جحفه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
«جُحفه» روستایی بزرگ و دارای [[منبر]]<ref>منبر در گذشته کرسی حکومت و نقشی مانند فرمانداری‌های امروز را در گذشته ایفا می‌کرد.</ref> در ۱۵۶ کیلومتری شمال غربی [[مکّه]] بود<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۱۱؛ بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۳۶۷.</ref>. در ابتدای این موضع ـ در محلی که بدان «غرور» گفته می‌شود ـ [[مسجد النبی]]{{صل}} بنا شده و در انتهای آن، [[مسجد]] الائمه واقع است<ref>بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۳۶۸.</ref>. این موضع که در چهار مرحله ای مکه و شش مرحله ای مدینه قرار دارد و دو یا سه میل تا [[غدیر خم]] فاصله دارد<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۱۱.</ref>. نام اصلی این موضع «مهیعه» بود که به واسطه وقوع سیلی ویرانگر که به نابودی کامل آن انجامید، به جحفه (نابود شده) [[تغییر]] نام یافت<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۱۱؛ بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۳۶۸. در باب زمان این سیل و «اجتحاف: نابودی» اهل آن، اقوال مختلفی مطرح شده است. برخی آن را پیش از اسلام و به دوره حضور قوم عبیل بن عوص بن ارم بن سام بن نوح{{ع}} و اجحاف آنان بر ساکنان آنجا منتسب کرده،(مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۱۲۷) بعضی هم، آن را در دوره عمالیق گفته‌اند. (بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۳۶۸ به نقل از ابن کلبی) برخی نیز این اتفاق را در دوران اسلامی دانستند و آورده‌اند به موجب این سیل بسیاری از حجاج بیت الله الحرام و اطعمه و اشربه و چهارپایانشان از بین رفتند. (ابن قتیبه، المعارف، ص۳۵۷)</ref>. ویرانه‌های این مکان، امروزه در حدود ۲۲ کیلومتری شرق [[شهر]] رابغ قرار دارد<ref>[[عاتق بن غيث بلادی|بلادی، عاتق بن غيث]]، [[معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة (کتاب)|معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة]] ص ۸۰؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۱۸۱.</ref>. | |||
جحفه یکی از میقات‌های ششگانه است در ۱۸۹ کیلومتری شمال غربی [[مکه]] و ۲۲ کیلومتری شرق شهرک رابغ و [[میقات]] [[اهل شام]] و سرزمین‌های دیگری است که از این مسیر وارد مکه می‌شوند. امروزه کسانی که از جده به مکه می‌آیند در مسجدی که به جحفه معروف است و چندی پیش سعودی‌ها آن را ساخته‌اند [[محرم]] می‌شوند. منطقه «[[غدیرخم]]» در نزدیکی جحفه (حدود چهار کیلومتری آن) قرار دارد. | |||
بعضی نیز گفته‌اند [[پیامبر]]{{صل}} خطبه غدیر خم را در جحفه ایراد فرموده‌اند. این مکان در گذشته آباد و آن را «مَهیَعَه» می‌خواندند که از آغاز [[غدیر خم]] تا [[ساحل]] دریای سرخ امتداد داشته و شاید به این دلیل یعنی وسیع بودن آن منطقه، نام «مَهیَعه» برخود گرفته باشد. بعدها این مکان به وسیله سیل تخریب و به همین علت آن را جحفه (یعنی محلی که سیل بر آن وارد شد = جحف السیل) نامیده‌اند. [[زمان]] آمدن سیل به طور دقیق روشن نیست ولی باید [[تاریخ]] آن به زمان [[تبعید]] عمالیق و بنو عبیل از [[مدینه]] به [[مهیعه]] بازگردد که این دو [[قوم]] به واسطه سیل یاد شده از بین رفتند<ref>تاج العروس، زبیدی، ماده جحف.</ref>. به هر حال جحفه پس از آنکه خراب شد تا قرن پنجم هجری در آن اثری از [[آبادانی]] دیده می‌شد، ولی [[یاقوت حموی]] که آن را در سده هفتم دیده از ویرانی و خرابی آن خبر می‌دهد. این [[شهر]] تا قرن‌های متمادی همچنان ویرانه‌ای بیش نبوده و در عصر حاضر نیز تنها روستایی جایگزین آن شده است<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۷۷، ص۱۶۴.</ref>. مسجدی نیز بین راه مکه و مدینه به نام «[[مسجد]] جحفه» از [[مساجد]] عصر پیامبر{{صل}} وجود داشته که به مرور زمان از بین رفته است<ref>وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۱۰۰۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۲۹۹.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۶: | ||
# [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | # [[پرونده:1368987.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|'''فرهنگ غدیر''']] | ||
# [[پرونده:IM010527.jpg|22px]] [[عاتق بن غيث بلادی|بلادی، عاتق بن غيث]]، [[معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة (کتاب)|'''معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة''']] | # [[پرونده:IM010527.jpg|22px]] [[عاتق بن غيث بلادی|بلادی، عاتق بن غيث]]، [[معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة (کتاب)|'''معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة''']] | ||
# [[پرونده:IM010703.jpg|22px]] [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|'''محمدنامه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
| خط ۱۹: | خط ۲۲: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:مکان‌های تاریخی عربستان]] | ||
[[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | [[رده:مدخل فرهنگ غدیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۲
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
«جُحفه» روستایی بزرگ و دارای منبر[۱] در ۱۵۶ کیلومتری شمال غربی مکّه بود[۲]. در ابتدای این موضع ـ در محلی که بدان «غرور» گفته می‌شود ـ مسجد النبی(ص) بنا شده و در انتهای آن، مسجد الائمه واقع است[۳]. این موضع که در چهار مرحله ای مکه و شش مرحله ای مدینه قرار دارد و دو یا سه میل تا غدیر خم فاصله دارد[۴]. نام اصلی این موضع «مهیعه» بود که به واسطه وقوع سیلی ویرانگر که به نابودی کامل آن انجامید، به جحفه (نابود شده) تغییر نام یافت[۵]. ویرانه‌های این مکان، امروزه در حدود ۲۲ کیلومتری شرق شهر رابغ قرار دارد[۶].
جحفه یکی از میقات‌های ششگانه است در ۱۸۹ کیلومتری شمال غربی مکه و ۲۲ کیلومتری شرق شهرک رابغ و میقات اهل شام و سرزمین‌های دیگری است که از این مسیر وارد مکه می‌شوند. امروزه کسانی که از جده به مکه می‌آیند در مسجدی که به جحفه معروف است و چندی پیش سعودی‌ها آن را ساخته‌اند محرم می‌شوند. منطقه «غدیرخم» در نزدیکی جحفه (حدود چهار کیلومتری آن) قرار دارد.
بعضی نیز گفته‌اند پیامبر(ص) خطبه غدیر خم را در جحفه ایراد فرموده‌اند. این مکان در گذشته آباد و آن را «مَهیَعَه» می‌خواندند که از آغاز غدیر خم تا ساحل دریای سرخ امتداد داشته و شاید به این دلیل یعنی وسیع بودن آن منطقه، نام «مَهیَعه» برخود گرفته باشد. بعدها این مکان به وسیله سیل تخریب و به همین علت آن را جحفه (یعنی محلی که سیل بر آن وارد شد = جحف السیل) نامیده‌اند. زمان آمدن سیل به طور دقیق روشن نیست ولی باید تاریخ آن به زمان تبعید عمالیق و بنو عبیل از مدینه به مهیعه بازگردد که این دو قوم به واسطه سیل یاد شده از بین رفتند[۷]. به هر حال جحفه پس از آنکه خراب شد تا قرن پنجم هجری در آن اثری از آبادانی دیده می‌شد، ولی یاقوت حموی که آن را در سده هفتم دیده از ویرانی و خرابی آن خبر می‌دهد. این شهر تا قرن‌های متمادی همچنان ویرانه‌ای بیش نبوده و در عصر حاضر نیز تنها روستایی جایگزین آن شده است[۸]. مسجدی نیز بین راه مکه و مدینه به نام «مسجد جحفه» از مساجد عصر پیامبر(ص) وجود داشته که به مرور زمان از بین رفته است[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ منبر در گذشته کرسی حکومت و نقشی مانند فرمانداری‌های امروز را در گذشته ایفا می‌کرد.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۱۱؛ بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۳۶۷.
- ↑ بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۳۶۸.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۱۱.
- ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۱۱؛ بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۳۶۸. در باب زمان این سیل و «اجتحاف: نابودی» اهل آن، اقوال مختلفی مطرح شده است. برخی آن را پیش از اسلام و به دوره حضور قوم عبیل بن عوص بن ارم بن سام بن نوح(ع) و اجحاف آنان بر ساکنان آنجا منتسب کرده،(مسعودی، مروج الذهب، ج۲، ص۱۲۷) بعضی هم، آن را در دوره عمالیق گفته‌اند. (بکری، معجم ما استعجم، ج۲، ص۳۶۸ به نقل از ابن کلبی) برخی نیز این اتفاق را در دوران اسلامی دانستند و آورده‌اند به موجب این سیل بسیاری از حجاج بیت الله الحرام و اطعمه و اشربه و چهارپایانشان از بین رفتند. (ابن قتیبه، المعارف، ص۳۵۷)
- ↑ بلادی، عاتق بن غيث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص ۸۰؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۸۱.
- ↑ تاج العروس، زبیدی، ماده جحف.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۷۷، ص۱۶۴.
- ↑ وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص۱۰۰۷.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۲۹۹.