خمس در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(252\,\s252\,\s233\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\[\[(.*)\]\](.*)\"\'\'\'(.*)\'\'\'\"(.*)\<\/div\>\n\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(255\,\s245\,\s227\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\<\/div\>\n\n' به '{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = $2 | عنوان مدخل = $4 | مداخل مرتبط = $6 | پرسش مرتبط = }} ')
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شیعه}}
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = خمس
| موضوع مرتبط = خمس
| عنوان مدخل  = [[خمس]]
| عنوان مدخل  = خمس
| مداخل مرتبط = [[خمس در لغت]] - [[خمس در قرآن]] - [[خمس در حدیث]] - [[خمس در فقه اسلامی]] - [[خمس در فقه سیاسی]] - [[خمس در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[خمس در معارف و سیره نبوی]] - [[خمس در معارف و سیره علوی]]
| مداخل مرتبط = [[خمس در لغت]] - [[خمس در قرآن]] - [[خمس در حدیث]] - [[خمس در فقه اسلامی]] - [[خمس در فقه سیاسی]] - [[خمس در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[خمس در معارف و سیره نبوی]] - [[خمس در معارف و سیره علوی]] - [[خمس در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}


==مقدمه==
== مقدمه ==
[[خمس]] در لغت به معنای یک سهم از پنج سهم، و در اصطلاح، یکی از [[درآمدهای عمومی]] است که در زمینه‌های معینی مانند [[غنایم جنگی]]، گنج‌ها، [[معادن]]، درآمد مازاد بر مخارج، با نرخ بیست درصد و به منظور خاصی [[تشریع]] شده است. پیش از [[اسلام]] در [[سرزمین]] [[عربستان]]، مالیاتی به نام خمس وجود نداشت؛ ولی چنان‌که از [[ادبیات]] [[عصر جاهلی]]<ref>ر.ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱؛ ابن اثیر، النهایه، ج۲، ص۱۸۶؛ جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۵، ص۲۶۵.</ref> به دست می‌آید، چیز دیگری به نام «[[مرباع]]» بود که شباهت‌های بسیاری به خمس داشت. نرخ مرباع- همان طور که اسم آن نشان می‌دهد- ۲۵ درصد بود و از غنایم جنگی گرفته می‌شد و به [[رئیس]] [[قبیله]] اختصاص داشت. در برخی متون [[تاریخی]] نیز به مفهوم دیگری به نام خمس در [[عصر جاهلیت]] و پیش از تشریع خمس در اسلام اشاره شده است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱. ر.ک: شیخ صدوق کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۵، ح۵۷۶۲؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۸، ص۳۸؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ج۱، ص۳۲۲.</ref>.<ref>[[سید رضا حسینی|حسینی، سید رضا]]، [[بیت المال (مقاله)| مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۷، ص ۳۸۹.</ref>
[[خمس]] در لغت به معنای یک سهم از پنج سهم و در اصطلاح، یکی از [[درآمدهای عمومی]] است که در زمینه‌های معینی مانند [[غنایم جنگی]]، گنج‌ها، [[معادن]]، درآمد مازاد بر مخارج، با نرخ بیست درصد و به منظور خاصی [[تشریع]] شده است.  


== جستارهای وابسته ==
پیش از [[اسلام]] در سرزمین [[عربستان]]، مالیاتی به نام خمس وجود نداشت؛ ولی چنان‌که از ادبیات [[عصر جاهلی]]<ref>ر.ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱؛ ابن اثیر، النهایه، ج۲، ص۱۸۶؛ جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۵، ص۲۶۵.</ref> به دست می‌آید، چیز دیگری به نام «[[مرباع]]» بود که شباهت‌های بسیاری به خمس داشت. نرخ مرباع ـ همان طور که اسم آن نشان می‌دهد ـ ۲۵ درصد بود و از غنایم جنگی گرفته می‌شد و به [[رئیس]] [[قبیله]] اختصاص داشت. در برخی متون [[تاریخی]] نیز به مفهوم دیگری به نام خمس در [[عصر جاهلیت]] و پیش از تشریع خمس در اسلام اشاره شده است<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱. ر. ک: شیخ صدوق کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۵، ح۵۷۶۲؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۸، ص۳۸؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ج۱، ص۳۲۲.</ref>.<ref>[[سید رضا حسینی|حسینی، سید رضا]]، [[بیت المال (مقاله)| مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)| دانشنامه امام علی ج۷]]، ص ۳۸۹.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
#[[پرونده:1368105.jpg|22px]] [[سید رضا حسینی|حسینی، سید رضا]]، [[بیت المال (مقاله)| مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۷''']]
# [[پرونده:1368105.jpg|22px]] [[سید رضا حسینی|حسینی، سید رضا]]، [[بیت المال (مقاله)| مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۷''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


خط ۲۱: خط ۲۰:


[[رده:خمس]]
[[رده:خمس]]
[[رده:مدخل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۳۸

مقدمه

خمس در لغت به معنای یک سهم از پنج سهم و در اصطلاح، یکی از درآمدهای عمومی است که در زمینه‌های معینی مانند غنایم جنگی، گنج‌ها، معادن، درآمد مازاد بر مخارج، با نرخ بیست درصد و به منظور خاصی تشریع شده است.

پیش از اسلام در سرزمین عربستان، مالیاتی به نام خمس وجود نداشت؛ ولی چنان‌که از ادبیات عصر جاهلی[۱] به دست می‌آید، چیز دیگری به نام «مرباع» بود که شباهت‌های بسیاری به خمس داشت. نرخ مرباع ـ همان طور که اسم آن نشان می‌دهد ـ ۲۵ درصد بود و از غنایم جنگی گرفته می‌شد و به رئیس قبیله اختصاص داشت. در برخی متون تاریخی نیز به مفهوم دیگری به نام خمس در عصر جاهلیت و پیش از تشریع خمس در اسلام اشاره شده است[۲].[۳]

منابع

پانویس

  1. ر.ک: ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱؛ ابن اثیر، النهایه، ج۲، ص۱۸۶؛ جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۵، ص۲۶۵.
  2. ابن منظور، لسان العرب، ج۸ ص۱۰۱. ر. ک: شیخ صدوق کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۵، ح۵۷۶۲؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق، ج۱۸، ص۳۸؛ خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ج۱، ص۳۲۲.
  3. حسینی، سید رضا، مقاله «بیت المال»، دانشنامه امام علی ج۷، ص ۳۸۹.