بحث:آیا اعتقاد به علم غیب معصوم شرک نیست؟ (پرسش)

نکته‌ها

@فرقانی و Bahmani:

• شرک هم از منابع دسته اول شیعه هم سنی (بالاخص وهابی) باید تعریف شود. --  واسطی بحث ‏۲۳ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۱۷ (+0430) از منابع شیعی تعریف شد اما از اهل سنت یافت نشدBahmani

@فرقانی: لطفا شما اقدام کنید. --  واسطی بحث ‏۲۴ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۵۸ (+0430)

@Bahmani: اینکه تعریف شرک‌ به کتب لغت ارجاع داده شده، خوبه؛ بماند اما به این نمیگن «از کتب شیعه»! لطفا منابع کلامی دسته اول شیعی بیابید که تعریف شرک در اونها اومده. --  واسطی بحث ‏۲۴ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۰۱ (+0430)متن مورب زحمت این قسمت هم با اجازه با آقای فرقانی Bahmani

@Bahmani و Wasity:

1. معناشناسی لغوی و اصطلاحی شرک و دیدگاه علمای اسلامی پیرامون آن به طور کامل و مبسوط، بررسی شد که نیاز است به ابتدای مقاله افزوده شود

به نظرم مقداری مفصل شده و نیاز به اختصار دارد هر چند لازم است.

1. حاج آقا بهمنی لطف کنید با نظر حاج آقا واسطی با ایجاد سرفصلهای مرتبط به مقاله اضافه نموده و در صورت نیاز، تلخیص نمایید. منابع درون متنی را نیز در پاورقی اضافه کنید
2. البته معنای شرک را بیش از این در کتب کلامی ندیدم و بیشتر منابع تفسیری به آن پرداخته اند.
3. اگر مورد تایید است، ارزیابی این مقاله تمام است

--فرقانی (بحث) ‏۲۴ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۳۱ (+0430)

پاسخ اجمالی

شرک نبودن اعتقاد به آگاهی معصوم از علم غیب

غیب هر آن چیزی است که در دایرۀ محسوسات نباشد و شرک، در مقابل توحید، به معنای شریک قائل شدن برای خدا در فرمانروایی یا ربوبیت است. براساس آیاتی از قرآن کریم مانند: ﴿عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ﴾، عالم به علوم غیب، تنها خداوند است و اوست که به پیامبران و رسولان خود، غیب را تعلیم می‌دهد. از این رو، هیچ مانعی وجود ندارد از اینکه خداوند به برخی از بندگان برگزیده خود، مقداری از علم غیب، یا علم ما کان و ما یکون، علم آسمان‌ها و زمین، علم اولین و آخرین و غیره را تعلیم دهد.

با این حال، برخی بر این باورند که علم غیب منحصراً از آن خداوند است و او نیز گوشه ای از این علم را از طریق وحی به برخی از انبیای خود داده است و به همین جهت غیر از انبیاء احدی از علم غیب برخوردار نیست، لذا نسبت دادن آن به غیر خدا و پیامبرانی که او از علمش به آنها داده، از آنجا که موجب تساوی خداوند و غیر اوست، شرک محسوب می‌شود.

این باور نادرست است؛ زیرا:

1. آنچه از علم غیب که صرفا به خدای متعال اختصاص دارد، بالذات و بالاصاله است و اوست که مقداری از آنرا به غیر خود تعلیم می‌دهد. در این صورت، این قسم، علم غیب تبعی یا تعلیمی محسوب می‌شود و از این جهت با علم غیب خداوندی تفاوت دارد. به عبارت دیگر علم همۀ مخلوقات نسبت به غیب و نسبت به امور مشهود، فقط به واسطه تعلیم خداوند به آنها حاصل می‌شود و اگر تعلیم خداوند نباشد، دیگران هم نسبت به هیچ یک از امور مشهود و غیبی علم پیدا نمی‌کنند، روشن است که این [[اعتقاد]، شرک به خداوند سبحان نیست.
2. میان علم خدا و علم معصوم تفاوت‌هایی وجود دارد از جمله اینکه:
   1. علمِ غیبِ ذاتی ، بدون آنکه مقید به کم و کیف باشد، منحصر به فرد، استقلالی و مخصوص ذات اقدس پروردگار است، زیرا غیر از خدا هر آنچه در عالم آفرینش وجود دارد، فقیر بالذّات بوده و دانش و توانایی خودشان را از خدا می‌گیرند..
   2. علم خدا به زمان و مکان و حالت خاصی منحصر نمی‌شود، زیرا علم او ذاتی است و نه اکتسابی و ذات خدا زمان و مکان نداشته و با تغییر حالت‌ها و رویدادها تغییر نمی‌کند..
   3. علم خدا ازلی و ابدی است.. یعنی از ابتدا بوده و تا ابد نیز خواهد بود.
   4. علم غیب خدا بی نهایت است و اندازه معینی ندارد..
   5. علم غیب خداوند مطلق بوده و او به تمام اشیاء علم دارد و برای آن حد و مرزی نیست . خداوند متعال، جهان و آنچه را در آن روی داده و روی خواهد داد می‌داند، خواه جزئی باشد یا کلی، مادی باشد یا معنوی.. به خلاف علم غیر خدا که اولا ذاتی و استقلالی نیست بلکه عرضی، اکتسابی و تعلیمی است، ثانیا ازلی و ابدی نیست، ثالثا محدود به تعلیم الهی است و نه نامحدود، رابعا مطلق نیست و دارای حد و مرز است. در این صورت اعتقاد به برخورداری غیرخدا، پیامبر باشد یا امام، از غیب با توجه به آنچه گفته شد، مستلزم شرک نخواهد بود.

نتیجه گیری

شرک دانستن علم غیب معصوم، ناشی از عدم توجه به تفاوت‌های میان علم خدا و علم معصوم، برداشت نادرست از برخی آیات و عدم توجّه به آیات دیگر است.