عبدالله بن عمرو عاص: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۱

مقدمه

ابومحمد؛ عبدالله بن عمرو بن عاص از قبیله قریش؛ ۷ سال پیش از هجرت متولّد شد^[۱] و در حالی که دوازده سال از پدرش کوچک‌تر بود، قبل از پدر اسلام آورد^[۲]. او کتاب‌های پیشینیان را خوانده بود و از رسول خدا(ص) خواست تا گفتار آن حضرت را بنویسد که حضرت هم اجازه فرمودند^[۳]. او بعد از گرفتن اجازه، از آن حضرت پرسید: آیا تمام سخنان شما را بنویسم؟ همه آنهایی را که در حال خشم و یا در حال رضا می‌گویید؟ پیامبر(ص) فرمود: "آری زیرا جز حق نمی‌گویم". خود می‌گوید از جمله مطالبی که از پیامبر(ص) نقل کردم، هزار مثل بوده است^[۴].^[۵]

عبدالله در مقابل امیرالمؤمنین(ع)

عبدالله با اینکه به برتری و فضیلت امیرالمؤمنین ایمان داشت^[۶]، به دلیل دنیاپرستی و جاه‌طلبی، همراه پدرش عمرو بن عاص در کنار معاویه بود و در جنگ صفین، فرماندهی جناح راست سپاه شام را به عهده داشت^[۷]. در زمانی که معاویه به حکومت مطلق رسید، والی کوفه شد و پس از هلاکت پدرش در مصر، از سوی معاویه به ولایت مصر منصوب شد^[۸].

به گفته ابن سعد، او بعدها از شرکت خود در جنگ صفین اظهار پشیمانی کرد و گفت: «ای کاش ده سال پیش از آن مرده بودم!»^[۹].^[۱۰]

نشر اسرائیلیات

عبدالله بن عمرو بن عاص نخستین کسی بود که پس از وفات پیامبر، به نشر اسرائیلیات پرداخت. در جنگ یرموک به دو بار شتر از کتب یهود دست یافت و از آن، مطالب و داستان‌هایی نقل می‌کرد و عمل خود را با حدیثِ «حَدِّثُوا عَنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَ لاَ حَرَجَ» که از پیامبر(ص) نقل می‌کرد^[۱۱] و روایت خود ساخته‌ای که مدعی بود پیامبر در تعبیر خوابش به او اجازه قرائت تورات را داده بود^[۱۲]، توجیه می‌کرد^[۱۳].

سرانجام عبدالله بن عمرو عاص

عبدالله در سال ۶۵ هجری و در ۷۲ سالگی در شام از دنیا رفت^[۱۴].^[۱۵]

منابع

پانویس

↑ سیر اعلام النبلاء، ج ۳، ص۸۰؛ الاصابه، ج ۴، ص۱۶۵ ـ ۱۶۷؛ التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۲، ص۱۱۰.
↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۲.
↑ المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۲، ص۱۷.
↑ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۳.
↑ عباسی، حبیب، مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶، ص۱۵۹-۱۶۰.
↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۳، ص۳۴۷.
↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۱.
↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۸۱؛ ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۸، ص۲۴.
↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶۶. همچنین: سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۲؛ مصنف ابن ابی شیبه، ج۸، ص۵۲۱، حدیث ۲۶۵۷۸؛ وقعة صفین، ص۳۷۱؛ الفتوح، ج۳، ص۲۷؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۶۰۵، حدیث ۶۲۴۳؛ تاریخ دمشق، ج۳۱، ص۲۷۸؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۷۵، ۲۳۴۰؛ أسد الغابة، ج۴، ص۳۳۲، حدیث ۴۷۵۲.
↑ جعفری، یعقوب، مقاله «قاسطین»، دانشنامه امام علی ج۹، ص۱۴۷؛ عباسی، حبیب، مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶، ص۱۵۹-۱۶۰.
↑ صحیح البخاری، ج ۴، ص۱۷۵؛ تفسیر ابن‌کثیر، ج ۱، ص۵؛ التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۲، ص۱۱۰.
↑ سیراعلام‌النبلاء، ج ۳، ص۸۶؛ مسند احمد، ج ۲، ص۴۴۴؛ حلیه‌الاولیاء، ج ۱، ص۳۵۷.
↑ معرفت، محمد هادی، مقاله «اسرائیلیات»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۳؛ حسینی میلانی، سید علی، جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱، ص۲۴۴.
↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۸.
↑ عباسی، حبیب، مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶، ص۱۶۲.

[1] سیر اعلام النبلاء، ج ۳، ص۸۰؛ الاصابه، ج ۴، ص۱۶۵ ـ ۱۶۷؛ التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۲، ص۱۱۰.

[2] الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۲.

[3] المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۲، ص۱۷.

[4] اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۳.

[5] عباسی، حبیب، مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶، ص۱۵۹-۱۶۰.

[6] ابن اثیر، اسد الغابه، ج۳، ص۳۴۷.

[7] ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۱.

[8] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۸۱؛ ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۸، ص۲۴.

[9] ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶۶. همچنین: سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۲؛ مصنف ابن ابی شیبه، ج۸، ص۵۲۱، حدیث ۲۶۵۷۸؛ وقعة صفین، ص۳۷۱؛ الفتوح، ج۳، ص۲۷؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۶۰۵، حدیث ۶۲۴۳؛ تاریخ دمشق، ج۳۱، ص۲۷۸؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۷۵، ۲۳۴۰؛ أسد الغابة، ج۴، ص۳۳۲، حدیث ۴۷۵۲.

[10] جعفری، یعقوب، مقاله «قاسطین»، دانشنامه امام علی ج۹، ص۱۴۷؛ عباسی، حبیب، مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶، ص۱۵۹-۱۶۰.

[11] صحیح البخاری، ج ۴، ص۱۷۵؛ تفسیر ابن‌کثیر، ج ۱، ص۵؛ التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۲، ص۱۱۰.

[12] سیراعلام‌النبلاء، ج ۳، ص۸۶؛ مسند احمد، ج ۲، ص۴۴۴؛ حلیه‌الاولیاء، ج ۱، ص۳۵۷.

[13] معرفت، محمد هادی، مقاله «اسرائیلیات»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۳؛ حسینی میلانی، سید علی، جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱، ص۲۴۴.

[14] الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۸.

[15] عباسی، حبیب، مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶، ص۱۶۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[عبدالله بن عمرو عاص در تاریخ اسلامی]] - [[عبدالله بن عمرو عاص در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط  = }}
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[عبدالله بن عمرو عاص در تاریخ اسلامی]] | پرسش مرتبط  = }}
 == مقدمه ==
-عبدالله بن عمرو عاص در حالی که از پدرش [[دوازده]] [[سال]] کوچک‌تر بود، قبل از [[پدر]] [[اسلام]] آورد<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۲.</ref>. او کتاب‌های پیشینیان را خوانده بود و از [[رسول خدا]] {{صل}} خواست تا گفتار آن [[حضرت]] را بنویسد که حضرت هم اجازه فرمودند<ref>المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۲، ص۱۷.</ref>. او بعد از گرفتن اجازه، از آن حضرت پرسید: آیا تمام سخنان شما را بنویسم؟ همه آنهایی را که در حال [[خشم]] و یا در حال [[رضا]] می‌گویید؟ [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "آری زیرا جز [[حق]] نمی‌گویم". خود می‌گوید از جمله مطالبی که از پیامبر {{صل}} [[نقل]] کردم، هزار مثل بوده است<ref>اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۳.</ref>.
+ابومحمد؛ عبدالله بن عمرو بن عاص از [[قبیله قریش]]؛ ۷ سال پیش از [[هجرت]] متولّد شد<ref>سیر اعلام النبلاء، ج ۳، ص۸۰؛ الاصابه، ج ۴، ص۱۶۵ ـ ۱۶۷؛ التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۲، ص۱۱۰. </ref> و در حالی که دوازده [[سال]] از پدرش کوچک‌تر بود، قبل از پدر [[اسلام]] آورد<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۲.</ref>. او کتاب‌های پیشینیان را خوانده بود و از [[رسول خدا]]{{صل}} خواست تا گفتار آن حضرت را بنویسد که حضرت هم [[اجازه]] فرمودند<ref>المستدرک، حاکم نیشابوری، ج۲، ص۱۷.</ref>. او بعد از گرفتن اجازه، از آن حضرت پرسید: آیا تمام سخنان شما را بنویسم؟ همه آنهایی را که در حال [[خشم]] و یا در حال [[رضا]] می‌گویید؟ [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: "آری زیرا جز [[حق]] نمی‌گویم". خود می‌گوید از جمله مطالبی که از پیامبر{{صل}} نقل کردم، هزار مثل بوده است<ref>اسدالغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۳.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[عبدالله بن عمرو عاص (مقاله)|مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)| دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶]]، ص۱۵۹-۱۶۰.</ref>
-عبدالله با [[عبادت]] و [[قرآن]] [[انس]] زیادی داشت. خود می‌گوید: روزی از پیامبر {{صل}} پرسیدم: در چه مدت تمام قرآن را بخوانم؟ ایشان فرمود: "در یک ماه"؛ گفتم: در کمتر از این مدت می‌توانم بخوانم؟ فرمود: "در بیست [[روز]]"؛ گفتم: در کمتر از آن می‌توانم؟ فرمود: "در ده روز"؛ گفتم: در کمتر از آن می‌توانم؟ اما کمتر از این مدت را اجازه نفرمود<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۳، ص۲۳۴. ممکن است کسانی فکر کنند که چرا پیامبر {{صل}} کمتر از این مدت را اجازه نفرمود، با اینکه روایات زیادی دربارۀ فضیلت خواندن قرآن به ما رسیده است؛ جواب آن است که مقصود پروردگار از قرآن تنها خواندن آن نیست بلکه هدف، تأمل و دقت در معانی قرآن و بهره برداری از آن است؛ لذا خداوند در آیات بسیاری به تفکر و تدبر سفارش کرده است و کسانی را که قرآن را می‌خوانند و در معانی‌اش دقت نمی‌کنند، سرزنش می‌کند.</ref>. ولی یک [[اشتباه]] او را [[بدبخت]] کرد و آن این بود که به [[پیروی]] از پدرش [[عمرو عاص]] در [[صفین]] علیه [[امیر مؤمنان علی بن ابی طالب]] {{ع}} جنگید، ولی پس از پایان [[جنگ]] به اشتباه خود پی برد و همواره ناراحت بود و می‌گفت: که مرا جنگ با [[مسلمانان]] چه کار؟ مرا با صفین چه کار؟ کاش ده سال قبل مرده بودم تا در [[صفین]] حاضر نمی‌شدم<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۴.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[عبدالله بن عمرو عاص (مقاله)|مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۶، ص۱۵۹-۱۶۰.</ref>
+== عبدالله در مقابل امیرالمؤمنین{{ع}} ==
+عبدالله با اینکه به [[برتری]] و [[فضیلت امیرالمؤمنین]] [[ایمان]] داشت<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۳، ص۳۴۷.</ref>، به دلیل [[دنیاپرستی]] و جاه‌طلبی، همراه پدرش [[عمرو بن عاص]] در کنار معاویه بود و در [[جنگ صفین]]، [[فرماندهی]] جناح راست سپاه شام را به عهده داشت<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۱.</ref>. در زمانی که معاویه به [[حکومت]] مطلق رسید، [[والی کوفه]] شد و پس از هلاکت پدرش در [[مصر]]، از سوی معاویه به [[ولایت مصر]] [[منصوب]] شد<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۸۱؛ ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۸، ص۲۴.</ref>.
-==عبدالله بن عمرو بن عاص==
+به گفته [[ابن سعد]]، او بعدها از شرکت خود در جنگ صفین اظهار [[پشیمانی]] کرد و گفت: «ای کاش ده سال پیش از آن مرده بودم!»<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶۶. همچنین: سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۲؛ مصنف ابن ابی شیبه، ج۸، ص۵۲۱، حدیث ۲۶۵۷۸؛ وقعة صفین، ص۳۷۱؛ الفتوح، ج۳، ص۲۷؛ المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۶۰۵، حدیث ۶۲۴۳؛ تاریخ دمشق، ج۳۱، ص۲۷۸؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۷۵، ۲۳۴۰؛ أسد الغابة، ج۴، ص۳۳۲، حدیث ۴۷۵۲.</ref>.<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۹]]، ص۱۴۷؛ [[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[عبدالله بن عمرو عاص (مقاله)|مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)| دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶]]، ص۱۵۹-۱۶۰.</ref>
-او با اینکه به [[برتری]] و [[فضیلت امیرالمؤمنین]] [[ایمان]] داشت<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۳، ص۳۴۷.</ref>، به دلیل [[دنیاپرستی]] و [[جاه‌طلبی]]، همراه پدرش [[عمرو بن عاص]] در کنار [[معاویه]] بود و در [[جنگ صفین]]، [[فرماندهی]] جناح راست [[سپاه شام]] را به عهده داشت<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۱.</ref>. در زمانی که معاویه به [[حکومت]] مطلق رسید، [[والی کوفه]] شد و پس از [[هلاکت]] پدرش در [[مصر]]، از سوی معاویه به [[ولایت مصر]] [[منصوب]] شد<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۵، ص۱۸۱؛ ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۸، ص۲۴.</ref>.
-به گفته [[ابن سعد]]، او بعدها از شرکت خود در جنگ صفین اظهار [[پشیمانی]] کرد و گفت: «ای کاش ده سال پیش از آن مرده بودم!»<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶۶. این مطلب را ذهبی نیز نقل کرده است: سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۹۲.</ref> گفته شده است که عبدالله فقط یازده سال از پدرش کوچک‌تر بود. وی زودتر از پدرش [[مسلمان]] شد و در جریان فتنه‌گری‌های پدرش در کنار معاویه، او را [[سرزنش]] می‌کرد<ref>ابن عماد، شذرات الذهب، ج۱، ص۷۳.</ref>.<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۹]] ص ۱۴۷.</ref>
-== عبدالله بن عمرو عاص و [[امام حسین]] {{ع}} ==
+== نشر اسرائیلیات ==
+عبدالله بن عمرو بن عاص نخستین کسی بود که پس از [[وفات پیامبر]]، به نشر اسرائیلیات پرداخت. در جنگ یرموک به دو بار شتر از کتب [[یهود]] [[دست]] یافت و از آن، مطالب و داستان‌هایی نقل می‌کرد و عمل خود را با حدیثِ {{متن حدیث|حَدِّثُوا عَنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَ لاَ حَرَجَ}} که از [[پیامبر]]{{صل}} نقل می‌کرد<ref>صحیح البخاری، ج ۴، ص۱۷۵؛ تفسیر ابن‌کثیر، ج ۱، ص۵؛ التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۲، ص۱۱۰. </ref> و [[روایت]] خود ساخته‌ای که مدعی بود پیامبر در تعبیر خوابش به او [[اجازه]] قرائت [[تورات]] را داده بود<ref>سیراعلام‌النبلاء، ج ۳، ص۸۶؛ مسند احمد، ج ۲، ص۴۴۴؛ حلیه‌الاولیاء، ج ۱، ص۳۵۷.</ref>، توجیه می‌کرد<ref>[[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[اسرائیلیات (مقاله)|مقاله «اسرائیلیات»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۳]]؛ [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱]]، ص۲۴۴.</ref>.
-== [[احتجاج]] عبدالله بن عمرو عاص با معاویه ==
 == سرانجام عبدالله بن عمرو عاص ==
+عبدالله در سال ۶۵ هجری و در ۷۲ سالگی در [[شام]] از [[دنیا]] رفت<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۴، ص۲۶۸.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[عبدالله بن عمرو عاص (مقاله)|مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶]]، ص۱۶۲.</ref>
 == منابع ==
 {{منابع}}
 # [[پرونده:1100356.jpg|22px]] [[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[عبدالله بن عمرو عاص (مقاله)|مقاله «عبدالله بن عمرو عاص»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶ (کتاب)|'''دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۶''']]
+# [[پرونده:000054.jpg|22px]] [[محمد هادی معرفت|معرفت، محمد هادی]]، [[اسرائیلیات (مقاله)|مقاله «اسرائیلیات»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۳''']]
+# [[پرونده:Jawahir-kalam-1.jpg|22px]] [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|'''جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱''']]
 # [[پرونده:1368107.jpg|22px]] [[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[قاسطین (مقاله)| مقاله «قاسطین»]]، [[دانشنامه امام علی ج۹ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۹''']]
 {{پایان منابع}}
@@ خط ۲۶: / خط ۲۷: @@
 [[رده:اعلام]]
-[[رده:عبدالله بن عمرو مزنی]]
 [[رده:اصحاب پیامبر]]