ابرهة بن صباح حبشی حمیری: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۱۷

مقدمه

ابن حبیب^[۱] وی را حبشی یا حمیری دانسته که اسلام آورده در حالی که هیچ کس بر او منت نگذاشت. ابن حجر^[۲] نیز به نقل از فاکهی، این گزارش را آورده و گفته است در مکه اسلام آورد. البته در نسخه موجود اخبار مکه فاکهی، این نام و گزارش یافت نشد. ابن حجر^[۳] پس از تردید در اینکه او جد ابرهة بن شرحبیل حمیری‏ صحابی باشد یا نه، آن دو را یکی ندانسته و می‌گوید: ابن کلبی، وی را پادشاه تهامه و مادرش را دختر ابرهه اشرم معروف دانسته است که به کعبه حمله کرد. البته نام ابرهه معروف را نیز ابرهة بن صباح گفته‌اند^[۴] که با ابرهه مورد بحث یکی نیست.

بر پایه گزارشی، هنگامی که عمرو بن عاص و زبیر، عین شمس را در فتح مصر محاصره کردند، ابرهه را به فَرَما^[۵] فرستادند تا مردم آنجا را به صلح یا تسلیم وادارد^[۶]. چون این گزارش درباره ابرهة بن شرحبیل نیز وجود دارد، به احتمال اشتباهی رخ داده است^[۷].

از برخی روایات تاریخی به دست می‌آید ابرهه، در جنگ صفین از بزرگان سپاه معاویه بود. وی در خلال جنگ پیشنهاد کرد امام علی (ع) و معاویه با هم نبرد کنند؛ هر کدام پیروز شدند همگان به او بپیوندند. پیشنهاد وی مورد استقبال امام علی (ع) قرار گرفت و آن حضرت از این سخن ابرهه بسیار اظهار سرور کرد، ولی معاویه به انتهای صفوف سپاه رفت و ابرهه را به سبب این پیشنهاد سرزنش کرد. البته شامیان با اشاره به ترسیدن معاویه، ابرهه را در دین‌داری، خردورزی و استواری از همه برتر دانستند و ابرهه نیز با سرودن اشعاری، سخن خود را حق، و نظر معاویه را نادرست دانست ^[۸].

بر پایه گزارشی دیگر، پسر وی، ابو شمر یا شمر بن ابرهه^[۹] به همراه عده‌ای از قاریان اهل شام، در روز پنجم از نبرد صفین، به امام علی (ع) پیوست ^[۱۰] که شاید ابرهه نیز در میان آنان بوده باشد. به روایت صعصعة بن صوحان، ابرهه پس از اشاره به ویژگی‌های یزید بن اسد بجلی، خطبه وی را در میان سپاه شام نقل کرده است^[۱۱]. نیز ابوموسی اشعری در گفتگوی خود با عمرو بن عاص بر سر واگذاری امر حکومت، ابرهه را از نظر شرافت و دین‌داری، از معاویه شایسته‌تر دانست^[۱۲].

از زمان درگذشت ابرهه، اطلاعی در دست نیست. تنها بر مبنای یک گزارش می‌توان احتمال داد وی تا سال ۶۵ زنده بوده است. در این گزارش آمده که زوف جیشانی، جد زرعة بن عمرو، از أکدر بن لحمام صحابی^[۱۳] شنید که به ابرهه می‌گفت: جابر بن عبدالله انصاری از رسول خدا (ص) نقل کرده که ابن زرقاء - مروان بن حکم - منافق خبیث است^[۱۴]^[۱۵]

جستارهای وابسته

شمر بن ابرهه (فرزند)

منابع

خانجانی، قاسم، مقاله «ابرهة بن صباح حبشی حمیری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱

پانویس

↑ ابن حبیب، ص۲۵۸.
↑ ابن حجر، ج۱، ص۱۷۵.
↑ ابن حجر، ج۱، ص۱۷۵.
↑ طوسی، ج۱۰، ص۴۰۹؛ طبرسی، ج۱۰، ص۴۴۲.
↑ از شهرهای مصر؛ ر. ک: یاقوت حموی، ج۴، ص۲۵۵.
↑ ابن کثیر، ج۷، ص۱۱۴.
↑ ر. ک: مدخل مربوط.
↑ منقری، ص۴۵۷-۴۵۸.
↑ برای اطلاع بیشتر، ر. ک: مدخل مربوط.
↑ منقری، ص۲۲۲؛ ابن ابی الحدید، ج۵، ص۱۸۰.
↑ منقری، ص۲۴۱؛ ابن ابی الحدید، ج۵، ص۱۹۳.
↑ منقری، ص۲۴۱؛ دینوری، ص۱۹۹؛ ابن ابی الحدید، ج۲، ص۲۵۳.
↑ م. ۶۵؛ ر. ک: مدخل اندر بن حمام.
↑ ابن یونس، ج۱، ص۱۸۷-۱۸۶.
↑ خانجانی، قاسم، مقاله «ابرهة بن صباح حبشی حمیری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۱۰۴-۱۰۵.

[1] ابن حبیب، ص۲۵۸.

[2] ابن حجر، ج۱، ص۱۷۵.

[3] ابن حجر، ج۱، ص۱۷۵.

[4] طوسی، ج۱۰، ص۴۰۹؛ طبرسی، ج۱۰، ص۴۴۲.

[5] از شهرهای مصر؛ ر. ک: یاقوت حموی، ج۴، ص۲۵۵.

[6] ابن کثیر، ج۷، ص۱۱۴.

[7] ر. ک: مدخل مربوط.

[8] منقری، ص۴۵۷-۴۵۸.

[9] برای اطلاع بیشتر، ر. ک: مدخل مربوط.

[10] منقری، ص۲۲۲؛ ابن ابی الحدید، ج۵، ص۱۸۰.

[11] منقری، ص۲۴۱؛ ابن ابی الحدید، ج۵، ص۱۹۳.

[12] منقری، ص۲۴۱؛ دینوری، ص۱۹۹؛ ابن ابی الحدید، ج۲، ص۲۵۳.

[13] م. ۶۵؛ ر. ک: مدخل اندر بن حمام.

[14] ابن یونس، ج۱، ص۱۸۷-۱۸۶.

[15] خانجانی، قاسم، مقاله «ابرهة بن صباح حبشی حمیری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۱۰۴-۱۰۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابرهة بن صباح حبشی حمیری در تراجم و رجال]] - [[ابرهة بن صباح حبشی حمیری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
 [[ابن حبیب]]<ref>ابن حبیب، ص۲۵۸.</ref> وی را [[حبشی]] یا [[حمیری]] دانسته که [[اسلام]] آورده در حالی که هیچ کس بر او [[منت]] نگذاشت. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۷۵.</ref> نیز به نقل از فاکهی، این گزارش را آورده و گفته است در [[مکه]] اسلام آورد. البته در نسخه موجود [[اخبار]] مکه فاکهی، این نام و گزارش یافت نشد. ابن حجر<ref>ابن حجر، ج۱، ص۱۷۵.</ref> پس از تردید در اینکه او جد [[ابرهة بن شرحبیل حمیری‏]] [[صحابی]] باشد یا نه، آن دو را یکی ندانسته و می‌گوید: ابن کلبی، وی را [[پادشاه]] تهامه و مادرش را دختر [[ابرهه]] اشرم معروف دانسته است که به [[کعبه]] [[حمله]] کرد. البته نام ابرهه معروف را نیز [[ابرهة بن صباح]] گفته‌اند<ref>طوسی، ج۱۰، ص۴۰۹؛ طبرسی، ج۱۰، ص۴۴۲.</ref> که با ابرهه مورد بحث یکی نیست.
-بر پایه گزارشی، هنگامی که [[عمرو بن عاص]] و [[زبیر]]، عین شمس را در [[فتح مصر]] محاصره کردند، ابرهه را به فَرَما<ref>از شهرهای مصر؛ ر.ک: یاقوت حموی، ج۴، ص۲۵۵.</ref> فرستادند تا [[مردم]] آنجا را به [[صلح]] یا [[تسلیم]] وادارد<ref>ابن کثیر، ج۷، ص۱۱۴.</ref>. چون این گزارش درباره ابرهة بن شرحبیل نیز وجود دارد، به احتمال اشتباهی رخ داده است<ref>ر.ک: مدخل مربوط.</ref>.
+بر پایه گزارشی، هنگامی که [[عمرو بن عاص]] و [[زبیر]]، عین شمس را در [[فتح مصر]] محاصره کردند، ابرهه را به فَرَما<ref>از شهرهای مصر؛ ر. ک: یاقوت حموی، ج۴، ص۲۵۵.</ref> فرستادند تا [[مردم]] آنجا را به [[صلح]] یا [[تسلیم]] وادارد<ref>ابن کثیر، ج۷، ص۱۱۴.</ref>. چون این گزارش درباره ابرهة بن شرحبیل نیز وجود دارد، به احتمال اشتباهی رخ داده است<ref>ر. ک: مدخل مربوط.</ref>.
-از برخی [[روایات]] [[تاریخی]] به دست می‌آید ابرهه، در [[جنگ صفین]] از بزرگان [[سپاه معاویه]] بود. وی در خلال [[جنگ]] پیشنهاد کرد [[امام علی]]{{ع}} و [[معاویه]] با هم [[نبرد]] کنند؛ هر کدام [[پیروز]] شدند همگان به او بپیوندند. پیشنهاد وی مورد استقبال امام علی{{ع}} قرار گرفت و آن [[حضرت]] از این سخن ابرهه بسیار اظهار [[سرور]] کرد، ولی معاویه به انتهای صفوف [[سپاه]] رفت و ابرهه را به سبب این پیشنهاد [[سرزنش]] کرد. البته [[شامیان]] با اشاره به [[ترسیدن]] معاویه، ابرهه را در [[دین داری]]، [[خردورزی]] و [[استواری]] از همه [[برتر]] دانستند و ابرهه نیز با سرودن اشعاری، [[سخن]] خود را [[حق]]، و نظر معاویه را [[نادرست]] دانست <ref>منقری، ص۴۵۷-۴۵۸.</ref>.
+از برخی [[روایات]] [[تاریخی]] به دست می‌آید ابرهه، در [[جنگ صفین]] از بزرگان [[سپاه معاویه]] بود. وی در خلال [[جنگ]] پیشنهاد کرد [[امام علی]] {{ع}} و [[معاویه]] با هم [[نبرد]] کنند؛ هر کدام [[پیروز]] شدند همگان به او بپیوندند. پیشنهاد وی مورد استقبال امام علی {{ع}} قرار گرفت و آن [[حضرت]] از این سخن ابرهه بسیار اظهار [[سرور]] کرد، ولی معاویه به انتهای صفوف [[سپاه]] رفت و ابرهه را به سبب این پیشنهاد [[سرزنش]] کرد. البته [[شامیان]] با اشاره به [[ترسیدن]] معاویه، ابرهه را در [[دین‌داری]]، [[خردورزی]] و [[استواری]] از همه [[برتر]] دانستند و ابرهه نیز با سرودن اشعاری، [[سخن]] خود را [[حق]]، و نظر معاویه را [[نادرست]] دانست <ref>منقری، ص۴۵۷-۴۵۸.</ref>.
-بر پایه گزارشی دیگر، پسر وی، [[شمر بن ابرهه|ابو شمر]] یا [[شمر بن ابرهه]]<ref>برای اطلاع بیشتر، ر.ک: مدخل مربوط.</ref> به همراه عده‌ای از [[قاریان]] اهل [[شام]]، در [[روز]] پنجم از [[نبرد صفین]]، به [[امام علی]]{{ع}} پیوست <ref>منقری، ص۲۲۲؛ ابن ابی الحدید، ج۵، ص۱۸۰.</ref> که شاید [[ابرهه]] نیز در میان آنان بوده باشد. به [[روایت]] [[صعصعة بن صوحان]]، ابرهه پس از اشاره به ویژگی‌های [[یزید بن اسد بجلی]]، [[خطبه]] وی را در میان [[سپاه شام]] نقل کرده است<ref>منقری، ص۲۴۱؛ ابن ابی الحدید، ج۵، ص۱۹۳.</ref>. نیز [[ابوموسی اشعری]] در گفتگوی خود با [[عمرو بن عاص]] بر سر واگذاری امر [[حکومت]]، ابرهه را از نظر [[شرافت]] و [[دین‌داری]]، از [[معاویه]] شایسته‌تر دانست<ref>منقری، ص۲۴۱؛ دینوری، ص۱۹۹؛ ابن ابی الحدید، ج۲، ص۲۵۳.</ref>.
+بر پایه گزارشی دیگر، پسر وی، [[شمر بن ابرهه|ابو شمر]] یا [[شمر بن ابرهه]]<ref>برای اطلاع بیشتر، ر. ک: مدخل مربوط.</ref> به همراه عده‌ای از [[قاریان]] اهل [[شام]]، در [[روز]] پنجم از [[نبرد صفین]]، به [[امام علی]] {{ع}} پیوست <ref>منقری، ص۲۲۲؛ ابن ابی الحدید، ج۵، ص۱۸۰.</ref> که شاید [[ابرهه]] نیز در میان آنان بوده باشد. به [[روایت]] [[صعصعة بن صوحان]]، ابرهه پس از اشاره به ویژگی‌های [[یزید بن اسد بجلی]]، [[خطبه]] وی را در میان [[سپاه شام]] نقل کرده است<ref>منقری، ص۲۴۱؛ ابن ابی الحدید، ج۵، ص۱۹۳.</ref>. نیز [[ابوموسی اشعری]] در گفتگوی خود با [[عمرو بن عاص]] بر سر واگذاری امر [[حکومت]]، ابرهه را از نظر [[شرافت]] و [[دین‌داری]]، از [[معاویه]] شایسته‌تر دانست<ref>منقری، ص۲۴۱؛ دینوری، ص۱۹۹؛ ابن ابی الحدید، ج۲، ص۲۵۳.</ref>.
-از [[زمان]] درگذشت ابرهه، اطلاعی در دست نیست. تنها بر مبنای یک گزارش می‌توان احتمال داد وی تا سال ۶۵ زنده بوده است. در این گزارش آمده که [[زوف جیشانی]]، جد [[زرعة بن عمرو]]، از [[أکدر بن لحمام]] [[صحابی]]<ref>م.۶۵؛ ر.ک: مدخل اندر بن حمام.</ref> شنید که به ابرهه می‌گفت: [[جابر بن عبدالله انصاری]] از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل کرده که ابن زرقاء - [[مروان بن حکم]] - [[منافق]] [[خبیث]] است<ref>ابن یونس، ج۱، ص۱۸۷-۱۸۶.</ref><ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابرهة بن صباح حبشی حمیری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۱۰۴-۱۰۵.</ref>
+از [[زمان]] درگذشت ابرهه، اطلاعی در دست نیست. تنها بر مبنای یک گزارش می‌توان احتمال داد وی تا سال ۶۵ زنده بوده است. در این گزارش آمده که [[زوف جیشانی]]، جد [[زرعة بن عمرو]]، از [[أکدر بن لحمام]] [[صحابی]]<ref>م. ۶۵؛ ر. ک: مدخل اندر بن حمام.</ref> شنید که به ابرهه می‌گفت: [[جابر بن عبدالله انصاری]] از [[رسول خدا]] {{صل}} نقل کرده که ابن زرقاء - [[مروان بن حکم]] - [[منافق]] [[خبیث]] است<ref>ابن یونس، ج۱، ص۱۸۷-۱۸۶.</ref><ref>[[قاسم خانجانی|خانجانی، قاسم]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابرهة بن صباح حبشی حمیری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۱۰۴-۱۰۵.</ref>
 == جستارهای وابسته ==