آیه مباهله در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = آیات امامت امام علی
| موضوع مرتبط = آیه مباهله
| عنوان مدخل  = آیه مباهله
| عنوان مدخل  = آیه مباهله
| مداخل مرتبط = [[آیه مباهله در قرآن]] - [[آیه مباهله در علوم قرآنی]] - [[آیه مباهله در تاریخ اسلامی]] - [[آیه مباهله در کلام اسلامی]] - [[آیه مباهله در فقه اسلامی]] - [[آیه مباهله در معارف و سیره حسینی]] - [[آیه مباهله در معارف و سیره رضوی]]
| مداخل مرتبط = [[آیه مباهله در تفسیر و علوم قرآنی]] - [[آیه مباهله در حدیث]] - [[آیه مباهله در کلام اسلامی]] - [[آیه مباهله در فقه اسلامی]] - [[آیه مباهله در معارف و سیره حسینی]] - [[آیه مباهله در معارف و سیره رضوی]]
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}


==مقدمه==
==مقدمه==
از جمله آیاتی که اشاره‌ای به [[فضیلت اهل بیت]]{{عم}} از جمله [[امام حسین]]{{ع}} دارد، [[آیه]] معروف به «[[مباهله]]» است. [[خداوند متعال]] خطاب به پیامبرش می‌فرماید:
از جمله آیاتی که اشاره‌ای به [[فضیلت اهل بیت]]{{عم}} از جمله [[امام حسین]]{{ع}} دارد، [[آیه]] معروف به «[[مباهله]]» است. [[خداوند متعال]] خطاب به پیامبرش می‌فرماید: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۲۶۵.</ref>
{{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>.
اینک درصدد بررسی [[روایات]] وارده در [[شأن نزول آیه]] برمی‌آییم تا این [[فضیلت]] را در [[حق اهل بیت]]{{عم}} از جمله امام حسین{{ع}} به [[اثبات]] رسانیم.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۲۶۵.</ref>


==[[احادیث]] مباهله==
==[[فضیلت امام حسین]]{{ع}} در [[آیه مباهله]]==
#[[ابن عساکر]] به سندش از ابی الطفیل نقل می‌کند که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} با [[اصحاب شورا]] [[مناظره]] کرده و با جمله‌ای از [[فضایل]] و مناقبش [[محاجه]] نمود. از جمله آنها، این که فرمود: {{متن حدیث|نَشَدْكُمْ بِاللَّهِ هَلْ فِيكُمْ أَحَدٌ أَقْرَبُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} فِي الرَّحِمِ مِنِّي وَ مَنْ جَعَلَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} نَفْسَهُ وَ أَبْنَاءَهُ أَبْنَاءَهُ وَ نِسَاءَهُ نِسَاءَهُ غَيْرِي قَالُوا اللَّهُمَّ لَا}}<ref>علی بن حسن ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۴۳۲.</ref>. شما را به [[خدا]] [[سوگند]] می‌دهم، آیا در میان شما کسی نزدیک‌تر به [[رسول خدا]]{{صل}} در رحم هست؟ کسی که رسول خدا{{صل}} او را «نفس» خود خوانده و [[فرزندان]] او را فرزندان خود و [[زنان]] او را زنان خود خوانده باشد، آیا کسی غیر از من وجود دارد؟! گفتند: بار خدایا! هرگز.
#[[احمد بن حنبل]] به سندش نقل می‌کند: {{متن حدیث|وَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: {{متن قرآن|نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ}} دَعَا رَسُولُ اللَّهِ‌{{صل}} عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ وَ حَسَناً وَ حُسَيْناً فَقَالَ: اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلِي}}<ref>ابن حنبل، مسند الإمام احمد بن حنبل، ج۳، ص۱۶۰، حدیث ۱۶۰۸.</ref>. و هنگامی که این [[آیه]] نازل شد {{متن قرآن|نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ}}، رسول خدا{{صل}} علی و [[فاطمه]] و حسن و حسین{{عم}} را [[دعوت]] کرد، آنگاه عرض کرد: «بار خدایا! اینان [[اهل]] من هستند».
#مسلم نقل کرده: {{متن حدیث|أَمَرَ مُعَاوِيَةُ بْنُ أَبِي سُفْيَانَ سَعْداً فَقَالَ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسُبَ أَبَا التُّرَابِ فَقَالَ أَمَّا مَا ذَكَرْتَ ثَلَاثاً قَالَهُنَّ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} فَلَنْ أَسُبَّهُ لَأَنْ تَكُونَ وَاحِدَةٌ مِنْهُنَّ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ حُمْرِ النَّعَمِ... وَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: {{متن قرآن|نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ}} دَعَا رَسُولُ اللَّهِ‌{{صل}} عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ وَ حَسَناً وَ حُسَيْناً فَقَالَ: اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلِي}}<ref>قشیری نیسابوری، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۱، حدیث ۲۴۰۴.</ref>. [[معاویة بن ابوسفیان]]، [[سعد بن ابی وقاص]] را خواست و گفت: چه چیز تو را مانع شده که [[ابوتراب]] را [[سب]] کنی؟ گفت: هر گاه سه [[فضیلت]] را یاد کنم که رسول خدا{{صل}} درباره علی{{ع}} بیان داشته است، با وجود آنها هرگز علی{{ع}} را سب نخواهم کرد و اگر یکی از آنها برای من بود، از شترهای کمیاب نزد من ارزشمندتر بود.... هنگامی که این [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ}}، [[رسول خدا]]{{صل}} علی و [[فاطمه]] و حسن و حسین{{عم}} را خواست و عرض کرد: «بار خدایا! اینان [[اهل]] من هستند».
#[[ترمذی]] نیز با همین سند و متن این [[حدیث]] را نقل کرده، آنگاه تصریح به [[صحت]] آن نموده است<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۴۳۸، حدیث ۳۷۲۴.</ref>.
#[[حاکم نیشابوری]] به سندش از [[سعد بن ابی وقاص]] نقل می‌کند: {{متن حدیث|لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: {{متن قرآن|نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ}} دَعَا رَسُولُ اللَّهِ‌{{صل}} عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ وَ حَسَناً وَ حُسَيْناً فَقَالَ: اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلِي}}<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۳، حدیث ۴۷۱۹.</ref>. هنگامی که این آیه: {{متن قرآن|نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ}} نازل شد، رسول خدا{{صل}} علی و فاطمه و حسن و حسین{{عم}} را خواست، آنگاه عرض کرد: «بار خدایا! اینان اهل من هستند».
#[[طبری]] به سندش از [[سدی]] در [[تفسیر]] [[آیه مباهله]] نقل می‌کند: {{متن حدیث|فَأَخَذَ يَعْنِي النَّبِيَّ{{صل}} بِيَدِ الْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ وَفَاطِمَةَ، وَقَالَ لِعَلِيٍّ: «اتْبَعْنَا» فَخَرَجَ مَعَهُمْ، فَلَمْ يَخْرُجْ يَوْمَئِذٍ النَّصَارَى، وَقَالُوا: إِنَّا نَخَافُ...}}<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۲۱۲.</ref>. [[پیامبر]]{{صل}} در آن هنگام دست حسن و حسین و فاطمه را گرفت و به علی{{ع}} گفت: «دنبال ما بیا». او هم با آنها به راه افتاد. در آن [[روز]] [[نصارا]] بیرون نیآمدند و گفتند: ما می‌ترسیم...
#[[شیخ مفید]] می‌نویسد: {{متن حدیث|قَالَ الْمَأْمُونُ يَوْماً لِلرِّضَا{{ع}} أَخْبِرْنِي بِأَكْبَرِ فَضِيلَةٍ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ‌{{ع}} يَدُلُّ عَلَيْهَا الْقُرْآنُ قَالَ فَقَالَ لَهُ الرِّضَا{{ع}} فَضِيلَتُهُ فِي الْمُبَاهَلَةِ قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref> فَدَعَا رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ{{عم}} فَكَانَا ابْنَيْهِ وَ دَعَا فَاطِمَةَ{{س}} فَكَانَتْ فِي هَذَا الْمَوْضِعِ نِسَاءَهُ وَ دَعَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} فَكَانَ نَفْسَهُ بِحُكْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قَدْ ثَبَتَ أَنَّهُ لَيْسَ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ أَجَلَّ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} وَ أَفْضَلَ فَوَجَبَ أَنْ لَا يَكُونَ أَحَدٌ أَفْضَلَ مِنْ نَفْسِ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} بِحُكْمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>محمد بن محمد مفید، الفصول المختارة، ص۳۸.</ref>. [[مأمون عباسی]] روزی به [[امام رضا]]{{ع}} عرض کرد: مرا به بزرگ‌ترین [[فضیلت امیرالمؤمنین]]{{ع}} خبر بده که [[قرآن]] بر آن دلالت دارد. [[حضرت]] فرمود: [[فضیلت]] او در [[مباهله]]؛ [[خداوند]]-جل [[جلاله]]- فرمود: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}، آن‌گاه [[رسول خدا]]{{صل}} حسن و حسین{{عم}} را که دو فرزند او به حساب می‌آمدند، [[دعوت]] کرد و نیز [[فاطمه]] را که در موضع «[[نساء]]» او به حساب می‌آمد، خواست و نیز [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} را که به [[حکم خداوند]]- عزوجل - «نفس» او به حساب می‌آمد، دعوت نمود؛ و به تحقیق ثابت شده: احدی از [[خلق]] [[خدا]] جلیل‌تر و [[افضل]] از رسول خدا{{صل}} نیست، پس [[واجب]] است که احدی افضل از نفس رسول خدا{{صل}} به حکم خداوند-عزوجل- نباشد.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۲۶۶.</ref>
 
==[[فضایل امام حسین]]{{ع}} در [[آیه]]==
و اما در این آیه و [[روایات]] مربوط به آن، چه فضایلی نهفته است؟! به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
و اما در این آیه و [[روایات]] مربوط به آن، چه فضایلی نهفته است؟! به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
#این قضیه دلالت دارد بر اینکه [[اهل بیت]] رسول خدا{{صل}} از جمله [[امام حسین]]{{ع}}، محبوب‌ترین افراد نزد اویند و لذا [[بیضاوی]] در [[تفسیر آیه]] آورده است: {{عربی|أی یدع کل منا و منکم نفسه و أعزة أهله و ألصقهم بقلبه إلی المباهلة}}<ref>عبدالله بن عمر بیضاوی، انوارالتنزیل و اسرارالتأویل، ج۲، ص۲۰.</ref>. یعنی هر کدام از ما و از شما، خود و عزیزترین اهلش را برای مباهله بیاورد و آنان را به [[قلب]] خود بچسباند.
#این قضیه دلالت دارد بر اینکه [[اهل بیت]] رسول خدا{{صل}} از جمله [[امام حسین]]{{ع}}، محبوب‌ترین افراد نزد اویند و لذا [[بیضاوی]] در [[تفسیر آیه]] آورده است: {{عربی|أی یدع کل منا و منکم نفسه و أعزة أهله و ألصقهم بقلبه إلی المباهلة}}<ref>عبدالله بن عمر بیضاوی، انوارالتنزیل و اسرارالتأویل، ج۲، ص۲۰.</ref>. یعنی هر کدام از ما و از شما، خود و عزیزترین اهلش را برای مباهله بیاورد و آنان را به [[قلب]] خود بچسباند.
#این که [[پیامبر]]{{صل}} این افراد را برای [[مباهله]] که موضع حساسی است و احتیاج به [[دعا]] دارد، آورد، خود دلالت بر [[افضلیت]] آنها بر دیگران دارد.
#این که [[پیامبر]]{{صل}} این افراد را برای [[مباهله]] که موضع حساسی است و احتیاج به [[دعا]] دارد، آورد، خود دلالت بر [[افضلیت]] آنها بر دیگران دارد.
#[[زمخشری]] نقل می‌کند: {{متن حدیث|... فَأَتَی رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} وَ قَدْ غَدَا مُحْتَضِناً الْحُسَيْنَ آخِذاً بِيَدِ الْحَسَنِ وَ فَاطِمَةُ تَمْشِي خَلْفَهُ وَ عَلِيٌّ خَلْفَهَا وَ هُوَ يَقُولُ إِذَا أَنَا دَعَوْتُ فَأَمِّنُوا فَقَالَ أُسْقُفُّ نَجْرَانَ يَا مَعْشَرَ النَّصَارَى إِنِّي لَأَرَى وُجُوهاً لَوْ شَاءَ اللَّهُ أَنْ يُزِيلَ جَبَلًا مِنْ مَكَانِهِ لَأَزَالَهُ بِهَا فَلَا تُبَاهِلُوا فَتَهْلِكُوا وَ لَا يَبْقَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ نَصْرَانِيٌّ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ...}}<ref>محمود بن عمر زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۳۶۸- ۳۶۹.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} صبح هنگام آمد، در حالی که حسین{{ع}} را در بغل داشته و دست حسن را گرفته و [[فاطمه]] پشت سرش حرکت می‌کرده و علی پشت سر فاطمه بود و (پیامبر{{صل}}) به [[اهل]] بیتش می‌فرمود: «هرگاه من دعا کردم، شما آمین بگویید». [[اسقف نجران]] گفت: من در سیمای آنان چنین می‌بینم که اگر آنان از [[خدا]] بخواهند کوهی از کوه‌ها از جا کنده شود، [[خداوند]] چنین خواهد کرد؛ لذا با آنها مباهله نکنید که هلاک خواهید شد و تا [[روز قیامت]] هیچ [[نصرانی]] در روی [[زمین]] باقی نخواهد ماند...
#[[زمخشری]] نقل می‌کند: {{متن حدیث|... فَأَتَی رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} وَ قَدْ غَدَا مُحْتَضِناً الْحُسَيْنَ آخِذاً بِيَدِ الْحَسَنِ وَ فَاطِمَةُ تَمْشِي خَلْفَهُ وَ عَلِيٌّ خَلْفَهَا وَ هُوَ يَقُولُ إِذَا أَنَا دَعَوْتُ فَأَمِّنُوا فَقَالَ أُسْقُفُّ نَجْرَانَ يَا مَعْشَرَ النَّصَارَى إِنِّي لَأَرَى وُجُوهاً لَوْ شَاءَ اللَّهُ أَنْ يُزِيلَ جَبَلًا مِنْ مَكَانِهِ لَأَزَالَهُ بِهَا فَلَا تُبَاهِلُوا فَتَهْلِكُوا وَ لَا يَبْقَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ نَصْرَانِيٌّ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ...}}<ref>محمود بن عمر زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۳۶۸- ۳۶۹.</ref>. [[رسول خدا]]{{صل}} صبح هنگام آمد، در حالی که حسین{{ع}} را در بغل داشته و دست حسن را گرفته و [[فاطمه]] پشت سرش حرکت می‌کرده و علی پشت سر فاطمه بود و (پیامبر{{صل}}) به [[اهل]] بیتش می‌فرمود: «هرگاه من دعا کردم، شما آمین بگویید». [[اسقف نجران]] گفت: من در سیمای آنان چنین می‌بینم که اگر آنان از [[خدا]] بخواهند کوهی از کوه‌ها از جا کنده شود، [[خداوند]] چنین خواهد کرد؛ لذا با آنها مباهله نکنید که هلاک خواهید شد و تا [[روز قیامت]] هیچ [[نصرانی]] در روی [[زمین]] باقی نخواهد ماند...
از اینجا استفاده می‌شود که حتی [[نصارا]] نیز، پی به [[فضیلت]] آن بزرگواران برده بودند.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۲۶۹.</ref>
از اینجا استفاده می‌شود که حتی [[نصارا]] نیز، پی به [[فضیلت]] آن بزرگواران برده بودند<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۲۶۹.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۳۵: خط ۲۴:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:مباهله]]
[[رده:آیه مباهله]]
[[رده:آیه مباهله]]
[[رده:مدخل]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۷

مقدمه

از جمله آیاتی که اشاره‌ای به فضیلت اهل بیت(ع) از جمله امام حسین(ع) دارد، آیه معروف به «مباهله» است. خداوند متعال خطاب به پیامبرش می‌فرماید: ﴿فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ[۱].[۲]

فضیلت امام حسین(ع) در آیه مباهله

و اما در این آیه و روایات مربوط به آن، چه فضایلی نهفته است؟! به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

  1. این قضیه دلالت دارد بر اینکه اهل بیت رسول خدا(ص) از جمله امام حسین(ع)، محبوب‌ترین افراد نزد اویند و لذا بیضاوی در تفسیر آیه آورده است: أی یدع کل منا و منکم نفسه و أعزة أهله و ألصقهم بقلبه إلی المباهلة[۳]. یعنی هر کدام از ما و از شما، خود و عزیزترین اهلش را برای مباهله بیاورد و آنان را به قلب خود بچسباند.
  2. این که پیامبر(ص) این افراد را برای مباهله که موضع حساسی است و احتیاج به دعا دارد، آورد، خود دلالت بر افضلیت آنها بر دیگران دارد.
  3. زمخشری نقل می‌کند: «... فَأَتَی رَسُولَ اللَّهِ(ص) وَ قَدْ غَدَا مُحْتَضِناً الْحُسَيْنَ آخِذاً بِيَدِ الْحَسَنِ وَ فَاطِمَةُ تَمْشِي خَلْفَهُ وَ عَلِيٌّ خَلْفَهَا وَ هُوَ يَقُولُ إِذَا أَنَا دَعَوْتُ فَأَمِّنُوا فَقَالَ أُسْقُفُّ نَجْرَانَ يَا مَعْشَرَ النَّصَارَى إِنِّي لَأَرَى وُجُوهاً لَوْ شَاءَ اللَّهُ أَنْ يُزِيلَ جَبَلًا مِنْ مَكَانِهِ لَأَزَالَهُ بِهَا فَلَا تُبَاهِلُوا فَتَهْلِكُوا وَ لَا يَبْقَ عَلَى وَجْهِ الْأَرْضِ نَصْرَانِيٌّ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ...»[۴]. رسول خدا(ص) صبح هنگام آمد، در حالی که حسین(ع) را در بغل داشته و دست حسن را گرفته و فاطمه پشت سرش حرکت می‌کرده و علی پشت سر فاطمه بود و (پیامبر(ص)) به اهل بیتش می‌فرمود: «هرگاه من دعا کردم، شما آمین بگویید». اسقف نجران گفت: من در سیمای آنان چنین می‌بینم که اگر آنان از خدا بخواهند کوهی از کوه‌ها از جا کنده شود، خداوند چنین خواهد کرد؛ لذا با آنها مباهله نکنید که هلاک خواهید شد و تا روز قیامت هیچ نصرانی در روی زمین باقی نخواهد ماند...

از اینجا استفاده می‌شود که حتی نصارا نیز، پی به فضیلت آن بزرگواران برده بودند[۵].

منابع

پانویس

  1. «بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.
  2. رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۲۶۵.
  3. عبدالله بن عمر بیضاوی، انوارالتنزیل و اسرارالتأویل، ج۲، ص۲۰.
  4. محمود بن عمر زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۱، ص۳۶۸- ۳۶۹.
  5. رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱، ص ۲۶۹.