اعتراض به وضع موجود: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۶

انتظار ظهور امام زمان(ع) از وظایف شیعیان در عصر غیبت شمرده می‌‌شود. انتظار دارای ارکانی است که اعتراض به وضع موجود از جمله این ارکان محسوب می‌شود. "اعتراض به وضع موجود" این است که انسان منتظِر باید دائم در طلب وضع بهتر بکوشد نه اینکه تنها به وضع فعلی، هر مقدار هم که خوب باشد، راضی بشود.

معنای ارکان انتظار

ارکان جمع رکن است که به پایه و بخش اصلی هر چیزی گفته می‌شود که سبب پایندگی آن است ^[۱]. در اصطلاح مهدویت، ارکان ‌انتظار‌ به ‌چند ‌مؤلفه ‌اساسی ‌گفته ‌می‌شود که ‌برای‌ تحقق ‌انتظار راستین امام مهدی(ع) ضروری ‌هستند که ‌در ‌صورت‌ فقدان حتی ‌یکی ‌از این ‌چند ‌رکن، انتظار واقعی محقق نمی‌شود.

ارکان انتظار، عناصر اصلی و پایه‌های اساسی انتظار ظهور و فرج امام مهدی(ع) است که هر مسلمانی بدون داشتن آنها منتظِر شمرده نمی‌شود و نبود هر یک از آنها موجب انحراف در معنای راستین انتظار می‌گردد. به عبارت دیگر، ارکان انتظار شماری از بینش‌ها و کنش‌هایی هستند که تحقق ماهیت انتظار راستین وابسته به تحقق آنهاست.

اعتراض به وضع موجود

اعتراض به وضع موجود، به عنوان یکی از ارکان انتظار، این است که انسان منتظِر باید دائم در طلب وضع بهتر بکوشد نه اینکه تنها به وضع فعلی، هر مقدار هم که خوب باشد، راضی بشود. می‌توان گفت انتظار ناسازگاری با وضع موجود است و طلب بهتر از آن را کردن، است. انسان منتظِر هیچ گاه آنچه را که "هست" کافی نمی‌داند و به هیچ وجه به "هست"ها کفایت و همواره به دنبال "بایدها" است؛ زیرا انتظار یک مسئله منفی نیست، بلکه یک مسئله مثبت است. انتظار دعوت به "نپذیرفتن" است، نه "پذیرفتن". نپذیرفتن باطل، ستم، بردگی و ذلّت. انتظار پرچمی است که تفکر مقاومت در برابر هر ناحقی و هر ستمی و هر ستمگری را می‌‌سازد^[۲]. انتظار همواره اعتراض است و تا زمانی که آرمان منتظران تحقق نیابد، این اعتراض با قوّت و شدت ادامه خواهد داشت. انتظار نارضایتی و اعتراض نسبت به نابسامانی‌های موجود در جوامع است، به امید عینیت یافتن جامعه سیاسی مطلوب. ^[۳]. اعتراض به وضع موجود در شکل‌گیری انتظار، نقش اساسی دارد؛ زیرا در عصر غیبت کاستی‌هایی وجود دارد که هر انسان کمال‌طلبی را ناراحت می‌‌کند و این امر موجب می‌‌شود شخص نسبت به این اوضاع اعتراض داشته باشد و منتظر روزی باشد که در آن روز خبری از کم و کاستی وجود ندارد^[۴]. اما باید توجه داشت، اینکه گفته شده اعتراض به وضع موجود یکی از ارکان انتظار است به این معنی نیست که در مفهوم انتظار، اعتراض به وضع موجود لحاظ شده است، بلکه اعتراض به وضع موجود رکنی است خارج از مفهوم انتظار، اما به دلیل نقش حیاتی و مهمی که در شکل‌گیری انتظار دارد، می‌‌توان گفت اولین و اساسی‌ترین رکن انتظار است^[۵].

اعتراض به وضع موجود نسبت به انسان‌های مختلف

اعتراض به وضع موجود را می‌توان نسبت به انسان‌های مختلف به چند بخش تقسیم کرد:

اعتراض به وضع موجود براساس عمومیت افراد

این قسم، معمولاً دامنگیر اغلب مردم در جامعه می‌‌شود؛ چراکه این نوع اعتراض از پایمال شدن حقوق انسان‌ها ناشی می‌شود. این نارضایتی و کراهت، چون بر اساس نابسامانی‌های زندگی بشری است چنین ایجاب می‌‌کند که فرد با اعتراض خودش به دنبال فرداهایی بهتر باشد^[۶].

اعتراض به وضع موجود بر اساس تکامل انسان‌ها

عده ای از کمال یافتگان بشری، در هر زمانی که زندگی کنند و در هر موقعیت از فرهنگ و تمدن بشری که قرار بگیرند، موقعیتی بالاتر از آن را می‌‌خواهند و به همین سبب همیشه نسبت به وضع موجود معترضند و این در حالی است که این نوع احساس مستند به یک جریان ریشه‌دار است که اگر موانعی برای خاموشی این احساس وجود نداشته باشد بشر با استناد به این جریان، همواره به وضع موجود معترض است و آینده را عالی‌تر از گذشته می‌‌بیند^[۷].

اعتراض به وضع موجود براساس فطرت انسان‌ها

انسان سرمایه‌های فراوان و خیره‌کننده‌ای دارد به طوری که هیچ وضع و موقعیتی، نمی‌تواند آن را اشباع کند یعنی در حقیقت انسان‌ها نسبت به هیچ زمانی رضایت ندارند و این عدم قناعت و رضایت، یک پدیده بی‌اساس نیست، بلکه ریشه‌های آن در گرایشِ جدیِ او به ماورای طبیعت که جزءِ ذاتِ ناب و فطرتِ سلیمِ اوست نهادینه شده است^[۸].

معیار اعتراض به وضع موجود

هرگونه اعتراضی را نمی‌توان معیار انتظار واقعی دانست، به این دلیل که اگر شخصی با مقدار مختصری تغییر، وضعش بهبود یافت و به وضع موجود معترض نبود، به او منتظِر گفته شود^[۹]. در هر صورت اگر فردی شرایط موجود را بهترین شرایط بداند، انتظار برای آینده مطلوب برایش قابل تصور نیست. اما اگر ظلم‌ها و تباهی ها^[۱۰] و تناقضی که در نظام اخلاقی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که در دوران غیبت حاکم است^[۱۱]، فرد را از حال فعلی ناامید کند انتظار به وضع مطلوب برای چنین شخصی قابل تصور است^[۱۲]. حتی می‌‌توان گفت اگر عدلی هم در جامعه باشد یا تمام مردم جهان مقید به نماز روزه باشد، باز هم می‌‌توان گفت اعتراض به وضع موجود برای شخص منتظِر قابل تصور است چراکه خود زندگی دینی بشر بی‌حضور امام وضع نامطلوبی است^[۱۳]، یعنی نمازش نماز نیست، روزه‌اش روزه نیست، این ادعای است که با حدیث تطابق کامل دارد، شاهدش روایتی از امیرالمؤمنین است^[۱۴] که امام معصوم را عین نماز و روزه می‌‌داند^[۱۵].

پرسش‌های وابسته

آیا اعتراض به وضع موجود از ارکان انتظار و وظایف منتظران است؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

ارکان انتظار

منابع

پانویس

↑ معجم مقاييس اللغه، ج2، ص430؛ العين، ج1، ص354؛ الصحاح، ج5، ص2126، «ركن»؛ دهخدا، علی‌ اکبر؛ لغت‌نامه‌ دهخدا، چ۲، ج۲، ص۱۸۸۸.
↑ محمد رضا حکیمی، خورشید مغرب، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴، ص۲۶۳.
↑ محمدی، عبدالعلی، جهانی‌شدن و انتظار و موعود، ص۱۱۳.
↑ ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۷۶-۸۴.
↑ ر.ک: پناهیان، علی رضا، انتظار عامیانه عالمانه عارفانه، ص۱۰۶؛ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۶۴.
↑ ر.ک: جعفری، محمد تقی، امید و انتظار، ص۳۷-۴۰.
↑ ر.ک: جعفری، محمد تقی، امید و انتظار، ص۳۷-۴۰.
↑ ر.ک: جعفری، محمد تقی، امید و انتظار، ص۳۷-۴۰.
↑ ر.ک: پناهیان، علی رضا، انتظار عامیانه عالمانه عارفانه، ص۱۰۶.
↑ ر.ک: نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص۲۲-۳۰.
↑ ر.ک: صالح‌نیا، یحیی؛ تنها بر فراز، ص۸۷-۸۸.
↑ ر.ک: نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص۲۲-۳۰.
↑ ر.ک: کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص۶.
↑ عن علی(ع): «أَنَا صَلَوةُ الْمُؤْمِنِینَ وَ صِیَامُهُم»؛ حافظ رجب الرمی الحلی، مشارق أنوار الیقین فی حقائق أسرار أمیرالمؤمنین، ص۳۱۸.
↑ ر.ک: صالح‌نیا، یحیی؛ تنها بر فراز، ص۸۷-۸۸.

[1] معجم مقاييس اللغه، ج2، ص430؛ العين، ج1، ص354؛ الصحاح، ج5، ص2126، «ركن»؛ دهخدا، علی‌ اکبر؛ لغت‌نامه‌ دهخدا، چ۲، ج۲، ص۱۸۸۸.

[2] محمد رضا حکیمی، خورشید مغرب، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴، ص۲۶۳.

[3] محمدی، عبدالعلی، جهانی‌شدن و انتظار و موعود، ص۱۱۳.

[4] ر.ک: سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۷۶-۸۴.

[5] ر.ک: پناهیان، علی رضا، انتظار عامیانه عالمانه عارفانه، ص۱۰۶؛ باقری‌زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص۶۴.

[6] ر.ک: جعفری، محمد تقی، امید و انتظار، ص۳۷-۴۰.

[7] ر.ک: جعفری، محمد تقی، امید و انتظار، ص۳۷-۴۰.

[8] ر.ک: جعفری، محمد تقی، امید و انتظار، ص۳۷-۴۰.

[9] ر.ک: پناهیان، علی رضا، انتظار عامیانه عالمانه عارفانه، ص۱۰۶.

[10] ر.ک: نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص۲۲-۳۰.

[11] ر.ک: صالح‌نیا، یحیی؛ تنها بر فراز، ص۸۷-۸۸.

[12] ر.ک: نیلی‌پور، مهدی، انتظار و وظایف منتظران، ص۲۲-۳۰.

[13] ر.ک: کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص۶.

[14] عن علی(ع): «أَنَا صَلَوةُ الْمُؤْمِنِینَ وَ صِیَامُهُم»؛ حافظ رجب الرمی الحلی، مشارق أنوار الیقین فی حقائق أسرار أمیرالمؤمنین، ص۳۱۸.

[15] ر.ک: صالح‌نیا، یحیی؛ تنها بر فراز، ص۸۷-۸۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{مهدویت/بالا}}
+{{مدخل مرتبط
-{{انتظار/ارکان انتظار}}
+| موضوع مرتبط = ارکان انتظار
-==مقدمه==
+| عنوان مدخل  =
-*منظور از اعتراض به وضع موجود این است، [[انسان]] هر مقدار خوب باشد، باید در طلب وضع بهتر بکوشد نه اینکه تنها به وضع فعلی [[راضی]] باشد. به بیانی می‌‌توان اعتراض به وضع موجود را نسبت به [[انسان‌های]] مختلف به چند بخش تقسیم کرد:
+| مداخل مرتبط =
-#اعتراض به وضع موجود براساس [[عمومیت]] افراد: این قسم، معمولاً دامنگیر اغلب [[مردم]] در [[جامعه]] می‌‌شود، چراکه این نوع [[اعتراض]] از [[پایمال شدن حقوق]] [[انسان‌ها]] ناشی می‌شود. این [[نارضایتی]] و کراهت، چون بر اساس نابسامانی‌های [[زندگی]] بشری است چنین ایجاب می‌‌کند که فرد با [[اعتراض]] خودش به دنبال فرداهایی بهتر باشد<ref>ر.ک. [[محمد تقی جعفری|جعفری، محمد تقی]]، [[امید و انتظار (کتاب)|امید و انتظار]]، ص ۳۷-۴۰.</ref>.
+| پرسش مرتبط  =امام مهدی (پرسش)
-#اعتراض به وضع موجود بر اساس [[تکامل انسان]] ها: عده ای از کمال یافتگان بشری، در هر زمانی که [[زندگی]] کنند و در هر [[موقعیت]] از [[فرهنگ]] و [[تمدن بشری]] که قرار بگیرند، موقعیتی بالاتر از آن را می‌‌خواهند و به همین سبب همیشه نسبت به وضع موجود معترضند و این در حالی است که این نوع احساس مستند به یک جریان ریشه‌دار است که اگر موانعی برای [[خاموشی]] این احساس وجود نداشته باشد [[بشر]] با استناد به این جریان، همواره به وضع موجود معترض است و [[آینده]] را عالی‌تر از گذشته می‌‌بیند<ref>ر.ک. [[محمد تقی جعفری|جعفری، محمد تقی]]، [[امید و انتظار (کتاب)|امید و انتظار]]، ص ۳۷-۴۰.</ref>.
+}}
-#اعتراض به وضع موجود براساس [[فطرت انسان]] ها: [[انسان]] سرمایه‌های فراوان و خیره‌کننده‌ای دارد به طوری که هیچ وضع و موقعیتی، نمی‌تواند آنان اشباع کند یعنی در [[حقیقت]] [[انسان‌ها]] نسبت به هیچ زمانی [[رضایت]] ندارند و این عدم [[قناعت]] و [[رضایت]]، یک پدیده بی‌اساس نیست، بلکه ریشه‌های آن در گرایشِ جدیِ او به ماورای [[طبیعت]] که جزءِ ذاتِ [[ناب]] و فطرتِ سلیمِ اوست نهادینه شده است<ref>ر.ک. [[محمد تقی جعفری|جعفری، محمد تقی]]، [[امید و انتظار (کتاب)|امید و انتظار]]، ص ۳۷-۴۰.</ref>.
-==رابطه [[انتظار]] و اعتراض به وضع موجود==
+[[انتظار ظهور امام زمان]]{{ع}} از وظایف شیعیان در عصر غیبت شمرده می‌‌شود. [[انتظار]] دارای ارکانی است که '''اعتراض به وضع موجود''' از جمله این ارکان محسوب می‌شود. "اعتراض به وضع موجود" این است که [[انسان]] [[منتظِر]] باید دائم در طلب وضع بهتر بکوشد نه اینکه تنها به وضع فعلی، هر مقدار هم که خوب باشد، [[راضی]] بشود.
-*اما ارتباط اعتراض به وضع موجود با مقولۀ [[انتظار]] چیست؟ می‌‌توان گفت رکن اصلی وجود [[انتظار]]، ناسازگاری و اعتراض به وضع موجود است<ref>ر.ک. [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۶۴. </ref>؛ چراکه [[انتظار]] یعنی بهتر خواستن و به عبارت دیگر، [[انتظار]] هیچگاه آنچه هست را کافی نمی‌داند و به هیچ وجه از هست‌ها [[راضی]] نیست و همواره به دنبال بایدهاست و این یعنی اعتراض به وضع موجود<ref>ر.ک [[عبدالعلی محمدی|محمدی، عبدالعلی]]، [[جهانی‌شدن و انتظار و موعود (مقاله)|جهانی‌شدن و انتظار و موعود]]، ص ۱۱۳. </ref>.
-*به بیانی دیگر اعتراض به وضع موجود در شکل‌گیری [[انتظار]]، نقش اساسی دارد، زیرا در [[عصر غیبت]] کاستی‌هایی وجود دارد که هر [[انسان]] کمال‌طلبی را ناراحت می‌‌کند و این امر موجب می‌‌شود شخص نسبت به این اوضاع [[اعتراض]] داشته باشد و [[منتظر]] روزی باشد که در آن روز خبری از کم و [[کاستی]] وجود ندارد<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۷۶-۸۴. </ref>. اما باید توجه داشت، اینکه گفته شده اعتراض به وضع موجود یکی از [[ارکان انتظار]] است به این معنی نیست که در مفهوم [[انتظار]]، اعتراض به وضع موجود لحاظ شده است، بلکه اعتراض به وضع موجود رکنی است خارج از مفهوم [[انتظار]]، اما به [[دلیل]] نقش حیاتی و مهمی که در شکل‌گیری [[انتظار]] دارد، می‌‌توان گفت اولین و اساسی ترین رکن [[انتظار]] است<ref>ر.ک. [[علی رضا پناهیان|پناهیان، علی رضا]]، [[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه]]، ص ۱۰۶؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۶۴.</ref>.
-==معیار اعتراض به وضع موجود==
+== معنای [[ارکان انتظار]] ==
-*هرگونه اعتراضی را نمی‌توان معیار [[انتظار واقعی]] دانست، به این [[دلیل]] که اگر شخصی با مقدار مختصری تغییر، وضعش بهبود یافت و به وضع موجود معترض نبود، به او [[منتظر]] گفته شود<ref>ر.ک. [[علی رضا پناهیان|پناهیان، علی رضا]]، [[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه]]، ص ۱۰۶؛  </ref>. در هر صورت اگر فردی شرایط موجود را [[بهترین]] شرایط بداند، [[انتظار]] برای [[آینده]] مطلوب برایش قابل تصور نیست. اما اگر [[ظلم‌ها]] و [[تباهی]] ها<ref>ر.ک. [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰.</ref> و تناقضی که در [[نظام اخلاقی]]، [[فرهنگی]]، [[اقتصادی]]، [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] که در [[دوران غیبت]] [[حاکم]] است<ref>ر.ک. [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص ۸۷-۸۸. </ref>، فرد را از حال فعلی [[ناامید]] کند [[انتظار]] به وضع مطلوب برای چنین شخصی قابل تصور است<ref>ر.ک. [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۲۲-۳۰. </ref>. حتی می‌‌توان گفت اگر عدلی هم در [[جامعه]] باشد یا تمام [[مردم]] [[جهان]] [[مقید]] به [[نماز]] [[روزه]] باشد، باز هم می‌‌توان گفت اعتراض به وضع موجود برای شخص [[منتظر]] قابل تصور است چراکه خود [[زندگی]] [[دینی]] [[بشر]] بی‌حضور [[امام]] وضع نامطلوبی است<ref>ر.ک. [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۶.</ref>، یعنی نمازش [[نماز]] نیست، [[روزه]] اش [[روزه]] نیست، این ادعای است که با [[روایات معصومین]] تطابق کامل دارد، شاهدش روایتی از [[امیرالمؤمنین]] است<ref>عن علی{{ع}}: {{متن حدیث|"أَنَا صَلَوةُ الْمُؤْمِنِینَ وَ صِیَامُهُم"}}؛ حافظ رجب الرمی الحلی، مشارق أنوار الیقین فی حقائق أسرار أمیرالمؤمنین، ص ۳۱۸.</ref> که [[امام]] [[معصوم]] را عین [[نماز]] و [[روزه]] می‌‌داند<ref>ر.ک. [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص ۸۷-۸۸.</ref>.
+{{اصلی|ارکان انتظار}}
-==اشکال مختلف [[اعتراض]] برای تشکیل [[ارکان انتظار]]==
+ارکان جمع رکن است که به پایه و بخش اصلی هر چیزی گفته می‌شود که سبب پایندگی آن است <ref>معجم مقاييس اللغه، ج2، ص430؛ العين، ج1، ص354؛ الصحاح، ج5، ص2126، «ركن»؛ دهخدا، علی‌ اکبر؛ لغت‌نامه‌ دهخدا، چ۲، ج۲، ص۱۸۸۸.</ref>. در اصطلاح [[مهدویت]]، ارکان ‌انتظار‌ به ‌چند ‌مؤلفه ‌اساسی ‌گفته ‌می‌شود که ‌برای‌ تحقق ‌انتظار راستین [[امام مهدی]]{{ع}} ضروری ‌هستند که ‌در ‌صورت‌ فقدان حتی ‌یکی ‌از این ‌چند ‌رکن، [[انتظار واقعی]] محقق نمی‌شود.
-*اعتراض به وضع موجود به شکل‌های مختلف، می‌‌تواند جزء ارکان اصلی [[انتظار]] محسوب شود، مانند:
-#'''قانع نبودن از وضع موجود''': به این نحو که وضع موجود در [[عصر غیبت]]، دارای کاستی‌های ناشی از نبود ظاهری [[امام]] است که هر [[انسان]] کمال طلب را ناخرسند می‌‌کند و باعث می‌‌شود فرد [[چشم به راه]] [[امام]] هدایتگرش باشد<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۷۶-۸۴؛ [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص ۸۷ و ۸۸.</ref>.
-#'''عدم [[قناعت]] به داشته‌ها و سرگردانی در نداشته‌ها''': این سرگردانی و تلاش برای داشتن که معمولاً با [[امید]] به یافتن همراه است، درواقع، همان آغاز پیدایش [[انتظار ظهور]] در [[انسان]] است<ref>ر.ک. [[علی رضا پناهیان|پناهیان، علی رضا]]، [[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه]]، ص ۱۰۶.</ref>.
-#'''وجود [[ظلم]] و بی عدالتی [[حاکم]] در حکومت‌های [[دنیا]]''': [[منتظر]] معترض، وضع ظالمانۀ [[حاکم]] را نمی‌پذیرد و به اهداف موجود [[حکومت‌ها]] تن در نمی‌دهد و [[منتظر]] به آمدن [[امام]] می‌‌نشیند<ref>ر.ک. [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]، ص۸۱-۸۶.</ref>.
-#'''[[ایجاد حکومت]] [[مشروع]] در [[زمان غیبت]]''': [[منتظران راستین]] موظف هستند اگر [[جامعه اسلامی]] در [[سلطه]] غیر [[مشروع]] به سر می‌برد، به سمت [[تشکیل حکومت]] [[مشروع]] حرکت کنند و [[نایبان عام]] [[امام زمان]] را به [[قدرت سیاسی]] برسانند تا [[جامعه]] به وضع مطلوب نزدیک‌تر شود. البته این پایان کار نیست چراکه بعد از ایجاد این [[حکومت]] باید گام دوم  برداشته شود به این نحو که [[منتظران]] باید همه نقایصهای قابل جبران در عرصه‌های [[زندگی]] را [[اصلاح]] کنندو همچنین نظام‌های [[سیاسی]]، [[اقتصادی]]، [[امنیتی]]، [[فرهنگی]]، [[تربیتی]] و غیره را از کاستی‌ها و خلل‌ها رهایی بخشند تا بیشتر و بیشتر به آن [[دولت کریمه]] [[موعود]] نزدیک‌تر شوند.
-*اما می‌‌توان گفت تمامی این اشکال چهارگانه که در بالا از آن سخن گفته شد در این نوع از اعتراض به وضع موجود که در ساختن عنصر [[انتظار]] نقش اساسی دارد خلاصه می‌شود و آن نبودن [[امام]] [[معصوم]] در [[جامعه]] است<ref>ر.ک. [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص ۸۷-۸۸؛ [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص ۶؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۷۶-۸۴؛ [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]، [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص ۸۷ و ۸۸.</ref>، زیرا مدینۀ فاضله تنها در سایۀ حضور [[معصوم]] حاصل خواهد شد و بدون حضور [[معصوم]] و [[حکومت]] مستقیم او مدینۀ فاضله ای قابل تصور نیست.
-==پرسش مستقیم==
+ارکان انتظار، عناصر اصلی و پایه‌های اساسی [[انتظار ظهور]] و فرج امام مهدی{{ع}} است که هر [[مسلمانی]] بدون داشتن آنها منتظِر شمرده نمی‌شود و نبود هر یک از آنها موجب [[انحراف]] در معنای راستین انتظار می‌گردد. به عبارت دیگر، ارکان انتظار شماری از بینش‌ها و کنش‌هایی هستند که تحقق ماهیت [[انتظار راستین]] وابسته به تحقق آنهاست.
-* [[ آیا اعتراض به وضع موجود از ارکان انتظار و وظایف منتظران است؟ (پرسش)]]
-{{پرسمان انتظار فرج}}
+== اعتراض به وضع موجود ==
+اعتراض به وضع موجود، به عنوان یکی از ارکان انتظار، این است که انسان منتظِر باید دائم در طلب وضع بهتر بکوشد نه اینکه تنها به وضع فعلی، هر مقدار هم که خوب باشد، راضی بشود. می‌توان گفت انتظار ناسازگاری با وضع موجود است و طلب بهتر از آن را کردن، است. [[انسان]] منتظِر هیچ گاه آنچه را که "هست" کافی نمی‌داند و به هیچ وجه به "هست"ها کفایت و همواره به دنبال "بایدها" است؛ زیرا انتظار یک مسئله منفی نیست، بلکه یک مسئله مثبت است. انتظار [[دعوت]] به "نپذیرفتن" است، نه "پذیرفتن". نپذیرفتن [[باطل]]، [[ستم]]، [[بردگی]] و [[ذلّت]]. انتظار پرچمی است که [[تفکر]] [[مقاومت]] در برابر هر ناحقی و هر ستمی و هر [[ستمگری]] را می‌‌سازد<ref>محمد رضا حکیمی، خورشید مغرب، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴، ص۲۶۳.</ref>. [[انتظار]] همواره [[اعتراض]] است و تا زمانی که آرمان [[منتظران]] تحقق نیابد، این اعتراض با [[قوّت]] و شدت ادامه خواهد داشت. انتظار نارضایتی و اعتراض نسبت به نابسامانی‌های موجود در [[جوامع]] است، به [[امید]] عینیت یافتن [[جامعه سیاسی]] مطلوب. <ref>[[عبدالعلی محمدی|محمدی، عبدالعلی]]، [[جهانی‌شدن و انتظار و موعود (مقاله)|جهانی‌شدن و انتظار و موعود]]، ص۱۱۳.</ref>. اعتراض به وضع موجود در شکل‌گیری انتظار، نقش اساسی دارد؛ زیرا در عصر غیبت کاستی‌هایی وجود دارد که هر [[انسان]] کمال‌طلبی را ناراحت می‌‌کند و این امر موجب می‌‌شود شخص نسبت به این اوضاع اعتراض داشته باشد و [[منتظر]] روزی باشد که در آن [[روز]] خبری از کم و کاستی وجود ندارد<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۷۶-۸۴. </ref>. اما باید توجه داشت، اینکه گفته شده اعتراض به وضع موجود یکی از [[ارکان انتظار]] است به این معنی نیست که در مفهوم انتظار، اعتراض به وضع موجود لحاظ شده است، بلکه اعتراض به وضع موجود رکنی است خارج از مفهوم انتظار، اما به دلیل نقش حیاتی و مهمی که در شکل‌گیری انتظار دارد، می‌‌توان گفت اولین و اساسی‌ترین رکن انتظار است<ref>ر.ک: [[علی رضا پناهیان|پناهیان، علی رضا]]، [[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه]]، ص۱۰۶؛ [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]، ص۶۴.</ref>.
-==منابع==
+=== اعتراض به وضع موجود نسبت به انسان‌های مختلف ===
-{{فهرست اثر}}
+اعتراض به وضع موجود را می‌توان نسبت به انسان‌های مختلف به چند بخش تقسیم کرد:
-{{ستون-شروع|3}}
-# [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']]
+==== اعتراض به وضع موجود براساس عمومیت افراد ====
-# [[پرونده:13451000.jpg|22px]] [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]، [[تنها بر فراز (کتاب)|'''تنها بر فراز''']]
+این قسم، معمولاً دامنگیر اغلب [[مردم]] در [[جامعه]] می‌‌شود؛ چراکه این نوع اعتراض از پایمال شدن حقوق [[انسان‌ها]] ناشی می‌شود. این نارضایتی و [[کراهت]]، چون بر اساس نابسامانی‌های [[زندگی بشری]] است چنین ایجاب می‌‌کند که فرد با اعتراض خودش به دنبال فرداهایی بهتر باشد<ref>ر.ک: [[محمد تقی جعفری|جعفری، محمد تقی]]، [[امید و انتظار (کتاب)|امید و انتظار]]، ص۳۷-۴۰.</ref>.
-# [[پرونده:1100125.jpg|22px]] [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|'''نگاهی به مسأله انتظار''']]
-# [[پرونده:151872.jpg|22px]] [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|'''از امام مهدی بیشتر بدانیم''']]
+==== [[اعتراض به وضع موجود]] بر اساس [[تکامل]] [[انسان‌ها]] ====
-# [[پرونده:10114369.jpg|22px]] [[علی رضا پناهیان|پناهیان، علی رضا]]، [[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|'''انتظار عامیانه عالمانه عارفانه''']]
+عده ای از کمال یافتگان بشری، در هر زمانی که [[زندگی]] کنند و در هر موقعیت از [[فرهنگ]] و [[تمدن بشری]] که قرار بگیرند، موقعیتی بالاتر از آن را می‌‌خواهند و به همین سبب همیشه نسبت به وضع موجود معترضند و این در حالی است که این نوع [[احساس]] مستند به یک جریان ریشه‌دار است که اگر موانعی برای [[خاموشی]] این احساس وجود نداشته باشد [[بشر]] با استناد به این جریان، همواره به وضع موجود معترض است و [[آینده]] را عالی‌تر از گذشته می‌‌بیند<ref>ر.ک: [[محمد تقی جعفری|جعفری، محمد تقی]]، [[امید و انتظار (کتاب)|امید و انتظار]]، ص۳۷-۴۰.</ref>.
-# [[پرونده:13681183.jpg|22px]] [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|'''انتظار و وظایف منتظران''']]
-# [[پرونده:10041703.jpg|22px]] [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|'''انتظار و وظایف منتظران''']]
+==== اعتراض به وضع موجود براساس [[فطرت انسان‌ها]] ====
-{{پایان}}
+[[انسان]] سرمایه‌های فراوان و خیره‌کننده‌ای دارد به طوری که هیچ وضع و موقعیتی، نمی‌تواند آن را اشباع کند یعنی در [[حقیقت]] انسان‌ها نسبت به هیچ زمانی [[رضایت]] ندارند و این عدم [[قناعت]] و رضایت، یک پدیده بی‌اساس نیست، بلکه ریشه‌های آن در گرایشِ جدیِ او به ماورای طبیعت که جزءِ ذاتِ ناب و فطرتِ سلیمِ اوست نهادینه شده است<ref>ر.ک: [[محمد تقی جعفری|جعفری، محمد تقی]]، [[امید و انتظار (کتاب)|امید و انتظار]]، ص۳۷-۴۰.</ref>.
-{{پایان}}
+== معیار اعتراض به وضع موجود ==
+هرگونه اعتراضی را نمی‌توان معیار [[انتظار واقعی]] دانست، به این دلیل که اگر شخصی با مقدار مختصری [[تغییر]]، وضعش بهبود یافت و به وضع موجود معترض نبود، به او [[منتظِر]] گفته شود<ref>ر.ک: [[علی رضا پناهیان|پناهیان، علی رضا]]، [[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه]]، ص۱۰۶.</ref>. در هر صورت اگر فردی شرایط موجود را بهترین شرایط بداند، [[انتظار]] برای آینده مطلوب برایش قابل تصور نیست. اما اگر [[ظلم‌ها]] و [[تباهی]] ها<ref>ر.ک: [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص۲۲-۳۰.</ref> و تناقضی که در [[نظام اخلاقی]]، [[فرهنگی]]، [[اقتصادی]]، [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] که در دوران غیبت [[حاکم]] است<ref>ر.ک: [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص۸۷-۸۸.</ref>، فرد را از حال فعلی [[ناامید]] کند [[انتظار]] به وضع مطلوب برای چنین شخصی قابل تصور است<ref>ر.ک: [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص۲۲-۳۰.</ref>. حتی می‌‌توان گفت اگر عدلی هم در [[جامعه]] باشد یا تمام [[مردم]] [[جهان]] مقید به [[نماز]] [[روزه]] باشد، باز هم می‌‌توان گفت اعتراض به وضع موجود برای شخص [[منتظِر]] قابل تصور است چراکه خود [[زندگی]] [[دینی]] [[بشر]] بی‌حضور امام وضع نامطلوبی است<ref>ر.ک: [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]، ص۶.</ref>، یعنی نمازش نماز نیست، روزه‌اش روزه نیست، این ادعای است که با [[حدیث]] تطابق کامل دارد، شاهدش روایتی از [[امیرالمؤمنین]] است<ref>عن علی{{ع}}: {{متن حدیث|أَنَا صَلَوةُ الْمُؤْمِنِینَ وَ صِیَامُهُم}}؛ حافظ رجب الرمی الحلی، مشارق أنوار الیقین فی حقائق أسرار أمیرالمؤمنین، ص۳۱۸.</ref> که امام [[معصوم]] را عین نماز و روزه می‌‌داند<ref>ر.ک: [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص۸۷-۸۸.</ref>.
+== پرسش‌های وابسته ==
+{{پرسش وابسته}}
+* [[آیا اعتراض به وضع موجود از ارکان انتظار و وظایف منتظران است؟ (پرسش)]]
+{{پایان پرسش وابسته}}
-==پانویس==
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
+* [[ارکان انتظار]]
+{{پایان مدخل وابسته}}
-{{پانویس2}}
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[پرونده:375276000.jpg|22px]] [[محمد تقی جعفری|جعفری، محمد تقی]]، [[امید و انتظار (کتاب)|'''امید و انتظار''']]
+# [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']]
+# [[پرونده:13451000.jpg|22px]] [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]، [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]
+# [[پرونده:1100125.jpg|22px]] [[علی قائمی|قائمی، علی]]، [[نگاهی به مسأله انتظار (کتاب)|نگاهی به مسأله انتظار]]
+# [[پرونده:151872.jpg|22px]] [[محمد باقری‌زاده اشعری|باقری‌زاده اشعری، محمد]]، [[از امام مهدی بیشتر بدانیم (کتاب)|از امام مهدی بیشتر بدانیم]]
+# [[پرونده:10114369.jpg|22px]] [[علی رضا پناهیان|پناهیان، علی رضا]]، [[انتظار عامیانه عالمانه عارفانه (کتاب)|انتظار عامیانه عالمانه عارفانه]]
+# [[پرونده:13681183.jpg|22px]] [[ابراهیم کوثری|کوثری، ابراهیم]]، [[انتظار و وظایف منتظران (مقاله)|انتظار و وظایف منتظران]]
+# [[پرونده:10041703.jpg|22px]] [[مهدی نیلی‌پور|نیلی‌پور، مهدی]]، [[انتظار و وظایف منتظران ۱ (کتاب)|انتظار و وظایف منتظران]]
+# [[پرونده:Mar.jpg|22px]] [[عبدالعلی محمدی|محمدی، عبدالعلی]]، [[جهانی‌شدن و انتظار و موعود (مقاله)|جهانی‌شدن و انتظار و موعود]]، [[معرفت (نشریه)|ماهنامه معرفت]]
+{{پایان منابع}}
-{{امام مهدی}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
 [[رده:ارکان انتظار]]
-[[رده:مدخل]]