سوره فتح: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = سوره | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[سوره فتح در علوم قرآنی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
در [[آیه]] اول این [[سوره]] از [[پیروزی]] بزرگ [[پیامبر]]{{صل}} به [[یاری خدا]]، یاد شده است؛ فتحی که در [[صلح حدیبیه]] که در سال ششم از [[هجرت]] اتفاق افتاد، فراهم آمد. پیامبر{{صل}} همراه ۱۴۰۰ نفر به [[جنگ با مشرکان]] رفت؛ در حالی که امیدی به بازگشت پیروزمندانه و به [[سلامت]] نبود؛ ولی سرانجام با [[قرارداد]] [[آتش‌بس]] ده ساله و بدون درگیری به [[مدینه]] بازگشتند. همین قرارداد، پیروزی‌های بزرگ دیگری درپی داشت؛ مانند: [[فتح خیبر]] در [[سال هفتم هجری]]، [[فتح مکه]] همراه دوازده‌هزار سرباز [[مسلمان]] در [[سال هشتم هجری]] و مسلمان شدن تعداد زیادی از [[مشرکان]] در این فاصله. اینها آن «[[فتح مبین]]» است که سوره به آن نام مشهور شده است. | در [[آیه]] اول این [[سوره]] از [[پیروزی]] بزرگ [[پیامبر]] {{صل}} به [[یاری خدا]]، یاد شده است؛ فتحی که در [[صلح حدیبیه]] که در سال ششم از [[هجرت]] اتفاق افتاد، فراهم آمد. پیامبر {{صل}} همراه ۱۴۰۰ نفر به [[جنگ با مشرکان]] رفت؛ در حالی که امیدی به بازگشت پیروزمندانه و به [[سلامت]] نبود؛ ولی سرانجام با [[قرارداد]] [[آتش‌بس]] ده ساله و بدون درگیری به [[مدینه]] بازگشتند. همین قرارداد، پیروزی‌های بزرگ دیگری درپی داشت؛ مانند: [[فتح خیبر]] در [[سال هفتم هجری]]، [[فتح مکه]] همراه دوازده‌هزار سرباز [[مسلمان]] در [[سال هشتم هجری]] و مسلمان شدن تعداد زیادی از [[مشرکان]] در این فاصله. اینها آن «[[فتح مبین]]» است که سوره به آن نام مشهور شده است. | ||
چون این سوره با آیه {{متن قرآن|إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا}}<ref>«بی‌گمان ما به تو پیروزی آشکاری دادیم» سوره فتح، آیه ۱.</ref> آغاز شده است و نوید یک پیروزی بزرگ و درخشان را می‌دهد، به آن «[[فتح]]» گفته‌اند. | چون این سوره با آیه {{متن قرآن|إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا}}<ref>«بی‌گمان ما به تو پیروزی آشکاری دادیم» سوره فتح، آیه ۱.</ref> آغاز شده است و نوید یک پیروزی بزرگ و درخشان را می‌دهد، به آن «[[فتح]]» گفته‌اند. | ||
| خط ۱۴: | خط ۹: | ||
درباره مصداق این فتح، میان [[مفسران]] نظراتی به قرار ذیل هست: | درباره مصداق این فتح، میان [[مفسران]] نظراتی به قرار ذیل هست: | ||
#صلح حدیبیه (مشهورترین نظریه)؛ | # صلح حدیبیه (مشهورترین نظریه)؛ | ||
#فتح خیبر؛ | # فتح خیبر؛ | ||
#فتح مکه؛ | # فتح مکه؛ | ||
#فتح و پیروزی [[سپاه اسلام]] در همه [[جنگ‌ها]]. | # فتح و پیروزی [[سپاه اسلام]] در همه [[جنگ‌ها]]. | ||
==ویژگی‌های سوره فتح== | == ویژگی‌های سوره فتح == | ||
#دارای ۲۹ آیه، ۵۶۰ کلمه و ۲۴۳۸ یا ۲۵۰۹ حرف است. | # دارای ۲۹ آیه، ۵۶۰ کلمه و ۲۴۳۸ یا ۲۵۰۹ حرف است. | ||
#در [[ترتیب نزول]]، یکصد و یازدهمین و در [[قرآن کریم]] [[چهل]] و هشتمین سوره است. | # در [[ترتیب نزول]]، یکصد و یازدهمین و در [[قرآن کریم]] [[چهل]] و هشتمین سوره است. | ||
#پس از [[سوره جمعه]] و پیش از [[سوره مائده]] در [[سال ششم هجرت]] هنگام بازگشت از صلح حدیبیه نازل شد و از [[سوره‌های مدنی]] به شمار می‌آید. | # پس از [[سوره جمعه]] و پیش از [[سوره مائده]] در [[سال ششم هجرت]] هنگام بازگشت از صلح حدیبیه نازل شد و از [[سوره‌های مدنی]] به شمار می‌آید. | ||
#از نظر کمیت از سوره‌های مثانی و شامل حدود یک [[حزب]] [[قرآن]] است. | # از نظر کمیت از سوره‌های مثانی و شامل حدود یک [[حزب]] [[قرآن]] است. | ||
#در این سوره، آیه [[منسوخ]] نیست؛ امّا [[آیه]] [[ناسخ]] وجود دارد. | # در این سوره، آیه [[منسوخ]] نیست؛ امّا [[آیه]] [[ناسخ]] وجود دارد. | ||
==مطالب سوره فتح== | == مطالب سوره فتح == | ||
# [[بشارت]] به [[فتح مکه]]؛ | # [[بشارت]] به [[فتح مکه]]؛ | ||
#حوادث جریان [[صلح حدیبیه]] و [[بیعت رضوان]]؛ | # حوادث جریان [[صلح حدیبیه]] و [[بیعت رضوان]]؛ | ||
#اشاره به کارشکنی‌های [[منافقان]]؛ | # اشاره به کارشکنی‌های [[منافقان]]؛ | ||
#اوصاف ویژه [[پیروان]] [[مکتب]] [[محمدی]]{{صل}}<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۸، صفحه ۲۵۱؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم | # اوصاف ویژه [[پیروان]] [[مکتب]] [[محمدی]] {{صل}}<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۸، صفحه ۲۵۱؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۴۳و۴۱؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۷؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۷؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۴؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۲، صفحه ۴؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۳۷۲؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۴۳۲.</ref>.<ref>[[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ص:۳۰۱۲.</ref> | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | # [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه علوم قرآنی''']] | ||
{{پایان منابع}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:سوره‌های قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۳
این مدخل زیرشاخهٔ بحث سوره است. سوره فتح از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: سوره فتح در علوم قرآنی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
در آیه اول این سوره از پیروزی بزرگ پیامبر (ص) به یاری خدا، یاد شده است؛ فتحی که در صلح حدیبیه که در سال ششم از هجرت اتفاق افتاد، فراهم آمد. پیامبر (ص) همراه ۱۴۰۰ نفر به جنگ با مشرکان رفت؛ در حالی که امیدی به بازگشت پیروزمندانه و به سلامت نبود؛ ولی سرانجام با قرارداد آتش‌بس ده ساله و بدون درگیری به مدینه بازگشتند. همین قرارداد، پیروزی‌های بزرگ دیگری درپی داشت؛ مانند: فتح خیبر در سال هفتم هجری، فتح مکه همراه دوازده‌هزار سرباز مسلمان در سال هشتم هجری و مسلمان شدن تعداد زیادی از مشرکان در این فاصله. اینها آن «فتح مبین» است که سوره به آن نام مشهور شده است.
چون این سوره با آیه ﴿إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا﴾[۱] آغاز شده است و نوید یک پیروزی بزرگ و درخشان را می‌دهد، به آن «فتح» گفته‌اند.
غرض سوره بیان منتی است که خدای تعالی بر رسول خود نهاده، و در این سفر فتحی آشکار نصیبش فرموده. و نیز منتی که بر مؤمنین همراه وی نهاده و مدح شایانی است که از آنان کرده، و وعده جمیلی است که به همه کسانی از ایشان داده که ایمان آورده و عمل صالح کرده‌اند. این سوره در مدینه نازل شده است.
درباره مصداق این فتح، میان مفسران نظراتی به قرار ذیل هست:
- صلح حدیبیه (مشهورترین نظریه)؛
- فتح خیبر؛
- فتح مکه؛
- فتح و پیروزی سپاه اسلام در همه جنگ‌ها.
ویژگی‌های سوره فتح
- دارای ۲۹ آیه، ۵۶۰ کلمه و ۲۴۳۸ یا ۲۵۰۹ حرف است.
- در ترتیب نزول، یکصد و یازدهمین و در قرآن کریم چهل و هشتمین سوره است.
- پس از سوره جمعه و پیش از سوره مائده در سال ششم هجرت هنگام بازگشت از صلح حدیبیه نازل شد و از سوره‌های مدنی به شمار می‌آید.
- از نظر کمیت از سوره‌های مثانی و شامل حدود یک حزب قرآن است.
- در این سوره، آیه منسوخ نیست؛ امّا آیه ناسخ وجود دارد.
مطالب سوره فتح
- بشارت به فتح مکه؛
- حوادث جریان صلح حدیبیه و بیعت رضوان؛
- اشاره به کارشکنی‌های منافقان؛
- اوصاف ویژه پیروان مکتب محمدی (ص)[۲].[۳]
منابع
پانویس
- ↑ «بی‌گمان ما به تو پیروزی آشکاری دادیم» سوره فتح، آیه ۱.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۱۸، صفحه ۲۵۱؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۴۳و۴۱؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۷؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۷؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۴؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۲، صفحه ۴؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۳۷۲؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۴۳۲.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص:۳۰۱۲.