ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۹

آشنایی اجمالی

نسب ابراهیم بن محمد بن عبدالله جعفری، ملقب به ابن ابی الکرام با شش واسطه به جعفر طیار می‌‌رسد، به همین خاطر لقب جعفری گرفته است. ابوالکرام کنیه جدش عبدالله است،^[۱] از این رو ابراهیم و پدرش به ابن ابی الکرام شهرت دارند.^[۲] از برخی گزارش‌ها برمی‌آید که جعفری در مدینه می‌‌زیسته است.^[۳] پدرش محمد معروف به احمر عینه، در قیام نفس زکیه از سپاهیان منصور عباسی به فرماندهی عیسی بن موسی بود که پس از کشته شدن نفس زکیه، عیسی برای بشارت به منصور، سر نفس زکیه را از محمد بن ابی الکرام فرستاد.^[۴] ولی ابراهیم فقیه، مورخ،^[۵] از محدثان ممدوح،^[۶] فردی نیکوکار، از عالمان امامی مذهب^[۷] و از شاگردان امام صادق^[۸] و امام کاظم(ع) به شمار آمده است و امام کاظم(ع) وی را از شاهدان بر وصیت خود قرار داد.^[۹] شیخ طوسی، ابراهیم بن علی بن عبدالله جعفری را در شمار اصحاب امام رضا(ع) آورده و می‌‌گوید که جده‌اش (مادر علی)، حضرت زینب می‌باشد^[۱۰] و همین فرد است که به اشتباه چند نفر از نسب او حذف شده‌اند. نجاشی هم وی را راوی امام رضا(ع) دانسته است.^[۱۱] همچنین از پدرش^[۱۲] و معاویة بن میسره روایت دارد.^[۱۳]محمد بن علی بن خلف عطار، ^[۱۴] عبدالاعلی بن اعین،^[۱۵] عمر بن شبّه و ابوزید از ابراهیم روایت کرده‌اند.^[۱۶] جعفری کتابی داشته که موسی بن زنجویه ارمنی آن را گزارش کرده است.^[۱۷].^[۱۸]

جستارهای وابسته

محمد بن عبدالله جعفری (پدر)

منابع

جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

↑ عمدة الطالب ۵۱ و ۵۲.
↑ المجدی ۳۰۴ قرب الاسناد ۲۲.
↑ قرب الاسناد ۲۲ و ۱۶۲.
↑ مقاتل الطالبیین ۱۸۵ عمدة الطالب ۵۱ و ۵۲.
↑ معجم المؤلفین ۱/۶۶.
↑ الوجیزه ۵ حاوی الاقوال ۳/۸۵.
↑ رجال النجاشی ۱/۱۰۰.
↑ رجال الطوسی ۱۵۶.
↑ الکافی ۱/۳۱۶.
↑ رجال الطوسی ۳۵۲.
↑ رجال النجاشی ۱/۱۰۰.
↑ تاریخ الطبری ۶/۲۶۲.
↑ معجم المؤلفین ۱/۶۶.
↑ قرب الاسناد ۱۶۲.
↑ الارشاد ۲/۱۹۰.
↑ مقاتل الطالبیین ۱۷۲ و ۱۸۲.
↑ رجال النجاشی ۱/۱۰۰.
↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۰.

[1] عمدة الطالب ۵۱ و ۵۲.

[2] المجدی ۳۰۴ قرب الاسناد ۲۲.

[3] قرب الاسناد ۲۲ و ۱۶۲.

[4] مقاتل الطالبیین ۱۸۵ عمدة الطالب ۵۱ و ۵۲.

[5] معجم المؤلفین ۱/۶۶.

[6] الوجیزه ۵ حاوی الاقوال ۳/۸۵.

[7] رجال النجاشی ۱/۱۰۰.

[8] رجال الطوسی ۱۵۶.

[9] الکافی ۱/۳۱۶.

[10] رجال الطوسی ۳۵۲.

[11] رجال النجاشی ۱/۱۰۰.

[12] تاریخ الطبری ۶/۲۶۲.

[13] معجم المؤلفین ۱/۶۶.

[14] قرب الاسناد ۱۶۲.

[15] الارشاد ۲/۱۹۰.

[16] مقاتل الطالبیین ۱۷۲ و ۱۸۲.

[17] رجال النجاشی ۱/۱۰۰.

[18] فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری در تراجم و رجال]] - [[ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام صادق| عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری در تراجم و رجال]] - [[ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط  = }}
+== آشنایی اجمالی ==
+[[نسب]] [[ابراهیم بن محمد بن عبدالله جعفری]]، ملقب به [[ابن ابی الکرام]] با شش واسطه به [[جعفر طیار]] می‌‌رسد، به همین خاطر [[لقب]] [[جعفری]] گرفته است. ابوالکرام [[کنیه]] جدش عبدالله است،<ref>عمدة الطالب ۵۱ و ۵۲.</ref> از این رو ابراهیم و پدرش به ابن ابی الکرام [[شهرت]] دارند.<ref>المجدی ۳۰۴ قرب الاسناد ۲۲.</ref> از برخی گزارش‌ها برمی‌آید که جعفری در [[مدینه]] می‌‌زیسته است.<ref>قرب الاسناد ۲۲ و ۱۶۲.</ref> پدرش محمد معروف به [[احمر عینه]]، در [[قیام نفس زکیه]] از [[سپاهیان]] [[منصور عباسی]] به [[فرماندهی]] [[عیسی بن موسی]] بود که پس از [[کشته شدن نفس زکیه]]، عیسی برای [[بشارت]] به منصور، سر [[نفس زکیه]] را از [[محمد بن ابی الکرام]] فرستاد.<ref> مقاتل الطالبیین ۱۸۵ عمدة الطالب ۵۱ و ۵۲.</ref> ولی ابراهیم [[فقیه]]، [[مورخ]]،<ref>معجم المؤلفین ۱/۶۶.</ref> از [[محدثان]] [[ممدوح]]،<ref>الوجیزه ۵ حاوی الاقوال ۳/۸۵.</ref> فردی [[نیکوکار]]، از [[عالمان امامی]] [[مذهب]]<ref>رجال النجاشی ۱/۱۰۰.</ref> و از [[شاگردان امام صادق]]<ref>رجال الطوسی ۱۵۶.</ref> و [[امام کاظم]]{{ع}} به شمار آمده است و امام کاظم{{ع}} وی را از [[شاهدان]] بر [[وصیت]] خود قرار داد.<ref>الکافی ۱/۳۱۶.</ref> [[شیخ طوسی]]، ابراهیم بن علی بن عبدالله جعفری را در شمار [[اصحاب امام رضا]]{{ع}} آورده و می‌‌گوید که جده‌اش (مادر علی)، [[حضرت زینب]] می‌باشد<ref>رجال الطوسی ۳۵۲.</ref> و همین فرد است که به [[اشتباه]] چند نفر از نسب او حذف شده‌اند. [[نجاشی]] هم وی را [[راوی امام رضا]]{{ع}} دانسته است.<ref>رجال النجاشی ۱/۱۰۰.</ref> همچنین از پدرش<ref>تاریخ الطبری ۶/۲۶۲.</ref> و [[معاویة بن میسره]] [[روایت]] دارد.<ref>معجم المؤلفین ۱/۶۶.</ref>[[محمد بن علی بن خلف عطار]]، <ref>قرب الاسناد ۱۶۲.</ref> [[عبدالاعلی بن اعین]]،<ref>الارشاد ۲/۱۹۰.</ref> [[عمر بن شبّه]] و ابوزید از ابراهیم روایت کرده‌اند.<ref>مقاتل الطالبیین ۱۷۲ و ۱۸۲.</ref> جعفری کتابی داشته که [[موسی بن زنجویه ارمنی]] آن را گزارش کرده است.<ref>رجال النجاشی ۱/۱۰۰.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱، ص۷۰.</ref>
-==مقدمه==
+==جستارهای وابسته==
-از [[راویان امام رضا]]{{ع}}. [[ابراهیم بن عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن جعفر طیار]]، مشهور به ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری، از [[اصحاب]] و راویان امام رضا{{ع}} شمرده شده است<ref>رجال النجاشی، ص۲۱؛ رجال الطوسی، ص۳۵۲؛ لسان المیزان، ج۱، ص۹۳.</ref>. وی از فقهای [[شیعی]] بود<ref>معجم المؤلفین، ج۱، ص۶۶.</ref> و به [[حکم]] انتسابش به [[جعفر طیار]]، فرزند [[ابوطالب]]، به جعفری ملقب شده بود<ref>قاموس الرجال، ج۱۱، ص۱۴۵.</ref>. برخی وی را [[ابراهیم بن محمد بن ابی الکرام بن عبدالله]]<ref>تاریخ الطبری، ج۷، ص۵۸۴؛ مقاتل الطالبیین، ص۱۸۴.</ref> و [[ابراهیم بن محمد بن عبدالله بن ابی‌الکرامه]]<ref>تاریخ الطبری، ج۷، ص۵۹۶؛ مقاتل الطالبیین، ص۲۲۵.</ref> نیز نامیده‌اند. علمای بزرگ [[رجال]] وی را ستوده و خیر دانسته‌اند<ref>رجال النجاشی، ص۲۱؛ کتاب الرجال، ابن‌داوود، ص۱۳؛ خلاصة الأقوال، ص۶؛ الوجیزة فی الرجال، ص۱۲.</ref>، هر چند در [[اختیار]] معرفة الرجال نامی از وی به میان نیامده است. وی حسب آنچه از داده‌های [[حدیثی]] بر می‌آید از [[راویان]] [[امام صادق]]{{ع}}<ref>قرب الإسناد، ص۷۵؛ وسائل الشیعة، ج۳، ص۱۹.</ref> و [[امام کاظم]]{{ع}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۳۲؛ الکافی، ج۱، ص۳۱۶؛ مسند الإمام الکاظم{{ع}}، ج۳، ص۲۸۶.</ref> شمرده می‌شد و روایاتی نیز از [[پدر]] خویش نقل کرده است<ref>الإرشاد، ج۲، ص۱۹۰.</ref>.
+*[[محمد بن عبدالله جعفری]] (پدر)
-ابراهیم از راویان قابل اعتنای [[شیعه]] بوده و [[کتابی]] دارد که به گفته [[نجاشی محمد بن علی]] آن را با پنج واسطه از او نقل کرده است<ref>رجال النجاشی، ص۲۱.</ref> و [[آقابزرگ تهرانی]] عنوان کتاب را الحدیث بیان کرده است<ref>الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۳۰۴.</ref>. [[عمر]] [[رضا]] کحاله وی را با [[وصف]] [[فقیه]] اخباری و [[راوی امام رضا]]{{ع}} دارای کتابی می‌داند که [[ابن ابی‌عمران موسی بن زنجویه]] آن را [[روایت]] کرده است<ref>معجم المؤلفین، ج۱، ص۶۶.</ref>. مامقانی وی [[مجهول الحال]] دانسته، ولی در عین حال امامی می‌داند<ref>تنقیح المقال، ج۴، ص۲۰۸.</ref>. از زیست‌نامه وی اطلاعی در منابع یافت نشده است، جز آنکه با توجه به [[اخبار]] و گزارش‌ها، بخشی از دوران [[امامت امام صادق]]{{ع}} (۱۱۴-۱۴۸ق) را در [[کودکی]] [[درک]] کرده است. نقل است که در [[عهد]] خردسالی از آب صدقه‌ای [[مسجد]] می‌نوشید که [[امام صادق]]{{ع}} به وی فرمود: از آن آب نخورید و بیایید از آب [[خانه]] من بنوشید<ref>وسائل الشیعة، ج۹، ص۲۷۲.</ref>. بر این اساس، شاید بتوان ولادت وی را در اواخر [[امامت]] آن [[امام]] گمانه زد و از آنجا که [[راوی امام رضا]]{{ع}} (دوران امامت ۱۸۳-۲۰۳ق) تا [[زمان]] آن [[حضرت]] نیز زنده بوده است.
-در باب [[کنیه]] ابوالکرام [[اختلاف]] نظرهایی وجود دارد. بر حسب نمودار [[سلسله]] [[نسب]] [[خاندان]] [[جعفر طیار]] در عمدة الطالب، وی فرزند [[عبدالله ابی‌الکرام بن محمد الاریس]] (الرئیس) است<ref>عمدة الطالب، ص۴۰، ۴۶، ۴۷، ۵۸.</ref>، ولی [[شیخ طوسی]] در [[رجال]] خویش نسب وی را این گونه نام می‌برد: [[ابراهیم بن علی بن عبدالله بن جعفر بن أبی طالب جعفری]]<ref>رجال الطوسی، ص۳۵۲.</ref>. شیخ طوسی، [[مادر]] [[علی بن عبدالله]] را [[زینب بنت علی]] معرفی می‌کند، همان گونه که در عمدةالطالب نیز آمده است<ref>عمدة الطالب، ص۴۰.</ref>. تستری در جواب شیخ طوسی احتمال افتادن چند اسم را جدی می‌داند، چرا که بعید می‌داند بین [[صحابه امام رضا]]{{ع}} و [[عبدالله بن جعفر]] که از [[اصحاب امام علی]]{{ع}} بود یک واسطه باشد<ref>قاموس الرجال، ج۱، ص۲۴۹.</ref>.
-برخی ابراهیم بن علی را «ابن ابی‌الکرام» می‌دانند<ref>جامع الرواة، ج۱، ص۲۸؛ منتهی المقال، ج۱، ص۱۸۴.</ref>. تستری در توضیح این سخن چنین می‌گوید: اگر اسم ابی‌الکرام، [[محمد بن علی]] باشد، بنابر این این [[ابراهیم]] (الاعرابی) عموی آن ابراهیم ([[ابراهیم بن عبدالله]]) است<ref>قاموس الرجال، ج۱، ص۲۵۰.</ref>.
-با وجود نقل قول‌های مختلف، و با توجه به سلسله نسبی که در عمدة الطالب بیان شد، می‌توان گفت ابی‌الکرام، [[عبدالله بن محمد الرئیس بن علی بن عبدالله بن جعفر طیار]] است<ref>عمدة الطالب، ص۵۸.</ref>. خویی در [[اثبات]] این نکته یکی بودن ابراهیم بن علی بن عبدالله و ابراهیم بن ابی الکرام را محتمل می‌داند<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۷۹.</ref>، البته با این بیان که علی بن عبدالله، جد ابراهیم است، نه [[پدر]] وی<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۳۸.</ref>.
-با وجود اظهار نظرهای متفاوت راجع به [[کنیه]] ابی‌الکرام، در اینکه [[ابراهیم]] از [[اصحاب امام رضا]]{{ع}} بوده، سخنی نیست، همان گونه که [[نجاشی]] و [[شیخ طوسی]] به آن تصریح کرده‌اند.<ref>منابع: الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، محمد بن محمد معروف به شیخ مفید (۴۱۳ق)، تحقیق: مؤسسة آل البیت{{ع}}لإحیاء التراث، بیروت، دار المفید، اول، ۱۴۱۳ق؛ تاریخ الطبری (تاریخ الأمم و الملوک)، محمد بن جریر طبری (۳۱۰ق)، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، دوم، ۱۳۸۷ق؛ تنقیح المقال فی علم الرجال، عبدالله بن محمدحسن مامقانی (۱۳۵۱ق)، تحقیق: محیی الدین مامقانی، قم، مؤسسة آل البیت إلا لإحیاء التراث، اول، ۱۴۲۳ق، جامع الرواة و إزاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، محمد بن علی اردبیلی (۱۱۰۱ق)، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۳ق، خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال (رجال العلامة الحلی)، حسن بن یوسف معروف به علامه حلی (۷۲۶ق)، تحقیق: سید محمد صادق بحر العلوم، قم، مکتبة الرضی، دوم، ۱۴۰۲ق، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، محمد محسن بن علی منزوی معروف به آقابزرگ تهرانی (۱۳۸۹ق)، بیروت، دار الأضواء، سوم، ۱۴۰۳ق؛ رجال الطوسی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، اول، ۱۴۱۵ق؛ رجال النجاشی، احمد بن علی معروف به نجاشی (۴۵۰ق)، تحقیق: سیدموسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، پنجم، ۱۳۶۵ ش؛ عمدة الطالب فی نسب آل ابی طالب، سید احمد بن علی حسینی معروف به ابن عنبه (۸۲۸ق)، تحقیق: سیدمهدی رجایی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، اول، ۱۴۲۵ق، عیون أخبار الرضا، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: سیدمهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، اول، ۱۳۷۸ق؛ قاموس الرجال، محمد تقی بن کاظم معروف به علامه تستری (۱۴۱۵ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة النشر الاسلامی، قم، دوم، ۱۴۱۰ق؛ قرب الإسناد، عبدالله بن جعفر حمیری (قرن ۳ق)، تهران، نینوا، چاپ سنگی، الکافی، محمد بن یعقوب معروف به کلینی (۳۲۹ق)، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، ۱۴۰۷ق، کتاب الرجال، حسن بن علی معروف به ابن داوود حلی (۷۴۰ق)، تهران، دانشگاه تهران، اول، ۱۳۴۲ش؛ لسان المیزان، احمد بن علی معروف به ابن حجر عسقلانی (۸۵۲ق)، بیروت، مؤسسة الأعلمی، دوم، ۱۳۹۰ق؛ مسند الإمام الکاظم، عزیزالله بن محمد عطاردی قوچانی معاصر)، مشهد، کنگره جهانی حضرت رضا، اول، ۱۴۰۹ق، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، سید ابو القاسم بن علی اکبر موسوی خویی (۱۴۱۳ق)، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة، پنجم، ۱۴۱۳ق؛ معجم المؤلفین، عمر بن رضا کحاله (۱۴۰۸ق)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۸۷ق، مقاتل الطالبیین، علی بن حسین معروف به ابوالفرج اصفهانی (۳۵۶ق)، تحقیق: سید احمد صقر، بیروت، مؤسسة الأعلمی، بیتا؛ منتهی المقال فی أحوال الرجال، محمد بن اسماعیل حائری مازندرانی (۱۲۱۶ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت علیا لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۶ق؛ الوجیزة فی الرجال، محمد باقر بن محمدتقی معروف به علامه مجلسی (۱۱۱۰ق)، تحقیق: محمد کاظم رحمان ستایش، تهران، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، اول، ۱۴۲۰ق؛ وسائل الشیعة (تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة)، محمد بن حسن معروف به حر عاملی (۱۱۰۴ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت لا لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۰۹ق.</ref><ref>[[زهرا مقدسی|مقدسی، زهرا]]، [[ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری - مقدسی (مقاله)|مقاله «ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]] ص ۳۳۲.</ref>
 == منابع ==
 {{منابع}}
-# [[پرونده: 1100514.jpg|22px]] [[زهرا مقدسی|مقدسی، زهرا]]، [[ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری (مقاله)|مقاله «ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه امام رضا ج۱''']]
+# [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']]
 {{پایان منابع}}
@@ خط ۲۰: / خط ۱۴: @@
 {{پانویس}}
-[[رده:ابراهیم بن ابی‌الکرام جعفری]]
 [[رده:اعلام]]
 [[رده:راویان امام رضا]]
+[[رده:اصحاب امام کاظم]]
 [[رده:اصحاب امام رضا]]
+[[رده:اصحاب امام صادق]]