ضحاک بن قیس فهری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-''']] == پانویس == {{پانویس}} +''']] {{پایان منابع}} == پانویس == {{پانویس}})) |
(←منابع) |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = مخالفان امام علی | |||
| عنوان مدخل = | |||
| مداخل مرتبط = | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[ضحاک بن قیس]] از چهره‌های [[غارتگر]] و [[مفسد]] و دستیار [[معاویه]] و از [[فرماندهان سپاه]] [[دمشق]] بود که در ایجاد بلوا و [[فتنه]] در قلمرو [[حکومت]] [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} کوشا بود. وی همراه چند هزار نفر در مرز غربی [[عراق]]، در منطقۀ [[حکومت]] [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} به تاخت و تاز و حمله به [[مردم]] و [[حاجیان]] و [[غارت]] اموالشان پرداخت و [[عمرو بن قیس]] ([[والی]] [[منصوب]] از سوی آن حضرت) را کشت. پس از این واقعه، [[امام علی|امیر مؤمنان]] {{ع}} [[سخنرانی]] کرد و [[مردم]] را به مقابله فراخواند، امّا پاسخ سرد [[مردم]] سبب شد که حضرت خطبه‌ای انتقادی و گلایه‌آمیز از [[سستی]] و [[بی‌حالی]] یارانش ایراد کند<ref>نهج البلاغه خطبه۲۹.</ref>. وی مدتی هم پس از [[مرگ]] [[زیاد بن ابیه]] [[والی کوفه]] بود و بر جنازۀ [[معاویه]] نیز [[نماز]] خواند. در [[جنگ صفین]] و [[قیام]] [[حجر بن عدی]] و بسیاری از حوادث آن روزگار، در خط [[امویان]] بود و بر ضدّ جبهۀ [[حق]] می‌کوشید<ref>دانشنامه امیر المؤمنین ج۱۱ص۳۵۲.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۶۹.</ref> | |||
[[ضحاک]] پس از استقرار در کوفه، همچون زیاد بن ابیه به [[تهدید]] و [[ارعاب]] [[کوفیان]] پرداخت و خطاب به آنان گفت: در میان شما کسانی هستند که گذشتگان [[صالح]] ما ([[عثمان]]) را [[سب]] و شتم می‌کنند؛ اگر از این [[رفتار]] خویش دست برندارند، همان [[شمشیر]] [[زیاد بن ابیه|زیاد]] را به روی شما خواهم کشید؛ چراکه من همان [[غارتگر]] سرزمین‌های شما بر [[ساحل]] [[رود فرات]] هستم!<ref>انساب الاشراف، ج۱۱، ص۵۱.</ref>. | |||
==منابع== | وی که از [[صحابه]] و [[محدثان]] به شمار می‌آمد، در [[زمان]] [[امارت]] بر کوفه مانند زیاد بن ابیه [[بدعت‌ها]] گذاشت؛ که [[امام جماعت]] قرار دادن [[کودکی]] نابالغ به اعتبار [[حافظ قرآن]] بودن او و [[سجده]] کردن در میان خطبه‌های [[نماز جمعه]] از جمله آنهاست<ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۵۰.</ref>. ضحاک تا سال ۵۸ فرمانروای کوفه بود<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۲۲۹.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۳۱۱.</ref> | ||
==ضحاک بن قیس== | |||
او شش سال پیش از [[وفات پیامبر]] به [[دنیا]] آمد و در [[فتح دمشق]] شرکت داشت<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۲۰۶؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۲.</ref> و از سران [[سپاه معاویه]] در [[جنگ صفین]] و [[فرمانده]] [[قلب لشکر]] بود. [[امیرالمؤمنین]] او را [[لعنت]] می‌کرد<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۵۵۲.</ref>. او [[رئیس]] «[[شرطه]]» [[معاویه]] و از کسانی بود که پس از جنگ صفین به دستور معاویه به شهرهای [[عراق]] و قلمرو [[حکومت امیرالمؤمنین]] [[یورش]] می‌برد و [[امام]] به وسیله [[حجر بن عدی]] [[فتنه]] او را دفع کرد<ref>ابن هلال ثقفی الغارات، ج۲۲ ص۴۲۲؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۵۳.</ref>. او پس از [[مصالحه]] [[امام حسن]] با معاویه، از سوی او [[حاکم کوفه]] شد<ref>ابن حجر، الاستیعاب، ج۲، ص۲۹۷.</ref>.<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۹]] ص ۱۴۸.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | |||
# [[پرونده:IM010499.jpg|22px]] [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|'''کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی''']] | |||
# [[پرونده:1368107.jpg|22px]] [[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۹''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۷: | ||
{{مخالفان امام علی}} | {{مخالفان امام علی}} | ||
[[رده: | |||
[[رده: | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:دشمنان اهل بیت]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۵
مقدمه
ضحاک بن قیس از چهره‌های غارتگر و مفسد و دستیار معاویه و از فرماندهان سپاه دمشق بود که در ایجاد بلوا و فتنه در قلمرو حکومت امیر المؤمنین (ع) کوشا بود. وی همراه چند هزار نفر در مرز غربی عراق، در منطقۀ حکومت حضرت علی (ع) به تاخت و تاز و حمله به مردم و حاجیان و غارت اموالشان پرداخت و عمرو بن قیس (والی منصوب از سوی آن حضرت) را کشت. پس از این واقعه، امیر مؤمنان (ع) سخنرانی کرد و مردم را به مقابله فراخواند، امّا پاسخ سرد مردم سبب شد که حضرت خطبه‌ای انتقادی و گلایه‌آمیز از سستی و بی‌حالی یارانش ایراد کند[۱]. وی مدتی هم پس از مرگ زیاد بن ابیه والی کوفه بود و بر جنازۀ معاویه نیز نماز خواند. در جنگ صفین و قیام حجر بن عدی و بسیاری از حوادث آن روزگار، در خط امویان بود و بر ضدّ جبهۀ حق می‌کوشید[۲].[۳]
ضحاک پس از استقرار در کوفه، همچون زیاد بن ابیه به تهدید و ارعاب کوفیان پرداخت و خطاب به آنان گفت: در میان شما کسانی هستند که گذشتگان صالح ما (عثمان) را سب و شتم می‌کنند؛ اگر از این رفتار خویش دست برندارند، همان شمشیر زیاد را به روی شما خواهم کشید؛ چراکه من همان غارتگر سرزمین‌های شما بر ساحل رود فرات هستم![۴].
وی که از صحابه و محدثان به شمار می‌آمد، در زمان امارت بر کوفه مانند زیاد بن ابیه بدعت‌ها گذاشت؛ که امام جماعت قرار دادن کودکی نابالغ به اعتبار حافظ قرآن بودن او و سجده کردن در میان خطبه‌های نماز جمعه از جمله آنهاست[۵]. ضحاک تا سال ۵۸ فرمانروای کوفه بود[۶].[۷]
ضحاک بن قیس
او شش سال پیش از وفات پیامبر به دنیا آمد و در فتح دمشق شرکت داشت[۸] و از سران سپاه معاویه در جنگ صفین و فرمانده قلب لشکر بود. امیرالمؤمنین او را لعنت می‌کرد[۹]. او رئیس «شرطه» معاویه و از کسانی بود که پس از جنگ صفین به دستور معاویه به شهرهای عراق و قلمرو حکومت امیرالمؤمنین یورش می‌برد و امام به وسیله حجر بن عدی فتنه او را دفع کرد[۱۰]. او پس از مصالحه امام حسن با معاویه، از سوی او حاکم کوفه شد[۱۱].[۱۲]
منابع
پانویس
- ↑ نهج البلاغه خطبه۲۹.
- ↑ دانشنامه امیر المؤمنین ج۱۱ص۳۵۲.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۶۹.
- ↑ انساب الاشراف، ج۱۱، ص۵۱.
- ↑ تاریخ طبری، ج۱۱، ص۵۰.
- ↑ تاریخ طبری، ج۴، ص۲۲۹.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۳۱۱.
- ↑ نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۲۰۶؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۲.
- ↑ نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ص۵۵۲.
- ↑ ابن هلال ثقفی الغارات، ج۲۲ ص۴۲۲؛ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۵۳.
- ↑ ابن حجر، الاستیعاب، ج۲، ص۲۹۷.
- ↑ جعفری، یعقوب، مقاله «قاسطین»، دانشنامه امام علی ج۹ ص ۱۴۸.