آیا علم غیب معصوم مطلق است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پایان جمع شدن}} +}})) |
جز (جایگزینی متن - '\ه\s=\s(.*)\]\]\]\] \:\:\:\:\:\:' به 'ه = $1 | پاسخ = ') |
||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| عنوان پاسخدهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین برنجکار؛ | | عنوان پاسخدهنده = ۱. حجت الاسلام و المسلمین برنجکار؛ | ||
| تصویر = 873589.jpg | | تصویر = 873589.jpg | ||
| پاسخدهنده = رضا برنجکار | | پاسخدهنده = رضا برنجکار | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''دکتر [[رضا برنجکار|برنجکار]]''' در ''«دومین دوره مدرسه تابستانی کلام امامیه»'' در اینباره گفته است: | |||
::::::«اگر منظور از علم غیب علمی باشد که انسانهای عادی به طور عادی نمیدانند، بله این علم غیب را امام داراست لکن ما انسانها این علم غیب را بی نهایت میبینیم حال آنکه بی نهایت نیست. اما معانی دیگری هم برای علم غیب هست که امام وا جد آنها نیست: | ::::::«اگر منظور از علم غیب علمی باشد که انسانهای عادی به طور عادی نمیدانند، بله این علم غیب را امام داراست لکن ما انسانها این علم غیب را بی نهایت میبینیم حال آنکه بی نهایت نیست. اما معانی دیگری هم برای علم غیب هست که امام وا جد آنها نیست: | ||
:::::#علومی که واجدیت آنها محال است مثل علم به ذات الهی و احاطه مخلوق بر خالق. | :::::#علومی که واجدیت آنها محال است مثل علم به ذات الهی و احاطه مخلوق بر خالق. | ||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
| عنوان پاسخدهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین نصیری؛ | | عنوان پاسخدهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین نصیری؛ | ||
| تصویر = 1368238.jpg | | تصویر = 1368238.jpg | ||
| پاسخدهنده = محمد حسین نصیری | | پاسخدهنده = محمد حسین نصیری | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد حسین نصیری|نصیری]]''' در پایاننامه کارشناسیارشد خود با عنوان''«[[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایاننامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]»'' در اینباره گفته است: | |||
::::::«[[سید مرتضی]] در گفتار خود ضمن انکار علم فراگیر و مطلق امام نسبت به همه امور و علوم غیبی، این علم را تبعی و منوط به تعلیم الهی دانسته است. به عنوان نمونه در جایی میگوید: {{عربی|« أن الذی یجب أن یعلمه علوم الدین والشریعه. فأما الغائبات، أو الکائنات الماضیات والمستقبلات، فإن علم بإعلام الله تعالی شیئا فجائز، وإلا فذلک غیر واجب»}}<ref>آن چیزی که لازم است [[امام]]{{ع}} نسبت به آن آگاه باشد علوم دینی و تشریعی می باشد. اما اطلاع و آگاهی از امور غیبی، یا موجودات گذشته و آینده ضرورتی ندارد. البته اگر خداوند متعال ایشان را نسبت به آنها مطلع سازد امری ممکن و جائز است.</ref>. از گفتار [[ابوالفتح محمد بن علی کراجکی]] درباره گستره [[علم امام]] بر میآید که وی نیز آگاهی امام از علوم غیبی را تبعی و با تعلیم الهی میداند: «از اعتقادات شیعه این است که ... خدا برای اثبات [[امامت]] آنها معجزاتی به دست آنها ظاهر ساخته و آنان را بر بسیاری از غیبها و موضوعات و حوادث آینده آگاه نموده است»<ref>[[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایاننامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]].</ref>. | ::::::«[[سید مرتضی]] در گفتار خود ضمن انکار علم فراگیر و مطلق امام نسبت به همه امور و علوم غیبی، این علم را تبعی و منوط به تعلیم الهی دانسته است. به عنوان نمونه در جایی میگوید: {{عربی|« أن الذی یجب أن یعلمه علوم الدین والشریعه. فأما الغائبات، أو الکائنات الماضیات والمستقبلات، فإن علم بإعلام الله تعالی شیئا فجائز، وإلا فذلک غیر واجب»}}<ref>آن چیزی که لازم است [[امام]]{{ع}} نسبت به آن آگاه باشد علوم دینی و تشریعی می باشد. اما اطلاع و آگاهی از امور غیبی، یا موجودات گذشته و آینده ضرورتی ندارد. البته اگر خداوند متعال ایشان را نسبت به آنها مطلع سازد امری ممکن و جائز است.</ref>. از گفتار [[ابوالفتح محمد بن علی کراجکی]] درباره گستره [[علم امام]] بر میآید که وی نیز آگاهی امام از علوم غیبی را تبعی و با تعلیم الهی میداند: «از اعتقادات شیعه این است که ... خدا برای اثبات [[امامت]] آنها معجزاتی به دست آنها ظاهر ساخته و آنان را بر بسیاری از غیبها و موضوعات و حوادث آینده آگاه نموده است»<ref>[[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایاننامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]].</ref>. | ||
}} | }} |
نسخهٔ ۲۳ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۴۲
آیا علم غیب معصوم مطلق است؟ | |
---|---|
![]() | |
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
مدخل اصلی | علم غیب |
آیا علم غیب معصوم(ع) مطلق است؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
![](https://commons.imamatpedia.com/w/images/thumb/5/55/11670.jpg/100px-11670.jpg)
حجت الاسلام و المسلمین وکیلی در مقاله «علم غیب امام» در این باره گفته است:
- «خداوند در سورۀ اعراف میفرماید: ﴿قُل لاَّ أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلاَ ضَرًّا إِلاَّ مَا شَاء اللَّهُ وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ﴾[۱]
- در این آیه هم علم غیب نفی شده و هم بر آن به نفی تالی استدلال شده و استدلال آن، هم نفی علم استقلالی را در بر میگیرد و هم نفی علم غیراستقلالی را؛ چون این تالی که برای شرط بیان میشود، اعم است از اینکه حضرت علم غیب را استقلالی بدانند یا غیر استقلالی. انسان اگر علم غیب غیر استقلالی هم داشته باشد ﴿لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ﴾ تحقق پیدا میکند. با اینکه لو شرطیه در مقام قیاس استثنائی به رفع تالی است. میفرماید که من علم غیب ندارم و چون علم غیب ندارم استکثار خیر ندارم و از اینکه مصداق ﴿مَسَّنِيَ السُّوءُ﴾ میشوم باید بفهمید فاقد علم غیبم. یعنی مسلما رسول خدا (ص) در زندگی و حیات عادیشان مانند انسانهای عادی در معرض سوء و خیر بودند و نسبت به تقدیرات الهی در حالت خوف و رجا قرار داشتند. وقتی میخواستند سفری بروند یا کاری را انجام دهند نمیدانستند در سفر خطری هست یا نیست و به خدا استعاذه میکردند، وقتی دشمنی حمله میکرد و خطری برای حضرت اتفاق میافتاد یا حضرت مریض میشدند، حالت خوف و رجاء در حضرت مشهود بود. در سیره هم مکرراً نقل شده و صریح آیات قرآن نیز همین است. صاحبان نگاه افراطی میگویند تمام آنچه در سیره آمده و در روایات نقل شده، همه یا تقیه یا تظاهر است. ائمه(ع) همه چیز را میدانستند ولی چون افراد کشش و فهم آن را نداشتند در ظاهر خود را جاهل نشان میدادند و همیشه تظاهر به جهل میکردند و آیات قرآن نیز باید همگی تأویل شود. ولی این روش برای فهم معارف صحیح نیست. درست نیست که انسان چون نمیتواند دو دسته روایت متواتر را با هم جمع کند یکدسته را کلا تأویل نموده و حمل بر تظاهر کند. شأن امام از چنین نسبتهایی شریفتر است و دلالت قرآن کریم و سیره و روایات بر عدم علم غیب مطلق امام قطعی است و نمیتوان از آن دست برداشت».[۲].
پاسخها و دیدگاههای متفرقه
۱. حجت الاسلام و المسلمین برنجکار؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر برنجکار در «دومین دوره مدرسه تابستانی کلام امامیه» در اینباره گفته است:
|
۲. حجت الاسلام و المسلمین نصیری؛ |
---|
حجت الاسلام و المسلمین نصیری در پایاننامه کارشناسیارشد خود با عنوان«گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات» در اینباره گفته است:
|
۳. آقای رضوانی (پژوهشگر حوزه علمیه قم)؛ |
---|
![]()
|
۴. آقای عرفانی (پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة). |
---|
آقای عرفانی در پایاننامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین» در اینباره گفته است:
|
۵. پژوهشگران وبگاه پرسمان. |
---|
پژوهشگران «وبگاه پرسمان» وابسته به «نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها» در پاسخ به این پرسش آوردهاند:
|
پرسشهای وابسته
- ویژگیهای علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
- آیا علم غیب از جنس شهود یا علم حضوری است؟ (پرسش)
- معصوم چگونه عالم به غیب میشود؟ (پرسش)
- آیا علم غیب معصوم به طور دفعی یا تدریجی به او داده میشود؟ (پرسش)
- آیا علم غیب در شب قدر نازل میشود؟ (پرسش)
- آیا علم معصوم به غیب دائمی است؟ (پرسش)
- آیا ضرورت دارد کسی که عالم به غیب است از همه امور غیبی مطلع باشد؟ (پرسش)
- آیا علم غیب معصوم ذاتی است یا اکتسابی؟ (پرسش)
منبعشناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ «بگو من برای خود سود و زیانی در دست ندارم جز آنچه خداوند بخواهد و اگر غیب میدانستم خیر بسیار مییافتم و (هیچ) بلا به من نمیرسید».
- ↑ علم غیب امام (تاریخچه و اقوال)، فصلنامه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام
- ↑ پایگاه مطالعات کلام امامیه
- ↑ آن چیزی که لازم است امام(ع) نسبت به آن آگاه باشد علوم دینی و تشریعی می باشد. اما اطلاع و آگاهی از امور غیبی، یا موجودات گذشته و آینده ضرورتی ندارد. البته اگر خداوند متعال ایشان را نسبت به آنها مطلع سازد امری ممکن و جائز است.
- ↑ گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات.
- ↑ « اوست خداوندی که خدایی جز او نیست، داننده پنهان و آشکار است، او بخشنده بخشاینده است»، سوره حشر، آیه ۲۲.
- ↑ شیعهشناسی و پاسخ به شبهات، ج ۱، ص ۵۴۲
- ↑ اگر امام بخواهد که چیزی را بداند، خداوند او را بدان امر آگاه خواهد ساخت.
- ↑ به تحقیق خداوند متعال قلوب امامان معصوم(ع) را جایگاهی برای اراده خود قرار داده است، پس اگر خداوند متعال چیزی بخواهد ایشان نیز آن را خواهند خواست.
- ↑ بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص۲۰۳.
- ↑ برای آشنایی به دلایل عقلی و نقلی این دیدگاه، ر.ک: محمد حسین مظفر، علم امام، ص۷۸ و ۷۹؛ سید عبدالحسین نجفی لاری، المعارف السلمانیه، ص۵۷-۱۳۷.
- ↑ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ص۲۵۸.
- ↑ محمد حسین مظفر، علم امام، ص۷۸ و ۷۹.
- ↑ وبگاه پرسمان