انفاق در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۳

نقش انفاق و صدقه در ایجاد امنیت

از آنجا که تحقق عدالت اجتماعی در جامعه اسلامی از اصول و اولویت‌های نظام اسلامی به شمار می‌آید، اسلام افزون بر احکام تکلیفی همچون خمس و زکات، با استفاده از تشویق‌های روحی و وعده ثواب در آخرت، کوشیده تعدیل ثروت و تحقق عدالت در جامعه را هر چه بیشتر میسر کند. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ﴾^[۱] و ﴿الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ﴾^[۲].

دادن اموال به مستمندان بدون عوض، به قصد قربت به خداوند، صدقه خوانده می‌شود. در قرآن و روایات به صدقه بسیار اهمیت داده شده است. روایت شده که صدقه حرارت قبر را خاموش می‌کند و مؤمن را از آتش دوزخ مصون می‌دارد. صدقه موجب خشنودی خداوند می‌شود، بلا را دفع و از مرگ ناگوار پیشگیری می‌کند، موجب درمان بیماری‌ها و از بین رفتن فقر می‌شود، روزی را بسیار و عمر را طولانی می‌سازد^[۳]. رسول خدا(ص) در تحسین صدقه می‌فرماید: «هر کس یک در هم در راه خدا بدهد، خداوند برای او هفتصد حسنه می‌نویسد»^[۴].

در قرآن کریم شش بار به قرض الحسنه اشاره شده و آن را مدح کرده است^[۵]؛ از جمله خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ﴾^[۶] مضمون این آیه نشان‌دهنده آن است که خدای متعال در برابر ذم شدید ربا، انفاق را ستایش و توصیه کرده است و به همین علت ده‌ها آیه از قرآن را به این ویژگی ممدوح اختصاص داده و آن را مایه آرامش و ایمنی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار داده است. از مثال‌ها و شواهد عالی قرآنی در این زمینه، آیات ۲۶۱-۲۶۲ سوره بقره است که خداوند ضمن آنکه صدقه و انفاق را مایه افزایش روزی و گشایش وسیع اقتصادی می‌داند، انفاق را سبب دوری بیم و اندوه از انفاق کننده نیز می‌داند؛ یعنی بیم و اندوه به عنوان یک تهدید و ناامنی برای حیات بشر، با احکامی همچون انفاق، کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود.^[۷]

منابع

نباتیان، محمد اسماعیل، فقه و امنیت

پانویس

↑ «و داستان (بخشش) کسانی که دارایی‌های خود را در جست و جوی خشنودی خداوند و برای استواری (نیّت خالصانه) خودشان می‌بخشند، همچون باغساری بر پشته‌واره‌ای است که بارانی تند- و اگر نه بارانی تند، بارانی نرمریز- بدان برسد و میوه‌هایش را دوچندان کند و خداوند به آن» سوره بقره، آیه ۲۶۵.
↑ «آنان که دارایی‌های خود را در شب و روز پنهان و آشکار می‌بخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۲۷۴.
↑ محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۲، ص۱۵۹۴.
↑ محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۴، ص۳۳۵۰.
↑ محمود روحانی، المعجم الاحصایی لألفاظ القرآن الکریم، ج۳، ص۱۱۵۷.
↑ «خداوند ربا را کاستی می‌دهد و صدقات را افزایش می‌بخشد» سوره بقره، آیه ۲۷۶.
↑ نباتیان، محمد اسماعیل، فقه و امنیت ص ۳۵۵.

[1] «و داستان (بخشش) کسانی که دارایی‌های خود را در جست و جوی خشنودی خداوند و برای استواری (نیّت خالصانه) خودشان می‌بخشند، همچون باغساری بر پشته‌واره‌ای است که بارانی تند- و اگر نه بارانی تند، بارانی نرمریز- بدان برسد و میوه‌هایش را دوچندان کند و خداوند به آن» سوره بقره، آیه ۲۶۵.

[2] «آنان که دارایی‌های خود را در شب و روز پنهان و آشکار می‌بخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۲۷۴.

[3] محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۲، ص۱۵۹۴.

[4] محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۴، ص۳۳۵۰.

[5] محمود روحانی، المعجم الاحصایی لألفاظ القرآن الکریم، ج۳، ص۱۱۵۷.

[6] «خداوند ربا را کاستی می‌دهد و صدقات را افزایش می‌بخشد» سوره بقره، آیه ۲۷۶.

[7] نباتیان، محمد اسماعیل، فقه و امنیت ص ۳۵۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 | موضوع مرتبط = انفاق
 | عنوان مدخل  = انفاق
-| مداخل مرتبط = [[انفاق در قرآن]] - [[انفاق در حدیث]] - [[انفاق در نهج البلاغه]] - [[انفاق در معارف و سیره نبوی]] - [[انفاق در معارف دعا و زیارات]] - [[انفاق در معارف و سیره سجادی]] - [[انفاق در معارف و سیره رضوی]] - [[انفاق در فقه اسلامی]] - [[انفاق در جامعه‌شناسی اسلامی]]
+| مداخل مرتبط = [[انفاق در قرآن]] - [[انفاق در علوم قرآنی]] - [[انفاق در حدیث]] - [[انفاق در نهج البلاغه]] - [[انفاق در معارف و سیره نبوی]] - [[انفاق در معارف دعا و زیارات]] - [[انفاق در معارف و سیره سجادی]] - [[انفاق در معارف و سیره رضوی]] - [[انفاق در معارف و سیره معصوم]] - [[انفاق در فقه اسلامی]] - [[انفاق در جامعه‌شناسی اسلامی]]
 | پرسش مرتبط  =
 }}
-==انفاق و صدقه==
+==نقش انفاق و صدقه در ایجاد امنیت==
 از آنجا که [[تحقق عدالت اجتماعی]] در جامعه اسلامی از اصول و اولویت‌های نظام اسلامی به شمار می‌آید، [[اسلام]] افزون بر [[احکام تکلیفی]] همچون خمس و زکات، با استفاده از تشویق‌های [[روحی]] و [[وعده]] [[ثواب]] در [[آخرت]]، کوشیده تعدیل ثروت و [[تحقق عدالت]] در جامعه را هر چه بیشتر میسر کند. [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«و داستان (بخشش) کسانی که دارایی‌های خود را در جست و جوی خشنودی خداوند و برای استواری (نیّت خالصانه) خودشان می‌بخشند، همچون باغساری بر پشته‌واره‌ای است که بارانی تند- و اگر نه بارانی تند، بارانی نرمریز- بدان برسد و میوه‌هایش را دوچندان کند و خداوند به آن» سوره بقره، آیه ۲۶۵.</ref> و {{متن قرآن|الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«آنان که دارایی‌های خود را در شب و روز پنهان و آشکار می‌بخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۲۷۴.</ref>.