اسلام در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۰۶

اسلام در لغت معانی مختلفی دارد مانند: تسلیم شدن یا تسلیم نمودن چیزی به کسی، دوری از هرگونه عیب و نقص و فساد، اطاعت کلی و بی قید و شرط و تسلیم محض بودن و ... .

مقدمه

اسلام در لغت مصدر باب افعال و از ماده سلم اشتقاق یافته است، که در معانی داخل شدن در آشتی، تسلیم شدن یا تسلیم نمودن چیزی به کسی، خالص نمودن عبادت و دین برای خدا به کار رفته است^[۱]. همچنین به معنای صحت و عافیت^[۲] و دوری از هرگونه عیب و نقص و فساد^[۳] و موافقت شدید در مقابل خصومت^[۴] نیز آمده است. مشتقات اسلام به صورت تسلیم، سلام، مُسَلَّمه، اِستِسْلام و سَلَم نیز به معنی صلح، آشتی، مسالمت، تسلیم شدن و خضوع به کار رفته است^[۵]. اسلام در بابِ افعال دارای معانی زیر است: انقیاد^[۶]، امتثال امر و نهی بدون هیچ‌گونه اعتراض^[۷]، اطاعت کلی و بی قید و شرط و تسلیم محض بودن^[۸]، اذعان به حکم الهی، اخلاص در عبادت^[۹] و ادای طاعات به دور از هرگونه فریب^[۱۰].^[۱۱]

منابع

پانویس

↑ راغب اصفهانی، ابوالقاسم، المفردات فی غریب القرآن، ذیل ماده اسلام؛ الصحاح، ذیل ماده اسلام.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۰.
↑ مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰‌ـ ۹۱؛ مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵؛ التحقیق، ج‌۵ ص‌۱۹۱‌ـ ۱۹۲، "سلم".
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۸۸.
↑ ر.ک: کوشا، محمد علی، مقاله «اسلام»، دانشنامه معاصر قرآن کریم؛ دیبا، حسین، اسلام، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.
↑ لسان العرب، ج‌۶، ص‌۳۴۵؛ مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۴۰۷؛ مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰، "سلم".
↑ تفسیر ماوردی، ج۱، ص۳۷۹‌ـ‌۳۸۰؛ مبادی‌الاسلام، ص‌۷.
↑ خدا وانسان در قرآن، ص‌۲۵۶.
↑ مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۴۰۷، "سلم".
↑ مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵؛ تفسیر مراغی، مج‌۱، ج‌۳، ص‌۱۱۷.
↑ ر.ک: دیبا، حسین، اسلام، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳، ص۲۳۷ ـ ۲۶۰؛ جبرئیلی، محمد صفر، اسلام‌شناسی ص ۱۳.

[1] راغب اصفهانی، ابوالقاسم، المفردات فی غریب القرآن، ذیل ماده اسلام؛ الصحاح، ذیل ماده اسلام.

[2] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۰.

[3] مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰‌ـ ۹۱؛ مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵؛ التحقیق، ج‌۵ ص‌۱۹۱‌ـ ۱۹۲، "سلم".

[4] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۸۸.

[5] ر.ک: کوشا، محمد علی، مقاله «اسلام»، دانشنامه معاصر قرآن کریم؛ دیبا، حسین، اسلام، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.

[6] لسان العرب، ج‌۶، ص‌۳۴۵؛ مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۴۰۷؛ مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰، "سلم".

[7] تفسیر ماوردی، ج۱، ص۳۷۹‌ـ‌۳۸۰؛ مبادی‌الاسلام، ص‌۷.

[8] خدا وانسان در قرآن، ص‌۲۵۶.

[9] مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۴۰۷، "سلم".

[10] مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵؛ تفسیر مراغی، مج‌۱، ج‌۳، ص‌۱۱۷.

[11] ر.ک: دیبا، حسین، اسلام، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳، ص۲۳۷ ـ ۲۶۰؛ جبرئیلی، محمد صفر، اسلام‌شناسی ص ۱۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش غیرنهایی}}
+{{مدخل مرتبط
-{{امامت}}
+| موضوع مرتبط = اسلام
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| عنوان مدخل  = اسلام
-: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[اسلام]]''' است. "'''[[اسلام]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| مداخل مرتبط = [[اسلام در لغت]] - [[اسلام در قرآن]] - [[اسلام در نهج البلاغه]] - [[اسلام در کلام اسلامی]] - [[اسلام در فقه اسلامی]] - [[اسلام در معارف مهدویت]] - [[اسلام در فقه سیاسی]] - [[اسلام در معارف دعا و زیارات]] - [[اسلام در معارف و سیره سجادی]] - [[اسلام در معارف و سیره رضوی]] - [[اسلام در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
+| پرسش مرتبط  =
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[اسلام در لغت]] | [[اسلام در قرآن]] | [[اسلام در حدیث]] | [[اسلام در نهج البلاغه]] | [[اسلام در معارف دعا و زیارات]] | [[اسلام در کلام اسلامی]] | [[اسلام در فقه اسلامی]]| [[اسلام در معارف مهدویت]]| [[اسلام در مدینه]]</div>
+}}
-<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
-: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[اسلام (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
-<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
-==مقدمه==
+'''اسلام''' در لغت معانی مختلفی دارد مانند: [[تسلیم شدن]] یا [[تسلیم]] نمودن چیزی به کسی، دوری از هرگونه [[عیب]] و نقص و [[فساد]]، [[اطاعت]] کلی و بی قید و شرط و [[تسلیم محض]] بودن و ... .
-*در لغت مصدر باب [[افعال]] و از ماده [[سلم]] اشتقاق یافته است، که در معانی داخل شدن در [[آشتی]]، [[تسلیم شدن]] یا [[تسلیم]] نمودن چیزی به کسی، [[خالص]] نمودن [[عبادت]] و [[دین]] برای [[خدا]] به کار رفته است <ref>راغب اصفهانی، ابوالقاسم، المفردات فی غریب القرآن، ذیل ماده اسلام؛ الصحاح، ذیل ماده اسلام.</ref>.
-*[[اسلام]]: [[تسلیم]] و [[انقیاد]] بر [[طاعت]] و قبول [[اوامر الهی]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۲۶۶.</ref>، اظهار [[خضوع]] و [[التزام]] به آنچه [[نبی اکرم]]{{صل}} آورده است<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۲۹۳.</ref>. اصل آن "[[سلم]]" به معنای صحت و [[عافیت]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۰.</ref>، موافقت شدید در مقابل [[خصومت]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۸۸.</ref>. [[اسلام]] مترادف "[[تسلیم]]" است و "مُسلِم" دو معنا دارد: یکی اینکه شخص [[تسلیم]] [[امر]] [[خداوند]] است و دوم اینکه [[عبادت]] را خالصاً برای [[خدا]] به جای می‌آورد.
-* [[اسلام]]، مصدر باب اِفعال به معنی "[[تسلیم شدن]]"، "[[اطاعت]] کردن" و "[[انقیاد]]" است. مشتقات این واژه در [[قرآن]] به صورت‌های:
-#اَسْلَمَ، اَسْلَما، اَسْلَموُا، اَسلَمْتُم، اَسلَمْتُ، اَسْلَمْنا (ماضی)؛
-#یُسْلِمْ، یُسْلِمُون، شلمون، اُسْلِمَ، نُسْلِمَ (مضارع)؛
-#اَسْلِمْ، اَسْلِموُا (امر)؛
-#[[مُسْلِم]]، مُسلِمین، مُسلِمُونَ، مُسْلِمَیْنِ، مُسْلِمَة و مُسْلِمات (اسم فاعل) ذکر شده است.
-*ریشه این کلمه از ماده [[سلم]] و مشتقات آن به صورت [[تسلیم]]، [[سلام]]، مُسَلَّمه، اِستِسْلام و سَلَم نیز به معنی [[صلح]]، [[آشتی]]، [[مسالمت]]، [[تسلیم شدن]] و [[خضوع]] به کار رفته است.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[اسلام - کوشا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]</ref>
-*واژه اسلام مصدر باب اِفعال از ماده "س‌ ـ‌ ل‌ ـ‌ م"<ref>لسان‌العرب، ج‌۶، ص‌۳۴۵، "سلم"؛ تفسیر ماوردی، ج‌۱، ص‌۳۷۹‌ـ‌۳۸۰؛ مجمع‌البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵.</ref> به معنای صحت و [[عافیت]] و دوری از هرگونه [[عیب]] و [[نقص]] و [[فساد]]<ref>مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰‌ـ ۹۱؛ مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵؛ التحقیق، ج‌۵ ص‌۱۹۱‌ـ ۱۹۲، "سلم".</ref> و در بابِ [[افعال]] به معانی زیر است: [[انقیاد]]<ref>لسان العرب، ج‌۶، ص‌۳۴۵؛ مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۴۰۷؛ مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰، "سلم".</ref>، [[امتثال]] [[امر و نهی]] بدون هیچ‌گونه [[اعتراض]]<ref>تفسیر ماوردی، ج۱، ص۳۷۹‌ـ‌۳۸۰؛ مبادی‌الاسلام، ص‌۷.</ref>، [[اطاعت]] کلی و بی قید و شرط و [[تسلیم محض]] بودن<ref>خدا وانسان در قرآن، ص‌۲۵۶.</ref>، [[اذعان]] به [[حکم]] [[الهی]]، [[اخلاص]] در [[عبادت]]<ref>مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۴۰۷، "سلم".</ref> و ادای [[طاعات]] به دور از هرگونه [[فریب]]<ref>مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵؛ تفسیر مراغی، مج‌۱، ج‌۳، ص‌۱۱۷.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
-*برخی اصل واحد در این ماده را موافقت کامل ظاهری و [[باطنی]] دانسته‌اند. به‌گونه‌ای که مخالفتی در کار نباشد و معانی دیگری مانند [[انقیاد]]، [[صلح]] و [[رضا]] را از لوازم این معنا به شمار آورده‌اند<ref>التحقیق، ج‌۵، ص‌۱۹۱، «سلم».</ref>. اسلام در اصطلاح، بر [[شریعت]] [[پیامبر‌ خاتم]]{{صل}} اطلاق شده است<ref>الوجوه و النظائر، ج‌۱، ص‌۲۴۶.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
-*رابطه میان معنای اصطلاحی و معانی لغوی اسلام این است که [[دین اسلام]] سراسر [[طاعت]] در برابر [[خداوند]] و [[پذیرش]] و [[انقیاد]] [[اوامر]]، بدون هیچ‌گونه [[اعتراض]] است<ref>مبادی الاسلام، ص‌۷.</ref>، و در آن، [[سلامت]] از [[امتناع]] و [[سرکشی]] وجود دارد<ref>مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰، ۹۱.</ref>؛ [[انسان]] [[مسلمان]] با اظهار [[فروتنی]] و ابراز [[پذیرش]] [[شریعت]]، به آنچه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آورده، ملتزم شده است<ref>لسان العرب، ج‌۶، ص‌۳۴۵.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
-*ایزوتسو با ریشه‌یابی کلمه اسلام در میان اعرابِ پیش از اسلام بر این [[باور]] است که این واژه مانند بیشتر اصطلاحات کلیدی [[قرآن]] پیشینه‌ای خاص در [[جاهلیت]] دارد. به [[عقیده]] وی این اصطلاح در آن دوران به‌طور کلی به معنای ترک کردن و دست کشیدن بوده است و [[عربها]] هنگامی فعل "اَسْلَمَ" را به‌کار می‌بردند که شخص از چیزی که برای او بسیار [[عزیز]] و گرانبها بود دست می‌کشید و آن را به دیگری که خواستار آن بود وا‌می‌گذاشت و در صورتی که آن چیز خودِ شخصِ وی باشد که گرانبهاترین موجودی [[انسان]] است، در این حالت اسلام به معنای [[اطاعت]] کلی و بی قید و شرط و [[تسلیم محض]] بودن است<ref>خدا و انسان در قرآن، ص‌۲۵۶.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
-*وی [[حقیقت اسلام]] را در [[فرهنگ قرآن]] حاکی از پیدایش دوره‌ای [[جدید]] در [[زندگی]] [[عربها]] پس از گذراندن [[دوران جاهلیت]] می‌داند. به [[عقیده]] وی واژه اسلام در برابر [[جاهلیت]] است؛ [[مسلمان]] بودن این است که [[انسان]] از همه خودپسندیها و [[مغرور]] بودن به [[قدرت]] [[دست]] کشیده، در برابر [[خداوند]] همچون [[بنده]] [[خدمتگزاری]] حالت [[خضوع]] و [[اطاعت]] و [[فروتنی]] را برگزیند<ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
-*این حالت، پایان دوره [[جاهلیت]] است که در آن، [[مغرور]] بودن به [[قدرت]] بشری، [[اعتماد]] به نفس نامحدود، [[استقلال]] مطلق و [[تصمیم]] تزلزل‌ناپذیر برای سر فرود نیاوردن در برابر هیچ قدرتی جزء لاینفک [[زندگی]] بوده است<ref>خدا و انسان در قرآن، ص‌۲۵۷‌ـ‌۲۷۷.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
-==منابع==
+== مقدمه ==
-* [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[اسلام - کوشا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
+[[اسلام]] در لغت مصدر باب [[افعال]] و از ماده [[سلم]] اشتقاق یافته است، که در معانی داخل شدن در [[آشتی]]، [[تسلیم شدن]] یا [[تسلیم]] نمودن چیزی به کسی، [[خالص]] نمودن [[عبادت]] و [[دین]] برای [[خدا]] به کار رفته است<ref>راغب اصفهانی، ابوالقاسم، المفردات فی غریب القرآن، ذیل ماده اسلام؛ الصحاح، ذیل ماده اسلام.</ref>. همچنین به معنای صحت و عافیت<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۰. </ref> و دوری از هرگونه [[عیب]] و نقص و [[فساد]]<ref>مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰‌ـ ۹۱؛ مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵؛ التحقیق، ج‌۵ ص‌۱۹۱‌ـ ۱۹۲، "سلم". </ref> و موافقت شدید در مقابل [[خصومت]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۸۸. </ref> نیز آمده است. مشتقات [[اسلام]] به صورت [[تسلیم]]، [[سلام]]، مُسَلَّمه، اِستِسْلام و سَلَم نیز به معنی [[صلح]]، [[آشتی]]، مسالمت، [[تسلیم شدن]] و [[خضوع]] به کار رفته است<ref>ر.ک: [[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[اسلام - کوشا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]؛ [[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[اسلام (مقاله)|اسلام]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳]]، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>. [[اسلام]] در بابِ [[افعال]] دارای معانی زیر است: [[انقیاد]]<ref>لسان العرب، ج‌۶، ص‌۳۴۵؛ مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۴۰۷؛ مقاییس اللغه، ج‌۳، ص‌۹۰، "سلم". </ref>، [[امتثال امر]] و [[نهی]] بدون هیچ‌گونه [[اعتراض]]<ref>تفسیر ماوردی، ج۱، ص۳۷۹‌ـ‌۳۸۰؛ مبادی‌الاسلام، ص‌۷. </ref>، [[اطاعت]] کلی و بی قید و شرط و [[تسلیم محض]] بودن<ref>خدا وانسان در قرآن، ص‌۲۵۶. </ref>، [[اذعان]] به حکم الهی، [[اخلاص]] در [[عبادت]]<ref>مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۴۰۷، "سلم". </ref> و ادای [[طاعات]] به دور از هرگونه [[فریب]]<ref>مجمع البیان، ج‌۲، ص‌۷۱۵؛ تفسیر مراغی، مج‌۱، ج‌۳، ص‌۱۱۷.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[اسلام (مقاله)|اسلام]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳]]، ص۲۳۷ ـ ۲۶۰؛ [[محمد صفر جبرئیلی|جبرئیلی، محمد صفر]]، [[اسلام‌شناسی (کتاب)|اسلام‌شناسی]] ص ۱۳.</ref>
-* [[پرونده:000054.jpg|22px]] [[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]] [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
-==پانویس==
+== منابع ==
-{{یادآوری پانویس}}
+{{منابع}}
-{{پانویس2}}
+# [[پرونده:000055.jpg|22px]] [[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[اسلام (مقاله)|اسلام]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳''']]
+# [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[اسلام - کوشا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|'''دانشنامه معاصر قرآن کریم''']]
+# [[پرونده:1100621.jpg|22px]] [[محمد صفر جبرئیلی|جبرئیلی، محمد صفر]]، [[اسلام‌شناسی (کتاب)|'''اسلام‌شناسی''']]
+{{پایان منابع}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-[[رده:مدخل]]
 [[رده:اسلام]]
 [[رده:مدخل‌های قرآنی دانشنامه]]