سوره مؤمنون در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = سوره مؤمنون | | موضوع مرتبط = سوره مؤمنون | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = سوره مؤمنون | ||
| مداخل مرتبط = [[سوره مؤمنون در علوم قرآنی]] | | مداخل مرتبط = [[سوره مؤمنون در علوم قرآنی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[خداوند]] در یازده [[آیه]] اول این [[سوره]]، [[صفات]] [[مؤمنان]] از قبیل: [[خشوع]] در [[نماز]]، اِعراض از [[لغو]]، پرداخت [[زکات]]، [[حفظ]] [[عفت]] و [[امانتداری]] را بیان می‌کند و سپس به [[خلقت انسان]]، [[نعمت‌های خدا]]، [[دعوت انبیا]] و [[معاد]] می‌پردازد. به مناسبت ذکر اوصاف مؤمنان در این سوره و ذکر واژه {{متن قرآن|الْمُؤْمِنُونَ }} در آیه نخست، نام سوره را «مؤمنون» نهاده‌اند. و به مناسبت کلمه آغازین سوره، به آن سوره {{متن قرآن|قَدْ أَفْلَحَ }} هم گفته می‌شود. | [[خداوند]] در یازده [[آیه]] اول این [[سوره]]، [[صفات]] [[مؤمنان]] از قبیل: [[خشوع]] در [[نماز]]، اِعراض از [[لغو]]، پرداخت [[زکات]]، [[حفظ]] [[عفت]] و [[امانتداری]] را بیان می‌کند و سپس به [[خلقت انسان]]، [[نعمت‌های خدا]]، [[دعوت انبیا]] و [[معاد]] می‌پردازد. به مناسبت ذکر اوصاف مؤمنان در این سوره و ذکر واژه {{متن قرآن|الْمُؤْمِنُونَ }} در آیه نخست، نام سوره را «مؤمنون» نهاده‌اند. و به مناسبت کلمه آغازین سوره، به آن سوره {{متن قرآن|قَدْ أَفْلَحَ }} هم گفته می‌شود. | ||
مضمون این سوره [[دعوت به ایمان]] به [[خدا]] و [[روز قیامت]] است و فرق‌های میان مؤمنان و [[کفار]] شمرده شده است. [[صفات پسندیده]] و فضایی که در مؤمنان و [[رذائل اخلاقی]] و [[اعمال]] [[زشتی]] که در کفار هست ذکر شده و به دنبالش مژده‌ها و [[بیم‌ها]] داده که بیم‌های آن متضمن ذکر [[عذاب]] [[آخرت]] و بلاهای [[دنیایی]] است. بلاهایی که امت‌های گذشته را به خاطر [[تکذیب]] [[دعوت حق]] از بین برد و منقرض ساخت. و از دوران [[نوح]]{{ع}} گرفته از هر امتی نمونه‌ای ذکر کرده، تا به [[عیسی]]{{ع}} رسیده است. گفته شده: [[سیاق آیات]] این سوره [[شهادت]] می‌دهد که این [[سوره مکی]] است | مضمون این سوره [[دعوت به ایمان]] به [[خدا]] و [[روز قیامت]] است و فرق‌های میان مؤمنان و [[کفار]] شمرده شده است. [[صفات پسندیده]] و فضایی که در مؤمنان و [[رذائل اخلاقی]] و [[اعمال]] [[زشتی]] که در کفار هست ذکر شده و به دنبالش مژده‌ها و [[بیم‌ها]] داده که بیم‌های آن متضمن ذکر [[عذاب]] [[آخرت]] و بلاهای [[دنیایی]] است. بلاهایی که امت‌های گذشته را به خاطر [[تکذیب]] [[دعوت حق]] از بین برد و منقرض ساخت. و از دوران [[نوح]] {{ع}} گرفته از هر امتی نمونه‌ای ذکر کرده، تا به [[عیسی]] {{ع}} رسیده است. گفته شده: [[سیاق آیات]] این سوره [[شهادت]] می‌دهد که این [[سوره مکی]] است | ||
==ویژگی‌های [[سوره مؤمنون]]== | == ویژگی‌های [[سوره مؤمنون]] == | ||
#دارای ۱۱۸ آیه به عدد [[کوفی]]، ۱۱۹ آیه به عدد [[قاریان]] دیگر، ۱۸۴۰ کلمه و ۴۸۰۲ حرف است. | # دارای ۱۱۸ آیه به عدد [[کوفی]]، ۱۱۹ آیه به عدد [[قاریان]] دیگر، ۱۸۴۰ کلمه و ۴۸۰۲ حرف است. | ||
#در [[ترتیب نزول]]، هفتاد و چهارمین و در [[مصحف شریف]] بیست و سومین سوره است. | # در [[ترتیب نزول]]، هفتاد و چهارمین و در [[مصحف شریف]] بیست و سومین سوره است. | ||
#پس از سوره [[انبیا]] و پیش از [[سوره سجده]] در [[مکه]] و پیش از [[هجرت]] نازل شد. برخی تنها آیه ۴ را که درباره [[تشریع]] زکات است [[مدنی]] دانسته‌اند؛ ولی در پاسخ می‌توان گفت اصل تشریع زکات، در مکه بوده است؛ هرچند [[دستور]] | # پس از سوره [[انبیا]] و پیش از [[سوره سجده]] در [[مکه]] و پیش از [[هجرت]] نازل شد. برخی تنها آیه ۴ را که درباره [[تشریع]] زکات است [[مدنی]] دانسته‌اند؛ ولی در پاسخ می‌توان گفت اصل تشریع زکات، در مکه بوده است؛ هرچند [[دستور]] جمع‌آوری و سایر [[احکام]] آن در [[مدینه]] [[قانونگذاری]] شد. | ||
#گفته‌اند دو آیه [[منسوخ]] دارد. | # گفته‌اند دو آیه [[منسوخ]] دارد. | ||
#از نظر کمّیّت، از سُوَر مئین و اندکی کمتر از نیم جزء [[قرآن]] است. | # از نظر کمّیّت، از سُوَر مئین و اندکی کمتر از نیم جزء [[قرآن]] است. | ||
==مطالب مهم سوره مؤمنون== | == مطالب مهم سوره مؤمنون == | ||
#اوصاف مؤمنان و [[نشانه‌های ایمان]]؛ | # اوصاف مؤمنان و [[نشانه‌های ایمان]]؛ | ||
# [[آفرینش انسان]]؛ | # [[آفرینش انسان]]؛ | ||
#داستان [[کشتی حضرت نوح]]{{ع}}؛ | # داستان [[کشتی حضرت نوح]] {{ع}}؛ | ||
#داستان [[حضرت موسی]] و [[هارون]]{{ع}} و [[فرعون]]؛ | # داستان [[حضرت موسی]] و [[هارون]] {{ع}} و [[فرعون]]؛ | ||
#بیان برخی از [[نعمت‌های الهی]]؛ | # بیان برخی از [[نعمت‌های الهی]]؛ | ||
# [[معاد]] و مسئله حساب و [[میزان]]<ref>سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال | # [[معاد]] و مسئله حساب و [[میزان]]<ref>سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱،صفحه ۴۴۹و۱۸۱؛ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۵،صفحه ۵؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۵؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۶۳و۴۳؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۱۹۳؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۳۲۹؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۱۴،صفحه ۱۸۹؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۲۵۶؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عند المفسرین، جلد۱،صفحه ۳۱۶</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ص:۳۱۰۲.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۰۹
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره مؤمنون است. سوره مؤمنون از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره مؤمنون در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
خداوند در یازده آیه اول این سوره، صفات مؤمنان از قبیل: خشوع در نماز، اِعراض از لغو، پرداخت زکات، حفظ عفت و امانتداری را بیان می‌کند و سپس به خلقت انسان، نعمت‌های خدا، دعوت انبیا و معاد می‌پردازد. به مناسبت ذکر اوصاف مؤمنان در این سوره و ذکر واژه ﴿الْمُؤْمِنُونَ ﴾ در آیه نخست، نام سوره را «مؤمنون» نهاده‌اند. و به مناسبت کلمه آغازین سوره، به آن سوره ﴿قَدْ أَفْلَحَ ﴾ هم گفته می‌شود.
مضمون این سوره دعوت به ایمان به خدا و روز قیامت است و فرق‌های میان مؤمنان و کفار شمرده شده است. صفات پسندیده و فضایی که در مؤمنان و رذائل اخلاقی و اعمال زشتی که در کفار هست ذکر شده و به دنبالش مژده‌ها و بیم‌ها داده که بیم‌های آن متضمن ذکر عذاب آخرت و بلاهای دنیایی است. بلاهایی که امت‌های گذشته را به خاطر تکذیب دعوت حق از بین برد و منقرض ساخت. و از دوران نوح (ع) گرفته از هر امتی نمونه‌ای ذکر کرده، تا به عیسی (ع) رسیده است. گفته شده: سیاق آیات این سوره شهادت می‌دهد که این سوره مکی است
ویژگی‌های سوره مؤمنون
- دارای ۱۱۸ آیه به عدد کوفی، ۱۱۹ آیه به عدد قاریان دیگر، ۱۸۴۰ کلمه و ۴۸۰۲ حرف است.
- در ترتیب نزول، هفتاد و چهارمین و در مصحف شریف بیست و سومین سوره است.
- پس از سوره انبیا و پیش از سوره سجده در مکه و پیش از هجرت نازل شد. برخی تنها آیه ۴ را که درباره تشریع زکات است مدنی دانسته‌اند؛ ولی در پاسخ می‌توان گفت اصل تشریع زکات، در مکه بوده است؛ هرچند دستور جمع‌آوری و سایر احکام آن در مدینه قانونگذاری شد.
- گفته‌اند دو آیه منسوخ دارد.
- از نظر کمّیّت، از سُوَر مئین و اندکی کمتر از نیم جزء قرآن است.
مطالب مهم سوره مؤمنون
- اوصاف مؤمنان و نشانه‌های ایمان؛
- آفرینش انسان؛
- داستان کشتی حضرت نوح (ع)؛
- داستان حضرت موسی و هارون (ع) و فرعون؛
- بیان برخی از نعمت‌های الهی؛
- معاد و مسئله حساب و میزان[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱،صفحه ۴۴۹و۱۸۱؛ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۵،صفحه ۵؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۵؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۶۳و۴۳؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱،صفحه ۱۹۳؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۳۲۹؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۱۴،صفحه ۱۸۹؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۲۵۶؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عند المفسرین، جلد۱،صفحه ۳۱۶
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۳۱۰۲.