عبدالله بن ابی‌طلحه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
جز (جایگزینی متن - 'توضیح تصویر = تصویر قدیمی مدینه' به 'توضیح تصویر = تصویری کهن از مدینه') |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = عبدالله بن ابی‌طلحه | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = عبدالله بن ابی‌طلحه | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر قدیمی مدینه.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویری کهن از [[مدینه]] | |||
| نام کامل = عبدالله بن ابی‌طلحه | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = ابویحیی | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = [[خزرج]] | |||
| از تیره = | |||
| پدر = [[ابوطلحه انصاری]] | |||
| مادر = [[ام سلیم بنت ملحان]] | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = [[۸۴ هجری]] | |||
| محل درگذشت = [[مدینه]] | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[امام علی]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = [[جنگ صفین]] | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[عبدالله]] [[فرزند]] [[ابوطلحه]]<ref>ابو طلحه همان کسی است که به وصیت عمر بن خطاب با پنجاه نفر نیروی مسلح پس از مرگ عمر، جلسه شورای شش نفری را کنترل کرد و عثمان به خلافت رسید و حضرت علی {{ع}} از خلافت محروم شد.</ref> و نام مادرش [[ام سلیم]] و [[برادر]] [[مادری]] [[انس بن مالک]] بود، وی از بزرگان [[تابعین]] و [[راویان]] [[اخبار]] و از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} بود. | |||
موقعی که [[عبدالله]] به [[دنیا]] آمد [[رسول خدا]] {{صل}} کام او را برداشت و در [[حق]] او [[دعا]] کرد، لذا او از [[برترین]] [[فرزندان]] [[انصار]] گردید و [[خداوند]] ده [[فرزند]] پسر به او عطا نمود که همۀ آنان [[فاضل]] و [[قاری]] [[قرآن]] شدند. | |||
== | [[ابن اثیر]] می‌نویسد: [[عبدالله بن ابی طلحه]]، از [[قبیله خزرج]] و جزو [[انصار]] بود که به [[ابویحیی]] [[کنیه]] داشت. وی [[برادر]] [[مادری]] [[انس بن مالک]] است و مادرشان [[ام سلیم]] بنت ملحان است <ref>اسدالغابه، ج۳، ص۱۸۸.</ref>. | ||
[[شیخ طوسی]] [[عبدالله بن ابی طلحه]] را از [[اصحاب امیرالمؤمنین]] {{ع}} به شمار آورده و می‌نویسد. هنگامی که مادرش وی را حامله بود، [[رسول خدا]] {{صل}} در حقش [[دعا]] کرد<ref>رجال طوسی، ص۵۰، ش۶۵.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۸۴۷-۸۴۸.</ref> | |||
== [[صبر]] [[ام سلیم]] در [[مرگ]] [[فرزند]] و دعای [[رسول خدا]] {{صل}} == | |||
[[ام سلیم]] [[مادر]] [[عبدالله]] نام او، رُمیصاء (غُمیصاء) دختر [[ملحان بن خالد بن حرام]] [[انصاری]] از [[بنی‌نجار]] شوهرش [[مالک بن نصر]] بود، و مالک [[پس از ظهور]] [[اسلام]] به [[قتل]] رسید، و [[ام سلیم]] [[مسلمان]] شد، [[ابوطلحه]] ([[زید بن سهل انصاری]]) که هنوز [[مشرک]] بود و بتی چوبین داشت از او خواستگاری کرد، رمیصاء به [[ازدواج]] او درآمد و مِهر خود را [[اسلام]] او قرار داد و گفت: اگر [[مسلمان]] شوی من از تو مِهری نمی‌خواهم و صداق من [[اسلام]] تو باشد. او اولین زنی بود که با این صداق به شوهر رفت. | |||
همراه همسرش در [[جنگ حنین]] حضور یافت و [[اسلام]] را [[یاری]] کردند. و در [[تاریخ]] آمده که [[ام سلیم]] در [[جنگ احد]] نیز دیده شده بود که خنجری بر کمر بسته و تشنگان را [[سیراب]] و زخمیان را درمان می‌کرد<ref>ر. ک: اسدالغابه، ج۲، ص۴۶؛ ج۷، ص۱۱۹؛ الاصابه، ج۲، ص۱۲۱؛ ج۴، ص۳۰۱؛ سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۲۱؛ الطبقات الکبری، ج۸ ص۴۲۵.</ref>. | |||
ثمره این [[ازدواج]] [[مبارک]] [[فرزندی]] بود که نامش را [[سلیم]]<ref>رُمیصاء پس از به دنیا آمدن این فرزند ملقب به ام‌سلیم شد و از آن پس به ام‌سلیم معروف گردید. </ref> گذاشتند. [[ابوطلحه]] ([[زیدین سهل]]) بسیار به این [[فرزند]] اظهار علاقه می‌کرد، تا آن‌که این [[فرزند]] مریض شد و [[پدر]]، روزها به مزرعه می‌رفت و شب‌ها که برمی‌گشت بر بالین [[سلیم]] می‌آمد و از حال او پرس و جو می‌کرد، تا آن‌که یک روز این [[فرزند]] از [[دنیا]] رفت. مادرش [[ام سلیم]] او را در پارچه‌ای پیچید و در کنار اتاق گذاشت و خود را آراست تا [[ابوطلحه]] آمد، چون [[ابوطلحه]] می‌خواست طبق برنامه همه [[شب]] به سراغ فرزندش برود، [[ام سلیم]] گفت: داخل اتاق نرو که فرزندم حالش بهتر است و به [[خواب]] رفته و مزاحم او مباش. [[ابو طلحه]] خوشحال شد و [[شام]] خورد و به بستر [[خواب]] رفت. | |||
صبح فردا [[ام سلیم]] به شوهرش گفت: اگر کسی به همسایگانش امانتی داده باشد که مدتی از آن استفاده کند و صاحبش [[امانت]] را پس بگیرد، آیا همسایه‌ای که [[امانت]] را پس می‌دهد ناراحت می‌شود و [[گریه]] می‌کند و یا [[امانت]] را پس نمی‌دهد؟ | |||
[[ابو طلحه]] گفت: هرگز، [[گریه]] و [[ناراحتی]] معنا ندارد و [[امانت]] را باید پس بدهد. [[ام سلیم]] گفت: پس مراقب باش و [[گریه]] و [[بی‌تابی]] نکن؛ زیرا فرزندت از [[دنیا]] رفته است و [[خداوند]] این امانتی را که به ما داده بود، پس گرفت. | |||
[[ابو طلحه]] وقتی دید [[مادر]] در داغ فرزندش چنین [[صبوری]] پیشه کرده و حتی تا صبح به او خبر نداده، [[خویشتن‌داری]] کرد و [[صبر]] پیشه نمود، برای [[نماز صبح]] آماده شد و [[خدمت]] [[رسول خدا]] {{صل}} شرفیاب شد، و پس از [[اقامه نماز]] صبح، داستان [[مرگ]] پسر و [[صبر]] همسرش را به عرض رساند. [[پیامبر خدا]] {{صل}} از [[صبر]] این [[زن]] تعجب کرد و با یک سؤال در [[حق]] او [[دعا]] کرد و فرمود: «آیا دیشب [[عروسی]] کردید، [[خداوند]] در [[شب]] شما [[برکت]] قرار دهد». و به [[نقلی]] چنین [[دعا]] کردند: «بارالها، [[شب]] این [[زن]] و مرد را [[مبارک]] گردان». | |||
[[ام سلیم]]، همان [[شب]] حامله شد و [[خداوند]] [[عبدالله]] را به ایشان عطا کرد و چون [[عبدالله]] به [[دنیا]] آمد، مادرش او را در پارچه‌ای پیچید و نزد [[رسول خدا]] {{صل}} آورد تاکام او را برگیرد و در [[حق]] فرزندش [[دعا]] کند. [[پیامبر]] {{صل}} پسر او را گرفت و نام او را [[عبدالله]] گذاشت و مقداری خرما طلبید و در دهان گذاشت بعد کام [[فرزند]] [[ابوطلحه]] را با شیرینی آن خرما برداشت و در [[حق]] او [[دعا]] کرد و او از [[بهترین]] [[فرزندان]] [[انصار]] گردید. | |||
از [[برکت]] [[دعای پیامبر]] {{صل}}، همان طوری که اشاره شد، [[عبدالله]] دارای ده پسر شد که اکثرشان [[اهل]] [[علم]] و [[قاری]] [[قرآن]] و از [[یاران امیرالمؤمنین]] {{ع}} گردیدند<ref>ر. ک: اسدالغابه، ج۳، ص۱۸۸؛ سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۹؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۶۴؛ تهذیب التهذیب، ج۴، ص۳۵۰؛ سفینة البحار، ج۲، عنوان عبد، ص۱۲۳.</ref>. | |||
[[عبدالله]] این [[شیعه راستین]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}}<ref>رجال شیخ طوسی، ص۵۰، ش۶۵.</ref> در [[جنگ صفین]] آن [[حضرت]] را [[یاری]] کرد<ref>اسدالغابه، ج۳، ص۱۸۹.</ref>. و سرانجام در زمان [[خلافت]] [[ولید]] به سال ۸۴ [[هجری]] با [[قلبی]] سرشار از [[ایمان]] به [[اسلام]] و [[عشق به اهل بیت]] [[پیامبر]] {{صل}} در [[شهر مدینه]] از [[دنیا]] رفت<ref>اسدالغابه، ج۳، ص۱۸۹.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۸۴۸-۸۵۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|'''اصحاب امام علی، ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۳۱: | خط ۸۵: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب امام علی]] | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:خزرج]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۱۰
| عبدالله بن ابی‌طلحه | |
|---|---|
 تصویری کهن از مدینه | |
| نام کامل | عبدالله بن ابی‌طلحه |
| جنسیت | مرد |
| کنیه | ابویحیی |
| از قبیله | خزرج |
| پدر | ابوطلحه انصاری |
| مادر | ام سلیم بنت ملحان |
| درگذشت | ۸۴ هجری، مدینه |
| از اصحاب | امام علی |
| حضور در جنگ | جنگ صفین |
مقدمه
عبدالله فرزند ابوطلحه[۱] و نام مادرش ام سلیم و برادر مادری انس بن مالک بود، وی از بزرگان تابعین و راویان اخبار و از اصحاب امیرالمؤمنین (ع) بود.
موقعی که عبدالله به دنیا آمد رسول خدا (ص) کام او را برداشت و در حق او دعا کرد، لذا او از برترین فرزندان انصار گردید و خداوند ده فرزند پسر به او عطا نمود که همۀ آنان فاضل و قاری قرآن شدند.
ابن اثیر می‌نویسد: عبدالله بن ابی طلحه، از قبیله خزرج و جزو انصار بود که به ابویحیی کنیه داشت. وی برادر مادری انس بن مالک است و مادرشان ام سلیم بنت ملحان است [۲].
شیخ طوسی عبدالله بن ابی طلحه را از اصحاب امیرالمؤمنین (ع) به شمار آورده و می‌نویسد. هنگامی که مادرش وی را حامله بود، رسول خدا (ص) در حقش دعا کرد[۳].[۴]
صبر ام سلیم در مرگ فرزند و دعای رسول خدا (ص)
ام سلیم مادر عبدالله نام او، رُمیصاء (غُمیصاء) دختر ملحان بن خالد بن حرام انصاری از بنی‌نجار شوهرش مالک بن نصر بود، و مالک پس از ظهور اسلام به قتل رسید، و ام سلیم مسلمان شد، ابوطلحه (زید بن سهل انصاری) که هنوز مشرک بود و بتی چوبین داشت از او خواستگاری کرد، رمیصاء به ازدواج او درآمد و مِهر خود را اسلام او قرار داد و گفت: اگر مسلمان شوی من از تو مِهری نمی‌خواهم و صداق من اسلام تو باشد. او اولین زنی بود که با این صداق به شوهر رفت.
همراه همسرش در جنگ حنین حضور یافت و اسلام را یاری کردند. و در تاریخ آمده که ام سلیم در جنگ احد نیز دیده شده بود که خنجری بر کمر بسته و تشنگان را سیراب و زخمیان را درمان می‌کرد[۵].
ثمره این ازدواج مبارک فرزندی بود که نامش را سلیم[۶] گذاشتند. ابوطلحه (زیدین سهل) بسیار به این فرزند اظهار علاقه می‌کرد، تا آن‌که این فرزند مریض شد و پدر، روزها به مزرعه می‌رفت و شب‌ها که برمی‌گشت بر بالین سلیم می‌آمد و از حال او پرس و جو می‌کرد، تا آن‌که یک روز این فرزند از دنیا رفت. مادرش ام سلیم او را در پارچه‌ای پیچید و در کنار اتاق گذاشت و خود را آراست تا ابوطلحه آمد، چون ابوطلحه می‌خواست طبق برنامه همه شب به سراغ فرزندش برود، ام سلیم گفت: داخل اتاق نرو که فرزندم حالش بهتر است و به خواب رفته و مزاحم او مباش. ابو طلحه خوشحال شد و شام خورد و به بستر خواب رفت.
صبح فردا ام سلیم به شوهرش گفت: اگر کسی به همسایگانش امانتی داده باشد که مدتی از آن استفاده کند و صاحبش امانت را پس بگیرد، آیا همسایه‌ای که امانت را پس می‌دهد ناراحت می‌شود و گریه می‌کند و یا امانت را پس نمی‌دهد؟
ابو طلحه گفت: هرگز، گریه و ناراحتی معنا ندارد و امانت را باید پس بدهد. ام سلیم گفت: پس مراقب باش و گریه و بی‌تابی نکن؛ زیرا فرزندت از دنیا رفته است و خداوند این امانتی را که به ما داده بود، پس گرفت.
ابو طلحه وقتی دید مادر در داغ فرزندش چنین صبوری پیشه کرده و حتی تا صبح به او خبر نداده، خویشتن‌داری کرد و صبر پیشه نمود، برای نماز صبح آماده شد و خدمت رسول خدا (ص) شرفیاب شد، و پس از اقامه نماز صبح، داستان مرگ پسر و صبر همسرش را به عرض رساند. پیامبر خدا (ص) از صبر این زن تعجب کرد و با یک سؤال در حق او دعا کرد و فرمود: «آیا دیشب عروسی کردید، خداوند در شب شما برکت قرار دهد». و به نقلی چنین دعا کردند: «بارالها، شب این زن و مرد را مبارک گردان».
ام سلیم، همان شب حامله شد و خداوند عبدالله را به ایشان عطا کرد و چون عبدالله به دنیا آمد، مادرش او را در پارچه‌ای پیچید و نزد رسول خدا (ص) آورد تاکام او را برگیرد و در حق فرزندش دعا کند. پیامبر (ص) پسر او را گرفت و نام او را عبدالله گذاشت و مقداری خرما طلبید و در دهان گذاشت بعد کام فرزند ابوطلحه را با شیرینی آن خرما برداشت و در حق او دعا کرد و او از بهترین فرزندان انصار گردید.
از برکت دعای پیامبر (ص)، همان طوری که اشاره شد، عبدالله دارای ده پسر شد که اکثرشان اهل علم و قاری قرآن و از یاران امیرالمؤمنین (ع) گردیدند[۷].
عبدالله این شیعه راستین امیرالمؤمنین (ع)[۸] در جنگ صفین آن حضرت را یاری کرد[۹]. و سرانجام در زمان خلافت ولید به سال ۸۴ هجری با قلبی سرشار از ایمان به اسلام و عشق به اهل بیت پیامبر (ص) در شهر مدینه از دنیا رفت[۱۰].[۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ ابو طلحه همان کسی است که به وصیت عمر بن خطاب با پنجاه نفر نیروی مسلح پس از مرگ عمر، جلسه شورای شش نفری را کنترل کرد و عثمان به خلافت رسید و حضرت علی (ع) از خلافت محروم شد.
- ↑ اسدالغابه، ج۳، ص۱۸۸.
- ↑ رجال طوسی، ص۵۰، ش۶۵.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۸۴۷-۸۴۸.
- ↑ ر. ک: اسدالغابه، ج۲، ص۴۶؛ ج۷، ص۱۱۹؛ الاصابه، ج۲، ص۱۲۱؛ ج۴، ص۳۰۱؛ سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۲۱؛ الطبقات الکبری، ج۸ ص۴۲۵.
- ↑ رُمیصاء پس از به دنیا آمدن این فرزند ملقب به ام‌سلیم شد و از آن پس به ام‌سلیم معروف گردید.
- ↑ ر. ک: اسدالغابه، ج۳، ص۱۸۸؛ سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۹؛ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۶۴؛ تهذیب التهذیب، ج۴، ص۳۵۰؛ سفینة البحار، ج۲، عنوان عبد، ص۱۲۳.
- ↑ رجال شیخ طوسی، ص۵۰، ش۶۵.
- ↑ اسدالغابه، ج۳، ص۱۸۹.
- ↑ اسدالغابه، ج۳، ص۱۸۹.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۸۴۸-۸۵۰.