حماد بن عیسی جهنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' هـ ' به 'ه ') |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[حماد بن عیسی جهنی در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام صادق| عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[حماد بن عیسی جهنی در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== آشنایی اجمالی == | == آشنایی اجمالی == | ||
[[ابومحمد حماد بن عیسی بن عبیده جهنی بصری کوفی]]، ملقب به [[غریق الجحفه]] اصل وی از [[کوفه]] و از [[موالی]] [[قبیله جهینه]] بود و نسبت وی بدین سبب است.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۷.</ref> [[تاریخ]] و محل ولادت وی به [[درستی]] روشن نیست. [[کشّی]] می‌‌نویسد: حماد به هنگام [[مرگ]] هفتاد و اندی سال [[عمر]] داشت،<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۳۱۷.</ref> اما [[نجاشی]] سن وی را به هنگام [[وفات]] نود و اندی دانسته است.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۹.</ref> به نظر می‌‌رسد این [[اختلاف]] به دلیل ضبط کلمه سبعین و تسعین است. به هر حال با توجه به سن وی و وفات او به سال ۲۰۹ هـ، ولادت حماد باید در حدود ۱۲۰ یا ۱۴۰ه بوده باشد. حماد در [[بصره]] اقامت داشت<ref>خلاصة الاقوال،ص ۵۶.</ref> و از [[اصحاب]] [[امام صادق]]، [[امام کاظم]] و [[امام رضا]]{{عم}} بود<ref>رجال البرقی، ص۲۱، ۴۸ و ۵۳.</ref> و [[زمان امام جواد | [[ابومحمد حماد بن عیسی بن عبیده جهنی بصری کوفی]]، ملقب به [[غریق الجحفه]] اصل وی از [[کوفه]] و از [[موالی]] [[قبیله جهینه]] بود و نسبت وی بدین سبب است.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۷.</ref> [[تاریخ]] و محل ولادت وی به [[درستی]] روشن نیست. [[کشّی]] می‌‌نویسد: حماد به هنگام [[مرگ]] هفتاد و اندی سال [[عمر]] داشت،<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۳۱۷.</ref> اما [[نجاشی]] سن وی را به هنگام [[وفات]] نود و اندی دانسته است.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۹.</ref> به نظر می‌‌رسد این [[اختلاف]] به دلیل ضبط کلمه سبعین و تسعین است. به هر حال با توجه به سن وی و وفات او به سال ۲۰۹ هـ، ولادت حماد باید در حدود ۱۲۰ یا ۱۴۰ه بوده باشد. حماد در [[بصره]] اقامت داشت<ref>خلاصة الاقوال،ص ۵۶.</ref> و از [[اصحاب]] [[امام صادق]]، [[امام کاظم]] و [[امام رضا]]{{عم}} بود<ref>رجال البرقی، ص۲۱، ۴۸ و ۵۳.</ref> و [[زمان]] امام جواد{{ع}} را نیز [[درک]] کرد<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۳۱۷.</ref> و از آن بزرگان [[حدیث]] [[روایت]] کرده است، اما [[روایات]] منقوله او از امام رضا و [[امام جواد]]{{عم}} در دست نیست.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۷.</ref> به گفته خویش، وی هفتاد حدیث از [[امام صادق]]{{ع}} شنیده و آنها را [[حفظ]] کرده است، اما از شدت [[احتیاط]] که مبادا کم و زیادی در نقل عبارات آنها واقع شود، تنها بیست حدیث از آن [[حضرت]] بازگو نمود. | ||
حماد روزی از امام صادق{{ع}} [[طلب]] [[دعا]] کرد تا [[خداوند]] [[خانه]] و [[همسر]] و فرزند پسر و خدمتکاری به او [[عنایت]] فرماید. [[امام]] آنچه خواسته بود به اضافه پنجاه [[سفر حج]] برای او از [[خدا]] خواست و حماد به آنچه خواسته بود، نایل شد و در نهایت برای پنجاه و یکمین سال، به همراه [[ابوالعباس نوفلی قصیر]] به قصد انجام [[مراسم حج]] رهسپار [[مکه]] شد، ولی چون به [[وادی]] القناة، از نواحی مکه رسید و خواست برای [[احرام]] بستن [[غسل]] کند، در سیل [[غرق]] شد و از آن پس به غریق الجحفه [[شهرت]] یافت.<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۳۱۶ ـ ۳۱۷.</ref> | حماد روزی از امام صادق{{ع}} [[طلب]] [[دعا]] کرد تا [[خداوند]] [[خانه]] و [[همسر]] و فرزند پسر و خدمتکاری به او [[عنایت]] فرماید. [[امام]] آنچه خواسته بود به اضافه پنجاه [[سفر حج]] برای او از [[خدا]] خواست و حماد به آنچه خواسته بود، نایل شد و در نهایت برای پنجاه و یکمین سال، به همراه [[ابوالعباس نوفلی قصیر]] به قصد انجام [[مراسم حج]] رهسپار [[مکه]] شد، ولی چون به [[وادی]] القناة، از نواحی مکه رسید و خواست برای [[احرام]] بستن [[غسل]] کند، در سیل [[غرق]] شد و از آن پس به غریق الجحفه [[شهرت]] یافت.<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۳۱۶ ـ ۳۱۷.</ref> | ||
به جز منابع [[شیعی]] در [[منابع اهل سنت]] نیز نام وی ذکر شده و روایاتی از او نقل شده است.<ref>الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۱۵۱.</ref> وی علاوه بر [[امامان معصوم]]{{ع}} از کسانی چون [[ابن | به جز منابع [[شیعی]] در [[منابع اهل سنت]] نیز نام وی ذکر شده و روایاتی از او نقل شده است.<ref>الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۱۵۱.</ref> وی علاوه بر [[امامان معصوم]]{{ع}} از کسانی چون [[ابن جریج]]، [[حنظلة بن ابی سفیان ثوری]]،<ref> خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۳، ص۱۹.</ref> [[عبدالله بن مغیره]] و [[عبدالله بن سنان]] [[روایت]] کرده است.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۸.</ref> افراد بسیاری نیز از [[شاگردان]] و [[راویان]] وی بوده‌اند که از آن میان کسانی چون [[علی بن حدید]]، [[اسماعیل بن سهل]]،<ref>الفهرست (طوسی)، ص۶۱.</ref> [[ابراهیم جوزجانی]] و [[ابوبکر صاغانی]] را می‌‌توان نام برد.<ref>تاریخ الاسلام، ج۱۴، ص۱۲۹.</ref> بنا به روایت کشّی، حماد فردی [[فقیه]] و از [[اصحاب اجماع]] بود که علمای [[مذهب]] بر [[اتقان]] و اعتبار روایت ایشان [[اتفاق نظر]] دارند.<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۳۷۵.</ref> از روایت [[شیخ طوسی]] معلوم میشود که حماد پس از [[شهادت امام کاظم]]{{ع}} اندک زمانی در [[امامت]] آن [[حضرت]] وقوف کرد، لکن به زودی از عقیده‌اش برگشت.<ref>الغیبه، ص۷۱.</ref> به هر حال [[رجالیون]] [[شیعه]] وی را [[موثق]] دانسته<ref>رجال الطوسی، ص۳۴۶.</ref> و از علمای [[اهل سنت]]، تنها [[یحیی بن معین]] او را شیخ [[صالح]] می‌‌داند<ref> تهذیب الکمال، ج۷، ص۲۸۲.</ref> و [[ابن حبان]]، [[ابن حجر]] و [[ابن ابی حاتم]] او را [[تضعیف]] کرده‌اند.<ref>الجرح و التعدیل، ج۳، ص۱۴۵؛ المجروحین، ج۱، ص۲۵۳.</ref> وی در نهایت چنان که گفته شد، به سال ۲۰۸ یا ۲۰۹ه در ایام [[امامت امام جواد]]{{ع}} از [[دنیا]] رفت<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۷.</ref> و در سیاله، از نواحی [[مدینه]] به [[خاک]] سپرده شد.<ref> کشف الغمه، ج۲، ص۳۶۵.</ref> وی دارای آثار و تألیفاتی بوده که عبارت‌اند از: النوادر، الزکاة، الصلاة<ref> الفهرست (طوسی)، ص۶۱.</ref> و جزء فی الحدیث<ref>الذریعه، ج۵، ص۱۰۰.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص 293.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده: | [[رده:اصحاب امام رضا]] | ||
[[رده:اصحاب امام صادق]] | |||
[[رده:اصحاب امام کاظم]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۳
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام صادق است. حماد بن عیسی جهنی از چند منظر متفاوت، بررسی میشود: حماد بن عیسی جهنی در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردآشنایی اجمالی
ابومحمد حماد بن عیسی بن عبیده جهنی بصری کوفی، ملقب به غریق الجحفه اصل وی از کوفه و از موالی قبیله جهینه بود و نسبت وی بدین سبب است.[۱] تاریخ و محل ولادت وی به درستی روشن نیست. کشّی می‌‌نویسد: حماد به هنگام مرگ هفتاد و اندی سال عمر داشت،[۲] اما نجاشی سن وی را به هنگام وفات نود و اندی دانسته است.[۳] به نظر می‌‌رسد این اختلاف به دلیل ضبط کلمه سبعین و تسعین است. به هر حال با توجه به سن وی و وفات او به سال ۲۰۹ هـ، ولادت حماد باید در حدود ۱۲۰ یا ۱۴۰ه بوده باشد. حماد در بصره اقامت داشت[۴] و از اصحاب امام صادق، امام کاظم و امام رضا(ع) بود[۵] و زمان امام جواد(ع) را نیز درک کرد[۶] و از آن بزرگان حدیث روایت کرده است، اما روایات منقوله او از امام رضا و امام جواد(ع) در دست نیست.[۷] به گفته خویش، وی هفتاد حدیث از امام صادق(ع) شنیده و آنها را حفظ کرده است، اما از شدت احتیاط که مبادا کم و زیادی در نقل عبارات آنها واقع شود، تنها بیست حدیث از آن حضرت بازگو نمود.
حماد روزی از امام صادق(ع) طلب دعا کرد تا خداوند خانه و همسر و فرزند پسر و خدمتکاری به او عنایت فرماید. امام آنچه خواسته بود به اضافه پنجاه سفر حج برای او از خدا خواست و حماد به آنچه خواسته بود، نایل شد و در نهایت برای پنجاه و یکمین سال، به همراه ابوالعباس نوفلی قصیر به قصد انجام مراسم حج رهسپار مکه شد، ولی چون به وادی القناة، از نواحی مکه رسید و خواست برای احرام بستن غسل کند، در سیل غرق شد و از آن پس به غریق الجحفه شهرت یافت.[۸]
به جز منابع شیعی در منابع اهل سنت نیز نام وی ذکر شده و روایاتی از او نقل شده است.[۹] وی علاوه بر امامان معصوم(ع) از کسانی چون ابن جریج، حنظلة بن ابی سفیان ثوری،[۱۰] عبدالله بن مغیره و عبدالله بن سنان روایت کرده است.[۱۱] افراد بسیاری نیز از شاگردان و راویان وی بوده‌اند که از آن میان کسانی چون علی بن حدید، اسماعیل بن سهل،[۱۲] ابراهیم جوزجانی و ابوبکر صاغانی را می‌‌توان نام برد.[۱۳] بنا به روایت کشّی، حماد فردی فقیه و از اصحاب اجماع بود که علمای مذهب بر اتقان و اعتبار روایت ایشان اتفاق نظر دارند.[۱۴] از روایت شیخ طوسی معلوم میشود که حماد پس از شهادت امام کاظم(ع) اندک زمانی در امامت آن حضرت وقوف کرد، لکن به زودی از عقیده‌اش برگشت.[۱۵] به هر حال رجالیون شیعه وی را موثق دانسته[۱۶] و از علمای اهل سنت، تنها یحیی بن معین او را شیخ صالح می‌‌داند[۱۷] و ابن حبان، ابن حجر و ابن ابی حاتم او را تضعیف کرده‌اند.[۱۸] وی در نهایت چنان که گفته شد، به سال ۲۰۸ یا ۲۰۹ه در ایام امامت امام جواد(ع) از دنیا رفت[۱۹] و در سیاله، از نواحی مدینه به خاک سپرده شد.[۲۰] وی دارای آثار و تألیفاتی بوده که عبارت‌اند از: النوادر، الزکاة، الصلاة[۲۱] و جزء فی الحدیث[۲۲].[۲۳]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ اختیار معرفة الرجال، ص۳۱۷.
- ↑ رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۹.
- ↑ خلاصة الاقوال،ص ۵۶.
- ↑ رجال البرقی، ص۲۱، ۴۸ و ۵۳.
- ↑ اختیار معرفة الرجال، ص۳۱۷.
- ↑ رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ اختیار معرفة الرجال، ص۳۱۶ ـ ۳۱۷.
- ↑ الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۱۵۱.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۳، ص۱۹.
- ↑ رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۸.
- ↑ الفهرست (طوسی)، ص۶۱.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج۱۴، ص۱۲۹.
- ↑ اختیار معرفة الرجال، ص۳۷۵.
- ↑ الغیبه، ص۷۱.
- ↑ رجال الطوسی، ص۳۴۶.
- ↑ تهذیب الکمال، ج۷، ص۲۸۲.
- ↑ الجرح و التعدیل، ج۳، ص۱۴۵؛ المجروحین، ج۱، ص۲۵۳.
- ↑ رجال النجاشی، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ کشف الغمه، ج۲، ص۳۶۵.
- ↑ الفهرست (طوسی)، ص۶۱.
- ↑ الذریعه، ج۵، ص۱۰۰.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص 293.