ازرق بن عقبة بن ازرق ثقفی

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

ازرق بن عقبة بن ازرق ثقفی در تاریخ اسلامی

مقدمه

کنیه‌اش ابوعقبه و غلام کلده ثقفی یا حارث بن کلده ثقیفی است. ازرق، رومی بود و شغل او آهنگری. بلاذری گوید: ازرق با سمیه، مادر عمار ازدواج کرد و پس از جدایی، یاسر با سمیه ازدواج نمود، ولی ابن قتیبه و ابن سعد گویند: ازرق پس از یاسر با سمیه ازدواج کرد و از این رو سلمة بن ازرق برادر مادری عمار است. افزون بر اینکه سمیه و یاسر با هم شهید شدند، ابن عبدالبر این مطلب را از ابن قتیبه و ابن سعد غلطی فاحش می‌شمارد و تصریح می‌کند که ازرق با سمیه، مادر زیاد بن ابیه ازدواج کرد. شگفتی این است که ابن عساکر، مزی، ذهبی و دیگران بدون اندک ایرادی به نقل ابن سعد و ابن قتیبه، مطلب آنان را نقل کرده و از آن گذشته‌اند.

رسول خدا(ص) هنگام محاصره طائف، اعلام کرد هر غلامی که از قلعه بیرون آید و خود را تسلیم کند، آزاد است. نزدیک به ده نفر که ازرق از جمله آنان بود بیرون آمدند و مسلمان شدند و پیامبر آزادشان کرد و ازرق را به خالد بن سعید بن عاص داد تا در حمایت او باشد. از این رو، ازرق حلیف امویان شد و از آنان زن گرفت و به آنان دختر داد. برخی تصور کرده‌اند ازرق جد خوارج ازارقه است، ولی این صحیح نیست؛ چراکه آنان به ابونافع بن ازرق حنفی منسوب‌اند.

منابع

1. هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ازرق بن عقبة بن ازرق ثقفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲