علم امام علی در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۳

آیات درباره علم امام علی(ع)

۱. ﴿قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ﴾^[۱]. ابوسعید خدری می‌گوید: از رسول خدا(ص) پرسیدم: «آن‌که علم کتاب نزد او است، کیست؟» فرمود: «او برادرم علی بن ابی طالب(ع) است»^[۲].

۲. ﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ﴾^[۳]. جابر جعفی از امام باقر(ع) چنین نقل می‌کند: هنگامی که امیرالمؤمنین(ع) در مسجد کوفه بود، زنی نزد او آمد و از شوهرش شکایت کرد. امام به نفع شوهرش قضاوت کرد. زن به خشم آمد و گفت: «به خدا سوگند، داوری‌ات ناحق، قضاوتت نامیزان و حُکمت ناعادلانه است. در محکمه الهی به محاکمه‌ات می‌کشانم». امام علی(ع) مقداری او را نگریست و فرمود: «دروغ گفتی ای بدخوی». آن زن ناگهان فراری شد. عمرو بن حریث خود را به او رسانید و گفت: «با علی سخنی گفتی و او پاسخی داد و تو فراری شدی؟» گفت: «به خدا سوگند، علی مرا از حقیقتی آگاه ساخت که من از ابتدای ازدواجم تاکنون آن را از شوهرم پنهان کرده بودم».

عمرو نزد امیرالمؤمنین(ع) بازگشت و آن‌چه را شنیده بود، بیان کرد و گفت: «یا امیرالمؤمنین، شما را به کهانت نمی‌شناختیم». امام فرمود: «وای بر تو! اینکه از من دیدی، کهانت نیست، بلکه خداوند در قرآن کریم فرموده است: ﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ﴾. رسول خدا(ص) خود، مُتوسم بود، و من پس از او، و امامان از نسل من، پس از من، همگی، ژرف‌اندیشانیم، و چون در آن زن نظر کردم، او را از سیمایش باخبر کردم»^[۴].

۳. ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ﴾^[۵]. حرث در این باره می‌گوید: از علی(ع) درباره این آیه پرسیدم؛ فرمود: «به خدا سوگند که ما اهل ذکریم، ما اهل علمیم، ما معدن تأویلیم، من، خود، از رسول خدا(ص) شنیدم که می‌فرمود: من شهر علمم و علی در آن است، و هر که خواهان علم است، باید از درش وارد شود»^[۶].

۴. ﴿وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ﴾^[۷]. از علی بن حوشب در این باره چنین نقل شده است: از مکحول شنیدم که می‌گفت: رسول خدا(ص) آیه ﴿وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ﴾ را تلاوت کرد و فرمود: «یا علی، از خدا خواسته‌ام که این گوش شنوا و گیرا گوش تو باشد». علی(ع) فرمود: «پس از آن هیچ حدیث و سخنی را که از رسول خدا(ص) شنیدم، فراموش نکردم»^[۸].

همچنین از برید اسلمی چنین نقل شده است: شنیدم که رسول خدا(ص) به علی(ع) می‌فرمود: «یا علی، خداوند فرمانم داده تا نزدیکت کنم و و دورت نسازم؛ تعلیمت دهم و فرا بگیری. خداوند مقرر فرموده که تو گیرنده و نگه دارنده شوی». پس از آن، آیه ﴿وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ﴾ نازل شد^[۹].^[۱۰].

منابع

عسکری، سید مرتضی، مقاله «امام علی در قرآن»، دانشنامه امام علی ج۱۰

پانویس

↑ «و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.
↑ بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، در تفسیر آیه مذکور.
↑ «همانا در این (داستان) برای نشانه‌شناسان نشانه‌هاست» سوره حجر، آیه ۷۵.
↑ فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۸۱.
↑ «و ما پیش از تو جز مردانی را که به آنها وحی می‌کردیم نفرستادیم؛ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.
↑ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۳۴.
↑ «تا آن را برایتان یادکردی کنیم و گوش‌های نیوشنده آن را به گوش گیرند» سوره حاقه، آیه ۱۲.
↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۲۱.
↑ طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تأویل آی القرآن (تفسیر الطبری)، ج۲۹، ص۵۶.
↑ عسکری، سید مرتضی، مقاله «امام علی در قرآن»، دانشنامه امام علی ج۱۰، ص ۱۳۲.

[1] «و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.

[2] بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، در تفسیر آیه مذکور.

[3] «همانا در این (داستان) برای نشانه‌شناسان نشانه‌هاست» سوره حجر، آیه ۷۵.

[4] فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۸۱.

[5] «و ما پیش از تو جز مردانی را که به آنها وحی می‌کردیم نفرستادیم؛ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.

[6] حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۳۴.

[7] «تا آن را برایتان یادکردی کنیم و گوش‌های نیوشنده آن را به گوش گیرند» سوره حاقه، آیه ۱۲.

[8] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۲۱.

[9] طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تأویل آی القرآن (تفسیر الطبری)، ج۲۹، ص۵۶.

[10] عسکری، سید مرتضی، مقاله «امام علی در قرآن»، دانشنامه امام علی ج۱۰، ص ۱۳۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-==[[آیات]] درباره [[علم امام علی]]{{ع}}==
+== [[آیات]] درباره [[علم امام علی]]{{ع}} ==
-۱. {{متن قرآن|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref>.
+۱. {{متن قرآن|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref>. [[ابوسعید خدری]] می‌گوید: از [[رسول خدا]]{{صل}} پرسیدم: «آن‌که [[علم کتاب]] نزد او است، کیست؟» فرمود: «او برادرم [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} است»<ref>بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، در تفسیر آیه مذکور.</ref>.
-[[ابوسعید خدری]] می‌گوید: از [[رسول خدا]]{{صل}} پرسیدم: «آن‌که [[علم کتاب]] نزد او است، کیست؟» فرمود: «او برادرم [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} است»<ref>بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، در تفسیر آیه مذکور.</ref>.
-۲. {{متن قرآن|إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ}}<ref>«همانا در این (داستان) برای نشانه‌شناسان نشانه‌هاست» سوره حجر، آیه ۷۵.</ref>.
+۲. {{متن قرآن|إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ}}<ref>«همانا در این (داستان) برای نشانه‌شناسان نشانه‌هاست» سوره حجر، آیه ۷۵.</ref>. [[جابر جعفی]] از [[امام باقر]]{{ع}} چنین نقل می‌کند: هنگامی که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[مسجد کوفه]] بود، زنی نزد او آمد و از شوهرش [[شکایت]] کرد. [[امام]] به نفع شوهرش [[قضاوت]] کرد. [[زن]] به [[خشم]] آمد و گفت: «به [[خدا]] [[سوگند]]، داوری‌ات ناحق، قضاوتت نامیزان و حُکمت ناعادلانه است. در محکمه [[الهی]] به محاکمه‌ات می‌کشانم». [[امام علی]]{{ع}} مقداری او را نگریست و فرمود: «[[دروغ]] گفتی ای بدخوی». آن زن ناگهان فراری شد. [[عمرو بن حریث]] خود را به او رسانید و گفت: «با علی سخنی گفتی و او پاسخی داد و تو فراری شدی؟» گفت: «به خدا سوگند، علی مرا از حقیقتی [[آگاه]] ساخت که من از ابتدای ازدواجم تاکنون آن را از شوهرم پنهان کرده بودم».
-[[جابر جعفی]] از [[امام باقر]]{{ع}} چنین نقل می‌کند: هنگامی که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[مسجد کوفه]] بود، زنی نزد او آمد و از شوهرش [[شکایت]] کرد. [[امام]] به نفع شوهرش [[قضاوت]] کرد. [[زن]] به [[خشم]] آمد و گفت: «به [[خدا]] [[سوگند]]، داوری‌ات ناحق، قضاوتت نامیزان و حُکمت ناعادلانه است. در [[محکمه]] [[الهی]] به محاکمه‌ات می‌کشانم». [[امام علی]]{{ع}} مقداری او را نگریست و فرمود: «[[دروغ]] گفتی ای بدخوی». آن زن ناگهان فراری شد. [[عمرو بن حریث]] خود را به او رسانید و گفت: «با علی سخنی گفتی و او پاسخی داد و تو فراری شدی؟» گفت: «به خدا سوگند، علی مرا از حقیقتی [[آگاه]] ساخت که من از ابتدای ازدواجم تاکنون آن را از شوهرم پنهان کرده بودم».
-عمرو نزد امیرالمؤمنین{{ع}} بازگشت و آن‌چه را شنیده بود، بیان کرد و گفت: «یا امیرالمؤمنین، شما را به [[کهانت]] نمی‌شناختیم». امام فرمود: «وای بر تو! اینکه از من دیدی، کهانت نیست، بلکه [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] فرموده است: {{متن قرآن|إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ}}. رسول خدا{{صل}} خود، مُتوسم بود، و من پس از او، و [[امامان]] از [[نسل]] من، پس از من، همگی، ژرف‌اندیشانیم، و چون در آن زن نظر کردم، او را از سیمایش باخبر کردم»<ref>فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۸۱.</ref>.
-۳. {{متن قرآن|وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«و ما پیش از تو جز مردانی را که به آنها وحی می‌کردیم نفرستادیم؛ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.</ref>.
+عمرو نزد امیرالمؤمنین{{ع}} بازگشت و آن‌چه را شنیده بود، بیان کرد و گفت: «یا امیرالمؤمنین، شما را به [[کهانت]] نمی‌شناختیم». امام فرمود: «وای بر تو! اینکه از من دیدی، کهانت نیست، بلکه [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] فرموده است: {{متن قرآن|إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ}}. رسول خدا{{صل}} خود، مُتوسم بود، و من پس از او، و [[امامان]] از نسل من، پس از من، همگی، ژرف‌اندیشانیم، و چون در آن زن نظر کردم، او را از سیمایش باخبر کردم»<ref>فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۸۱.</ref>.
-حرث در این باره می‌گوید: از علی{{ع}} درباره این [[آیه]] پرسیدم؛ فرمود: «به [[خدا]] [[سوگند]] که ما [[اهل]] ذکریم، ما اهل علمیم، ما [[معدن]] تأویلیم، من، خود، از [[رسول خدا]]{{صل}} شنیدم که می‌فرمود: من [[شهر]] علمم و علی در آن است، و هر که خواهان [[علم]] است، باید از درش وارد شود»<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۳۴.</ref>.
-۴. {{متن قرآن|وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ}}<ref>«تا آن را برایتان یادکردی کنیم و گوش‌های نیوشنده آن را به گوش گیرند» سوره حاقه، آیه ۱۲.</ref>.
+۳. {{متن قرآن|وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«و ما پیش از تو جز مردانی را که به آنها وحی می‌کردیم نفرستادیم؛ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.</ref>. حرث در این باره می‌گوید: از علی{{ع}} درباره این [[آیه]] پرسیدم؛ فرمود: «به [[خدا]] [[سوگند]] که ما [[اهل]] ذکریم، ما اهل علمیم، ما [[معدن]] تأویلیم، من، خود، از [[رسول خدا]]{{صل}} شنیدم که می‌فرمود: من [[شهر]] علمم و علی در آن است، و هر که خواهان [[علم]] است، باید از درش وارد شود»<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۳۴.</ref>.
-از [[علی بن حوشب]] در این باره چنین نقل شده است: از مکحول شنیدم که می‌گفت: رسول خدا{{صل}} آیه {{متن قرآن|وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ}} را [[تلاوت]] کرد و فرمود: «[[یا علی]]، از خدا خواسته‌ام که این گوش شنوا و گیرا گوش تو باشد». علی{{ع}} فرمود: «پس از آن هیچ [[حدیث]] و سخنی را که از رسول خدا{{صل}} شنیدم، فراموش نکردم»<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۲۱.</ref>.
-همچنین از [[برید اسلمی]] چنین نقل شده است: شنیدم که رسول خدا{{صل}} به علی{{ع}} می‌فرمود: «یا علی، [[خداوند]] فرمانم داده تا نزدیکت کنم و و دورت نسازم؛ تعلیمت دهم و فرا بگیری. خداوند مقرر فرموده که تو گیرنده و نگه دارنده شوی». پس از آن، آیه {{متن قرآن|وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ}} نازل شد<ref>طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تأویل آی القرآن (تفسیر الطبری)، ج۲۹، ص۵۶.</ref>.<ref>[[سید مرتضی عسکری|عسکری، سید مرتضی]]، [[امام علی در قرآن (مقاله)| مقاله «امام علی در قرآن»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۰]] ص ۱۳۲.</ref>.
+۴. {{متن قرآن|وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ}}<ref>«تا آن را برایتان یادکردی کنیم و گوش‌های نیوشنده آن را به گوش گیرند» سوره حاقه، آیه ۱۲.</ref>. از علی بن حوشب در این باره چنین نقل شده است: از مکحول شنیدم که می‌گفت: رسول خدا{{صل}} آیه {{متن قرآن|وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ}} را [[تلاوت]] کرد و فرمود: «[[یا علی]]، از خدا خواسته‌ام که این گوش شنوا و گیرا گوش تو باشد». علی{{ع}} فرمود: «پس از آن هیچ [[حدیث]] و سخنی را که از رسول خدا{{صل}} شنیدم، فراموش نکردم»<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۲۱.</ref>.
+همچنین از [[برید اسلمی]] چنین نقل شده است: شنیدم که رسول خدا{{صل}} به علی{{ع}} می‌فرمود: «یا علی، [[خداوند]] فرمانم داده تا نزدیکت کنم و و دورت نسازم؛ تعلیمت دهم و فرا بگیری. خداوند مقرر فرموده که تو گیرنده و نگه دارنده شوی». پس از آن، آیه {{متن قرآن|وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ}} نازل شد<ref>طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تأویل آی القرآن (تفسیر الطبری)، ج۲۹، ص۵۶.</ref>.<ref>[[سید مرتضی عسکری|عسکری، سید مرتضی]]، [[امام علی در قرآن (مقاله)| مقاله «امام علی در قرآن»]]، [[دانشنامه امام علی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۱۰]]، ص ۱۳۲.</ref>.
 == منابع ==