ابوسائب ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'رده:صحابه' به 'رده:صحابه پیامبر') |
جز (جایگزینی متن - 'توضیح تصویر = تصویر قدیمی مدینه' به 'توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه') |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل = ابوسائب ثقفی | مداخل مرتبط = [[ابوسائب ثقفی در تراجم و رجال]] - [[ابوسائب ثقفی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = ابوسائب ثقفی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی مدینه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه | |||
| نام کامل = ابوسائب ثقفی | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[بنی‌ثقیف]] | |||
| از تیره = | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = [[سائب بن أبی سائب]] | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = [[عطاء بن سائب بن أبی سائب]] (نوه) | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
او را به نواده‌اش [[عطاء بن سائب بن ابی سائب]]، [[محدث]] معروف می‌شناسند<ref>ابن حبان، ج۷، ص۲۵۱؛ ذهبی، تجرید اسماء الصحابه، ج۲، ص۱۷۰؛ ابن اثیر، ج۴، ص۲۸۱.</ref>. نام وی را به [[اختلاف]]، [[مالک]]، [[زید]]<ref>بخاری، ج۶، ص۴۶۵؛ عجلی، ص۳۳۲؛ ابن | او را به نواده‌اش [[عطاء بن سائب بن ابی سائب]]، [[محدث]] معروف می‌شناسند<ref>ابن حبان، ج۷، ص۲۵۱؛ ذهبی، تجرید اسماء الصحابه، ج۲، ص۱۷۰؛ ابن اثیر، ج۴، ص۲۸۱.</ref>. نام وی را به [[اختلاف]]، [[مالک]]، [[زید]]<ref>بخاری، ج۶، ص۴۶۵؛ عجلی، ص۳۳۲؛ ابن ابی‌حاتم، ج۶، ص۳۳۲؛ ابن حبان، ج۷، ص۲۵۱؛ یحیی بن معین، ص۱۱۵.</ref> و [[یزید]] آورده‌اند<ref>عجلی، ص۱۷۶؛ ابن حبان، ج۴، ص۳۲۷؛ مزی، ج۲۰، ص۸۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۱۴۰؛ همو، تهذیب، ج۳، ص۳۹۰.</ref>. برخی فرزندش سائب را [[کوفی]]، [[تابعی]] و [[ثقه]] معرفی کرده و نام پدرش را [[زید]] و یزید آورده‌اند<ref>عجلی، ص۱۷۶؛ ابن حبان، ج۴، ص۳۲۷.</ref>. [[ابن حجر]]<ref>تهذیب، ج۳، ص۳۹۰ و ج۷، ص۱۸۳.</ref> با توجه به این منابع، نام [[پدر]] سائب را که زید باشد درست می‌داند، جز آنکه در بیشتر منابع، ابتدا نام مالک را آورده‌اند و نام‌های زید و یزید را به عنوان قول [[ضعیف]] نقل کرده‌اند. ابوسائب، به [[قبیله ثقیف]] منسوب است، ولی سلسله [[نسب]] وی به [[درستی]] شناخته شده نیست. | ||
[[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۴، ص۲۸۱.</ref> به نقل از [[ابونعیم]] و [[ابوموسی]]، وی را [[صحابی]] دانسته و از طریق او روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} [[روایت]] کرده است: | [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۴، ص۲۸۱.</ref> به نقل از [[ابونعیم]] و [[ابوموسی]]، وی را [[صحابی]] دانسته و از طریق او روایتی از [[رسول خدا]] {{صل}} [[روایت]] کرده است: «کسی که هنگام [[مرگ]] به [[شهادت]] [[لا اله الا الله]] تلقین شود، داخل [[بهشت]] می‌شود»<ref>{{متن حدیث|مَنْ لُقِّنَ عِنْدَ الْمَوْتِ شَهَادَةَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ دَخَلَ الْجَنَّةَ }}؛ طبرانی، ج۱۹، ص۳۰۳؛ هیثمی، ج۲، ص۳۲۳.</ref>. البته ابونعیم<ref>ابونعیم، ج۶، ص۳۱۳۱.</ref> گزارشی در مورد این شخص ندارد، ولی روایت یاد شده را به صورت مرسل در ترجمه [[زاذان]] گزارش کرده است. این روایت از دو طریق [[مسند]] و مرسل روایت شده که [[عطاء بن سائب]] در هر دو طریق حضور دارد<ref>احمد بن حنبل، ج۳، ص۴۷۴؛ ابونعیم، ج۶، ص۳۱۳۱؛ ابن اثیر، ج۵، ص۳۷۱.</ref> و به دلیل اختلاط [[عطاء]]، این روایت را [[تضعیف]] کرده‌اند<ref>هیثمی، ج۲، ص۳۲۳.</ref>. [[طبرانی]]<ref>طبرانی، ج۱۹، ص۴۳۳.</ref> افزون بر این روایت، از او نقل می‌کند که می‌گوید: با رسول خدا {{صل}} بر چاهی گذشتیم، جنازه سیاه پوستی درون آن افتاده بود. [[حضرت]] بالای [[چاه]] ایستاد و کلمه [[توحید]] را بر او تلقین کرد. [[اصحاب]] گفتند: او گاهی [[نماز]] می‌خواند و گاهی نماز نمی‌خواند. [[پیامبر]] فرمود: «وای بر شما!» بعد [[دستور]] داد وی را از چاه بیرون آورند، [[غسل]] دهند و [[کفن]] کنند، آنگاه فرمود: «وی را [[تشییع]] کنید تا مبادا [[ملائکه]] در این کار بر ما پیشی گیرند». سپس بر او نماز خواند و وی را [[دفن]] کردند. با توجه به [[هماهنگی]] میان اسناد این دو [[روایت]] و تناسب موضوع و گفتار (میت و تلقین آن)، به نظر می‌رسد این دو، یک روایت و نقل دوم، مفصل همان اولی باشد. از او روایت دیگری در باب [[موعظه]] و [[نصیحت]] نقل شده است<ref>طبرانی، ج۱۹، ص۳۳۳.</ref><ref>[[محمود حیدری آقایی|حیدری آقایی، محمود]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوسائب ثقفی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۲۳.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۲۱: | خط ۶۷: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
[[رده:بنی‌ثقیف]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۴ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۴۸
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. ابوسائب ثقفی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ابوسائب ثقفی در تراجم و رجال - ابوسائب ثقفی در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد| ابوسائب ثقفی | |
|---|---|
 تصویر کهنی از مدینه | |
| نام کامل | ابوسائب ثقفی |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بنی‌ثقیف |
| پسر | سائب بن أبی سائب |
| خویشاوندان | عطاء بن سائب بن أبی سائب (نوه) |
| از اصحاب | پیامبر خاتم |
مقدمه
او را به نواده‌اش عطاء بن سائب بن ابی سائب، محدث معروف می‌شناسند[۱]. نام وی را به اختلاف، مالک، زید[۲] و یزید آورده‌اند[۳]. برخی فرزندش سائب را کوفی، تابعی و ثقه معرفی کرده و نام پدرش را زید و یزید آورده‌اند[۴]. ابن حجر[۵] با توجه به این منابع، نام پدر سائب را که زید باشد درست می‌داند، جز آنکه در بیشتر منابع، ابتدا نام مالک را آورده‌اند و نام‌های زید و یزید را به عنوان قول ضعیف نقل کرده‌اند. ابوسائب، به قبیله ثقیف منسوب است، ولی سلسله نسب وی به درستی شناخته شده نیست.
ابن اثیر[۶] به نقل از ابونعیم و ابوموسی، وی را صحابی دانسته و از طریق او روایتی از رسول خدا (ص) روایت کرده است: «کسی که هنگام مرگ به شهادت لا اله الا الله تلقین شود، داخل بهشت می‌شود»[۷]. البته ابونعیم[۸] گزارشی در مورد این شخص ندارد، ولی روایت یاد شده را به صورت مرسل در ترجمه زاذان گزارش کرده است. این روایت از دو طریق مسند و مرسل روایت شده که عطاء بن سائب در هر دو طریق حضور دارد[۹] و به دلیل اختلاط عطاء، این روایت را تضعیف کرده‌اند[۱۰]. طبرانی[۱۱] افزون بر این روایت، از او نقل می‌کند که می‌گوید: با رسول خدا (ص) بر چاهی گذشتیم، جنازه سیاه پوستی درون آن افتاده بود. حضرت بالای چاه ایستاد و کلمه توحید را بر او تلقین کرد. اصحاب گفتند: او گاهی نماز می‌خواند و گاهی نماز نمی‌خواند. پیامبر فرمود: «وای بر شما!» بعد دستور داد وی را از چاه بیرون آورند، غسل دهند و کفن کنند، آنگاه فرمود: «وی را تشییع کنید تا مبادا ملائکه در این کار بر ما پیشی گیرند». سپس بر او نماز خواند و وی را دفن کردند. با توجه به هماهنگی میان اسناد این دو روایت و تناسب موضوع و گفتار (میت و تلقین آن)، به نظر می‌رسد این دو، یک روایت و نقل دوم، مفصل همان اولی باشد. از او روایت دیگری در باب موعظه و نصیحت نقل شده است[۱۲][۱۳]
جستارهای وابسته
- عطاء بن سائب بن أبی سائب (نواده)
منابع
پانویس
- ↑ ابن حبان، ج۷، ص۲۵۱؛ ذهبی، تجرید اسماء الصحابه، ج۲، ص۱۷۰؛ ابن اثیر، ج۴، ص۲۸۱.
- ↑ بخاری، ج۶، ص۴۶۵؛ عجلی، ص۳۳۲؛ ابن ابی‌حاتم، ج۶، ص۳۳۲؛ ابن حبان، ج۷، ص۲۵۱؛ یحیی بن معین، ص۱۱۵.
- ↑ عجلی، ص۱۷۶؛ ابن حبان، ج۴، ص۳۲۷؛ مزی، ج۲۰، ص۸۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۱۴۰؛ همو، تهذیب، ج۳، ص۳۹۰.
- ↑ عجلی، ص۱۷۶؛ ابن حبان، ج۴، ص۳۲۷.
- ↑ تهذیب، ج۳، ص۳۹۰ و ج۷، ص۱۸۳.
- ↑ ابن اثیر، ج۴، ص۲۸۱.
- ↑ «مَنْ لُقِّنَ عِنْدَ الْمَوْتِ شَهَادَةَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ دَخَلَ الْجَنَّةَ »؛ طبرانی، ج۱۹، ص۳۰۳؛ هیثمی، ج۲، ص۳۲۳.
- ↑ ابونعیم، ج۶، ص۳۱۳۱.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۳، ص۴۷۴؛ ابونعیم، ج۶، ص۳۱۳۱؛ ابن اثیر، ج۵، ص۳۷۱.
- ↑ هیثمی، ج۲، ص۳۲۳.
- ↑ طبرانی، ج۱۹، ص۴۳۳.
- ↑ طبرانی، ج۱۹، ص۳۳۳.
- ↑ حیدری آقایی، محمود، مقاله «ابوسائب ثقفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۲۳.