]
| |
| *[[شیصبانی]]
| |
| *[[شیطان]]
| |
| *[[شیعه در عصر ظهور]]
| |
| *[[شیعه و مهدی]]
| |
| *[[شیلو]]
| |
| *[[شیوه حکومت حضرت]]
| |
| *[[صاحب الامر]]
| |
| *[[صاحب الدار]]
| |
| *[[صاحب الدوله الزهراء]]
| |
| *[[صاحب الرجعه]]
| |
| *[[صاحب الزمان]]
| |
| *[[صاحب السیف]]
| |
| *[[صاحب العصر]]
| |
| *[[صاحب الغیبه]]
| |
| *[[صاحب الناحیه]]
| |
| *[[صاحب سرداب]]
| |
| *[[صاحب کره البیضاء]]
| |
| *[[صاحب]]
| |
| *[[صاعقه]]
| |
| *[[صافیه]]
| |
| *[[صالح]]
| |
| *[[صاید بن صید]]
| |
| *[[صایدیه]]
| |
| *[[صبح مسفر]]
| |
| *[[صبر بر غیبت]]
| |
| *[[صبر حضرت]]
| |
| *[[صحاح]]
| |
| *[[صدای زمینی]]
| |
| *[[صدق]]
| |
| *[[صدقه]]
| |
| *[[صدوق]]
| |
| *[[صراط]]
| |
| *[[صفر]]
| |
| *[[صفنیا]]
| |
| *[[صلوات]]
| |
| *[[صله با حضرت]]
| |
| *[[صمصام الاکبر]]
| |
| *[[صندل]]
| |
| *[[صورت حضرت]]
| |
| *[[صورتی در خورشید]]
| |
| *[[صورتی در ماه]]
| |
| *[[صهیونیسم مسیحی]]
| |
| *[[صیاح]]
| |
| *[[صیانه ماشطه]]
| |
| *[[صیحه اسمانی]]
| |
| *[[صیقل]]
| |
| *[[ضحی]]
| |
| *[[ضیاء]]
| |
| *[[طاعون]]
| |
| *[[طاغوت]]
| |
| *[[طالب التراث]]
| |
| *[[طالب املی]]
| |
| *[[طالب]]
| |
| *[[طالقان]]
| |
| *[[طلوع خورشید از مغرب]]
| |
| *[[طلوم]]
| |
| *[[طوسی]]
| |
| *[[طول عمر حضرت]]
| |
| *[[طی الارض]]
| |
| *[[ظریف]]
| |
| *[[ظهور]]
| |
| *[[عاشورا و انتظار]]
| |
| *[[عاشورا]]
| |
| *[[عاق والدین]]
| |
| *[[عاقبه الدار]]
| |
| *[[عالم]]
| |
| *[[عاموس نبی]]
| |
| *[[عباس فاطمی]]
| |
| *[[عبای حضرت]]
| |
| *[[عبد الله بن شریک عامری]]
| |
| *[[عبد الله بن شریک]]
| |
| *[[عبد الله بن صالح]]
| |
| *[[عبد الله بن عباس علوی]]
| |
| *[[عبد الله]]
| |
| *[[عبقری الحسان]]
| |
| *[[عثمان بن سعید]]
| |
| *[[عجله‌کنندگان]]
| |
| *[[عدالت مهدی]]
| |
| *[[عدل]]
| |
| *[[عذاب ادنی]]
| |
| *[[عرب]]
| |
| *[[عرض اعمال]]
| |
| *[[عرض حاجت به حضرت]]
| |
| *[[عرفات]]
| |
| *[[عرق و علق]]
| |
| *[[عریضه به حضرت]]
| |
| *[[عریضه‌نویسی]]
| |
| *[[عزاقریه]]
| |
| *[[عزه]]
| |
| *[[عسکر]]
| |
| *[[عسکری]]
| |
| *[[عسکریه]]
| |
| *[[عصای موسی]]
| |
| *[[عصایب]]
| |
| *[[عصر امام خمینی]]
| |
| *[[عصر]]
| |
| *[[عطار نیشابوری]]
| |
| *[[عطر حضرت]]
| |
| *[[عطسه]]
| |
| *[[عقل]]
| |
| *[[عقید]]
| |
| *[[عقیقه حضرت]]
| |
| *[[علامه حلی]]
| |
| *[[علت غیبت]]
| |
| *[[علم مصبوب]]
| |
| *[[علم منصوب]]
| |
| *[[علی بن ابراهیم بن مهزیار]]
| |
| *[[علی بن بلال]]
| |
| *[[علی بن زیاد]]
| |
| *[[علی بن عاصم کوفی]]
| |
| *[[علی بن فاضل مازندرانی]]
| |
| *[[علی بن فرات]]
| |
| *[[علی بن محمد سمری]]
| |
| *[[علی بن مطهر]]
| |
| *[[علی بن مهزیار]]
| |
| *[[عمامه حضرت]]
| |
| *[[عمانی]]
| |
| *[[عمر بن زید]]
| |
| *[[عمرو الاهوازی]]
| |
| *[[عمری]]
| |
| *[[عناطیس]]
| |
| *[[عنصری بلخی]]
| |
| *[[عوف سلمی]]
| |
| *[[عهد عتیق]]
| |
| *[[عیسی ]]
| |
| *[[عیسی بن مهدی جواهری]]
| |
| *[[عین]]
| |
| *[[غار انطاکیه]]
| |
| *[[غار ثور]]
| |
| *[[غانم]]
| |
| *[[غایب]]
| |
| *[[غایه الطالبین]]
| |
| *[[غایه القصوی]]
| |
| *[[غرب و اخر الزمان]]
| |
| *[[غرب و مهدویت]]
| |
| *[[غربت حضرت]]
| |
| *[[غرقد]]
| |
| *[[غریم]]
| |
| *[[غضباء]]
| |
| *[[غلام]]
| |
| *[[غنی]]
| |
| *[[غوث الفقرا]]
| |
| *[[غوث]]
| |
| *[[غوطه]]
| |
| *[[غیب]]
| |
| *[[غیبت شانیه]]
| |
| *[[غیبت صغری]]
| |
| *[[غیبت کبری]]
| |
| *[[غیبت]]
| |
| *[[فارس الحجاز]]
| |
| *[[فارس]]
| |
| *[[فاضل]]
| |
| *[[فایده امام غایب]]
| |
| *[[فایده حضرت]]
| |
| *[[فایده غیبت]]
| |
| *[[فتح]]
| |
| *[[فترت]]
| |
| *[[فتن و ملاحم]]
| |
| *[[فتنه سرا]]
| |
| *[[فتنه فلسطین]]
| |
| *[[فتنه]]
| |
| *[[فجر]]
| |
| *[[فرات]]
| |
| *[[فراگیر شدن ظلم]]
| |
| *[[فراید السمطین]]
| |
| *[[فرج الاعظم]]
| |
| *[[فرج المومنین]]
| |
| *[[فرج]]
| |
| *[[فرخنده]]
| |
| *[[فردوس الاکبر]]
| |
| *[[فرزندان حضرت]]
| |
| *[[فرزندان مهدوی]]
| |
| *[[فرشتگان]]
| |
| *[[فرقه]]
| |
| *[[فرقه‌گرایی]]
| |
| *[[فرماندهان سپاه حضرت]]
| |
| *[[فرود امدن عیسی]]
| |
| *[[فضل بن شاذان]]
| |
| *[[فضل بن یحیی]]
| |
| *[[فضیلت انتظار]]
| |
| *[[فطحیه]]
| |
| *[[فطرت و مهدویت]]
| |
| *[[فقیه]]
| |
| *[[فقیهان]]
| |
| *[[فلان]]
| |
| *[[فلسفه انتظار]]
| |
| *[[فلسفه غیبت]]
| |
| *[[فواید الشمسیه]]
| |
| *[[فوتوریسم]]
| |
| *[[فیذموا]]
| |
| *[[فیروز]]
| |
| *[[فیض کاشانی]]
| |
| *[[قابض]]
| |
| *[[قابله حضرت]]
| |
| *[[قاتل الکفره]]
| |
| *[[قادیانی]]
| |
| *[[قاسم انوار]]
| |
| *[[قاسم بن علاء]]
| |
| *[[قاسم بن علی]]
| |
| *[[قاطع]]
| |
| *[[قانون ارث]]
| |
| *[[قاهر بالله]]
| |
| *[[قایم الزمان]]
| |
| *[[قایم]]
| |
| *[[قبیله کلب]]
| |
| *[[قتاد]]
| |
| *[[قتل نفس زکیه]]
| |
| *[[قد حضرت]]
| |
| *[[قدر]]
| |
| *[[قدرت حضرت]]
| |
| *[[قذف]]
| |
| *[[قرامطه]]
| |
| *[[قران و بشارت موعود]]
| |
| *[[قران]]
| |
| *[[قرقیسیا]]
| |
| *[[قریش]]
| |
| *[[قزوین]]
| |
| *[[قسط]]
| |
| *[[قسطنطنیه]]
| |
| *[[قشری‌گری]]
| |
| *[[قصیده ابن عرندس]]
| |
| *[[قضای جدید]]
| |
| *[[قطایع]]
| |
| *[[قطب]]
| |
| *[[قطران تبریزی]]
| |
| *[[قطع رحم]]
| |
| *[[قطوانی]]
| |
| *[[قم]]
| |
| *[[قنواء]]
| |
| *[[قوه]]
| |
| *[[قیام با شمشیر]]
| |
| *[[قیامت]]
| |
| *[[قیس]]
| |
| *[[قیم الزمان]]
| |
| *[[کار]]
| |
| *[[کارگزاران حکومت مهدی]]
| |
| *[[کاسر عینه]]
| |
| *[[کاشف الغطاء]]
| |
| *[[کافور بن ابراهیم]]
| |
| *[[کافور]]
| |
| *[[کافی]]
| |
| *[[کامل بن ابراهیم]]
| |
| *[[کامل سلیمان]]
| |
| *[[کبریت احمر]]
| |
| *[[کتاب جدید]]
| |
| *[[کتاب حضرت]]
| |
| *[[کتابنامه دعای ندبه]]
| |
| *[[کتابنامه رجعت]]
| |
| *[[کتاب‌های غیبت]]
| |
| *[[کذاب مفتر]]
| |
| *[[کرخ]]
| |
| *[[کرعه]]
| |
| *[[کسادی]]
| |
| *[[کسروی]]
| |
| *[[کسوف]]
| |
| *[[کشاورزی در عصر ظهور]]
| |
| *[[کشته شدن شیطان]]
| |
| *[[کشف الغمه]]
| |
| *[[کشف هیکل]]
| |
| *[[کف دست]]
| |
| *[[کفایه الاثر]]
| |
| *[[کفش حضرت]]
| |
| *[[کلمه الحق]]
| |
| *[[کلینی]]
| |
| *[[کمال الدین و تمام النعمه]]
| |
| *[[کمال]]
| |
| *[[کمالات در عصر ظهور]]
| |
| *[[کمبود باران]]
| |
| *[[کمسلیما]]
| |
| *[[کنگره]]
| |
| *[[کنیز اذری]]
| |
| *[[کنیه حضرت]]
| |
| *[[کوفه]]
| |
| *[[کوکما]]
| |
| *[[کهیعص]]
| |
| *[[کیسانیه]]
| |
| *[[کیقباد دوم]]
| |
| *[[گات‌ها]]
| |
| *[[گرسنگی]]
| |
| *[[گریه کردن برای حضرت]]
| |
| *[[گل نرگس]]
| |
| *[[گنج‌های نهفته]]
| |
| *[[گونه حضرت]]
| |
| *[[لا اله الا الله]]
| |
| *[[لسان الصدق]]
| |
| *[[لطف وجود حضرت]]
| |
| *[[لقب حضرت]]
| |
| *[[لندیطارا]]
| |
| *[[لواء اعظم
| |
| *[[لوح فاطمه]]
| |
| *[[لوح محو و اثبات]]
| |
| *[[ما منا الا مقتول]]
| |
| *[[ماء معین]]
| |
| *[[مادر حضرت]]
| |
| *[[ماریه]]
| |
| *[[ماشع]]
| |
| *[[مالک اشتر]]
| |
| *[[مامور]]
| |
| *[[مامول]]
| |
| *[[مایده]]
| |
| *[[مبدا الایات]]
| |
| *[[مبلی السرایر]]
| |
| *[[متشحط]]
| |
| *[[متمهدی]]
| |
| *[[مثلث الهی]]
| |
| *[[مثلث برمودا]]
| |
| *[[مجازی بالاعمال]]
| |
| *[[مجالس المومنین]]
| |
| *[[مجالس حضرت]]
| |
| *[[مجلسی]]
| |
| *[[محاسن حضرت]]
| |
| *[[محاضیر]]
| |
| *[[محبت حضرت]]
| |
| *[[محبوب کردن حضرت]]
| |
| *[[محجه]]
| |
| *[[محرم]]
| |
| *[[محسن]]
| |
| *[[محل ظهور حضرت]]
| |
| *[[محمد بن ابراهیم بن مهزیار]]
| |
| *[[محمد بن احمد قطان]]
| |
| *[[محمد بن ادریس]]
| |
| *[[محمد بن ایوب بن نوح]]
| |
| *[[محمد بن بشیر]]
| |
| *[[محمد بن جعفر اسدی]]
| |
| *[[محمد بن حسن صیرفی]]
| |
| *[[محمد بن شاذان بن نعیم]]
| |
| *[[محمد بن عبد الله محض]]
| |
| *[[محمد بن عثمان]]
| |
| *[[محمد بن علی بن بلال]]
| |
| *[[محمد بن فضل موصلی]]
| |
| *[[محمد بن نصیر نمیری]]
| |
| *[[محمد بن نفیس]]
| |
| *[[محمد حنفیه]]
| |
| *[[محمد]]
| |
| *[[محمد،علی و حسن]]
| |
| *[[محمدیه]]
| |
| *[[مخالفان حضرت]]
| |
| *[[مخبر بما یعلن]]
| |
| *[[مخفی بودن ولادت]]
| |
| *[[مد هامتان]]
| |
| *[[مدبر]]
| |
| *[[مدت حکومت حضرت]]
| |
| *[[مدعیان مهدویت]]
| |
| *[[مدعیان نیابت]]
| |
| *[[مدینه فاضله مهدی]]
| |
| *[[مدینه]]
| |
| *[[مرابطه]]
| |
| *[[مراقبه]]
| |
| *[[مربوع]]
| |
| *[[مرجیه]]
| |
| *[[مردان اخر الزمان]]
| |
| *[[مردی از قم]]
| |
| *[[مرکز بیت المال در عصر ظهور]]
| |
| *[[مرکز حکومت حضرت]]
| |
| *[[مرکز قضاوت حضرت]]
| |
| *[[مرگ جاهلیت]]
| |
| *[[مرگ حضرت]]
| |
| *[[مرگ سرخ]]
| |
| *[[مرگ سفید]]
| |
| *[[مرگ ناگهانی]]
| |
| *[[مروانی]]
| |
| *[[مروزی]]
| |
| *[[مریم]]
| |
| *[[مزامله]]
| |
| *[[مسبحات]]
| |
| *[[مستضعفین]]
| |
| *[[مستنصر]]
| |
| *[[مسجد الحرام]]
| |
| *[[مسجد النبی]]
| |
| *[[مسجد براثا]]
| |
| *[[مسجد جمکران]]
| |
| *[[مسجد زید]]
| |
| *[[مسجد سهله]]
| |
| *[[مسجد صعصعه]]
| |
| *[[مسجد کوفه]]
| |
| *[[مسخ]]
| |
| *[[مسلمیه]]
| |
| *[[مسیح الزمان]]
| |
| *[[مسیح دروغین]]
| |
| *[[مسیح]]
| |
| *[[مسیحیت سیاسی امریکا]]
| |
| *[[مسیحیت صهیونیستی]]
| |
| *[[مسیحیت یهودی]]
| |
| *[[مشرق]]
| |
| *[[مشیخه]]
| |
| *[[مصباح الشدید الضیاء]]
| |
| *[[مصحف امیر المومنین ]]
| |
| *[[مصحف فاطمه]]
| |
| *[[مصر در دوران ظهور]]
| |
| *[[مضطر]]
| |
| *[[مظهر الفضایح]]
| |
| *[[معتضد بالله
| |
| *[[معتمد بالله]]
| |
| *[[معجزات حضرت مهدی]]
| |
| *[[معراج]]
| |
| *[[معرفت امام]]
| |
| *[[معمرین]]
| |
| *[[معنویت پس از ظهور]]
| |
| *[[معنویت پیش از ظهور]]
| |
| *[[مغرب]]
| |
| *[[مغیریه]]
| |
| *[[مفاسد اخر الزمان]]
| |
| *[[مفتوحه عنوه]]
| |
| *[[مفرج اعظم]]
| |
| *[[مفضل]]
| |
| *[[مفید]]
| |
| *[[مقام ابراهیم]]
| |
| *[[مقام امام زمان]]
| |
| *[[مقبوله عمر بن حنظله]]
| |
| *[[مقتدر بالله]]
| |
| *[[مقتصر]]
| |
| *[[مقداد]]
| |
| *[[مقدره]]
| |
| *[[مقدس اردبیلی]]
| |
| *[[مقدس‌ماب]]
| |
| *[[مقنع]]
| |
| *[[مکان‌های دعا برای حضرت]]
| |
| *[[مکتفی بالله]]
| |
| *[[مکه]]
| |
| *[[ملاحم]]
| |
| *[[ملاقات‌کنندگان حضرت]]
| |
| *[[ملاک تعیین نواب]]
| |
| *[[ملخ سرخ]]
| |
| *[[ملعون ملعون]]
| |
| *[[ملیکه]]
| |
| *[[ممطوره]]
| |
| *[[ممهدون للمهدی]]
| |
| *[[من لم یجعل الله له شبیها]]
| |
| *[[منادی اسمانی]]
| |
| *[[منافقان]]
| |
| *[[منان]]
| |
| *[[منبر سلیمان]]
| |
| *[[منتظر]]
| |
| *[[منتظر]]
| |
| *[[منتظران حقیقی]]
| |
| *[[منتقم]]
| |
| *[[منجم یهودی]]
| |
| *[[منجی اعظم]]
| |
| *[[منجی]]
| |
| *[[منصور]]
| |
| *[[منعم]]
| |
| *[[موالی خاصه]]
| |
| *[[موتور]]
| |
| *[[موسوعه الامام المهدی]]
| |
| *[[موعود در اقوام و ملل]]
| |
| *[[موعود یهود]]
| |
| *[[موعود]]
| |
| *[[مولی]]
| |
| *[[مومل]]
| |
| *[[مومن ال فرعون]]
| |
| *[[موی حضرت]]
| |
| *[[مهدویت از دیدگاه اهل سنت]]
| |
| *[[مهدویت از دیدگاه شیعه]]
| |
| *[[مهدویت شخصیه]]
| |
| *[[مهدویت نوعیه]]
| |
| *[[مهدویت]]
| |
| *[[مهدی بن محمد]]
| |
| *[[مهدی در روایات]]
| |
| *[[مهدی در قران]]
| |
| *[[مهدی سودانی]]
| |
| *[[مهدی عباسی]]
| |
| *[[مهدی موعود]]
| |
| *[[مهدی و نشانه‌های پیامبران]]
| |
| *[[مهدی هرعی]]
| |
| *[[مهدی]]
| |
| *[[مهدی‌باوری در ادیان]]
| |
| *[[مهدیه]]
| |
| *[[مهمید اخر]]
| |
| *[[میراث پیامبر اکرم]]
| |
| *[[میراث پیامبران]]
| |
| *[[میرزا حسین نوری]]
| |
| *[[میرزا علی محمد باب]]
| |
| *[[میزان الحق]]
| |
| *[[میکاییل]]
| |
| *[[میلخاء]]
| |
| *[[ناامیدی از ظهور]]
| |
| *[[ناجی النجار]]
| |
| *[[ناحیه مقدسه]]
| |
| *[[ناشناخته بودن حضرت]]
| |
| *[[ناصبی‌ها]]
| |
| *[[ناطق]]
| |
| *[[نافله]]
| |
| *[[ناقور]]
| |
| *[[ناووسیه]]
| |
| *[[نجبا]]
| |
| *[[نجف]]
| |
| *[[نجم
| |
| *[[نجم الثاقب]]
| |
| *[[ندای اسمانی]]
| |
| *[[نرجس]]
| |
| *[[نسب حضرت]]
| |
| *[[نسیم
| |
| *[[نشانه‌های حتمی ظهور]]
| |
| *[[نشانه‌های نزدیک ظهور]]
| |
| *[[نظامی گنجوی]]
| |
| *[[نعمانی]]
| |
| *[[نعمت باطن]]
| |
| *[[نعمت حضرت]]
| |
| *[[نعمت ظاهر]]
| |
| *[[نفس زکیه]]
| |
| *[[نفس]]
| |
| *[[نقبا]]
| |
| *[[نماز امام زمان]]
| |
| *[[نماز بر پیکر پدر]]
| |
| *[[نماز تسبیح]]
| |
| *[[نماز جماعت]]
| |
| *[[نماز جمعه]]
| |
| *[[نماز حاجت]]
| |
| *[[نماز عید]]
| |
| *[[نماز هدیه به حضرت]]
| |
| *[[نمازگزاران بر پیکر امام عسکری]]
| |
| *[[نمک در طعام]]
| |
| *[[نمیریه]]
| |
| *[[نواب اربعه]]
| |
| *[[نوبختیه]]
| |
| *[[نور ال محمد]]
| |
| *[[نور الاتقیاء]]
| |
| *[[نور الاصفیاء]]
| |
| *[[نور الرب]]
| |
| *[[نور حضرت]]
| |
| *[[نوروز]]
| |
| *[[نوستر اداموس]]
| |
| *[[نهار]]
| |
| *[[نهج البلاغه و مهدی]]
| |
| *[[نیابت خاصه]]
| |
| *[[نیابت عامه]]
| |
| *[[نیابت]]
| |
| *[[نیمه شعبان]]
| |
| *[[نیه الصابرین]]
| |
| *[[وادی السلام]]
| |
| *[[وادی یابس]]
| |
| *[[وارث]]
| |
| *[[واعظ قزوینی]]
| |
| *[[واقفه]]
| |
| *[[واقفیه]]
| |
| *[[واقیذ]]
| |
| *[[وتر]]
| |
| *[[وتر]]
| |
| *[[وتیره]]
| |
| *[[وتیره]]
| |
| *[[وجه]]
| |
| *[[وشن جوک]]
| |
| *[[وظایف منتظران]]
| |
| *[[وظایف نواب خاص]]
| |
| *[[وقاتون]]
| |
| *[[وقت ظهور]]
| |
| *[[وقت معلوم]]
| |
| *[[وکالت]]
| |
| *[[وکیلان حضرت]]
| |
| *[[ولادت حضرت]]
| |
| *[[ولایت فقیه]]
| |
| *[[ولایتی‌ها]]
| |
| *[[ولی الله]]
| |
| *[[ولی عصر]]
| |
| *[[ولی نعمت]]
| |
| *[[وهوه‌ل]]
| |
| *[[ویژگی یاران حضرت]]
| |
| *[[ویژگی‌های حضرت]]
| |
| *[[هادی]]
| |
| *[[هالیوود و اخر الزمان]]
| |
| *[[هالیوود و مهدویت]]
| |
| *[[هدف قیام]]
| |
| *[[هراوه]]
| |
| *[[هرج‌ومرج]]
| |
| *[[هرشا]]
| |
| *[[هزاره‌گرایی]]
| |
| *[[هفت تکبیر]]
| |
| *[[همدان]]
| |
| *[[همسر حضرت]]
| |
| *[[هندوها و بشارت موعود]]
| |
| *[[هوشع نبی]]
| |
| *[[یا لثارات الحسین]]
| |
| *[[یاجوج و ماجوج]]
| |
| *[[یادکرد حضرت]]
| |
| *[[یاران حضرت]]
| |
| *[[یاری کردن حضرت]]
| |
| *[[یاوران حضرت]]
| |
| *[[ید الباسطه]]
| |
| *[[یشوعا]]
| |
| *[[یعسوب الدین]]
| |
| *[[یعفور]]
| |
| *[[یعقوب بن منقوش]]
| |
| *[[یعقوب بن یوسف]]
| |
| *[[یک‌سوم]]
| |
| *[[یمانی]]
| |
| *[[یمن در دوران ظهور]]
| |
| *[[یمین]]
| |
| *[[ینابیع الموده]]
| |
| *[[یوشع بن نون]]
| |
| *[[یوفولوژی]]
| |
| *[[یوم الخلاص]]
| |
| *[[یوم الفتح]]
| |
| *[[یوییل نبی]]
| |
| *[[یهود در اخر الزمان]]
| |
| *[[یهود و مسیح موعود]]
| |
| *[[یهود و نصاریو مهدویت]]
| |
| *[[یهودا]]
| |
| {{پایان}}
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
|
| ==منابع==
| | بر این اساس، دلیلی بر [[اثبات]] مدعای علامه تستری وجود ندارد و در جایی یافت نشده که [[کلینی]] از او روایت کرده؛ یا کلینی [[برادری]] به نام [[اسحاق]] داشته باشد.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص۵۷۳-۵۷۴.</ref> |
| * [[پرونده:29873800.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|'''موعودنامه''']].
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==[[طبقه راوی]]== |
| {{یادآوری پانویس}}
| | به جهت شناخته نشدن راوی، [[تاریخ]] ولادت و وفاتش نیز ناشناخته است؛ لکن به استناد روایت کلینی از اسحاق بن یعقوب و روایت اسحاق از [[محمد بن عثمان العمری]]<ref>ر.ک: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۷، ص۲۰۳، ش۱۳۸۶۹.</ref> برداشت می‌شود که وی در [[زمان غیبت صغرا]] زنده بوده و از [[راویان]] طبقه هشتم است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص۵۷۴.</ref> |
| {{پانویس2}}
| |
| {{امام مهدی}}
| |
|
| |
|
| | ==[[مذهب]] راوی== |
| | به قرینه نقل کلینی از اسحاق بن یعقوب و روایتش از [[محمد بن عثمان]] و ملاحظه مضمون روایت مذکور، استفاده می‌شود که وی از راویان امامی است.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص۵۷۴.</ref> |
| | |
| | ==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]== |
| | قرینه‌ای بر تمییز راوی و اطلاع از حال شخصی وی به دست نیامد، پس از [[راویان مجهول]] یا مهمل محسوب می‌گردد؛ ولی به قرائن و شواهدی می‌‌توان [[جلالت]] و [[وثاقت]] وی را استظهار کرد: |
| | |
| | ۱. [[روایت]] [[کلینی]] از [[اسحاق بن یعقوب]]: [[نجاشی]] درباره کلینی نوشت: {{عربی|"طان من أوثق الناس في الحديث وأثبتهم"}} و بدین جهت بعضی به وثاقت تمام [[مشایخ]] کلینی [[معتقد]] شدند<ref>رسالة فی ثبوت الهلال، ص۷۲.</ref>. بر این اساس، بسیار بعید است که کلینی این [[روایت شریف]] و دارای مضامین بلند را از شخص ضعیفی نقل کرده باشد. |
| | یکی از بزرگان نوشته است: |
| | |
| | {{عربی|وكيف كان فلا مجال للخدشة في سنده بعدم مجيء شيء من حاله في كتب الرجال بعد اعتماد مثل الكليني عليه وروايته التوقيع الشريف بما تضمنه من المطالب المهمة عنه، ثم اعتماد مثل الصدوق عليه، ثم شيخ الطائفة - رضوان الله تعالى عليهم - ومن المستبعد جداً أن لا يكون الكليني عارفاً بحال مثله من معاصريه وهو ينقل عنه أنه يكتب إلي مولانا صاحب الزمان عليه الصلاة والسلام يسأله مثل هذه المسائل التي لا يسأل عنها إلا الخواص و عظماء الشيعة، ويأتيه الجواب بخطه الشريف{{ع}}. فالظاهر أنه كان يعرف الرجل بالوثاقة والأهلية لمثل هذه المكاتبة. إذاً فلا ريب في اعتبار سند التوقيع المبارك"}}<ref>ضرورة وجود الحکومه (صافی گلپایگانی)، ص۱۲.</ref>. |
| | |
| | گفتنی است که عدم نقل این روایت در [[کتاب کافی]] به آن آسیبی نمی‌رساند و سبب [[ضعف]] آن نمی‌گردد. چنان که بعضی‌ها [[گمان]] کردند<ref>فقه القضاء (موسوی اردبیلی)، ص۷۴.</ref> - زیرا کلینی کتاب‌های دیگری هم داشته که به دست ما نرسیده است؛ از جمله کتاب الرسائل که شاید این روایت در آن نقل شده باشد. افزون بر این، مرحوم کلینی از [[نواب اربعه]] هم روایتی در کافی نقل نکرده است و این دلیل نمی‌شود که کلینی با آنها ارتباطی نداشته؛ یا حدیثی از آنان نشنیده باشد. |
| | |
| | ۲. روایت [[سعد بن عبدالله الأشعری]] از وی<ref>الإمامة و التبصره، ص۱۴۱: {{عربی|سعد بن عبد الله، عن إسحاق بن یعقوب، قال: سمعت الشیخ العمری}}.</ref>: سعد بن عبدالله الأشعری القمی از بزرگان [[فقها]] و [[محدثان]] و از [[مشایخ]] [[محمد بن الحسن بن الولید]] استاد [[شیخ صدوق]] است که در [[نقل حدیث]] بسیار سخت‌گیر بوده است و [[نجاشی]] درباره‌اش نوشته است: {{عربی|"شيخ هذه الطائفة وفقيهها ووجهها}}<ref>رجال النجاشی، ص۱۷۷، ش۴۶۷.</ref>. |
| | |
| | ٣. اشتهار [[روایت]] [[اسحاق بن یعقوب]] و پذیرش آن از سوی [[فقهای شیعه]]، چنان که از عبارت [[شیخ طوسی]] در [[الغیبة]] استفاده می‌شود؛ زیرا هنگام [[نقل روایت]] نوشته است: {{عربی|"وأخبرني جماعة، عن جعفر بن محمد بن قولويه وأبي غالب الزراري وغيرهما، عن محمد بن یعقوب الكليني، عن إسحاق بن يعقوب، قال سألت محمد بن عثمان العمري"}}<ref>الغیبه (طوسی)، ص۲۹۰.</ref>. |
| | |
| | ۴. از مضمون دو روایتی که از اسحاق بن یعقوب نقل گردیده، برداشت می‌شود که وی با [[نائب]] [[حضرت حجت]]{{ع}} در [[ارتباط]] بوده و از اشخاص مورد [[وثوق]] و [[اطمینان]] به شمار می‌آمده است؛ آن هم در زمانی که این نوع [[ارتباطات]] بسیار سری و مخفی بوده است؛ زیرا در روایت اول اسحاق بن یعقوب مسائلی که [[احکام]] آنها برایش روشن نبوده، نوشته و در [[اختیار]] نائب [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} قرار می‌دهد و از وی می‌خواهد تا آنها را به دست آن حضرت برساند: {{متن حدیث|قَالَ: سَأَلْتُ مُحَمَّدَ بْنَ عُثْمَانَ الْعَمْرِيَّ أَنْ يُوصِلَ لِي كِتَاباً قَدْ سَأَلْتُ فِيهِ عَنْ مَسَائِلَ أَشْكَلَتْ عَلَيَّ}}. |
| | |
| | در روایت دوم نیز به نقل [[معجزه]] حضرت ولی عصر{{ع}} می‌پردازد که از عمری آن را شنیده است: {{متن حدیث|سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ يَعْقُوبَ، قَالَ: سَمِعْتُ الشَّيْخَ الْعَمْرِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ يَقُولُ: صَحِبْتُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ السَّوَادِ وَ مَعَهُ مَالٌ لِلْغَرِيمِ{{ع}}<ref>الغریم از القاب حضرت ولی عصر{{ع}} است. (ر.ک: الإرشاد، ج۲، ص۳۶۲؛ إعلام الوری، ج۲، ص۲۱۳).</ref>، فَأَنْفَذَهُ، فَرَدَّ عَلَيْهِ، وَ قِيلَ لَهُ: أَخْرِجْ حَقَّ وُلْدِ عَمِّكَ مِنْهُ، وَ هُوَ أَرْبَعُمِائَةِ دِرْهَمٍ. فَبَقِيَ الرَّجُلُ مُتَحَيِّراً بَاهِتاً مُتَعَجِّباً، وَ نَظَرَ فِي حِسَابِ الْمَالِ، وَ كَانَتْ فِي يَدِهِ ضَيْعَةٌ لِوُلْدِ عَمِّهِ، قَدْ كَانَ رَدَّ عَلَيْهِمْ بَعْضَهَا وَ زَوَى عَنْهُمْ بَعْضَهَا، فَإِذَا الَّذِي نَصَّ [نَضَ] لَهُمْ مِنْ ذَلِكَ الْمَالِ: أَرْبَعُمِائَةِ دِرْهَمٍ، كَمَا قَالَ{{ع}}، فَأَخْرَجَهُ وَ أَنْفَذَ الْبَاقِيَ فَقَبِلَ}}<ref>الإمامة و التبصره، ص۱۴۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳، ص۵۷۵-۵۷۷.</ref> |
| | |
| | == منابع == |
| | {{منابع}} |
| | # [[پرونده: IM009727.jpg|22px]] [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|'''رجال تفسیری ج۳''']] |
| | {{پایان منابع}} |
| | |
| | == پانویس == |
| | {{پانویس}} |
|
| |
|
| [[رده:امام مهدی]]
| |
| [[رده:اسحاق بن یعقوب]]
| |
| [[رده:مدخل موعودنامه]]
| |
| [[رده:اعلام]] | | [[رده:اعلام]] |
| | [[رده:رجال تفسیری]] |
| | [[رده:طبقه هشتم راویان]] |
آشنایی اجمالی
اسحاق بن یعقوب[۱] در سند دو روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از کمال الدین و تمام النعمة و الغیبة شیخ طوسی آمده است؛ برای نمونه:
«حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِصَامٍ الْكُلَيْنِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ الْكُلَيْنِيُّ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ يَعْقُوبَ قَالَ: سَأَلْتُ مُحَمَّدَ بْنَ عُثْمَانَ الْعَمْرِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنْ يُوصِلَ لِي كِتَاباً قَدْ سَأَلْتُ فِيهِ عَنْ مَسَائِلَ أَشْكَلَتْ عَلَيَّ فَوَرَدَتْ فِي التَّوْقِيعِ بِخَطِّ مَوْلَانَا صَاحِبِ الزَّمَانِ(ع) وَ أَمَّا عِلَّةُ مَا وَقَعَ مِنَ الْغَيْبَةِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ﴾[۲] إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ لِأَحَدٍ مِنْ آبَائِي(ع) إِلَّا وَ قَدْ وَقَعَتْ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ لِطَاغِيَةِ زَمَانِهِ وَ إِنِّي أَخْرُجُ حِينَ أَخْرُجُ وَ لَا بَيْعَةَ لِأَحَدٍ مِنَ الطَّوَاغِيتِ فِي عُنُقِي»[۳].[۴]
اسحاق بن یعقوب از راویان مشترک است و مراد از او در سند روایت یاد شده مشخص نیست؛ زیرا موردی یافت نشده که محمد بن یعقوب کلینی از اسحاق بن یعقوب روایت کند، مگر در سند همین روایت که در کتاب‌های کمال الدین و تمام النعمة شیخ صدوق، الغیبة شیخ طوسی و در الاحتجاج طبرسی نقل گردیده است و چون یکی از فقرات این حدیث، عبارت: «وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ»[۵] است که در اثبات ولایت فقیه به آن استناد می‌شود، در کتب فقهی نیز این روایت ذکر گردیده و از جهت سند و دلالت نقد و تحلیل شده است.
بزرگانی[۶] مانند علامه تستری با استناد به آخرین فقره حدیث « اَلسَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا إِسْحَاقَ بْنَ يَعْقُوبَ وَ عَلىٰ مَنِ اِتَّبَعَ اَلْهُدىٰ» که در بعض نسخه‌های کتاب کمال الدین و تمام النعمة وجود دارد، تصریح کردند که راوی، برادر محمد بن یعقوب الکلینی نویسنده الکافی است[۷]، در حالی که در کتاب کمال الدین موجود و کتاب‌های الغیبة شیخ طوسی و الاحتجاج شیخ طبرسی و کتب حدیثی و غیر حدیثی دیگری که این روایت را از شیخ صدوق نقل کردند - مانند إعلام الوری[۸]، الخرائج و الجرائح[۹]، منتخب الأنوار المضیئة[۱۰]، الوافی[۱۱] و بحارالانوار[۱۲]، اسحاق بن یعقوب بدون وصف الکلینی آمده است.
بر این اساس، دلیلی بر اثبات مدعای علامه تستری وجود ندارد و در جایی یافت نشده که کلینی از او روایت کرده؛ یا کلینی برادری به نام اسحاق داشته باشد.[۱۳]
به جهت شناخته نشدن راوی، تاریخ ولادت و وفاتش نیز ناشناخته است؛ لکن به استناد روایت کلینی از اسحاق بن یعقوب و روایت اسحاق از محمد بن عثمان العمری[۱۴] برداشت می‌شود که وی در زمان غیبت صغرا زنده بوده و از راویان طبقه هشتم است.[۱۵]
به قرینه نقل کلینی از اسحاق بن یعقوب و روایتش از محمد بن عثمان و ملاحظه مضمون روایت مذکور، استفاده می‌شود که وی از راویان امامی است.[۱۶]
قرینه‌ای بر تمییز راوی و اطلاع از حال شخصی وی به دست نیامد، پس از راویان مجهول یا مهمل محسوب می‌گردد؛ ولی به قرائن و شواهدی می‌‌توان جلالت و وثاقت وی را استظهار کرد:
۱. روایت کلینی از اسحاق بن یعقوب: نجاشی درباره کلینی نوشت: "طان من أوثق الناس في الحديث وأثبتهم" و بدین جهت بعضی به وثاقت تمام مشایخ کلینی معتقد شدند[۱۷]. بر این اساس، بسیار بعید است که کلینی این روایت شریف و دارای مضامین بلند را از شخص ضعیفی نقل کرده باشد.
یکی از بزرگان نوشته است:
وكيف كان فلا مجال للخدشة في سنده بعدم مجيء شيء من حاله في كتب الرجال بعد اعتماد مثل الكليني عليه وروايته التوقيع الشريف بما تضمنه من المطالب المهمة عنه، ثم اعتماد مثل الصدوق عليه، ثم شيخ الطائفة - رضوان الله تعالى عليهم - ومن المستبعد جداً أن لا يكون الكليني عارفاً بحال مثله من معاصريه وهو ينقل عنه أنه يكتب إلي مولانا صاحب الزمان عليه الصلاة والسلام يسأله مثل هذه المسائل التي لا يسأل عنها إلا الخواص و عظماء الشيعة، ويأتيه الجواب بخطه الشريف(ع). فالظاهر أنه كان يعرف الرجل بالوثاقة والأهلية لمثل هذه المكاتبة. إذاً فلا ريب في اعتبار سند التوقيع المبارك"[۱۸].
گفتنی است که عدم نقل این روایت در کتاب کافی به آن آسیبی نمی‌رساند و سبب ضعف آن نمی‌گردد. چنان که بعضی‌ها گمان کردند[۱۹] - زیرا کلینی کتاب‌های دیگری هم داشته که به دست ما نرسیده است؛ از جمله کتاب الرسائل که شاید این روایت در آن نقل شده باشد. افزون بر این، مرحوم کلینی از نواب اربعه هم روایتی در کافی نقل نکرده است و این دلیل نمی‌شود که کلینی با آنها ارتباطی نداشته؛ یا حدیثی از آنان نشنیده باشد.
۲. روایت سعد بن عبدالله الأشعری از وی[۲۰]: سعد بن عبدالله الأشعری القمی از بزرگان فقها و محدثان و از مشایخ محمد بن الحسن بن الولید استاد شیخ صدوق است که در نقل حدیث بسیار سخت‌گیر بوده است و نجاشی درباره‌اش نوشته است: "شيخ هذه الطائفة وفقيهها ووجهها[۲۱].
٣. اشتهار روایت اسحاق بن یعقوب و پذیرش آن از سوی فقهای شیعه، چنان که از عبارت شیخ طوسی در الغیبة استفاده می‌شود؛ زیرا هنگام نقل روایت نوشته است: "وأخبرني جماعة، عن جعفر بن محمد بن قولويه وأبي غالب الزراري وغيرهما، عن محمد بن یعقوب الكليني، عن إسحاق بن يعقوب، قال سألت محمد بن عثمان العمري"[۲۲].
۴. از مضمون دو روایتی که از اسحاق بن یعقوب نقل گردیده، برداشت می‌شود که وی با نائب حضرت حجت(ع) در ارتباط بوده و از اشخاص مورد وثوق و اطمینان به شمار می‌آمده است؛ آن هم در زمانی که این نوع ارتباطات بسیار سری و مخفی بوده است؛ زیرا در روایت اول اسحاق بن یعقوب مسائلی که احکام آنها برایش روشن نبوده، نوشته و در اختیار نائب حضرت ولی عصر(ع) قرار می‌دهد و از وی می‌خواهد تا آنها را به دست آن حضرت برساند: «قَالَ: سَأَلْتُ مُحَمَّدَ بْنَ عُثْمَانَ الْعَمْرِيَّ أَنْ يُوصِلَ لِي كِتَاباً قَدْ سَأَلْتُ فِيهِ عَنْ مَسَائِلَ أَشْكَلَتْ عَلَيَّ».
در روایت دوم نیز به نقل معجزه حضرت ولی عصر(ع) می‌پردازد که از عمری آن را شنیده است: «سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ يَعْقُوبَ، قَالَ: سَمِعْتُ الشَّيْخَ الْعَمْرِيَّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ يَقُولُ: صَحِبْتُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ السَّوَادِ وَ مَعَهُ مَالٌ لِلْغَرِيمِ(ع)[۲۳]، فَأَنْفَذَهُ، فَرَدَّ عَلَيْهِ، وَ قِيلَ لَهُ: أَخْرِجْ حَقَّ وُلْدِ عَمِّكَ مِنْهُ، وَ هُوَ أَرْبَعُمِائَةِ دِرْهَمٍ. فَبَقِيَ الرَّجُلُ مُتَحَيِّراً بَاهِتاً مُتَعَجِّباً، وَ نَظَرَ فِي حِسَابِ الْمَالِ، وَ كَانَتْ فِي يَدِهِ ضَيْعَةٌ لِوُلْدِ عَمِّهِ، قَدْ كَانَ رَدَّ عَلَيْهِمْ بَعْضَهَا وَ زَوَى عَنْهُمْ بَعْضَهَا، فَإِذَا الَّذِي نَصَّ [نَضَ] لَهُمْ مِنْ ذَلِكَ الْمَالِ: أَرْبَعُمِائَةِ دِرْهَمٍ، كَمَا قَالَ(ع)، فَأَخْرَجَهُ وَ أَنْفَذَ الْبَاقِيَ فَقَبِلَ»[۲۴].[۲۵]
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: منهج المقال، ج۲، ص۲۸۹، ش۴۸۲؛ جامع الرواه، ج۱، ص۸۹؛ الوجیزة فی الرجال، ص۶۲، ش۱۶۸؛ منتهی المقال، ج۲، ص۳۳، ش۳۱۷؛ شعب المقال، ص۲۴۲، ش۵۰؛ تنقیح المقال، ج۹، ص۲۲۷، ش۲۰۵۱؛ زبدة المقال، ج۱، ص۱۸۲؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۳۶، ش۱۲۰۱؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۷۸۵، ضمن ش۷۴۵.
- ↑ «ای مؤمنان! از چیزهایی مپرسید که چون برای شما آشکار گردانند به اندوهتان می‌افکند و اگر هنگامی که قرآن فرو فرستاده می‌شود از آنها بپرسید برای شما روشن می‌شود؛ خداوند از آن (پرسش)ها در گذشت؛ و خداوند آمرزنده‌ای بردبار است» سوره مائده، آیه ۱۰۱.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۲۴۶ به نقل از کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، ص۴۸۳، ح۴.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص۵۷۲.
- ↑ کمال الدین، ج۲، ص۴۸۳، ح۴.
- ↑ القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید، ج۱، ص۲۰۱.
- ↑ ر.ک: قاموس الرجال، ج۱، ص۷۸۵، ش۷۴۵.
- ↑ إعلام الوری، ج۲، ص۲۷۰.
- ↑ الخرائج و الجرائح، ج۳، ص۱۱۱۳، ح۳۰.
- ↑ منتخب الأنوار المضیئه، ص۱۲۲.
- ↑ الوافی، ج۲، ص۴۲۵.
- ↑ بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۸۰، ح۱۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص۵۷۳-۵۷۴.
- ↑ ر.ک: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۷، ص۲۰۳، ش۱۳۸۶۹.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص۵۷۴.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص۵۷۴.
- ↑ رسالة فی ثبوت الهلال، ص۷۲.
- ↑ ضرورة وجود الحکومه (صافی گلپایگانی)، ص۱۲.
- ↑ فقه القضاء (موسوی اردبیلی)، ص۷۴.
- ↑ الإمامة و التبصره، ص۱۴۱: سعد بن عبد الله، عن إسحاق بن یعقوب، قال: سمعت الشیخ العمری.
- ↑ رجال النجاشی، ص۱۷۷، ش۴۶۷.
- ↑ الغیبه (طوسی)، ص۲۹۰.
- ↑ الغریم از القاب حضرت ولی عصر(ع) است. (ر.ک: الإرشاد، ج۲، ص۳۶۲؛ إعلام الوری، ج۲، ص۲۱۳).
- ↑ الإمامة و التبصره، ص۱۴۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳، ص۵۷۵-۵۷۷.
اسحاق بن یعقوب از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اسحاق بن یعقوب در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد