مفوضه (از غلات شیعه): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۱

مقدمه

عبدالجلیل رازی در النقض می‌‌گوید: «شیعه را مفوضه نامیده‌اند، چرا که ایشان می‌‌گویند خدا، قیامت، کارها را به علی (ع) تفویض می‌‌کند»^[۱].

اسفراینی در التبصیر فی الدین، ایشان را همان غرابیه معرفی کرده است^[۲].

سیدعلی جرجانی در تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم به فرقه ای با این عنوان اشاره کرده و می‌‌نویسد: «ایشان معتقدند خداوند خلق دنیا را به محمد (ص) تفویض کرده است»^[۳]. وی این نام را به صورت اسم مفعول ضبط کرده است. مرتضی رازی در تبصرة العوام همین مطلب را ذکر کرده و علاوه بر پیامبر، امامان را نیز به این مجموعه اضافه نموده است. وی می‌‌نویسد: «گروهی از ایشان می‌‌گویند محمد (ص) و امامان (ع) آمر و ناهی و حاکمند و خدا تفویض خلق و احیاء و اماته به ایشان کرد و رسول و امامان مستحق عبادتند و ایشان را نامها نهند به اسمای خدای تعالی و معتزله و جمله نواصب این حکایت بر علمای امامیان بندند»^[۴].

تفسیر انحرافی از مفوضه و غلات

برخی نویسندگان ساکن در غرب، شبهاتی در باره تعدادی از مباحث مرتبط با امامت و ولایت اهل بیت (ع) در کتاب‌ها و مقالات خود منتشر کرده‌اند و تصویری متفاوت از اندیشه‌های علمای شیعه در طول تاریخ ارائه دادند و ادعا کرده‌اند که بیانات علمای سرشناس شیعه - از غیبت صغری تا کنون - با آموزه‌های امامان فاصله دارند! به همین دلیل، برخی منکر عصمت امامان شدند و آنها را به جای معصوم، "علمای ابرار" خوانده‌اند و برخی منکر علم گسترده ائمه یا آگاهی آنان از امور غیبی و امثال ذلک شده‌اند و کسانی که این عقاید را باور دارند، مفوضه و غالی می‌خوانند.

این دسته از نویسندگان، احادیث مربوط به علم گسترده ائمه را دست‌ساخته مفوّضه می‌دانند و در نظر آنان ائمه اهل بیت (ع) تعدادی از علمای ابرار و اتقیای زمان خود بوده‌اند؛ یعنی عالم به احکام و تفسیر قرآن بوده و از والاترین خوبان عصر خود هستند. به عبارت دیگر، آنان از دانشمندان معمولی جامعه چند درجه بالاتر هستند و نباید امور فوق بشری و علم غیب را به آنها نسبت دهیم. این نویسندگان در تحلیل تاریخی خود معتقدند مفوّضه این فکر را از پیش خود درون مذهب شیعه رواج داده‌اند و شیعه صدر اسلام یا علمای قرن سوم و چهارم و پنجم چنین نظری نداشتند! اینان برای توجیه مدعای خود به احادیث لعن و تکفیر مفوضه از سوی ائمه معصومین (ع) نیز بهره جسته‌اند.

این دسته از نویسندگان می‌‌گویند: مفوّضه یک درجه پائین‌تر از غُلات بودند. غُلات برای ائمه مقام ربوبیت قائل بوده و آنها را در حد خدا مطرح می‌کردند اما مفوضه هرچند قائل به ربوبیت ائمه نبودند اما معتقد بودند که خدا وقتی ائمه را خلق کرد رزق و علم و تمام امور تکوینی و تشریعی را در اختیار ائمه قرار داد و تفویض به آنها کرد^[۵].

منابع

خمینی، سید حسن، دانشنامه فرق اسلامی

جستارهای وابسته

پانویس

↑ النقض، عبدالجلیل رازی، ص۵۳۸.
↑ التبصیر فی الدین، اسفراینی، ص۱۲۸.
↑ تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص۱۸۳.
↑ تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص۱۷۶.
↑ ر. ک: فاضل لنکرانی، محمد جواد، همگرایی قيام امام حسين (ع) با علم حضرت به شهادت خود و يارانش، بخش سوم.

[1] النقض، عبدالجلیل رازی، ص۵۳۸.

[2] التبصیر فی الدین، اسفراینی، ص۱۲۸.

[3] تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص۱۸۳.

[4] تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص۱۷۶.

[5] ر. ک: فاضل لنکرانی، محمد جواد، همگرایی قيام امام حسين (ع) با علم حضرت به شهادت خود و يارانش، بخش سوم.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-==مقدمه==
+{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[مفوضه در فرق و مذاهب]] - [[مفوضه در کلام اسلامی]] - [[مفوضه در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = مفوضه (پرسش)}}
-عبدالجلیل رازی در النقض می گوید: « شیعه را مفوضه نامیده اند، چرا که ایشان می گویند خدا، قیامت، کارها را به علی علیه السلام تفویض می کند». [۱]
-شهفور اسفراینی در التبصیر فی الدین، ایشان را همان غرابیه معرفی کرده است. [۲]
+== مقدمه ==
+[[عبدالجلیل رازی]] در [[النقض (کتاب)|النقض]] می‌‌گوید: «[[شیعه]] را مفوضه نامیده‌اند، چرا که ایشان می‌‌گویند [[خدا]]، [[قیامت]]، [[کارها]] را به [[علی]] {{ع}} [[تفویض]] می‌‌کند»<ref>النقض، عبدالجلیل رازی، ص۵۳۸.</ref>.
-سیدعلی جرجانی در تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم به فرقه ای با این عنوان اشاره کرده و می نویسد: «ایشان معتقدند خداوند خلق دنیا را به محمد صلی الله علیه و آله تفویض کرده است. » [۳] وی این نام را به صورت اسم مفعول ضبط کرده است. مرتضی رازی در تبصرة العوام همین مطلب را ذکر کرده و علاوه بر پیامبر، امامان را نیز به این مجموعه اضافه نموده است. [۴] وی می نویسد: «گروهی از ایشان می گویند محمد (صلی الله علیه و آله) و امامان (علیهم السلام) آمر و ناهی و حاکمند و خدا تفویض خلق و احیاء و اماته به ایشان کرد و رسول و امامان مستحق عبادتند و ایشان را نام ها نهند به اسمای خدای تعالی. و معتزله و جمله نواصب این حکایت بر علمای امامیان بندند. » [۵]
+[[اسفراینی]] در [[التبصیر فی الدین (کتاب)|التبصیر فی الدین]]، ایشان را همان [[غرابیه]] معرفی کرده است<ref>التبصیر فی الدین، اسفراینی، ص۱۲۸.</ref>.
+[[سیدعلی جرجانی]] در [[تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم (کتاب)|تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم]] به [[فرقه]] ای با این عنوان اشاره کرده و می‌‌نویسد: «ایشان معتقدند [[خداوند]] [[خلق]] [[دنیا]] را به [[محمد]] {{صل}} [[تفویض]] کرده است»<ref>تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص۱۸۳.</ref>. وی این نام را به صورت اسم مفعول ضبط کرده است. [[مرتضی رازی]] در [[تبصرة العوام (کتاب)|تبصرة العوام]] همین مطلب را [[ذکر]] کرده و علاوه بر [[پیامبر]]، [[امامان]] را نیز به این مجموعه اضافه نموده است. وی می‌‌نویسد: «گروهی از ایشان می‌‌گویند محمد {{صل}} و امامان {{ع}} آمر و ناهی و حاکمند و خدا تفویض خلق و [[احیاء]] و [[اماته]] به ایشان کرد و [[رسول]] و امامان مستحق عبادتند و ایشان را نامها نهند به اسمای [[خدای تعالی]] و [[معتزله]] و جمله [[نواصب]] این حکایت بر [[علمای امامیان]] بندند»<ref>تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص۱۷۶.</ref>.
+== تفسیر انحرافی از مفوضه و غلات ==
+برخی نویسندگان ساکن در [[غرب]]، شبهاتی در باره تعدادی از مباحث مرتبط با [[امامت]] و [[ولایت اهل بیت]] {{ع}} در کتاب‌ها و مقالات خود منتشر کرده‌اند و تصویری متفاوت از اندیشه‌های [[علمای شیعه]] در طول [[تاریخ]] ارائه دادند و ادعا کرده‌اند که بیانات علمای سرشناس [[شیعه]] - از [[غیبت صغری]] تا کنون - با آموزه‌های [[امامان]] فاصله دارند! به همین دلیل، برخی منکر [[عصمت امامان]] شدند و آنها را به جای [[معصوم]]، "[[علمای ابرار]]" خوانده‌اند و برخی منکر [[علم گسترده ائمه]] یا [[آگاهی از امور غیبی|آگاهی آنان از امور غیبی]] و امثال ذلک شده‌اند و کسانی که این [[عقاید]] را [[باور]] دارند، [[مفوضه]] و [[غالی]] می‌خوانند.
+این دسته از نویسندگان، [[احادیث]] مربوط به علم گسترده ائمه را دست‌ساخته مفوّضه می‌دانند و در نظر آنان [[ائمه اهل بیت]] {{ع}} تعدادی از علمای ابرار و اتقیای [[زمان]] خود بوده‌اند؛ یعنی [[عالم به احکام]] و [[تفسیر قرآن]] بوده و از والاترین خوبان عصر خود هستند. به عبارت دیگر، آنان از [[دانشمندان]] معمولی [[جامعه]] چند [[درجه]] بالاتر هستند و نباید امور [[فوق بشری]] و [[علم غیب]] را به آنها نسبت دهیم. این نویسندگان در تحلیل [[تاریخی]] خود معتقدند مفوّضه این [[فکر]] را از پیش خود درون [[مذهب شیعه]] رواج داده‌اند و شیعه [[صدر اسلام]] یا علمای [[قرن سوم]] و چهارم و پنجم چنین نظری نداشتند! اینان برای توجیه مدعای خود به احادیث [[لعن]] و [[تکفیر]] مفوضه از سوی [[ائمه معصومین]] {{ع}} نیز بهره جسته‌اند.
+این دسته از نویسندگان می‌‌گویند: مفوّضه یک درجه پائین‌تر از [[غُلات]] بودند. غُلات برای ائمه [[مقام]] [[ربوبیت]] قائل بوده و آنها را در حد [[خدا]] مطرح می‌کردند اما مفوضه هرچند قائل به ربوبیت ائمه نبودند اما [[معتقد]] بودند که خدا وقتی ائمه را [[خلق]] کرد [[رزق]] و [[علم]] و تمام امور [[تکوینی]] و [[تشریعی]] را در [[اختیار]] ائمه قرار داد و [[تفویض]] به آنها کرد<ref>ر. ک: [[محمد جواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی، محمد جواد]]، [http://www.new.fazellankarani.com/persian/news/9483/ همگرایی قيام امام حسين (ع) با علم حضرت به شهادت خود و يارانش، بخش سوم].</ref>.
+== منابع ==
+{{منابع}}
+# [[سید حسن خمینی|خمینی، سید حسن]]، [[دانشنامه فرق اسلامی]]
+== جستارهای وابسته ==
+{{مدخل وابسته}}
+* [[غلو]]
+* [[علمای ابرار]]
+{{پایان مدخل‌ وابسته}}
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
+[[رده:مفوضه]]