الگو:صفحهٔ اصلی/پرسش برگزیده: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۲۸

آیا حضرت فاطمه زهرا علم غیب داشت؟

پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر آنان در ذیل دیده می‌شود:
مصباح
نمازی
خسروپناه
نادم
سبحانی
هاشمی

غیب به امری که از حس پوشیده باشد اطلاق شده است و علم غیب یعنی "علم به هر چیزی که غایب از حواس بشری باشد". غیب در اصطلاح قرآن و حدیث بر معنایی خاص‌تر از معنای لغوی نیز اطلاق می‌شود و شامل اموری می‌‌شود که خدای متعال آگاهی از آنها را تنها به خود اختصاص داده و احدی از مخلوقاتش اعم از انبیاء، ملائکه و غیر ایشان را نیز از آن مطلع نکرده است. علم غیب در این معنا به علوم اختصاصی خداوند متعال (علم مکنون و مستأثر) که ذاتی بوده و اکتسابی نیستند اطلاق می‌شود و به علم دیگران اگرچه به تعلیم الهی یا اعطای او باشد غیب گفته نمی‌شود. همچنین غیب در آثار تفسیری و اعتقادی علاوه بر معنای لغوی معنای خاصی دارد و تنها به اموری اشاره دارد که دانستن آنها فقط در اختیار خداوند است (امور مستأثر) و علم غیب در این صورت به خصوص علوم خاص الهی اطلاق شده است.

بر اساس دسته‌ای از آیات قرآن کریم، علم به غیب، تنها در اختیار خداوند است، زیرا تنها اوست که احاطۀ همه جانبه بر تمامی عالم دارد: وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ، قُل لّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ و بر اساس برخی آیات دیگر مانند: عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ، روایات و دلایل عقلی، خداوند علم به غیب را به انبیاء و اوصیاء خود نیز عطا فرموده است. در یکی از آیات آمده است: إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ بر اساس یکی از تفاسیر، لوح مکنون همان لوح محفوظ است که علم غیب در آن قرار دارد و مطهّرون و پاکانی که صلاحیت درک لوح محفوظ را دارند، از آن بهره می‌‌برند. مطهرون همان کسانی هستند که در قرآن مجید توصیف شده اند: إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا؛ طبق روایات شیعه و اهل سنت، اهل بیت پیامبر(ص)، علی و فاطمه و فرزندان ایشان(ع) مطهرون هستند.

علاوه بر آیات گفته شده باید توجه داشت، بر اساس ادله قرآنی و روایات، حضرت زهرا (س) برخوردار از عصمت بوده و از گناه، اشتباه، سهو، نسیان و غفلت به فضل الهی محفوظ است. عصمت از گناه زمانی ‌تحقق‌ می‌‌یابد که‌ دانش‌ و آگاهی‌ فراگیر شود و معصوم به‌ هر اطلاعاتی که لازم دارد باید علم‌ داشته‌ باشد. پس‌ معصوم‌ بودن حضرت فاطمه(ع) مستلزم وجود دانش‌ و آگاهی‌ ایشان به‌ تمام‌ مصالح‌ و مفاسد و حقایق‌ اشیاء است و این چیزی جز اطلاع بر امور غیبی نیست؛ چراکه مراد از امور غیبی حقیقت اشیاء و افعال و چهره واقعی آنهاست که برای ما ظاهر نیست و در باطن است و علم به این باطن از مراتب علم غیب است.

همچنین روایاتی وجود دارد در زمینه نازل شدن جبرئیل بر حضرت زهرا(س) بعد از رحلت پدر بزرگوارشان و اینکه ایشان محدثه بوده و فرشتگان با ایشان سخن می‌‌گفته اند، مانند روایت معتبر امام صادق(ع) که فرمودند: "جبرئیل بر حضرت زهرا وارد می‌شد و وی را تسلیت می‌داد و احوال پیغمبر را برای او نقل می‌کرد و حوادثی را که بعد از او بر فرزندانش واقع می‌شود به او خبر می‌داد و امیرالمؤمنین همۀ آن را می‌نوشت. این است مصحف فاطمه زهرا(س)" این مقام، فضیلتی بی‌نظیر برای صدیقه طاهره است؛ زیرا سابقه نداشته است جبراییل جز با طبقه اول انبیای عظام چنین رفت و آمد مکرری داشته باشد.

بنابراین با وجود ادله عقلی و نقلی شکی در اینکه حضرت زهرا(ع) از علومی فراطبیعی و غیرحسی برخوردار است وجود ندارد.

ادامه

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class="boxTitle"><big>''' [[چرا مدعیان دروغین مهدویت و نیابت خاصه و عامه را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟ (پرسش)| چرا مدعیان دروغین مهدویت و نیابت خاصه و عامه را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟]]'''</big></div>
+<div class="boxTitle"><big>'''[[ آیا حضرت فاطمه زهرا علم غیب داشت؟ (پرسش)| آیا حضرت فاطمه زهرا علم غیب داشت؟]]'''</big></div>
 <gallery class="nomobile" mode="packed" widths=90px heights=90px perrow=3 caption="پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر آنان در ذیل دیده می‌شود:">
 {{ستون-شروع|2}}
-پرونده:11434.jpg|''[[محمد صابر جعفری|جعفری]]''|link=محمد صابر جعفری
+پرونده:11196.jpg|''[[محمد تقی مصباح یزدی|مصباح]]''|link=محمد تقی مصباح یزدی
-پرونده:858395.jpg||''[[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا]]''|link=یحیی صالح‌نیا
+پرونده:11546943.jpg||''[[علی نمازی شاهرودی|نمازی]]''|link=علی نمازی شاهرودی
-پرونده:137949.jpg||75px|''[[سید محمد میرتبار|میرتبار]]''|link=سید محمد میرتبار
+پرونده:11172.jpg||75px|''[[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه]]''|link=عبدالحسین خسروپناه
-پرونده:13681275.jpg|''[[غلام رسول محسنی ارزگانی|محسنی ارزگانی]]''|link=غلام رسول محسنی ارزگانی
+پرونده:673639443601.jpg|''[[محمد حسن نادم|نادم]]''|link=محمد حسن نادم
-پرونده:137982.jpeg|''[[محمد علی کریمی|کریمی]]''|link=محمد علی کریمی
+پرونده:020120223262.jpg|''[[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی]]''|link=سید محمد جعفر سبحانی
+پرونده:11720.JPG|''[[سید علی هاشمی|هاشمی]]''|link=سید علی هاشمی
 {{پایان}}
 </gallery>
-مسئلۀ [[مهدی موعود]] و [[قیام]] و [[انقلاب جهانی]] او، از امور قطعی و انکارناپذیر است. از ابتدای قرن اول هجری، سوءاستفاده از این نام آغاز شد و در هر عصری عده‌ای به [[دروغ]]، [[ادعای مهدویت]] کردند یا دیگران چنین نسبتی به آنان داده و بدین وسیله فرقه‌هایی ایجاد کرده‌اند.
+'''غیب''' به امری که از [[حس]] پوشیده باشد اطلاق شده است و '''علم غیب''' یعنی "[[علم]] به هر چیزی که غایب از حواس بشری باشد". غیب در اصطلاح قرآن و حدیث بر معنایی خاص‌تر از معنای لغوی نیز اطلاق می‌شود و شامل اموری می‌‌شود که [[خدای متعال]] [[آگاهی]] از آنها را تنها به خود اختصاص داده و احدی از مخلوقاتش اعم از [[انبیاء]]، [[ملائکه]] و غیر ایشان را نیز از آن مطلع نکرده است. [[علم غیب]] در این معنا به علوم اختصاصی خداوند متعال ([[علم مکنون]] و [[علم مستأثر|مستأثر]]) که ذاتی بوده و اکتسابی نیستند اطلاق می‌شود و به علم دیگران اگرچه به تعلیم الهی یا اعطای او باشد [[غیب]] گفته نمی‌شود. همچنین غیب در آثار [[تفسیری]] و [[اعتقادی]] علاوه بر معنای لغوی معنای خاصی دارد و تنها به اموری اشاره دارد که دانستن آنها فقط در [[اختیار]] [[خداوند]] است (امور مستأثر) و [[علم غیب]] در این صورت به خصوص علوم خاص الهی اطلاق شده است.
-ادعاهای افرادِ مدعی [[مهدویت]] به صورت‌های متفاوتی ارائه شده است:
-# [[مهدویت]]: بعضی از این [[دروغگویان]] مدعی [[مهدویت]] شده‌ و خود را «[[مهدی]]» می‌دانستند و به‌دنبال آن، فرقه‌ای [[انحرافی]] را بنیان نهاده‌‌اند که بسیاری از آنها با پشتیبانی [[استعمار]] به وجود آمده است. این‌گونه ادعاها، اندیشه‌ و [[اعتقاد]] [[مردم]] را به [[مهدی]] و مهدی‌باوری متزلزل نموده، وسیلۀ [[تفرقه]] و پراکندگی می‌گردند. بعضی به انگیزه [[ریاست‌طلبی]] و مقام شکل گرفته و بعضی دیگر به [[طمع]] منافع [[مالی]] [[شیعه]] به وجود آمده و گروهی دیگر به تحریک استعمارگران و دسیسه‌های [[سیاسی]] امکان وجود یافته‌اند. وضعیت سخت [[اقتصادی]] و [[سیاسی]] زمینۀ پذیرش هرگونه ادعای [[نجات]] که با کمترین [[آینده‌نگری]] و [[عقلانیت]] ارائه شود را به وجود می‌آورد. کوته [[فکری]] و عدم [[بصیرت]] کافی به [[دین]] و آموزه‌های مأثور از [[معصومان]]{{ع}} عامل مهمی در به ثمر رسیدن این تحرکات محسوب می‌شود که اگر با [[سکوت]] اندیشه‌ورزان و علمای آگاه به زمان توأم گردد، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به [[اندیشه]] [[انتظار]] وارد می‌سازد.
-# [[نیابت خاصه]]، [[وکالت]]، [[بابیت]]: افرادی به [[دروغ]] ادعا کرده‌اند که با آن حضرت ارتباط خاص دارند یا از سوی آن بزرگوار به [مقام [[نیابت خاص]] رسیده‌اند که هر موقع بخواهند می‌توانند [[امام]] را ببینند، [[مشکلات]] به واسطۀ آنان حل می‌شود، آنها واسطه و باب میان [[مردم]] و [[امام]] هستند، پیامی را از [[امام]] آورده‌اند یا پیامی را برای [[امام]] می‌برند. این ادعا در حالی است که [[امام مهدی]]{{ع}} در آخرین نامۀ خود به [[نایب چهارم]]، تصریح کردند: «تو تا شش روز دیگر از [[دنیا خواهی]] رفت. کارهایت را سامان ده و درباره [[جانشینی]] از خود، به هیچ کس [[وصیت]] نکن که [[غیبت]] کامل فرارسیده است... و در [[آینده]] بعضی از [[شیعیان]] من [[ادعای مشاهده]] (و ارتباط با من) می‌کنند. [[آگاه]] باشید که هر کس قبل از [[خروج سفیانی]] و صیحۀ (آسمانی) [[ادعای مشاهده]] داشته باشد، [[دروغگو]] است».
-# [[نیابت عامه]]: در این نوع از [[نیابت]]، عده‌ای خود را به جای علمای ربانی، مراجع عظام تقلید و [[فقها]] و... معرفی می‌کنند.
-برخی پیامدهای چنین ادعاهایی عبارت‌اند از: [[گمراهی]] [[مردم]]؛ دوری از مسیر [[اهل بیت]]{{ع}}؛ به [[بازی]] گرفته شدن [[دین]]؛ [[اختلافات]] [[دینی]]، در اثر متابعت از فرقه‌های انحرافی؛ پراکندگی افراد و عدم [[وحدت]] در سایه [[رهبری]] واحد؛ شکست‌پذیر بودن در مقابل [[دشمن]].
+بر اساس دسته‌ای از [[آیات قرآن کریم]]، [[علم به غیب]]، تنها در [[اختیار]] [[خداوند]] است، زیرا تنها اوست که احاطۀ همه جانبه بر تمامی [[عالم]] دارد: {{متن قرآن|وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ}}، {{متن قرآن|قُل لّا يَعْلَمُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ الْغَيْبَ إِلاَّ اللَّهُ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ}} و بر اساس برخی [[آیات]] دیگر مانند: {{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ}}، [[روایات]] و دلایل عقلی، [[خداوند]] [[علم به غیب]] را به [[انبیاء]] و [[اوصیاء]] خود نیز عطا فرموده است. در یکی از [[آیات]] آمده است: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}} بر اساس یکی از تفاسیر، [[لوح]] مکنون همان [[لوح محفوظ]] است که [[علم غیب]] در آن قرار دارد و مطهّرون و پاکانی که صلاحیت [[درک]] [[لوح محفوظ]] را دارند، از آن بهره می‌‌برند. مطهرون همان کسانی هستند که در [[قرآن مجید]] توصیف شده اند: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}؛ طبق روایات شیعه و [[اهل سنت]]، [[ اهل بیت پیامبر]]{{صل}}، [[علی]] و [[فاطمه]] و [[فرزندان]] ایشان{{ع}} مطهرون هستند.
-خاستگاهِ ادعاهای اینچنینی موارد متفاوتی است که هر کدام سزاوار بررسی و تدقیق‌های بیشتری است، اما به‌طور [[اجمال]] موارد زیر را می‌توان به‌عنوان خاستگاه و منشأ پیدایش چنین ادعاهایی دانست: [[مشکلات]] [[روحی]] و روانی؛ عقده خودکم‌بینی؛ [[هوی و هوس]] و خواسته‌های [[دنیوی]] و جاه و مقام؛ [[جهل]] و ناآگاهی؛ [[سکوت]] اندیشمندان و [[عالمان]] یا به موقع و مناسب تصمیم نگرفتن.
+علاوه بر آیات گفته شده باید توجه داشت، بر اساس ادله قرآنی و [[روایات]]، [[حضرت زهرا]] {{س}} برخوردار از [[عصمت]] بوده و از [[گناه]]، [[اشتباه]]، [[سهو]]، نسیان و [[غفلت]] به فضل الهی محفوظ است. عصمت از گناه زمانی ‌تحقق‌ می‌‌یابد که‌ دانش‌ و آگاهی‌ فراگیر شود و [[معصوم]] به‌ هر اطلاعاتی که لازم دارد باید علم‌ داشته‌ باشد. پس‌ معصوم‌ بودن حضرت فاطمه{{ع}} مستلزم وجود دانش‌ و آگاهی‌ ایشان به‌ تمام‌ مصالح‌ و مفاسد و حقایق‌ اشیاء است و این چیزی جز اطلاع بر [[امور غیبی]] نیست؛ چراکه مراد از امور غیبی [[حقیقت]] اشیاء و [[افعال]] و چهره [[واقعی]] آنهاست که برای ما ظاهر نیست و در [[باطن]] است و [[علم]] به این باطن از مراتب علم غیب است.
-<div class="readmoreButton">[[چرا مدعیان دروغین مهدویت و نیابت خاصه و عامه را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟(پرسش)|'''ادامه''']]</div>
+همچنین روایاتی وجود دارد در زمینه نازل شدن [[جبرئیل]] بر [[حضرت زهرا]]{{س}} بعد از رحلت پدر بزرگوارشان و اینکه ایشان محدثه بوده و [[فرشتگان]] با ایشان سخن می‌‌گفته اند، مانند [[روایت]] معتبر [[امام صادق]]{{ع}} که فرمودند: "[[جبرئیل]] بر [[حضرت زهرا]] وارد می‌شد و وی را تسلیت می‌داد و احوال [[پیغمبر]] را برای او [[نقل]] می‌کرد و حوادثی را که بعد از او بر فرزندانش واقع می‌شود به او خبر می‌داد و [[امیرالمؤمنین]] همۀ آن را می‌نوشت. این است مصحف [[فاطمه زهرا]]{{س}}" این مقام، فضیلتی بی‌نظیر برای [[صدیقه طاهره]] است؛ زیرا سابقه نداشته است جبراییل جز با طبقه اول انبیای عظام چنین رفت و آمد مکرری داشته باشد.
+بنابراین با وجود ادله عقلی و نقلی شکی در اینکه [[حضرت زهرا]]{{ع}} از علومی فراطبیعی و غیرحسی برخوردار است وجود ندارد.
+<div class="readmoreButton">[[ آیا حضرت فاطمه زهرا علم غیب داشت؟ (پرسش)|'''ادامه''']]</div>