مناظره امام رضا با یحیی بن ضحاک سمرقندی

اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مناظره امام رضا با یحیی بن ضحاک سمرقندی در تراجم و رجال - مناظره امام رضا با یحیی بن ضحاک سمرقندی در تاریخ اسلامی - مناظره امام رضا با یحیی بن ضحاک سمرقندی در معارف و سیره رضوی

مقدمه

مأمون دوست داشت امام رضا(ع) را در نزد دیگران عاجز نماید، بنابراین به کسانی که برای مناظره به نزد امام(ع) می‌آمدند، در خفا می‌گفت که حول چه محوری با امام(ع) بحث و مناظره نمایید.

مأمون از یحیی بن ضحاک سمرقندی که از فقهای اهل کلام بود و در خراسان همانندی نداشت و بنا بر قول آن سامان، بر همه چیز واقف بود، خواست که حول محور امامت با امام(ع) مناظره نماید. مجلس برپا شد. حضرت فرمودند: ای یحیی! بپرس.

یحیی گفت: ای فرزند رسول خدا(ص)! تو بپرس که مایه شرف و سربلندی من شود. حضرت فرمودند. ای یحیی! چه می‌گویی درباره مردی که ادعای راستی کرده و راستگویان را تکذیب نموده است، آیا یک چنین فردی، در دینش صادق و محق است یا دروغگو است؟

یحیی یک ساعت سر در گریبان برده، هر چه فکر کرد، نتوانست جوابی بدهد. مأمون گفت: ای یحیی! جواب بده.

یحیی پاسخ داد: وی حجت را از دستم گرفته است و هیچ‌گونه پاسخی ندارم. مأمون به امام(ع) گفت: این چه مسأله‌ای است که یحیی اقرار به عجز کرده است؟

امام(ع) فرمودند: اگر یحیی گمان دارد که بر آن شخص لازم است که راستگویان را تصدیق کند، پس بر چنین کسی که علیه خودش شهادت عجز و ناتوانی داده، امامتی نخواهد بود که سر منبر رسول خدا(ص) بگوید: من سرپرستی شما را به عهده گرفتم، در حالی که بهتر از شما نیستم، در حالی که امیر از رعیت بهتر است. اگر یحیی گمان برد که او صادقین و راستگویان را تصدیق کرده، پس امامتی برای اقرارکننده علیه خودش نخواهد بود که بر فراز منبر بگوید: در وجود من شیطانی هست که مرا پیوسته در معرض کار اشتباه و خلاف قرار می‌دهد، در حالی که در امام، شیطان وجود ندارد. اگر یحیی گمان کند که وی راستگویان را تصدیق کرده، باز هم برای آن فرد، امامتی ثابت نخواهد شد؛ زیرا وقتی که دوستش درباره‌اش اقرار کرده که امامت ابوبکر کاری برخلاف مصالح امت بوده که خداوند همگان را از شرش حفظ کرد و هر که شبیه آن را انجام دهد، او را بکشید، زمینه امامت برای او ثابت نمی‌باشد.

این جا بود که مأمون از روی خشم و عصبانیت بر سر حاضران فریاد کشید که همگان از ترس و وحشت مجلس را ترک گفته و متفرق شدند.

جستارهای وابسته

منابع

1. محمدی، حسین، رضانامه

پانویس