محسن اراکی: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۰ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پدیدآورنده | {{جعبه اطلاعات پدیدآورنده | ||
| عنوان = | | عنوان = محسن اراکی | ||
| عنوان اصلی = | | عنوان اصلی = | ||
| تصویر = 38643357.jpg | | تصویر = 38643357.jpg | ||
| اندازه تصویر | | اندازه تصویر = 200px | ||
| نام = | | نام = آیت الله محسن اراکی | ||
| زادروز = ۱۳۳۴ ش | |||
|زادروز = ۱۳۳۴ ش | |||
| زادگاه = نجف | | زادگاه = نجف | ||
| تاریخ درگذشت = | | تاریخ درگذشت = | ||
| آرامگاه = | | آرامگاه = | ||
| محل زندگی = قم | | محل زندگی = قم | ||
| ملیت = ایرانی | | ملیت = ایرانی | ||
| تابعیت = | | تابعیت = | ||
| زبان = | | زبان = فارسی، عربی و انگلیسی | ||
| تحصیلات = [[اجتهاد]] و دکترای فلسفهٔ | | تحصیلات = [[اجتهاد]] و دکترای فلسفهٔ تطبیقی | ||
| حوزه علمیه = نجف و قم | | حوزه علمیه = نجف و قم | ||
| دانشگاه = | | دانشگاه = | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۰: | ||
| نهاد وابسته = | | نهاد وابسته = | ||
| نماینده = [[مجلس خبرگان رهبری]] از استان مرکزی | | نماینده = [[مجلس خبرگان رهبری]] از استان مرکزی | ||
| نقش‌های برجسته = نظریه‌پرداز «فقه نظام»، | | نقش‌های برجسته = نظریه‌پرداز «فقه نظام»، نظریه‌پرداز «منطق دلالت»، نمایندهٔ [[ولی فقیه]]، [[امام جمعه]]، [[حاکم شرع]] | ||
| شهر خانگی = | | شهر خانگی = | ||
| لقب = [[آیت‌الله]] | | لقب = [[آیت‌الله]] | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۷: | ||
| دین = [[اسلام]] | | دین = [[اسلام]] | ||
| مذهب = [[شیعه]] [[اثناعشری]] | | مذهب = [[شیعه]] [[اثناعشری]] | ||
| منصب = | | منصب = عضو هیئت رئیسه [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] | ||
| مکتب = | | مکتب = | ||
| استادان = [[سید ابوالقاسم | | استادان = {{فهرست جعبه| [[سید ابوالقاسم خویی]] | [[سید محمد باقر صدر]] | [[عباس قوچانی]] | [[مرتضی مطهری]] | [[کاظم تبریزی]] | [[سید کاظم حائری]] | [[حسین وحید خراسانی]] | [[عبدالله جوادی آملی]] | [[محمد تقی مصباح یزدی]] }} | ||
|شاگردان = | | شاگردان = | ||
| آثار = ''«[[فقه نظام سیاسی اسلام (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]»'' | | آثار = ''«[[فقه نظام سیاسی اسلام (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]»'' <br> ''«[[نظریة الحکم فی الإسلام (کتاب)|نظریة الحکم فی الإسلام]]»'' <br> ''«[[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]»'' <br> ''«[[حوار فی الإمامة (کتاب)|حوار فی الإمامة]]»'' <br> ''«[[الولایة الإلهیة و ولایة الفقیه (کتاب)|الولایة الإلهیة و ولایة الفقیه]]»'' | ||
| جوایز = | | جوایز = | ||
| وبگاه = | | وبگاه = {{نشانی وب|mohsenaraki.ir}} | ||
}} | }} | ||
'''محسن محمدی عراقی''' معروف به '''آیت الله محسن اراکی''' (متولد ۱۳۳۴ ش، نجف)، مجتهد در علوم اسلامی، استاد خارج فقه و اصول [[حوزه علمیه قم|حوزهٔ علمیهٔ قم]]، عضو [[مجلس خبرگان رهبری]]، عضو [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]]، عضو هیئت رئیسه [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]، عضو [[شورای عالی حوزه‌های علمیه]] و دبیر کل پیشین [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] است. وی علاوه بر تدریس کرسی درس خارج فقه و اصول، به نظریه‌پردازی و تألیف آثار علمی و دینی مبادرت ورزیده که «اصول فقه نوین»، «کتاب الخمس»، «[[نظریة الحکم فی الإسلام (کتاب)|نظریة الحکم فی الإسلام]]»، «[[فقه نظام سیاسی اسلام (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]» و «فقه نظام اقتصادی اسلام» از بارزترین آنها هستند. نظریهٔ «فقه نظام» و دانش جدید «منطق دلالت» از جمله حوزه‌های نظریه‌پردازی وی به شمار می‌روند. مبارزه علیه رژیم پهلوی در ایران و رژیم بعث در عراق، حاکم شرع خوزستان، نمایندگی [[امام خمینی]] و امامت جمعه در دزفول، نمایندگی [[ولی فقیه]] در انگلیس، عضویت در شورای‌عالی [[مجمع جهانی اهل بیت|مجمع جهانی اهلبیت]]، عضویت در هیئت امناى [[جامعة المصطفی العالمیة]]، ریاست هیئت امناى [[مجمع الفکر الإسلامی]]، ریاست [[دانشکده اصول الدین]] و تأسیس چندین نهاد و بنیاد علمی، آموزشی، فرهنگی و خیریه در داخل و خارج از کشور، از جمله فعالیت‌های او است.<ref>[https://www.jameehmodarresin.org/azae-jameeh/azae-kononi/250-arake-mohsen/3759-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C.html وبگاه جامعه مدرسین]</ref> او مؤسس و رئیس [[مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت]] است و [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت|دانشنامهٔ مجازی امامت و ولایت]] زیر نظر وی تدوین و انتشار می‌یابد. | |||
== ولادت و خانواده == | |||
==ولادت و خانواده== | |||
وی در سال ۱۳۳۴ شمسی در نجف متولد شد. پدرش آیت‌الله حبیب‌الله اراکی، اهل کرهرود اراک و از فقها و اساتید [[حوزه علمیه نجف|حوزهٔ علمیهٔ نجف]] بود. | وی در سال ۱۳۳۴ شمسی در نجف متولد شد. پدرش آیت‌الله حبیب‌الله اراکی، اهل کرهرود اراک و از فقها و اساتید [[حوزه علمیه نجف|حوزهٔ علمیهٔ نجف]] بود. | ||
نسب مادری وی به آیت‌الله صفرعلی اراکی از علمای فیجان اراک میرسد.<ref name=p1>[http:// | نسب مادری وی به آیت‌الله صفرعلی اراکی از علمای فیجان اراک میرسد.<ref name=p1>[http://mohsenaraki.ir/farsi/%d8%b2%d9%86%d8%af%da%af%db%8c-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87 پایگاه اطلاع‌رسانی حضرت آیت‌الله اراکی]</ref> | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
تحصیلات ابتدایی را نزد خانواده آموخت، سپس به مدرسهٔ «منتدی النّشر» که تحت نظارت [[ | تحصیلات ابتدایی را نزد خانواده آموخت، سپس به مدرسهٔ «منتدی النّشر» که تحت نظارت آيت الله [[محمد رضا مظفر]] اداره می‌شد، وارد شد و تا پایهٔ اول متوسطه، به تحصیل ادامه داد. | ||
با ورود به [[حوزه علمیه نجف|حوزهٔ علمیهٔ نجف]] از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ به تحصیل دروس مقدمات و سطح | با ورود به [[حوزه علمیه نجف|حوزهٔ علمیهٔ نجف]] از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ به تحصیل دروس مقدمات و سطح پرداخت. پس از آن به مدت یک سال در نجف، مشغول به تحصیل دروس خارج شد. | ||
از سال ۱۳۵۴ وارد قم شد و تا سال ۱۳۷۳ به فراگیری دروس حوزوی در مقطع درس خارج اهتمام داشت. | از سال ۱۳۵۴ وارد قم شد و تا سال ۱۳۷۳ به فراگیری دروس حوزوی در مقطع درس خارج اهتمام داشت. | ||
او در سال ۲۰۱۲ میلادی (١٣٩١ ش) با نگارش و ارائهٔ پایان‌نامه‌ای در موضوع علیت و آزادی با رویکردی تطبیقی (فلسفهٔ اسلامی و فلسفهٔ غرب)، مدرک دکترای فلسفه را از دانشگاه پورتسموث انگلستان دریافت کرد.<ref>[http://www.tebyan-zn.ir/News-Article/famous_man/clergy_great_man/2013/12/16/150879.html وبگاه تبیان]</ref> | او در سال ۲۰۱۲ میلادی (١٣٩١ ش) با نگارش و ارائهٔ پایان‌نامه‌ای در موضوع علیت و آزادی با رویکردی تطبیقی (فلسفهٔ اسلامی و فلسفهٔ غرب)، مدرک دکترای فلسفه را از دانشگاه پورتسموث انگلستان دریافت کرد.<ref>[http://www.tebyan-zn.ir/News-Article/famous_man/clergy_great_man/2013/12/16/150879.html وبگاه تبیان]</ref> | ||
== استادان و اجازهٔ اجتهاد == | == استادان و اجازهٔ اجتهاد == | ||
[[پرونده:1106549.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:1106549.jpg|بندانگشتی|left|150px|اجازه اجتهاد از [[محمد فاضل لنکرانی|آیت‌الله فاضل لنکرانی]]]] | ||
او تحصیلات مقدمات و سطح را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات:حبیب‌الله اراکی، [[عباس قوچانی]]، [[محمد تقی جواهری]]، [[سید محمود هاشمی شاهرودی]] و [[سید عباس خاتم یزدی]] فرا گرفت. در مقطع درس خارج نیز از اساتیدی همچون حضرات آیات: [[سید ابوالقاسم خویی]]، [[سید محمد باقر صدر]]، [[کاظم تبریزی]]، [[سید کاظم حائری]] و [[حسین وحید خراسانی]] بهره جست. از اساتید علوم عقلی وی می‌توان به حضرات آیات: [[مرتضی مطهری]]، [[سید محمد حسینی بهشتی]]، [[عبدالله جوادی آملی]] و [[محمد تقی مصباح یزدی]] اشاره کرد. | او تحصیلات مقدمات و سطح را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: حبیب‌الله اراکی، [[عباس قوچانی]]، [[محمد تقی جواهری]]، [[سید محمود هاشمی شاهرودی]] و [[سید عباس خاتم یزدی]] فرا گرفت. در مقطع درس خارج نیز از اساتیدی همچون حضرات آیات: [[سید ابوالقاسم خویی]]، [[سید محمد باقر صدر]]، [[کاظم تبریزی]]، [[سید کاظم حائری]] و [[حسین وحید خراسانی]] بهره جست. از اساتید علوم عقلی وی می‌توان به حضرات آیات: [[مرتضی مطهری]]، [[سید محمد حسینی بهشتی]]، [[عبدالله جوادی آملی]] و [[محمد تقی مصباح یزدی]] اشاره کرد. | ||
==تدریس در حوزه و دانشگاه== | وی در سال ۱۳۷۴ اجازهٔ اجتهاد خود را از حضرات آیات: [[محمد فاضل لنکرانی]] و [[محمد مؤمن قمی]] دریافت کرد.<ref>[http://mohsenaraki.andishvaran.ir/fa/ScholarMainpage.html پایگاه اندیشوران حوزه]</ref> | ||
او از ابتدای ورود به قم به تدریس علومی نظیر: فلسفه، | == تدریس در حوزه و دانشگاه == | ||
آغاز تدریس وی از دروس مقدمات (اعم از ادبیات و فقه و اصول و غیره) در [[حوزه علمیه نجف|حوزهٔ علمیهٔ نجف]] بوده است. او از ابتدای ورود به قم به تدریس علومی نظیر: فلسفه، کلام، فقه (شرح لمعه) و اصول (رسائل) در مدرسهٔ شهید حقانی و مدرسهٔ شهیدین پرداخت. در مدت حضور وی در استان خوزستان در حوزه‌های علمیه اهواز و دزفول و در دانشگاه شهید چمران اهواز نیز به تدریس پرداخت. در ابتدای حضور در انگلستان، [[حوزه علمیه امام حسین در لندن|حوزهٔ علمیهٔ امام حسین در لندن]] را تأسیس کرد و به تدریس درس خارج فقه و اصول و همچنین فلسفه و تفسیر به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی اهتمام ورزید. | |||
وی از سال ١٣٨٤ش تا کنون مشغول تدریس دروس خارج اصول فقه و خارج فقه [[اجتهاد]] و [[تقلید]]، فقه صلاة، فقه [[خمس]]، فقه [[نظام سیاسی]]، فقه [[نظام اقتصادی]]، فقه [[نظام فرهنگی]]، فقه [[نظام شهرسازی]] و فقه العقود در [[حوزه علمیه قم|حوزهٔ علمیهٔ قم]] بوده است.<ref name=p2>[http://majmaolfekr.ir/?p=2926 وبگاه مجمع الفکر الاسلامی]</ref> | |||
وی از سال ١٣٨٤ش تا کنون | |||
== کتاب‌های منتشرشده == | == کتاب‌های منتشرشده == | ||
=== به زبان فارسی === | === به زبان فارسی === | ||
{{ | {{فهرست آثار پدیدآورنده}} | ||
# اصول فقه نوین | # اصول فقه نوین (چهار جلد تا کنون)؛ | ||
# فقه نظام اقتصادی | # فقه نظام اقتصادی اسلام (سه جلد تا کنون)؛ | ||
# [[فقه نظام سیاسی اسلام (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]] | # [[فقه نظام سیاسی اسلام (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]] (شش جلد تا کنون)؛ | ||
# [[کاوش‌هایی در مبانی نظری حکومت دینی (کتاب)|کاوش‌هایی در مبانی نظری حکومت دینی]]؛ | # [[کاوش‌هایی در مبانی نظری حکومت دینی (کتاب)|کاوش‌هایی در مبانی نظری حکومت دینی]]؛ | ||
# [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]؛ | # [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]؛ | ||
# [[امامت در قرآن (کتاب)|امامت در قرآن]]؛ | # [[امامت در قرآن (کتاب)|امامت در قرآن]] (ترجمهٔ فارسی: [[نظریة النص علی الإمامة (کتاب)|نظریة النص علی الإمامة]])؛ | ||
# [[گفتگوی دو مذهب (کتاب)|گفتگوی دو مذهب]] | # [[گفتگوی دو مذهب (کتاب)|گفتگوی دو مذهب]] (ترجمهٔ فارسی: [[حوار فی الإمامة (کتاب)|حوار فی الإمامة]])؛ | ||
# [[اصول عرفان ناب اسلامی در معارف سجادی (کتاب)|اصول عرفان ناب اسلامی در معارف سجادی]]؛ | # [[اصول عرفان ناب اسلامی در معارف سجادی (کتاب)|اصول عرفان ناب اسلامی در معارف سجادی]]؛ | ||
# درآمدی بر عرفان اسلامی؛ | # درآمدی بر عرفان اسلامی؛ | ||
# آزادی و علیت | # آزادی و علیت (متن فارسی برگرفته از پایان‌نامهٔ دکتری)؛ | ||
# نظریهٔ شناخت | # نظریهٔ شناخت (عنوان سابق: مبانی جهان‌بینی اسلامی)؛ | ||
# دوره‌ها و پیشگامان بیداری اسلامی | # دوره‌ها و پیشگامان بیداری اسلامی (ترجمهٔ فارسی: الصحوة الإسلامیة المعاصرة)؛ | ||
# گفتمان بیداری اسلامی؛ | # گفتمان بیداری اسلامی؛ | ||
# نقد ایدئولوژی سازمان مجاهدین | # نقد ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق؛ | ||
{{پایان}} | # داستان انسان نخستین. | ||
{{پایان فهرست آثار پدیدآورنده}} | |||
=== به زبان عربی === | === به زبان عربی === | ||
{{ | {{فهرست آثار پدیدآورنده}} | ||
# کتاب الخمس | # معالم الفکر الأصولی الجدید؛ | ||
# حجیّة سنة الصحابی؛ | |||
# کتاب الخمس (دو جلد)؛ | |||
# کتاب القضاء؛ | # کتاب القضاء؛ | ||
# صلاة الجمعة؛ | # صلاة الجمعة؛ | ||
# ملکیة المعادن فی الفقه الإسلامی؛ | # ملکیة المعادن فی الفقه الإسلامی؛ | ||
# ثبوت الهلال فی الأماکن المتباعدة؛ | |||
# [[نظریة الحکم فی الإسلام (کتاب)|نظریة الحکم فی الإسلام]]؛ | # [[نظریة الحکم فی الإسلام (کتاب)|نظریة الحکم فی الإسلام]]؛ | ||
# [[الأسس النظریة للدولة الإسلامیة (کتاب)|الأسس النظریة للدولة الإسلامیة]]؛ | # [[الأسس النظریة للدولة الإسلامیة (کتاب)|الأسس النظریة للدولة الإسلامیة]]؛ | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۱: | ||
# [[حوار فی الإمامة (کتاب)|حوار فی الإمامة]]؛ | # [[حوار فی الإمامة (کتاب)|حوار فی الإمامة]]؛ | ||
# [[نظریة النص علی الإمامة (کتاب)|نظریة النص علی الإمامة فی القرآن الکریم]]؛ | # [[نظریة النص علی الإمامة (کتاب)|نظریة النص علی الإمامة فی القرآن الکریم]]؛ | ||
# [[سنن القیادة الإلهیة فی القرآن الکریم (کتاب)|سنن القیادة الإلهیة فی القرآن الکریم]]؛ | # [[سنن القیادة الإلهیة فی القرآن الکریم (کتاب)|سنن القیادة الإلهیة فی القرآن الکریم]] (عنوان سابق: [[صلح الحسن و ثورة الحسین (کتاب)|صلح الحسن و ثورة الحسین]])؛ | ||
# [[صلح الامام الحسن و ثورة الامام الحسین (کتاب)|صلح الامام الحسن (ع) و ثورة الامام الحسین (ع)]]؛ | |||
# [[ثورة الامام الحسین من منظور السنن التاریخیة فی القرآن|ثورة الامام الحسین (ع) من منظور السنن التاریخیة فی القرآن (کتاب)]]؛ | |||
# سنن التطور الاجتماعی فی القرآن الکریم؛ | # سنن التطور الاجتماعی فی القرآن الکریم؛ | ||
# مدخل إلی منهج المعرفة الإسلامیة؛ | # مدخل إلی منهج المعرفة الإسلامیة؛ | ||
# المعرفة الإسلامیة، منهجاً و تصوراً؛ | # المعرفة الإسلامیة، منهجاً و تصوراً؛ | ||
# مدخل إلی العرفان الإسلامی؛ | |||
# مدخل إلی العرفان الإسلامی؛ | |||
# الصحوة الإسلامیة المعاصرة، أدوار وروّاد. | # الصحوة الإسلامیة المعاصرة، أدوار وروّاد. | ||
{{پایان}} | {{پایان فهرست آثار پدیدآورنده}} | ||
===به زبان انگلیسی === | === به زبان انگلیسی === | ||
# Contemporary Islamic Awakening | # Contemporary Islamic Awakening (ترجمه انگلیسی کتاب: الصحوة الإسلامیة المعاصرة؛ أدوار وروّاد)؛ | ||
# Freedom and Causality in Contemporary Islamic & Western Philosophy | # Freedom and Causality in Contemporary Islamic & Western Philosophy (متن فارسی برگرفته از پایان‌نامهٔ دکتری). <ref name=p1></ref> | ||
== مقاله‌ها و مصاحبه‌های منتشرشده == | |||
== | === به زبان فارسی === | ||
{{فهرست آثار پدیدآورنده}} | |||
# [[مودت اهلبیت ملاک وحدت حقیقی جامعه اسلامی (مقاله)|مودت اهلبیت، ملاک وحدت حقیقی جامعه اسلامی]]<ref>[http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=1383718 بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref>؛ | |||
# [[هویت جمعی و نقش امام (مقاله)|هویت جمعی و نقش امام]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/928956 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[وحدت اجتماعی و جایگاه امام (مقاله)|وحدت اجتماعی و جایگاه امام]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1041640 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[اسلام و علم الاجتماع: رابطه امام و جامعه (مقاله)|اسلام و علم الاجتماع: رابطه امام و جامعه]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/888432 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[مهدویت و سنت‌های رهبری الهی در قرآن (مقاله)|مهدویت و سنت‌های رهبری الهی در قرآن]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/986858 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[جایگاه شورا در انتخاب حاکم اسلامی (مقاله)|جایگاه شورا در انتخاب حاکم اسلامی]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/648176 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[فرصت‌های موج سوم کارکردهای عام رهبری معنوی در جهان امروز (مقاله)|فرصت‌های موج سوم، کارکردهای عام رهبری معنوی در جهان امروز]]<ref>[http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=1441382 بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref>؛ | |||
# [[خاستگاه مشروعیت قدرت (مقاله)|خاستگاه مشروعیت قدرت]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/648199 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[اثبات ولایت فقیه در پرتو عقل و قرآن (مقاله)|اثبات ولایت فقیه در پرتو عقل و قرآن]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/648187 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[مطلقه مورد اجماع (مقاله)|ولایت مطلقه فقیه مورد اجماع]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/929047 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی (مقاله)|اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28078 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[رهبری معنوی در جهان امروز (مقاله)|رهبری معنوی در جهان امروز]]<ref>[http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=1465037 بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref>؛ | |||
# [[الزامات فقه سیاسی (مقاله)|الزامات فقه سیاسی]] (با همکاری [[محمد جواد ارسطا]])<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/928965 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[جایگاه مردم در نظام حکومتی اسلام از دیدگاه امام خمینی (مقاله)|جایگاه مردم در نظام حکومتی اسلام از دیدگاه امام خمینی]]<ref>[http://ensani.ir/fa/content/53745/default.aspx پرتال جامع علوم انسانی]</ref>؛ | |||
# [[جایگاه مردم در نظام حکومتی اسلام (مقاله)|جایگاه مردم در نظام حکومتی اسلام]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/24511 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# [[تدوین هنجارهای حکومت اسلامی (مقاله)|تدوین هنجارهای حکومت اسلامی]]<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1089517 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# عقل در اغما، فریب‌های علمی و مفروضات مخفی علوم انسانی غرب<ref>[http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=1441345 بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref>؛ | |||
# آهنگ شتابان بازسازی حوزه، پیوند دو نسل گذشته و آینده، حوزه علمیه را احیا می کند<ref>[http://www.magiran.com/view.asp?Type=pdf&ID=1441430 بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref>؛ | |||
# جدیت، پژوهش مستمر، تدبر<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/901290 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# نظری کوتاه بر جنبش نواندیشی دینی در حوزه‌های علمی ایران در نیمه دوم قرن بیستم<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28149 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# جامعیت شخصیت امام خمینی<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28124 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# زندگی مشترک زن و مرد بدون عقد ازدواج<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/271175 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# شهید صدر و احیاگری در حوزه نجف<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/9814 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# حقیقت ادراک و مراحل آن در فلسفه ملاصدرا<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/10183 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# آیا اختیار با قانون علیت ناسازگار است؟<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/928890 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref> | |||
# هویت سازی عشق و نفرت<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/976465 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# محتاج نگاه دوباره‌ایم<ref>[http://www.magiran.com/magtoc.asp?mgID=1028&Number=43&Appendix=0 بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref>؛ | |||
# روش استنباط قواعد تنظیمی در اندیشه شهید صدر (با همکاری [[امین عابدی‌نژاد داورانی]])<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1115178 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# ماهیت پیشرفت اسلامی و لوازم تحلیلی آن (با همکاری [[امین عابدی‌نژاد داورانی]])<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1105611 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# نقش تحولات اجتماعی در نظریات فقهی<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/24762 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# سازماندهى حوزه و مرجعیت<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4518/7338/91385/%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87%DB%8C-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%B9%DB%8C%D8%AA پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه]</ref>؛ | |||
# شمس در اشعار مولانا<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/19426 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# شمس به روایت شمس<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/19400 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# گفت و گوی تمدن ها، چیست؟ چرا؟ چگونه؟<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/137882 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref> | |||
# اسلام و علم الاجتماع: وحدت و تراکم اراده‌ها<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/929078 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# بنیاد علم الاجتماع اسلامی چیست؟<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1041237 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref> | |||
{{پایان فهرست آثار پدیدآورنده}} | |||
=== به زبان عربی === | |||
{{فهرست آثار پدیدآورنده}} | |||
# [[العرفان الإسلامی الأصیل علی ضوء المعارف السجادیة (مقاله)|العرفان الإسلامی الأصیل علی ضوء المعارف السجادیة]]<ref>[http://www.magiran.com/view.asp?type=pdf&id=682543&l=fa بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref> | |||
# [[آلیات التبلیغ فی عاشوراء الحسین (مقاله)|آلیات التبلیغ فی عاشوراء الحسین(ع)]]؛ | |||
# العدالة، مفهومها وحقیقتها وطرق إثباتها<ref>[http://lib.eshia.ir/10243/55/41 وبگاه کتابخانه مدرسه فقاهت]</ref>؛ | |||
# الفرق بین علوم القرآن و التفسیر<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4496 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# القرآن الکریم: نظرة فی تاریخ علومه و اسمائه<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4476 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# القرآن الکریم: أهمیة دوره و کیفیة التعامل معه<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4453 پایگاه مجلات تخصصی نور] و [http://al-serat.com/content.php?article=542&part=maintable وبگاه الصراط]</ref>؛ | |||
# کیف نزل القرآن؟<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4433 پایگاه مجلات تخصصی نور]</ref>؛ | |||
# فقه الحجّ فی دراسة استدلالیّة مقارنة حجّ الصبیان؛ | |||
# الإمام الصدر ومشاریع النهضة فی الفکر الإسلامی؛ | |||
# حکم المعاطاة فی النکاح<ref>[http://lib.eshia.ir/10243/43/63 وبگاه کتابخانه مدرسه فقاهت]</ref>؛ | |||
# التعایش بین الجنسین<ref>[http://lib.eshia.ir/10243/44/53 وبگاه کتابخانه مدرسه فقاهت]</ref>؛ | |||
# التراث الثقافی فی الفقه الإسلامی<ref>[http://lib.eshia.ir/10243/46/79 وبگاه کتابخانه مدرسه فقاهت]</ref>؛ | |||
# الجرائم الصهیونیة علی ضوء بیان القائد<ref>[http://www.magiran.com/view.asp?type=pdf&id=683101&l=fa بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref> | |||
# الشهید الصدر و المنجز الفکری و الحضاری<ref>[http://www.magiran.com/view.asp?type=pdf&id=1149967&l=fa بانک اطلاعات نشریات کشور]</ref> | |||
{{پایان فهرست آثار پدیدآورنده}} | |||
== تحقیق آثار == | == تحقیق آثار == | ||
# تصحیح کتاب مقالات الأصول [[ضیاء الدین عراقی]] با همکاری [[سید منذر حکیم]]؛ | # تصحیح کتاب مقالات الأصول [[ضیاء الدین عراقی]] (با همکاری [[سید منذر حکیم]])؛ | ||
# تصحیح [[اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة (کتاب)|اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة]] از [[مقداد سیوری]] با همکاری [[سید عمار أبورغیف]].<ref name=p2></ref> | # تصحیح [[اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة (کتاب)|اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة]] از [[مقداد سیوری]] (با همکاری [[سید عمار أبورغیف]]).<ref name=p2></ref> | ||
== تأسیس نهادهای علمی == | == تأسیس نهادهای علمی == | ||
او با همکاری عده‌ای از اندیشمندان حوزه در سال ۱۳۶۶ [[مجمع الفکر الإسلامی]] را تأسیس | او با همکاری عده‌ای از اندیشمندان حوزه در سال ۱۳۶۶ [[مجمع الفکر الإسلامی]] را تأسیس کرد؛ مجمعی که به انجام اموری چون انتشار دورهٔ کامل آثار [[شیخ انصاری]]، احیای برخی کتب علمای شیعه، انتشار مجلهٔ علمی [[الفکر الإسلامی (نشریه)|الفکر الإسلامی]] پرداخت. | ||
به همت او در انگلستان، فعالیت‌های علمی دیگری چون امور ذیل صورت گرفت: | به همت او در انگلستان، فعالیت‌های علمی دیگری چون امور ذیل صورت گرفت: | ||
* تأسیس [[کالج علوم اسلامی لندن]]؛ | |||
*تأسیس [[کالج علوم اسلامی لندن]]؛ | * تأسیس دانشکدهٔ آکسفورد آکادمی (در شهر آکسفورد انگلستان)؛ | ||
*تأسیس دانشکدهٔ آکسفورد آکادمی | * تأسیس کرسی شیعه‌شناسی در دانشگاه کمبریج؛ | ||
*تأسیس کرسی شیعه‌شناسی در دانشگاه کمبریج؛ | * تأسیس کرسی شیعه‌شناسی در دانشگاه بریستول؛ | ||
*تأسیس کرسی شیعه‌شناسی در دانشگاه بریستول؛ | * تأسیس دفتر همکاریهای علمی اسلامی در دانشگاه SOAS لندن؛ | ||
*تأسیس دفتر همکاریهای علمی اسلامی در دانشگاه SOAS لندن؛ | * تأسیس جمعیت علمای مسلمان انگلیس (جماعة علماء المسلمین فی بریطانیا). | ||
*تأسیس جمعیت علمای مسلمان انگلیس | |||
==فعالیت‌های فرهنگی== | == فعالیت‌های فرهنگی == | ||
پس از پیروزی انقلاب از سوی دفتر [[سید روح الله موسوی خمینی (پدیدآورنده)|امام خمینی]] به اهواز، خرمشهر و آبادان اعزام شد. درسال ۱۳۵۸ اولین حوزهٔ علمیهٔ خرمشهر و همچنین مرکز فرهنگی التوعیة الإسلامیة را تأسیس کرد. | پس از پیروزی انقلاب از سوی دفتر [[سید روح الله موسوی خمینی (پدیدآورنده)|امام خمینی]] به اهواز، خرمشهر و آبادان اعزام شد. درسال ۱۳۵۸ اولین حوزهٔ علمیهٔ خرمشهر و همچنین مرکز فرهنگی التوعیة الإسلامیة را تأسیس کرد. | ||
وی در مدت ده‌سالهٔ مأموریتش در انگلستان فعالیت‌های متفاوتی داشت. موارد ذیل برخی از فعالیت‌های فرهنگی او است: | وی در مدت ده‌سالهٔ مأموریتش در انگلستان فعالیت‌های متفاوتی داشت. موارد ذیل برخی از فعالیت‌های فرهنگی او است: | ||
* تأسیس مرکز اسلامی انگلیس در لندن؛ | |||
*تأسیس مرکز اسلامی انگلیس در لندن؛ | * تأسیس مرکز اسلامی سکینه تراست (در شرق لندن)؛ | ||
*تأسیس مرکز اسلامی سکینه تراست (شرق لندن)؛ | * تأسیس مسجد اسلامی کرولی لندن؛ | ||
*تأسیس مسجد اسلامی کرولی لندن؛ | * تأسیس مرکز اسلامی منچستر؛ | ||
*تأسیس مرکز اسلامی منچستر؛ | * تأسیس مرکز اسلامی بیرمنگهام؛ | ||
*تأسیس مرکز اسلامی بیرمنگهام؛ | * تأسیس مرکز اسلامی نیوکاسل؛ | ||
*تأسیس مرکز اسلامی نیوکاسل؛ | * تأسیس مرکز اسلامی کاردیف؛ | ||
*تأسیس مرکز اسلامی کاردیف؛ | * تأسیس مرکز اسلامی اهل‌البیت گلاسکو؛ | ||
*تأسیس مرکز اسلامی اهل‌البیت گلاسکو؛ | * تأسیس مجتمع آموزشی و فرهنگی ایرانیان در لندن؛ | ||
*تأسیس مجتمع آموزشی و فرهنگی ایرانیان در لندن؛ | * تأسیس مؤسسهٔ بهار (ویژهٔ تازهمسلمانان)؛ | ||
*تأسیس مؤسسهٔ بهار (ویژهٔ تازهمسلمانان)؛ | * تأسیس بنیاد جوانان فجر؛ | ||
*تأسیس بنیاد جوانان فجر؛ | * تأسیس مؤسسهٔ بانوان مسلمان. | ||
*تأسیس مؤسسهٔ بانوان مسلمان. | |||
وی در حوزهٔ بین‌الملل نیز فعالیت‌های فرهنگی متعددی در کارنامهٔ خود دارد؛ از جمله: برگزاری کنگره‌های بین‌المللی علمی و دینی در انگلستان؛ مانند: | وی در حوزهٔ بین‌الملل نیز فعالیت‌های فرهنگی متعددی در کارنامهٔ خود دارد؛ از جمله: برگزاری کنگره‌های بین‌المللی علمی و دینی در انگلستان؛ مانند: | ||
* کنگرهٔ گفتگوی تمدنها (در مرکز اسلامی انگلیس)؛ | |||
*گفتگوی تمدنها (مرکز اسلامی انگلیس)؛ | * کنگرهٔ تحلیل و بررسی تروریسم (در مرکز اسلامی انگلیس)؛ | ||
*تحلیل و بررسی تروریسم (مرکز اسلامی انگلیس)؛ | * کنگرهٔ فرهنگ و تمدن اسلامی ایران (در مرکز اسلامی انگلیس)؛ | ||
*فرهنگ و تمدن اسلامی ایران (مرکز اسلامی انگلیس)؛ | * کنگرهٔ نوآوریها در اندیشهٔ امام خمینی (در دانشگاه لندن)؛ | ||
*کنگرهٔ نوآوریها در اندیشهٔ امام خمینی (دانشگاه لندن)؛ | * کنگرهٔ مصلح جهانی در ادیان آسمانی (در مرکز اسلامی انگلیس)؛ | ||
*کنگرهٔ مصلح جهانی در ادیان آسمانی (مرکز اسلامی انگلیس)؛ | * کنگرهٔ بررسی اندیشه و افکار مولانا جلالالدین رومی (در مرکز اسلامی انگلیس). | ||
*کنگرهٔ بررسی اندیشه و افکار مولانا جلالالدین رومی (مرکز اسلامی انگلیس). | |||
از موارد دیگر می‌توان به انتشار چند عنوان مجله و نشریه به زبان‌های مختلف انگلیسی، فارسی، عربی و اردو (وابسته به مرکز اسلامی انگلیس) اشاره کرد.<ref name=p1></ref> | از موارد دیگر می‌توان به انتشار چند عنوان مجله و نشریه به زبان‌های مختلف انگلیسی، فارسی، عربی و اردو (وابسته به مرکز اسلامی انگلیس) اشاره کرد.<ref name=p1></ref> | ||
== فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی == | |||
== فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی== | |||
وی پیش از انقلاب با بیت [[سید روح‌الله موسوی خمینی |امام خمینی]] مرتبط بود و در نشر اعلامیهها و آثار امام از جمله کتاب [[حكومت اسلامى کتاب)|حکومت اسلامی]]، در عراق فعالیت می‌کرد. از سوی دیگر، در جلسات درس [[سید محمد باقر صدر|شهید صدر]] حضور فعال داشت و در نتیجهٔ آگاهی‌بخشی به جوانان دانشگاهی در عراق پیرامون نظام سلطه و بصیرت‌افزایی به آنان در ارتباط با تأسیس حکومت اسلامی بر اساس مکتب انقلابی امام خمینی و شهید صدر، تحت تعقیب دستگاه امنیتی رژیم بعث قرار گرفت و حدود یک سال، زندگی مخفیانه داشت. از سال ۱۳۵۴ که به قم مهاجرت کرد چندین بار به سازمان امنیت احضار و بازجویی شد. وی با اوجگیری انقلاب در سال ۱۳۵۷ فعالیت‌های سیاسی خود را علیه رژیم طاغوت تشدید کرد، تظاهرات عاشورای ۵۷ را در شهر اراک رهبری کرد و به ایراد سخنرانی و دیگر فعّالیتهای انقلابی پرداخت. | وی پیش از انقلاب با بیت [[سید روح‌الله موسوی خمینی |امام خمینی]] مرتبط بود و در نشر اعلامیهها و آثار امام از جمله کتاب [[حكومت اسلامى کتاب)|حکومت اسلامی]]، در عراق فعالیت می‌کرد. از سوی دیگر، در جلسات درس [[سید محمد باقر صدر|شهید صدر]] حضور فعال داشت و در نتیجهٔ آگاهی‌بخشی به جوانان دانشگاهی در عراق پیرامون نظام سلطه و بصیرت‌افزایی به آنان در ارتباط با تأسیس حکومت اسلامی بر اساس مکتب انقلابی امام خمینی و شهید صدر، تحت تعقیب دستگاه امنیتی رژیم بعث قرار گرفت و حدود یک سال، زندگی مخفیانه داشت. از سال ۱۳۵۴ که به قم مهاجرت کرد چندین بار به سازمان امنیت احضار و بازجویی شد. وی با اوجگیری انقلاب در سال ۱۳۵۷ فعالیت‌های سیاسی خود را علیه رژیم طاغوت تشدید کرد، تظاهرات عاشورای ۵۷ را در شهر اراک رهبری کرد و به ایراد سخنرانی و دیگر فعّالیتهای انقلابی پرداخت. | ||
از جمله فعالیت‌های وی پس از انقلاب، می توان به موارد زیر اشاره کرد: | از جمله فعالیت‌های وی پس از انقلاب، می توان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
* حاکم شرع آبادان و خرمشهر؛ | * حاکم شرع آبادان و خرمشهر؛ | ||
* ریاست دادگاه‌های انقلاب اسلامی استان خوزستان؛ | * ریاست دادگاه‌های انقلاب اسلامی استان خوزستان؛ | ||
* ریاست کل دادگستری استان خوزستان؛ | * ریاست کل دادگستری استان خوزستان؛ | ||
* نمایندگی [[امام خمینی]] در شهرستان دزفول و امامت جمعهٔ این شهر؛ | * نمایندگی [[امام خمینی]] در شهرستان دزفول و امامت جمعهٔ این شهر؛ | ||
* سه دوره نمایندگی مجلس خبرگان. | * سه دوره نمایندگی مجلس خبرگان. | ||
==جستارهای وابسته== | پس از مراجعت از مأموریت نمایندگی [[ولی فقیه]] در خارج و آغاز فعالیت مجدد وی در ایران، با حکم رهبر انقلاب اسلامی، به عضویت شورای‌عالی [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]] و سپس به سمت دبیر کلی این مجمع برگزیده شد. وی همچنین به عضویت شورای‌عالی [[مجمع جهانی اهل بیت]] (ع) و نایب رئیسی، دبیری شورا و همچنین سرپرستی این مجموعه منصوب گردید. از دیگر مسئولیت‌های وی می‌توان به عضویت در هیئت امنای [[جامعة المصطفی العالمیة|جامعة المصطفی العالمیة]] اشاره کرد. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
{{آثار پدیدآورنده}} | |||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== پیوند به بیرون== | == پیوند به بیرون == | ||
* [http://www.leader.ir/fa/content/2200 | * [http://www.leader.ir/fa/content/2200 پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری] | ||
*[http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=20403 وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای] | * [http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=20403 وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای] | ||
[[رده: | [[رده:پدیدآورنده]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۰
| آیت الله محسن اراکی | |
|---|---|
 | |
| لقب | آیت‌الله |
| محل زندگی | قم |
| ملیت | ایرانی |
| زبان | فارسی، عربی و انگلیسی |
| پیشه | استاد و نویسنده |
| نماینده | مجلس خبرگان رهبری از استان مرکزی |
| نقش‌های برجسته | نظریه‌پرداز «فقه نظام»، نظریه‌پرداز «منطق دلالت»، نمایندهٔ ولی فقیه، امام جمعه، حاکم شرع |
| منصب | عضو هیئت رئیسه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه اثناعشری |
| اطلاعات علمی | |
| تحصیلات | اجتهاد و دکترای فلسفهٔ تطبیقی |
| حوزه علمیه | نجف و قم |
| استادان | |
| آثار | «فقه نظام سیاسی اسلام» «نظریة الحکم فی الإسلام» «نگاهی به رسالت و امامت» «حوار فی الإمامة» «الولایة الإلهیة و ولایة الفقیه» |
| وبگاه | mohsenaraki |
محسن محمدی عراقی معروف به آیت الله محسن اراکی (متولد ۱۳۳۴ ش، نجف)، مجتهد در علوم اسلامی، استاد خارج فقه و اصول حوزهٔ علمیهٔ قم، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضو هیئت رئیسه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه و دبیر کل پیشین مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است. وی علاوه بر تدریس کرسی درس خارج فقه و اصول، به نظریه‌پردازی و تألیف آثار علمی و دینی مبادرت ورزیده که «اصول فقه نوین»، «کتاب الخمس»، «نظریة الحکم فی الإسلام»، «فقه نظام سیاسی اسلام» و «فقه نظام اقتصادی اسلام» از بارزترین آنها هستند. نظریهٔ «فقه نظام» و دانش جدید «منطق دلالت» از جمله حوزه‌های نظریه‌پردازی وی به شمار می‌روند. مبارزه علیه رژیم پهلوی در ایران و رژیم بعث در عراق، حاکم شرع خوزستان، نمایندگی امام خمینی و امامت جمعه در دزفول، نمایندگی ولی فقیه در انگلیس، عضویت در شورای‌عالی مجمع جهانی اهلبیت، عضویت در هیئت امناى جامعة المصطفی العالمیة، ریاست هیئت امناى مجمع الفکر الإسلامی، ریاست دانشکده اصول الدین و تأسیس چندین نهاد و بنیاد علمی، آموزشی، فرهنگی و خیریه در داخل و خارج از کشور، از جمله فعالیت‌های او است.[۱] او مؤسس و رئیس مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت است و دانشنامهٔ مجازی امامت و ولایت زیر نظر وی تدوین و انتشار می‌یابد.
ولادت و خانواده
وی در سال ۱۳۳۴ شمسی در نجف متولد شد. پدرش آیت‌الله حبیب‌الله اراکی، اهل کرهرود اراک و از فقها و اساتید حوزهٔ علمیهٔ نجف بود. نسب مادری وی به آیت‌الله صفرعلی اراکی از علمای فیجان اراک میرسد.[۲]
تحصیلات
تحصیلات ابتدایی را نزد خانواده آموخت، سپس به مدرسهٔ «منتدی النّشر» که تحت نظارت آيت الله محمد رضا مظفر اداره می‌شد، وارد شد و تا پایهٔ اول متوسطه، به تحصیل ادامه داد. با ورود به حوزهٔ علمیهٔ نجف از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۳ به تحصیل دروس مقدمات و سطح پرداخت. پس از آن به مدت یک سال در نجف، مشغول به تحصیل دروس خارج شد. از سال ۱۳۵۴ وارد قم شد و تا سال ۱۳۷۳ به فراگیری دروس حوزوی در مقطع درس خارج اهتمام داشت. او در سال ۲۰۱۲ میلادی (١٣٩١ ش) با نگارش و ارائهٔ پایان‌نامه‌ای در موضوع علیت و آزادی با رویکردی تطبیقی (فلسفهٔ اسلامی و فلسفهٔ غرب)، مدرک دکترای فلسفه را از دانشگاه پورتسموث انگلستان دریافت کرد.[۳]
استادان و اجازهٔ اجتهاد
او تحصیلات مقدمات و سطح را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: حبیب‌الله اراکی، عباس قوچانی، محمد تقی جواهری، سید محمود هاشمی شاهرودی و سید عباس خاتم یزدی فرا گرفت. در مقطع درس خارج نیز از اساتیدی همچون حضرات آیات: سید ابوالقاسم خویی، سید محمد باقر صدر، کاظم تبریزی، سید کاظم حائری و حسین وحید خراسانی بهره جست. از اساتید علوم عقلی وی می‌توان به حضرات آیات: مرتضی مطهری، سید محمد حسینی بهشتی، عبدالله جوادی آملی و محمد تقی مصباح یزدی اشاره کرد.
وی در سال ۱۳۷۴ اجازهٔ اجتهاد خود را از حضرات آیات: محمد فاضل لنکرانی و محمد مؤمن قمی دریافت کرد.[۴]
تدریس در حوزه و دانشگاه
آغاز تدریس وی از دروس مقدمات (اعم از ادبیات و فقه و اصول و غیره) در حوزهٔ علمیهٔ نجف بوده است. او از ابتدای ورود به قم به تدریس علومی نظیر: فلسفه، کلام، فقه (شرح لمعه) و اصول (رسائل) در مدرسهٔ شهید حقانی و مدرسهٔ شهیدین پرداخت. در مدت حضور وی در استان خوزستان در حوزه‌های علمیه اهواز و دزفول و در دانشگاه شهید چمران اهواز نیز به تدریس پرداخت. در ابتدای حضور در انگلستان، حوزهٔ علمیهٔ امام حسین در لندن را تأسیس کرد و به تدریس درس خارج فقه و اصول و همچنین فلسفه و تفسیر به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی اهتمام ورزید.
وی از سال ١٣٨٤ش تا کنون مشغول تدریس دروس خارج اصول فقه و خارج فقه اجتهاد و تقلید، فقه صلاة، فقه خمس، فقه نظام سیاسی، فقه نظام اقتصادی، فقه نظام فرهنگی، فقه نظام شهرسازی و فقه العقود در حوزهٔ علمیهٔ قم بوده است.[۵]
کتاب‌های منتشرشده
به زبان فارسی
- اصول فقه نوین (چهار جلد تا کنون)؛
- فقه نظام اقتصادی اسلام (سه جلد تا کنون)؛
- فقه نظام سیاسی اسلام (شش جلد تا کنون)؛
- کاوش‌هایی در مبانی نظری حکومت دینی؛
- نگاهی به رسالت و امامت؛
- امامت در قرآن (ترجمهٔ فارسی: نظریة النص علی الإمامة)؛
- گفتگوی دو مذهب (ترجمهٔ فارسی: حوار فی الإمامة)؛
- اصول عرفان ناب اسلامی در معارف سجادی؛
- درآمدی بر عرفان اسلامی؛
- آزادی و علیت (متن فارسی برگرفته از پایان‌نامهٔ دکتری)؛
- نظریهٔ شناخت (عنوان سابق: مبانی جهان‌بینی اسلامی)؛
- دوره‌ها و پیشگامان بیداری اسلامی (ترجمهٔ فارسی: الصحوة الإسلامیة المعاصرة)؛
- گفتمان بیداری اسلامی؛
- نقد ایدئولوژی سازمان مجاهدین خلق؛
- داستان انسان نخستین.
به زبان عربی
- معالم الفکر الأصولی الجدید؛
- حجیّة سنة الصحابی؛
- کتاب الخمس (دو جلد)؛
- کتاب القضاء؛
- صلاة الجمعة؛
- ملکیة المعادن فی الفقه الإسلامی؛
- ثبوت الهلال فی الأماکن المتباعدة؛
- نظریة الحکم فی الإسلام؛
- الأسس النظریة للدولة الإسلامیة؛
- أساس الحکم فی الإسلام؛
- الولایة الإلهیة و ولایة الفقیه؛
- حوار فی الإمامة؛
- نظریة النص علی الإمامة فی القرآن الکریم؛
- سنن القیادة الإلهیة فی القرآن الکریم (عنوان سابق: صلح الحسن و ثورة الحسین)؛
- صلح الامام الحسن (ع) و ثورة الامام الحسین (ع)؛
- ثورة الامام الحسین (ع) من منظور السنن التاریخیة فی القرآن (کتاب)؛
- سنن التطور الاجتماعی فی القرآن الکریم؛
- مدخل إلی منهج المعرفة الإسلامیة؛
- المعرفة الإسلامیة، منهجاً و تصوراً؛
- مدخل إلی العرفان الإسلامی؛
- الصحوة الإسلامیة المعاصرة، أدوار وروّاد.
به زبان انگلیسی
- Contemporary Islamic Awakening (ترجمه انگلیسی کتاب: الصحوة الإسلامیة المعاصرة؛ أدوار وروّاد)؛
- Freedom and Causality in Contemporary Islamic & Western Philosophy (متن فارسی برگرفته از پایان‌نامهٔ دکتری). [۲]
مقاله‌ها و مصاحبه‌های منتشرشده
به زبان فارسی
- مودت اهلبیت، ملاک وحدت حقیقی جامعه اسلامی[۶]؛
- هویت جمعی و نقش امام[۷]؛
- وحدت اجتماعی و جایگاه امام[۸]؛
- اسلام و علم الاجتماع: رابطه امام و جامعه[۹]؛
- مهدویت و سنت‌های رهبری الهی در قرآن[۱۰]؛
- جایگاه شورا در انتخاب حاکم اسلامی[۱۱]؛
- فرصت‌های موج سوم، کارکردهای عام رهبری معنوی در جهان امروز[۱۲]؛
- خاستگاه مشروعیت قدرت[۱۳]؛
- اثبات ولایت فقیه در پرتو عقل و قرآن[۱۴]؛
- ولایت مطلقه فقیه مورد اجماع[۱۵]؛
- اندیشه سیاسی انقلاب اسلامی[۱۶]؛
- رهبری معنوی در جهان امروز[۱۷]؛
- الزامات فقه سیاسی (با همکاری محمد جواد ارسطا)[۱۸]؛
- جایگاه مردم در نظام حکومتی اسلام از دیدگاه امام خمینی[۱۹]؛
- جایگاه مردم در نظام حکومتی اسلام[۲۰]؛
- تدوین هنجارهای حکومت اسلامی[۲۱]؛
- عقل در اغما، فریب‌های علمی و مفروضات مخفی علوم انسانی غرب[۲۲]؛
- آهنگ شتابان بازسازی حوزه، پیوند دو نسل گذشته و آینده، حوزه علمیه را احیا می کند[۲۳]؛
- جدیت، پژوهش مستمر، تدبر[۲۴]؛
- نظری کوتاه بر جنبش نواندیشی دینی در حوزه‌های علمی ایران در نیمه دوم قرن بیستم[۲۵]؛
- جامعیت شخصیت امام خمینی[۲۶]؛
- زندگی مشترک زن و مرد بدون عقد ازدواج[۲۷]؛
- شهید صدر و احیاگری در حوزه نجف[۲۸]؛
- حقیقت ادراک و مراحل آن در فلسفه ملاصدرا[۲۹]؛
- آیا اختیار با قانون علیت ناسازگار است؟[۳۰]
- هویت سازی عشق و نفرت[۳۱]؛
- محتاج نگاه دوباره‌ایم[۳۲]؛
- روش استنباط قواعد تنظیمی در اندیشه شهید صدر (با همکاری امین عابدی‌نژاد داورانی)[۳۳]؛
- ماهیت پیشرفت اسلامی و لوازم تحلیلی آن (با همکاری امین عابدی‌نژاد داورانی)[۳۴]؛
- نقش تحولات اجتماعی در نظریات فقهی[۳۵]؛
- سازماندهى حوزه و مرجعیت[۳۶]؛
- شمس در اشعار مولانا[۳۷]؛
- شمس به روایت شمس[۳۸]؛
- گفت و گوی تمدن ها، چیست؟ چرا؟ چگونه؟[۳۹]
- اسلام و علم الاجتماع: وحدت و تراکم اراده‌ها[۴۰]؛
- بنیاد علم الاجتماع اسلامی چیست؟[۴۱]
به زبان عربی
- العرفان الإسلامی الأصیل علی ضوء المعارف السجادیة[۴۲]
- آلیات التبلیغ فی عاشوراء الحسین(ع)؛
- العدالة، مفهومها وحقیقتها وطرق إثباتها[۴۳]؛
- الفرق بین علوم القرآن و التفسیر[۴۴]؛
- القرآن الکریم: نظرة فی تاریخ علومه و اسمائه[۴۵]؛
- القرآن الکریم: أهمیة دوره و کیفیة التعامل معه[۴۶]؛
- کیف نزل القرآن؟[۴۷]؛
- فقه الحجّ فی دراسة استدلالیّة مقارنة حجّ الصبیان؛
- الإمام الصدر ومشاریع النهضة فی الفکر الإسلامی؛
- حکم المعاطاة فی النکاح[۴۸]؛
- التعایش بین الجنسین[۴۹]؛
- التراث الثقافی فی الفقه الإسلامی[۵۰]؛
- الجرائم الصهیونیة علی ضوء بیان القائد[۵۱]
- الشهید الصدر و المنجز الفکری و الحضاری[۵۲]
تحقیق آثار
- تصحیح کتاب مقالات الأصول ضیاء الدین عراقی (با همکاری سید منذر حکیم)؛
- تصحیح اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة از مقداد سیوری (با همکاری سید عمار أبورغیف).[۵]
تأسیس نهادهای علمی
او با همکاری عده‌ای از اندیشمندان حوزه در سال ۱۳۶۶ مجمع الفکر الإسلامی را تأسیس کرد؛ مجمعی که به انجام اموری چون انتشار دورهٔ کامل آثار شیخ انصاری، احیای برخی کتب علمای شیعه، انتشار مجلهٔ علمی الفکر الإسلامی پرداخت.
به همت او در انگلستان، فعالیت‌های علمی دیگری چون امور ذیل صورت گرفت:
- تأسیس کالج علوم اسلامی لندن؛
- تأسیس دانشکدهٔ آکسفورد آکادمی (در شهر آکسفورد انگلستان)؛
- تأسیس کرسی شیعه‌شناسی در دانشگاه کمبریج؛
- تأسیس کرسی شیعه‌شناسی در دانشگاه بریستول؛
- تأسیس دفتر همکاریهای علمی اسلامی در دانشگاه SOAS لندن؛
- تأسیس جمعیت علمای مسلمان انگلیس (جماعة علماء المسلمین فی بریطانیا).
فعالیت‌های فرهنگی
پس از پیروزی انقلاب از سوی دفتر امام خمینی به اهواز، خرمشهر و آبادان اعزام شد. درسال ۱۳۵۸ اولین حوزهٔ علمیهٔ خرمشهر و همچنین مرکز فرهنگی التوعیة الإسلامیة را تأسیس کرد.
وی در مدت ده‌سالهٔ مأموریتش در انگلستان فعالیت‌های متفاوتی داشت. موارد ذیل برخی از فعالیت‌های فرهنگی او است:
- تأسیس مرکز اسلامی انگلیس در لندن؛
- تأسیس مرکز اسلامی سکینه تراست (در شرق لندن)؛
- تأسیس مسجد اسلامی کرولی لندن؛
- تأسیس مرکز اسلامی منچستر؛
- تأسیس مرکز اسلامی بیرمنگهام؛
- تأسیس مرکز اسلامی نیوکاسل؛
- تأسیس مرکز اسلامی کاردیف؛
- تأسیس مرکز اسلامی اهل‌البیت گلاسکو؛
- تأسیس مجتمع آموزشی و فرهنگی ایرانیان در لندن؛
- تأسیس مؤسسهٔ بهار (ویژهٔ تازهمسلمانان)؛
- تأسیس بنیاد جوانان فجر؛
- تأسیس مؤسسهٔ بانوان مسلمان.
وی در حوزهٔ بین‌الملل نیز فعالیت‌های فرهنگی متعددی در کارنامهٔ خود دارد؛ از جمله: برگزاری کنگره‌های بین‌المللی علمی و دینی در انگلستان؛ مانند:
- کنگرهٔ گفتگوی تمدنها (در مرکز اسلامی انگلیس)؛
- کنگرهٔ تحلیل و بررسی تروریسم (در مرکز اسلامی انگلیس)؛
- کنگرهٔ فرهنگ و تمدن اسلامی ایران (در مرکز اسلامی انگلیس)؛
- کنگرهٔ نوآوریها در اندیشهٔ امام خمینی (در دانشگاه لندن)؛
- کنگرهٔ مصلح جهانی در ادیان آسمانی (در مرکز اسلامی انگلیس)؛
- کنگرهٔ بررسی اندیشه و افکار مولانا جلالالدین رومی (در مرکز اسلامی انگلیس).
از موارد دیگر می‌توان به انتشار چند عنوان مجله و نشریه به زبان‌های مختلف انگلیسی، فارسی، عربی و اردو (وابسته به مرکز اسلامی انگلیس) اشاره کرد.[۲]
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
وی پیش از انقلاب با بیت امام خمینی مرتبط بود و در نشر اعلامیهها و آثار امام از جمله کتاب حکومت اسلامی، در عراق فعالیت می‌کرد. از سوی دیگر، در جلسات درس شهید صدر حضور فعال داشت و در نتیجهٔ آگاهی‌بخشی به جوانان دانشگاهی در عراق پیرامون نظام سلطه و بصیرت‌افزایی به آنان در ارتباط با تأسیس حکومت اسلامی بر اساس مکتب انقلابی امام خمینی و شهید صدر، تحت تعقیب دستگاه امنیتی رژیم بعث قرار گرفت و حدود یک سال، زندگی مخفیانه داشت. از سال ۱۳۵۴ که به قم مهاجرت کرد چندین بار به سازمان امنیت احضار و بازجویی شد. وی با اوجگیری انقلاب در سال ۱۳۵۷ فعالیت‌های سیاسی خود را علیه رژیم طاغوت تشدید کرد، تظاهرات عاشورای ۵۷ را در شهر اراک رهبری کرد و به ایراد سخنرانی و دیگر فعّالیتهای انقلابی پرداخت.
از جمله فعالیت‌های وی پس از انقلاب، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حاکم شرع آبادان و خرمشهر؛
- ریاست دادگاه‌های انقلاب اسلامی استان خوزستان؛
- ریاست کل دادگستری استان خوزستان؛
- نمایندگی امام خمینی در شهرستان دزفول و امامت جمعهٔ این شهر؛
- سه دوره نمایندگی مجلس خبرگان.
پس از مراجعت از مأموریت نمایندگی ولی فقیه در خارج و آغاز فعالیت مجدد وی در ایران، با حکم رهبر انقلاب اسلامی، به عضویت شورای‌عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و سپس به سمت دبیر کلی این مجمع برگزیده شد. وی همچنین به عضویت شورای‌عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) و نایب رئیسی، دبیری شورا و همچنین سرپرستی این مجموعه منصوب گردید. از دیگر مسئولیت‌های وی می‌توان به عضویت در هیئت امنای جامعة المصطفی العالمیة اشاره کرد.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ وبگاه جامعه مدرسین
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ پایگاه اطلاع‌رسانی حضرت آیت‌الله اراکی
- ↑ وبگاه تبیان
- ↑ پایگاه اندیشوران حوزه
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ وبگاه مجمع الفکر الاسلامی
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پرتال جامع علوم انسانی
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور
- ↑ وبگاه کتابخانه مدرسه فقاهت
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور و وبگاه الصراط
- ↑ پایگاه مجلات تخصصی نور
- ↑ وبگاه کتابخانه مدرسه فقاهت
- ↑ وبگاه کتابخانه مدرسه فقاهت
- ↑ وبگاه کتابخانه مدرسه فقاهت
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور
- ↑ بانک اطلاعات نشریات کشور