فرات در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۰۱

مقدمه

نام نهری در سرزمین کربلا، که حادثۀ عاشورا نزدیک آن اتفاق افتاد و امام حسین (ع) و یارانش لب تشنه در کنار آب، شهید شدند. فرات، نهر مقدّس و با فضیلتی است که طبق روایات، دو ناودان از بهشت بر آن می‌ریزد و نهری پربرکت است و کودکی که کامش را با آب فرات بردارند، دوستدار اهل بیت (ع) می‌‌شود^[۱]. در حدیث است که فرات، مهریّۀ زهراست^[۲]. مستحبّ است برای زیارت امام حسین از آب فرات غسل زیارت کنند که موجب آمرزش گناهان است^[۳]. نوشیدن از آب فرات نیز مطلوب است. امام صادق (ع) به سلیمان بن هارون فرمود: «مَا أَظُنُّ أَحَداً يُحَنَّكُ بِمَاءِ الْفُرَاتِ إِلاَّ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ»^[۴].

و نیز فرمود: «مَنْ شَرِبَ مِنْ مَاءِ الْفُرَاتِ وَ حُنِّكَ بِهِ فَإِنَّهُ يُحِبُّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ»^[۵]. هر کس از آب فرات بنوشد و کام را با آن بردارد، او دوستدار ما خاندان خواهد بود. در حدیث، از فرات بعنوان نهر مؤمن و نیز نهر بهشتی یاد شده است: «نَهْرَانِ مُؤْمِنَانِ وَ نَهْرَانِ كَافِرَانِ فَالْمُؤْمِنَانِ الْفُرَاتُ وَ نِيلُ مِصْرَ»^[۶]. «أَرْبَعَةُ أَنْهَارٍ مِنَ الْجَنَّةِ الْفُرَاتُ»^[۷]. "فرات" یادآور عظیم‌ترین حماسۀ خونین و ماندگارترین صحنۀ وفا و صبر است. شیر مردان عاشورایی در کربلا، در محرّم سال ۶۱ هجری توسّط نیروهای "ابن زیاد" در محاصره قرار گرفتند و آب به روی اردوگاه امام حسین (ع) و اطفال و خیمه‌ها بسته شد.

سپاه دشمن می‌خواست با قرار دادن حسین (ع) در مضیقۀ بی آبی، او را به تسلیم وادارد، امّا آن حضرت مرگ شرافتمندانه و تشنه کامانه را برگزید. عباس (ع) که برای آب آوردن از فرات، برای کودکان تشنه رفته بود. در کنار همین نهر علقمه دستانش قطع شد و به شهادت رسید. "آب فرات" همچون "خاک کربلا"، هر دو آموزگار شجاعت و الهام بخش شهادتند. از این رو برداشتن کام نوزاد با آب فرات یا تربت حسینی، چشاندن طعم شجاعت و انتقال فرهنگ شهادت در دل و جان شیعه است.

امّا موقعیّت جغرافیایی فرات: "شطّی است در مغرب کشور عراق و متشکّل است از دو شعبۀ "قره سو" و "مراد چای" که سرچشمۀ آنها نزدیک رود "ارس" در ارمنستان ترکیّه است. موقعی که دو شعبۀ قره سو و مراد چای به هم می‌رسند، فرات به دجله نزدیک می‌شود، ولی مجدّدا دجله متوجّه جنوب شرقی شده و فرات به سمت مغرب مایل می‌شود و سپس در نزدیکی خلیج فارس به رود دجله می‌پیوندد و از آن پس مجموع این دو رود به نام "شطّ العرب" خوانده می‌شود و به خلیج فارس می‌ریزد. سرزمینی را که بین دو رود دجله و فرات واقع است "الجزیره" می‌گویند. طول رودخانۀ فرات تقریبا ۲۹۰۰ کیلومتر است. جریان فرات در جلگۀ بین النهرین بسیار ملایم است و دارای بستری عریض می‌باشد. یگانه عامل حاصل‌خیزی خاک عراق و جلب جمعیّت در جلگۀ خشک و گرم بین النهرین، دو رود فرات و دجله می‌باشد. بابل، پایتخت قدیم کشور بابل در ساحل فرات بنا شده بود^[۸]^[۹].

منابع

محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا

پانویس

↑ سفینة البحار، ج۲، ص۳۵۲؛ المزار، شیخ مفید، ص۱۸.
↑ سفینة البحار، ج۲، ص۵۶۳.
↑ سفینة البحار، ج۱، ص۵۶۵.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۴؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۴؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱۵؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱۵؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.
↑ فرهنگ فارسی، معین.
↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۳۶۹.

[1] سفینة البحار، ج۲، ص۳۵۲؛ المزار، شیخ مفید، ص۱۸.

[2] سفینة البحار، ج۲، ص۵۶۳.

[3] سفینة البحار، ج۱، ص۵۶۵.

[4] وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۴؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.

[5] وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۴؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.

[6] وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱۵؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.

[7] وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱۵؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.

[8] فرهنگ فارسی، معین.

[9] محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۳۶۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
+{{مدخل مرتبط
-<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[فرات]] است. "'''[[فرات]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| موضوع مرتبط = فرات
-<div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[فرات در حدیث]] - [[فرات در معارف مهدویت]] - [[فرات در معارف و سیره حسینی]]</div>
+| عنوان مدخل  = [[فرات]]
-<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام حسین (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
+| مداخل مرتبط = [[فرات در حدیث]] - [[فرات در معارف مهدویت]] - [[فرات در معارف و سیره حسینی]]
+| پرسش مرتبط  = امام حسین (پرسش)
+}}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-نام نهری در [[سرزمین]] [[کربلا]]، که [[حادثۀ عاشورا]] نزدیک آن اتفاق افتاد و [[امام حسین]]{{ع}} و یارانش لب [[تشنه]] در کنار آب، [[شهید]] شدند. [[فرات]]، نهر [[مقدّس]] و با فضیلتی است که طبق [[روایات]]، دو ناودان از [[بهشت]] بر آن می‌ریزد و نهری پربرکت است و [[کودکی]] که کامش را با آب [[فرات]] بردارند، [[دوستدار اهل بیت]]{{ع}} می‌‌شود<ref>سفینة البحار، ج۲، ص۳۵۲؛ المزار، شیخ مفید، ص۱۸.</ref>. در [[حدیث]] است که [[فرات]]، مهریّۀ زهراست<ref>سفینة البحار، ج۲، ص۵۶۳.</ref>. مستحبّ است برای [[زیارت]] [[امام حسین]] از آب [[فرات]] غسل زیارت کنند که موجب [[آمرزش گناهان]] است<ref>سفینة البحار، ج۱، ص۵۶۵.</ref>. [[نوشیدن]] از آب [[فرات]] نیز مطلوب است. [[امام صادق]]{{ع}} به [[سلیمان بن هارون]] فرمود: {{متن حدیث|مَا أَظُنُّ أَحَداً يُحَنَّكُ بِمَاءِ الْفُرَاتِ إِلاَّ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۴؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.</ref>.
+نام نهری در [[سرزمین کربلا]]، که [[حادثۀ عاشورا]] نزدیک آن اتفاق افتاد و [[امام حسین]] {{ع}} و یارانش لب [[تشنه]] در کنار آب، [[شهید]] شدند. [[فرات]]، نهر [[مقدّس]] و با فضیلتی است که طبق [[روایات]]، دو ناودان از [[بهشت]] بر آن می‌ریزد و نهری پربرکت است و [[کودکی]] که کامش را با آب [[فرات]] بردارند، [[دوستدار اهل بیت]] {{ع}} می‌‌شود<ref>سفینة البحار، ج۲، ص۳۵۲؛ المزار، شیخ مفید، ص۱۸.</ref>. در [[حدیث]] است که [[فرات]]، مهریّۀ زهراست<ref>سفینة البحار، ج۲، ص۵۶۳.</ref>. مستحبّ است برای [[زیارت]] [[امام حسین]] از آب [[فرات]] غسل زیارت کنند که موجب [[آمرزش گناهان]] است<ref>سفینة البحار، ج۱، ص۵۶۵.</ref>. [[نوشیدن]] از آب [[فرات]] نیز مطلوب است. [[امام صادق]] {{ع}} به [[سلیمان بن هارون]] فرمود: {{متن حدیث|مَا أَظُنُّ أَحَداً يُحَنَّكُ بِمَاءِ الْفُرَاتِ إِلاَّ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۴؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.</ref>.
 و نیز فرمود: {{متن حدیث|مَنْ شَرِبَ مِنْ مَاءِ الْفُرَاتِ وَ حُنِّكَ بِهِ فَإِنَّهُ يُحِبُّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۴؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.</ref>. هر کس از آب [[فرات]] بنوشد و کام را با آن بردارد، او [[دوستدار]] ما [[خاندان]] خواهد بود. در [[حدیث]]، از [[فرات]] بعنوان نهر [[مؤمن]] و نیز نهر بهشتی یاد شده است: {{متن حدیث|نَهْرَانِ مُؤْمِنَانِ وَ نَهْرَانِ كَافِرَانِ فَالْمُؤْمِنَانِ الْفُرَاتُ وَ نِيلُ مِصْرَ}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱۵؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.</ref>. {{متن حدیث|أَرْبَعَةُ أَنْهَارٍ مِنَ الْجَنَّةِ الْفُرَاتُ}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۷، ص۲۱۵؛ بحار الأنوار، ج۱۰۱، ص۱۱۴.</ref>.
 "[[فرات]]" یادآور عظیم‌ترین حماسۀ خونین و ماندگارترین صحنۀ [[وفا]] و [[صبر]] است.
-شیر مردان [[عاشورایی]] در [[کربلا]]، در [[محرّم]] [[سال]] ۶۱ [[هجری]] توسّط نیروهای "[[ابن زیاد]]" در محاصره قرار گرفتند و آب به روی [[اردوگاه امام حسین]]{{ع}} و اطفال و خیمه‌ها بسته شد.
+شیر مردان [[عاشورایی]] در [[کربلا]]، در [[محرّم]] [[سال]] ۶۱ [[هجری]] توسّط نیروهای "[[ابن زیاد]]" در محاصره قرار گرفتند و آب به روی [[اردوگاه امام حسین]] {{ع}} و اطفال و خیمه‌ها بسته شد.
-[[سپاه]] [[دشمن]] می‌خواست با قرار دادن [[حسین]]{{ع}} در مضیقۀ بی آبی، او را به [[تسلیم]] وادارد، امّا آن [[حضرت]] [[مرگ]] شرافتمندانه و [[تشنه]] کامانه را برگزید. [[عباس]]{{ع}} که برای آب آوردن از [[فرات]]، برای [[کودکان]] [[تشنه]] رفته بود. در کنار همین نهر [[علقمه]] دستانش [[قطع]] شد و به [[شهادت]] رسید. "آب [[فرات]]" همچون "[[خاک کربلا]]"، هر دو [[آموزگار]] [[شجاعت]] و [[الهام]] بخش شهادتند. از این رو برداشتن کام نوزاد با آب [[فرات]] یا [[تربت]] [[حسینی]]، چشاندن طعم [[شجاعت]] و انتقال [[فرهنگ]] [[شهادت]] در [[دل]] و [[جان]] [[شیعه]] است.
+[[سپاه]] [[دشمن]] می‌خواست با قرار دادن [[حسین]] {{ع}} در مضیقۀ بی آبی، او را به [[تسلیم]] وادارد، امّا آن [[حضرت]] [[مرگ]] شرافتمندانه و [[تشنه]] کامانه را برگزید. [[عباس]] {{ع}} که برای آب آوردن از [[فرات]]، برای [[کودکان]] [[تشنه]] رفته بود. در کنار همین نهر [[علقمه]] دستانش [[قطع]] شد و به [[شهادت]] رسید. "آب [[فرات]]" همچون "[[خاک کربلا]]"، هر دو [[آموزگار]] [[شجاعت]] و [[الهام]] بخش شهادتند. از این رو برداشتن کام نوزاد با آب [[فرات]] یا [[تربت]] [[حسینی]]، چشاندن طعم [[شجاعت]] و انتقال [[فرهنگ]] [[شهادت]] در [[دل]] و [[جان]] [[شیعه]] است.
 امّا موقعیّت جغرافیایی [[فرات]]: "شطّی است در [[مغرب]] [[کشور عراق]] و متشکّل است از دو شعبۀ "قره سو" و "مراد چای" که سرچشمۀ آنها نزدیک رود "ارس" در ارمنستان ترکیّه است. موقعی که دو شعبۀ قره سو و مراد چای به هم می‌رسند، [[فرات]] به دجله نزدیک می‌شود، ولی مجدّدا دجله متوجّه جنوب شرقی شده و [[فرات]] به سمت [[مغرب]] مایل می‌شود و سپس در نزدیکی خلیج [[فارس]] به رود دجله می‌پیوندد و از آن پس مجموع این دو رود به نام "شطّ العرب" خوانده می‌شود و به خلیج [[فارس]] می‌ریزد. سرزمینی را که بین دو رود دجله و [[فرات]] واقع است "[[الجزیره]]" می‌گویند. طول رودخانۀ [[فرات]] تقریبا ۲۹۰۰ کیلومتر است. جریان [[فرات]] در جلگۀ [[بین النهرین]] بسیار ملایم است و دارای بستری عریض می‌باشد. یگانه عامل حاصل‌خیزی [[خاک]] [[عراق]] و جلب جمعیّت در جلگۀ خشک و گرم [[بین النهرین]]، دو رود [[فرات]] و دجله می‌باشد. [[بابل]]، پایتخت قدیم [[کشور]] [[بابل]] در ساحل [[فرات]] بنا شده بود<ref>فرهنگ فارسی، معین.</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۶۹.</ref>.
-== جستارهای وابسته ==
+== منابع ==
+{{منابع}}
-==منابع==
 * [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]
+{{پایان منابع}}
 == پانویس ==
@@ خط ۲۵: / خط ۲۷: @@
 [[رده:فرات در معارف و سیره حسینی]]
 [[رده:مدخل فرهنگ عاشورا]]
-[[رده:مدخل]]