سیره عبادی امام حسن مجتبی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث سیره امام حسن مجتبی است. مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

1. مفضّل از امام صادق(ع) از پدرش از جد بزرگوارش روایت کرده که فرمود: حسن بن علی بن ابی طالب پرستشگرترین، زاهدترین و برترین فرد دوران خویش به‌شمار می‌آمد، پیاده و گاهی پای برهنه به حج می‌رفت، هرگاه از مردن و قبر و قیامت و رستخیز و عبور از پل صراط یاد می‌کرد، می‌گریست و زمانی که حضور در پیشگاه خدای متعال را متذکر می‌شد فریادی برمی‌آورد و از بیم آن عرصه از هوش می‌رفت و هرگاه در پیشگاه خدای عز و جل به نماز می‌ایستاد بندبند اعضایش می‌لرزید و هر زمان از بهشت و دوزخ یاد می‌کرد از بیم، چون مارگزیده به خود می‌پیچید، از خداوند درخواست بهشت می‌کرد و از آتش دوزخ به او پناه می‌جست و هرگاه قرآن تلاوت می‌کرد و به جمله يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا می‌رسید عرضه می‌داشت: «لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ». همواره در یاد و ذکر خدا دیده می‌شد. از همه راستگوتر و خوش‌بیان‌تر بود...
2. هروقت آن بزرگوار وضو می‌گرفت اعضای بدنش می‌لرزید و رخسارش به زردی می‌گرایید. چگونگی عارض شدن چنین حالتی بر او را از آن حضرت جویا شدند در پاسخ فرمود: بر آن‌کس در پیشگاه پروردگار عرش به‌ایستد رواست که رنگ چهره‌اش زرد و بندبند اعضایش به لرزه درآید.
3. امام مجتبی هر زمان به در مسجد می‌رسید سر مبارکش را بالا می‌گرفت و به پیشگاه خدا عرضه می‌داشت: خدایا! میهمان تو به آستانت آمده. ای خدای نیکی بخش! گنهکاری به درگاهت رو آورده، ای کریم! با زیبایی‌های فضل و کرمت از گناهان زشتم درگذر.
4. آن حضرت از نماز صبح که فراغت می‌یافت هرچند به انجام اموری می‌پرداخت ولی تا طلوع خورشید، سخن نمی‌گفت.
5. از امام محمد باقر(ع) روایت شده که فرمود: امام مجتبی(ع) فرمود: شرم دارم، خدا را دیدار کنم و پیاده به زیارت خانه‌اش نرفته باشم، از این‌رو، وی بیست بار پیاده از مدینه رهسپار مکه شد.
6. از علی بن جذعان منقول است که گفت: حسن بن علی(ع) دوبار، تمام اموال و سه‌بار نیمی از دارایی‌اش را در راه خدا بخشید به‌گونه‌ای که یک لنگه نعلین و کفش خود را به بینوا می‌داد و یک لنگه آن را نگاه می‌داشت.

دعاهای گوناگونی از امام مجتبی(ع) روایت شده که مجموعه‌ای از معارف و آداب نیایش با ذات مقدس باری تعالی و خشوع و کرنش در برابر عظمتش را در خود جای داده که به نمونه‌هایی از آن دعاها اشاره می‌کنیم: امام(ع) عرضه می‌دارد: «اللَّهُمَّ إِنَّكَ الْخَلَفُ مِنْ جَمِيعِ خَلْقِكَ- وَ لَيْسَ فِي خَلْقِكَ خَلَفٌ مِنْكَ إِلَهِي مَنْ أَحْسَنَ فَبِرَحْمَتِكَ وَ مَنْ أَسَاءَ فَبِخَطِيئَتِهِ فَلَا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنَى عَنْ رِفْدِكَ وَ مَعُونَتِكَ وَ لَا الَّذِي أَسَاءَ اسْتَبْدَلَ بِكَ وَ خَرَجَ مِنْ قُدْرَتِكَ إِلَهِي بِكَ عَرَفْتُكَ وَ بِكَ اهْتَدَيْتُ إِلَى أَمْرِكَ وَ لَوْ لَا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ فَيَا مَنْ هُوَ هَكَذَا وَ لَا هَكَذَا غَيْرُهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِي الْإِخْلَاصَ فِي عَمَلِي وَ السَّعَةَ فِي رِزْقِي اللَّهُمَّ اجْعَلْ خَيْرَ عُمُرِي آخِرَهُ وَ خَيْرَ عَمَلِي خَوَاتِمَهُ وَ خَيْرَ أَيَّامِي يَوْمَ أَلْقَاكَ إِلَهِي أَطَعْتُكَ وَ لَكَ الْمِنَّةُ عَلَيَّ فِي أَحَبِّ الْأَشْيَاءِ إِلَيْكَ الْإِيمَانِ بِكَ وَ التَّصْدِيقِ بِرَسُولِكَ وَ لَمْ أَعْصِكَ فِي أَبْغَضِ الْأَشْيَاءِ إِلَيْكَ الشِّرْكِ بِكَ وَ التَّكْذِيبِ بِرَسُولِكَ فَاغْفِرْ لِي مَا بَيْنَهُمَا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ»؛ خدایا! از میان آفریدگانت تنها جانشین تویی و چون تو جانشینی میان آنان وجود ندارد. خدایا! آن کس که عمل نیک انجام داد با رحمت تو بدان توفیق یافت و آن‌کس که مرتکب گناه شد با خطای خودش بدان دست یازید. بنابراین، نه آن‌کس که کار نیک انجام داده از پشتیبانی و حمایت تو بی‌نیاز است و نه کسی که از او بدی سر زده دیگری را به جای تو برگزیده و از تحت قدرتت خارج گشته است. خدایا! به وسیله خودت تو را شناختم و به واسطه ذات مقدست به دستوراتت راه یافتم و اگر خود نبودی هیچ‌گاه تو را نمی‌شناختم. ای کسی که دارای این صفات هستی و دیگران از آن برخوردار نیستند بر محمد و خاندانش درود فرست و اخلاص در عمل و روزی فراوان برایم مقرر فرما. خدایا! پایان کارم را ختم به خیر گردان و بهترین روزهایم را روز دیدار با خودت قرار ده. خدایا! از تو فرمان بردم و به عطای محبوب‌ترین اشیاء نزد خود که ایمان به تو و تصدیق پیامبرت بود، بر من منّت نهادی و در تنفّرآمیزترین اشیاء که شرک به تو و تکذیب رسول گرامی‌ات بود از فرمانت سرپیچی نکردم. پس ای مهربان‌ترین مهربانان! گناهانی را که در این میان از من سرزده بر من ببخشای. ابن کثیر آورده: امام مجتبی(ع) هر شب که به خانه‌های همسرانش می‌رفت سوره مبارک کهف را با خود می‌برد و همواره در بستر خویش قبل از خوابیدن، تلاوت می‌نمود.

منابع

1. حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۴