سیره عبادی امام حسن مجتبی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۳

مقدمه

مفضّل از امام صادق(ع) از پدرش از جد بزرگوارش روایت کرده که فرمود: حسن بن علی بن ابی طالب پرستش‌گرترین، زاهدترین و برترین فرد دوران خویش به‌شمار می‌آمد، پیاده و گاهی پای برهنه به حج می‌رفت، هرگاه از مردن و قبر و قیامت و رستخیز و عبور از پل صراط یاد می‌کرد، می‌گریست و زمانی که حضور در پیشگاه خدای متعال را متذکر می‌شد فریادی برمی‌آورد و از بیم آن عرصه از هوش می‌رفت و هرگاه در پیشگاه خدای عز و جل به نماز می‌ایستاد بندبند اعضایش می‌لرزید و هر زمان از بهشت و دوزخ یاد می‌کرد از بیم، چون مارگزیده به خود می‌پیچید، از خداوند درخواست بهشت می‌کرد و از آتش دوزخ به او پناه می‌جست و هرگاه قرآن تلاوت می‌کرد و به جمله ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا﴾ می‌رسید عرضه می‌داشت: «لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ». همواره در یاد و ذکر خدا دیده می‌شد. از همه راستگوتر و خوش‌بیان‌تر بود... .
هروقت آن بزرگوار وضو می‌گرفت اعضای بدنش می‌لرزید و رخسارش به زردی می‌گرایید. چگونگی عارض شدن چنین حالتی بر او را از آن حضرت جویا شدند در پاسخ فرمود: بر آن‌کس در پیشگاه پروردگار عرش به‌ایستد رواست که رنگ چهره‌اش زرد و بندبند اعضایش به لرزه درآید.
امام مجتبی هر زمان به در مسجد می‌رسید سر مبارکش را بالا می‌گرفت و به پیشگاه خدا عرضه می‌داشت: خدایا! میهمان تو به آستانت آمده. ای خدای نیکی بخش! گنهکاری به درگاهت رو آورده، ای کریم! با زیبایی‌های فضل و کرمت از گناهان زشتم درگذر^[۱].
آن حضرت از نماز صبح که فراغت می‌یافت هرچند به انجام اموری می‌پرداخت ولی تا طلوع خورشید، سخن نمی‌گفت.
از امام محمد باقر(ع) روایت شده که فرمود: امام مجتبی(ع) فرمود: شرم دارم، خدا را دیدار کنم و پیاده به زیارت خانه‌اش نرفته باشم، از این‌رو، وی بیست بار پیاده از مدینه رهسپار مکه شد^[۲].
از علی بن جذعان منقول است که گفت: حسن بن علی(ع) دوبار، تمام اموال و سه‌بار نیمی از دارایی‌اش را در راه خدا بخشید به‌گونه‌ای که یک لنگه نعلین و کفش خود را به بینوا می‌داد و یک لنگه آن را نگاه می‌داشت^[۳].

دعاهای گوناگونی از امام مجتبی(ع) روایت شده که مجموعه‌ای از معارف و آداب نیایش با ذات مقدس باری تعالی و خشوع و کرنش در برابر عظمتش را در خود جای داده که به نمونه‌هایی از آن دعاها اشاره می‌کنیم: امام(ع) عرضه می‌دارد: «اللَّهُمَّ إِنَّكَ الْخَلَفُ مِنْ جَمِيعِ خَلْقِكَ- وَ لَيْسَ فِي خَلْقِكَ خَلَفٌ مِنْكَ إِلَهِي مَنْ أَحْسَنَ فَبِرَحْمَتِكَ وَ مَنْ أَسَاءَ فَبِخَطِيئَتِهِ فَلَا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنَى عَنْ رِفْدِكَ وَ مَعُونَتِكَ وَ لَا الَّذِي أَسَاءَ اسْتَبْدَلَ بِكَ وَ خَرَجَ مِنْ قُدْرَتِكَ إِلَهِي بِكَ عَرَفْتُكَ وَ بِكَ اهْتَدَيْتُ إِلَى أَمْرِكَ وَ لَوْ لَا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ فَيَا مَنْ هُوَ هَكَذَا وَ لَا هَكَذَا غَيْرُهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِي الْإِخْلَاصَ فِي عَمَلِي وَ السَّعَةَ فِي رِزْقِي اللَّهُمَّ اجْعَلْ خَيْرَ عُمُرِي آخِرَهُ وَ خَيْرَ عَمَلِي خَوَاتِمَهُ وَ خَيْرَ أَيَّامِي يَوْمَ أَلْقَاكَ إِلَهِي أَطَعْتُكَ وَ لَكَ الْمِنَّةُ عَلَيَّ فِي أَحَبِّ الْأَشْيَاءِ إِلَيْكَ الْإِيمَانِ بِكَ وَ التَّصْدِيقِ بِرَسُولِكَ وَ لَمْ أَعْصِكَ فِي أَبْغَضِ الْأَشْيَاءِ إِلَيْكَ الشِّرْكِ بِكَ وَ التَّكْذِيبِ بِرَسُولِكَ فَاغْفِرْ لِي مَا بَيْنَهُمَا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ»^[۴]؛ خدایا! از میان آفریدگانت تنها جانشین تویی و چون تو جانشینی میان آنان وجود ندارد. خدایا! آن کس که عمل نیک انجام داد با رحمت تو بدان توفیق یافت و آن‌کس که مرتکب گناه شد با خطای خودش بدان دست یازید. بنابراین، نه آن‌کس که کار نیک انجام داده از پشتیبانی و حمایت تو بی‌نیاز است و نه کسی که از او بدی سر زده دیگری را به جای تو برگزیده و از تحت قدرتت خارج گشته است. خدایا! به وسیله خودت تو را شناختم و به واسطه ذات مقدست به دستوراتت راه یافتم و اگر خود نبودی هیچ‌گاه تو را نمی‌شناختم. ای کسی که دارای این صفات هستی و دیگران از آن برخوردار نیستند بر محمد و خاندانش درود فرست و اخلاص در عمل و روزی فراوان برایم مقرر فرما. خدایا! پایان کارم را ختم به خیر گردان و بهترین روزهایم را روز دیدار با خودت قرار ده. خدایا! از تو فرمان بردم و به عطای محبوب‌ترین اشیاء نزد خود که ایمان به تو و تصدیق پیامبرت بود، بر من منّت نهادی و در تنفّرآمیزترین اشیاء که شرک به تو و تکذیب رسول گرامی‌ات بود از فرمانت سرپیچی نکردم. پس ای مهربان‌ترین مهربانان! گناهانی را که در این میان از من سرزده بر من ببخشای. ابن کثیر آورده: امام مجتبی(ع) هر شب که به خانه‌های همسرانش می‌رفت سوره مبارک کهف را با خود می‌برد و همواره در بستر خویش قبل از خوابیدن، تلاوت می‌نمود^[۵].^[۶]

جستارهای وابسته

منابع

حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۴

پانویس

↑ مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار، ج۴۳، ص۳۳۹.
↑ مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۳۳۹.
↑ مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۳۳۹.
↑ مهج الدعوات، ص۱۴۴.
↑ به البدایة و النهایه، ج۸، ص۴۲، چاپ دار احیاء التراث العربی ۱۴۰۸ مراجعه شود.
↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۴، ص ۳۸.

[1] مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار، ج۴۳، ص۳۳۹.

[2] مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۳۳۹.

[3] مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۳۳۹.

[4] مهج الدعوات، ص۱۴۴.

[5] به البدایة و النهایه، ج۸، ص۴۲، چاپ دار احیاء التراث العربی ۱۴۰۸ مراجعه شود.

[6] حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۴، ص ۳۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مدخل مرتبط
-| موضوع مرتبط = امام حسن مجتبی
+| موضوع مرتبط = سیره امام حسن مجتبی
 | عنوان مدخل  =
 | مداخل مرتبط =
@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 }}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-#مفضّل از [[امام صادق]]{{ع}} از پدرش از جد بزرگوارش [[روایت]] کرده که فرمود: حسن بن علی بن ابی طالب پرستشگرترین، [[زاهدترین]] و [[برترین]] فرد دوران خویش به‌شمار می‌آمد، پیاده و گاهی پای برهنه به [[حج]] می‌رفت، هرگاه از مردن و [[قبر]] و [[قیامت]] و [[رستخیز]] و عبور از [[پل صراط]] یاد می‌کرد، می‌گریست و زمانی که حضور در پیشگاه [[خدای متعال]] را متذکر می‌شد فریادی برمی‌آورد و از [[بیم]] آن عرصه از [[هوش]] می‌رفت و هرگاه در پیشگاه خدای عز و جل به [[نماز]] می‌ایستاد بندبند اعضایش می‌لرزید و هر [[زمان]] از [[بهشت و دوزخ]] یاد می‌کرد از بیم، چون مارگزیده به خود می‌پیچید، از [[خداوند]] درخواست [[بهشت]] می‌کرد و از [[آتش دوزخ]] به او [[پناه]] می‌جست و هرگاه [[قرآن]] [[تلاوت]] می‌کرد و به جمله {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}} می‌رسید عرضه می‌داشت: {{متن حدیث|لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ}}. همواره در یاد و [[ذکر خدا]] دیده می‌شد. از همه راستگوتر و خوش‌بیان‌تر بود...
+# مفضّل از [[امام صادق]]{{ع}} از پدرش از جد بزرگوارش [[روایت]] کرده که فرمود: حسن بن علی بن ابی طالب پرستش‌گرترین، زاهدترین و [[برترین]] فرد دوران خویش به‌شمار می‌آمد، پیاده و گاهی پای برهنه به [[حج]] می‌رفت، هرگاه از مردن و [[قبر]] و [[قیامت]] و [[رستخیز]] و عبور از [[پل صراط]] یاد می‌کرد، می‌گریست و زمانی که حضور در پیشگاه [[خدای متعال]] را متذکر می‌شد فریادی برمی‌آورد و از [[بیم]] آن عرصه از هوش می‌رفت و هرگاه در پیشگاه خدای عز و جل به [[نماز]] می‌ایستاد بندبند اعضایش می‌لرزید و هر [[زمان]] از [[بهشت و دوزخ]] یاد می‌کرد از بیم، چون مارگزیده به خود می‌پیچید، از [[خداوند]] درخواست [[بهشت]] می‌کرد و از [[آتش دوزخ]] به او پناه می‌جست و هرگاه [[قرآن]] [[تلاوت]] می‌کرد و به جمله {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا}} می‌رسید عرضه می‌داشت: {{متن حدیث|لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ}}. همواره در یاد و [[ذکر خدا]] دیده می‌شد. از همه راستگوتر و خوش‌بیان‌تر بود... .
-#هروقت آن [[بزرگوار]] [[وضو]] می‌گرفت اعضای بدنش می‌لرزید و رخسارش به زردی می‌گرایید. چگونگی عارض شدن چنین حالتی بر او را از آن حضرت جویا شدند در پاسخ فرمود: بر آن‌کس در پیشگاه [[پروردگار]] [[عرش]] به‌ایستد رواست که رنگ چهره‌اش زرد و بندبند اعضایش به لرزه درآید.
+# هروقت آن بزرگوار [[وضو]] می‌گرفت اعضای بدنش می‌لرزید و رخسارش به زردی می‌گرایید. چگونگی عارض شدن چنین حالتی بر او را از آن حضرت جویا شدند در پاسخ فرمود: بر آن‌کس در پیشگاه [[پروردگار]] [[عرش]] به‌ایستد رواست که رنگ چهره‌اش زرد و بندبند اعضایش به لرزه درآید.
-# [[امام مجتبی]] هر زمان به در [[مسجد]] می‌رسید سر مبارکش را بالا می‌گرفت و به پیشگاه [[خدا]] عرضه می‌داشت: خدایا! میهمان تو به آستانت آمده. ای خدای [[نیکی]] بخش! گنهکاری به درگاهت رو آورده، ای [[کریم]]! با زیبایی‌های فضل و کرمت از [[گناهان]] زشتم درگذر<ref>مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار، ج۴۳، ص۳۳۹.</ref>.
+# [[امام مجتبی]] هر زمان به در [[مسجد]] می‌رسید سر مبارکش را بالا می‌گرفت و به پیشگاه [[خدا]] عرضه می‌داشت: خدایا! میهمان تو به آستانت آمده. ای خدای [[نیکی]] بخش! گنهکاری به درگاهت رو آورده، ای کریم! با زیبایی‌های فضل و کرمت از [[گناهان]] زشتم درگذر<ref>مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار، ج۴۳، ص۳۳۹.</ref>.
-#آن حضرت از [[نماز صبح]] که [[فراغت]] می‌یافت هرچند به انجام اموری می‌پرداخت ولی تا [[طلوع]] [[خورشید]]، سخن نمی‌گفت.
+# آن حضرت از نماز صبح که [[فراغت]] می‌یافت هرچند به انجام اموری می‌پرداخت ولی تا طلوع [[خورشید]]، سخن نمی‌گفت.
-#از [[امام محمد باقر]]{{ع}} روایت شده که فرمود: امام مجتبی{{ع}} فرمود: [[شرم]] دارم، خدا را دیدار کنم و پیاده به [[زیارت]] خانه‌اش نرفته باشم، از این‌رو، وی بیست بار پیاده از [[مدینه]] رهسپار [[مکه]] شد<ref>مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۳۳۹.</ref>.
+# از [[امام محمد باقر]]{{ع}} روایت شده که فرمود: امام مجتبی{{ع}} فرمود: [[شرم]] دارم، خدا را دیدار کنم و پیاده به [[زیارت]] خانه‌اش نرفته باشم، از این‌رو، وی بیست بار پیاده از [[مدینه]] رهسپار [[مکه]] شد<ref>مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۳۳۹.</ref>.
-#از [[علی بن جذعان]] منقول است که گفت: [[حسن بن علی]]{{ع}} دوبار، تمام [[اموال]] و سه‌بار نیمی از دارایی‌اش را در [[راه خدا]] بخشید به‌گونه‌ای که یک لنگه نعلین و [[کفش]] خود را به [[بینوا]] می‌داد و یک لنگه آن را نگاه می‌داشت<ref>مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۳۳۹.</ref>.
+# از علی بن جذعان منقول است که گفت: [[حسن بن علی]]{{ع}} دوبار، تمام [[اموال]] و سه‌بار نیمی از دارایی‌اش را در [[راه خدا]] بخشید به‌گونه‌ای که یک لنگه نعلین و کفش خود را به بینوا می‌داد و یک لنگه آن را نگاه می‌داشت<ref>مناقب، ج۳، ص۱۸۰؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۳۳۹.</ref>.
-دعاهای گوناگونی از [[امام مجتبی]]{{ع}} [[روایت]] شده که مجموعه‌ای از [[معارف]] و [[آداب]] [[نیایش]] با [[ذات مقدس باری تعالی]] و [[خشوع]] و [[کرنش]] در برابر عظمتش را در خود جای داده که به نمونه‌هایی از آن [[دعاها]] اشاره می‌کنیم: [[امام]]{{ع}} عرضه می‌دارد: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنَّكَ الْخَلَفُ مِنْ جَمِيعِ خَلْقِكَ- وَ لَيْسَ فِي خَلْقِكَ خَلَفٌ مِنْكَ إِلَهِي مَنْ أَحْسَنَ فَبِرَحْمَتِكَ وَ مَنْ أَسَاءَ فَبِخَطِيئَتِهِ فَلَا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنَى عَنْ رِفْدِكَ وَ مَعُونَتِكَ وَ لَا الَّذِي أَسَاءَ اسْتَبْدَلَ بِكَ وَ خَرَجَ مِنْ قُدْرَتِكَ إِلَهِي بِكَ عَرَفْتُكَ وَ بِكَ اهْتَدَيْتُ إِلَى أَمْرِكَ وَ لَوْ لَا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ فَيَا مَنْ هُوَ هَكَذَا وَ لَا هَكَذَا غَيْرُهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِي الْإِخْلَاصَ فِي عَمَلِي وَ السَّعَةَ فِي رِزْقِي اللَّهُمَّ اجْعَلْ خَيْرَ عُمُرِي آخِرَهُ وَ خَيْرَ عَمَلِي خَوَاتِمَهُ وَ خَيْرَ أَيَّامِي يَوْمَ أَلْقَاكَ إِلَهِي أَطَعْتُكَ وَ لَكَ الْمِنَّةُ عَلَيَّ فِي أَحَبِّ الْأَشْيَاءِ إِلَيْكَ الْإِيمَانِ بِكَ وَ التَّصْدِيقِ بِرَسُولِكَ وَ لَمْ أَعْصِكَ فِي أَبْغَضِ الْأَشْيَاءِ إِلَيْكَ الشِّرْكِ بِكَ وَ التَّكْذِيبِ بِرَسُولِكَ فَاغْفِرْ لِي مَا بَيْنَهُمَا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ}}<ref>مهج الدعوات، ص۱۴۴.</ref>؛ خدایا! از میان آفریدگانت تنها [[جانشین]] تویی و چون تو [[جانشینی]] میان آنان وجود ندارد. خدایا! آن کس که [[عمل نیک]] انجام داد با [[رحمت]] تو بدان [[توفیق]] یافت و آن‌کس که [[مرتکب گناه]] شد با خطای خودش بدان دست یازید. بنابراین، نه آن‌کس که [[کار نیک]] انجام داده از [[پشتیبانی]] و [[حمایت]] تو [[بی‌نیاز]] است و نه کسی که از او [[بدی]] سر زده دیگری را به جای تو برگزیده و از تحت قدرتت خارج گشته است. خدایا! به وسیله خودت تو را شناختم و به واسطه ذات مقدست به دستوراتت راه یافتم و اگر خود نبودی هیچ‌گاه تو را نمی‌شناختم. ای کسی که دارای این صفات هستی و دیگران از آن برخوردار نیستند بر [[محمد و خاندانش]] [[درود]] فرست و [[اخلاص]] در عمل و روزی فراوان برایم مقرر فرما. خدایا! پایان کارم را ختم به خیر گردان و بهترین روزهایم را [[روز]] دیدار با خودت قرار ده. خدایا! از تو [[فرمان]] بردم و به عطای محبوب‌ترین اشیاء نزد خود که [[ایمان]] به تو و [[تصدیق]] پیامبرت بود، بر من [[منّت]] نهادی و در تنفّرآمیزترین اشیاء که [[شرک]] به تو و [[تکذیب]] [[رسول]] گرامی‌ات بود از فرمانت [[سرپیچی]] نکردم. پس ای [[مهربان‌ترین]] مهربانان! گناهانی را که در این میان از من سرزده بر من ببخشای. [[ابن کثیر]] آورده: [[امام مجتبی]]{{ع}} هر شب که به خانه‌های همسرانش می‌رفت [[سوره]] [[مبارک]] [[کهف]] را با خود می‌برد و همواره در بستر خویش قبل از [[خوابیدن]]، [[تلاوت]] می‌نمود<ref>به البدایة و النهایه، ج۸، ص۴۲، چاپ دار احیاء التراث العربی ۱۴۰۸ مراجعه شود.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۴ (کتاب)|پیشوایان هدایت]]، ج۴، ص ۳۸.</ref>
+دعاهای گوناگونی از [[امام مجتبی]]{{ع}} [[روایت]] شده که مجموعه‌ای از معارف و [[آداب]] [[نیایش]] با ذات مقدس باری تعالی و [[خشوع]] و کرنش در برابر عظمتش را در خود جای داده که به نمونه‌هایی از آن [[دعاها]] اشاره می‌کنیم: [[امام]]{{ع}} عرضه می‌دارد: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنَّكَ الْخَلَفُ مِنْ جَمِيعِ خَلْقِكَ- وَ لَيْسَ فِي خَلْقِكَ خَلَفٌ مِنْكَ إِلَهِي مَنْ أَحْسَنَ فَبِرَحْمَتِكَ وَ مَنْ أَسَاءَ فَبِخَطِيئَتِهِ فَلَا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنَى عَنْ رِفْدِكَ وَ مَعُونَتِكَ وَ لَا الَّذِي أَسَاءَ اسْتَبْدَلَ بِكَ وَ خَرَجَ مِنْ قُدْرَتِكَ إِلَهِي بِكَ عَرَفْتُكَ وَ بِكَ اهْتَدَيْتُ إِلَى أَمْرِكَ وَ لَوْ لَا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ فَيَا مَنْ هُوَ هَكَذَا وَ لَا هَكَذَا غَيْرُهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِي الْإِخْلَاصَ فِي عَمَلِي وَ السَّعَةَ فِي رِزْقِي اللَّهُمَّ اجْعَلْ خَيْرَ عُمُرِي آخِرَهُ وَ خَيْرَ عَمَلِي خَوَاتِمَهُ وَ خَيْرَ أَيَّامِي يَوْمَ أَلْقَاكَ إِلَهِي أَطَعْتُكَ وَ لَكَ الْمِنَّةُ عَلَيَّ فِي أَحَبِّ الْأَشْيَاءِ إِلَيْكَ الْإِيمَانِ بِكَ وَ التَّصْدِيقِ بِرَسُولِكَ وَ لَمْ أَعْصِكَ فِي أَبْغَضِ الْأَشْيَاءِ إِلَيْكَ الشِّرْكِ بِكَ وَ التَّكْذِيبِ بِرَسُولِكَ فَاغْفِرْ لِي مَا بَيْنَهُمَا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ}}<ref>مهج الدعوات، ص۱۴۴.</ref>؛ خدایا! از میان آفریدگانت تنها [[جانشین]] تویی و چون تو جانشینی میان آنان وجود ندارد. خدایا! آن کس که [[عمل نیک]] انجام داد با [[رحمت]] تو بدان [[توفیق]] یافت و آن‌کس که [[مرتکب گناه]] شد با خطای خودش بدان دست یازید. بنابراین، نه آن‌کس که [[کار نیک]] انجام داده از پشتیبانی و حمایت تو بی‌نیاز است و نه کسی که از او بدی سر زده دیگری را به جای تو برگزیده و از تحت قدرتت خارج گشته است. خدایا! به وسیله خودت تو را شناختم و به واسطه ذات مقدست به دستوراتت راه یافتم و اگر خود نبودی هیچ‌گاه تو را نمی‌شناختم. ای کسی که دارای این صفات هستی و دیگران از آن برخوردار نیستند بر محمد و خاندانش [[درود]] فرست و [[اخلاص]] در عمل و روزی فراوان برایم مقرر فرما. خدایا! پایان کارم را ختم به خیر گردان و بهترین روزهایم را [[روز]] دیدار با خودت قرار ده. خدایا! از تو [[فرمان]] بردم و به عطای محبوب‌ترین اشیاء نزد خود که [[ایمان]] به تو و تصدیق پیامبرت بود، بر من منّت نهادی و در تنفّرآمیزترین اشیاء که [[شرک]] به تو و [[تکذیب]] [[رسول]] گرامی‌ات بود از فرمانت [[سرپیچی]] نکردم. پس ای مهربان‌ترین مهربانان! گناهانی را که در این میان از من سرزده بر من ببخشای. [[ابن کثیر]] آورده: [[امام مجتبی]]{{ع}} هر شب که به خانه‌های همسرانش می‌رفت [[سوره]] [[مبارک]] [[کهف]] را با خود می‌برد و همواره در بستر خویش قبل از خوابیدن، [[تلاوت]] می‌نمود<ref>به البدایة و النهایه، ج۸، ص۴۲، چاپ دار احیاء التراث العربی ۱۴۰۸ مراجعه شود.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۴ (کتاب)| پیشوایان هدایت ج۴]]، ص ۳۸.</ref>
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
+* [[سبک زندگی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره اخلاقی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره عبادی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره خانوادگی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره تربیتی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره اجتماعی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره علمی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره تبلیغی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره سیاسی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره اقتصادی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره فرهنگی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره مدیریتی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره نظامی امام حسن مجتبی]]
+* [[سیره قضایی امام حسن مجتبی]]
+{{پایان مدخل وابسته}}
 == منابع ==
@@ خط ۲۳: / خط ۴۲: @@
 {{پانویس}}
-[[رده:سیره معصوم]]
+[[رده:سیره عبادی]]
-[[رده:امام حسن مجتبی]]
+[[رده:سیره امام حسن مجتبی]]