غدیر خم در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۰

مقدمه

غدیر، ـ آبگیر ـ و غدیر خم، مکانی میان مکه و مدینه است که چشمه‌ای در آن می‌ریزد و در اصطلاح، به روز انتصاب علی بن ابی طالب (ع) به عنوان جانشینی بلافصل پیامبر (ص) توسط خداوند اشارت دارد. پیامبر (ص) در بازگشت از آخرین زیارت خانۀ خدا حجة الوداع روز پنج شنبه، سال دهم هجرت، در این محلّ، ناگهان دستور داد تا حاجیان مسلمان گرد هم آیند. مؤذن با ندای "الله اکبر" حاضرین را به نماز ظهر دعوت کرد. پس از نماز، پیامبر (ص) بر منبر (جهاز شتران که به همین منظور مهیا گردید) رفت و فرمود "من مسؤولم، شما هم مسؤولید. شما دربارۀ من چگونه شهادت می‌دهید؟". همگی بر خیرخواهی آن حضرت شهادت دادند.

آنگاه فرمود! "خدا مولا و رهبر من است و من رهبر مؤمنانم و آرای من بر آرای آنان مقدم است". سپس در ادامه در حالی که دست علی (ع) را بلند کرده بود فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ»^[۱] و بدین‌سان جانشین پیامبر (ص) به امر الهی^[۲] تعیین و توسط شخص رسول خدا (ص) با حضور بسیاری از قبایل شبه جزیره حجاز، به مردم ابلاغ شد.

حدیث غدیر از احادیث "مستفیضه" است و تعداد یکصد و ده نفر از صحابه و هشتاد و چهار نفر از تابعین آن را نقل کرده‌اند. همچنین قریب به سیصد و شصت تن از اندیشمندان اهل سنّت، این حدیث را در کتاب‌های خود ذکر نموده‌اند^[۳].^[۴]

منابع

فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی

پانویس

↑ لغت‌نامه دهخدا، ج۱۱، ص۱۶۶۱۸؛ مسند احمد، ج۱، ص۸۴؛ المناقب آل ابی طالب، ص۲۱۷؛ جمل من انساب الاشراف، ج۲، ص۸۵۸؛ سنن ترمذی، ج۱۳، ص۱۹۹؛ کنز العمال، ج۱، ص۴۸.
↑ ﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا﴾ «امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.
↑ الغدیر، ج۱، ص۱۴؛ سنن بیهقی، ج۲، ص۱۴۸؛ طبقات ابن سعد، ج۲، ص۲؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۴۷؛ تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۷۹.

[1] لغت‌نامه دهخدا، ج۱۱، ص۱۶۶۱۸؛ مسند احمد، ج۱، ص۸۴؛ المناقب آل ابی طالب، ص۲۱۷؛ جمل من انساب الاشراف، ج۲، ص۸۵۸؛ سنن ترمذی، ج۱۳، ص۱۹۹؛ کنز العمال، ج۱، ص۴۸.

[2] ﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا﴾ «امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.

[3] الغدیر، ج۱، ص۱۴؛ سنن بیهقی، ج۲، ص۱۴۸؛ طبقات ابن سعد، ج۲، ص۲؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۴۷؛ تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲.

[4] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۷۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{امامت}}
+{{مدخل مرتبط
-<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث '''[[غدیر خم]]''' است. "'''[[غدیر خم]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
+| موضوع مرتبط = غدیر خم
-: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[غدیر خم در قرآن]] - [[غدیر خم در حدیث]] - [[غدیر خم در فقه اسلامی]] - [[غدیر خم در فقه سیاسی]]</div>
+| عنوان مدخل  = غدیر خم
-<div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[غدیر خم (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
+| مداخل مرتبط = [[غدیر خم در قرآن]] - [[غدیر خم در کلام اسلامی]] - [[غدیر خم در تاریخ اسلامی]] - [[غدیر خم در سیره و معارف فاطمی]] - [[غدیر خم در معارف و سیره نبوی]] - [[غدیر خم در فقه سیاسی]] - [[غدیر خم در معارف مهدویت]]
+| پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)
+}}
-==مقدمه==
+== مقدمه ==
-[[غدیر]]، - آبگیر - و [[غدیر خم]]، مکانی میان [[مکه]] و [[مدینه]] است که چشمه‌ای در آن می‌ریزد و در اصطلاح، به روز [[انتصاب]] [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} به عنوان [[جانشینی بلافصل پیامبر]]{{صل}} توسط [[خداوند]] اشارت دارد. [[پیامبر]]{{صل}} در بازگشت از آخرین [[زیارت]] [[خانۀ خدا]] [[حجة الوداع]] - روز [[پنج شنبه]]، [[سال دهم هجرت]]، در این محلّ، ناگهان [[دستور]] داد تا [[حاجیان]] [[مسلمان]] گرد هم آیند. [[مؤذن]] با ندای "[[الله اکبر]]" حاضرین را به [[نماز ظهر]] [[دعوت]] کرد. پس از [[نماز]]، پیامبر{{صل}} بر [[منبر]] ([[جهاز شتران]] که به همین منظور مهیا گردید) رفت و فرمود "من مسؤولم، شما هم مسؤولید. شما دربارۀ من چگونه [[شهادت]] می‌دهید؟". همگی بر [[خیرخواهی]] آن [[حضرت]] شهادت دادند.
+[[غدیر]]، ـ آبگیر ـ و [[غدیر خم]]، مکانی میان [[مکه]] و [[مدینه]] است که چشمه‌ای در آن می‌ریزد و در اصطلاح، به روز [[انتصاب]] [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} به عنوان [[جانشینی بلافصل پیامبر]] {{صل}} توسط [[خداوند]] اشارت دارد. [[پیامبر]] {{صل}} در بازگشت از آخرین [[زیارت]] خانۀ خدا [[حجة الوداع]] روز پنج شنبه، [[سال دهم هجرت]]، در این محلّ، ناگهان [[دستور]] داد تا [[حاجیان]] [[مسلمان]] گرد هم آیند. [[مؤذن]] با ندای "[[الله اکبر]]" حاضرین را به نماز ظهر [[دعوت]] کرد. پس از [[نماز]]، پیامبر {{صل}} بر [[منبر]] (جهاز شتران که به همین منظور مهیا گردید) رفت و فرمود "من مسؤولم، شما هم مسؤولید. شما دربارۀ من چگونه [[شهادت]] می‌دهید؟". همگی بر [[خیرخواهی]] آن حضرت شهادت دادند.
-آنگاه فرمود! "[[خدا]] مولا و [[رهبر]] من است و من رهبر مؤمنانم و آرای من بر آرای آنان مقدم است." سپس در ادامه در حالی که دست [[علی]]{{ع}} را بلند کرده بود فرمود: {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ}}<ref>لغت‌نامه دهخدا، ج۱۱، ص۱۶۶۱۸؛ مسند احمد، ج۱، ص۸۴؛ المناقب آل ابی طالب، ص۲۱۷؛ جمل من انساب الاشراف، ج۲، ص۸۵۸؛ سنن ترمذی، ج۱۳، ص۱۹۹؛ کنز العمال، ج۱، ص۴۸.</ref> و بدین‌سان [[جانشین پیامبر]]{{صل}} به [[امر الهی]]<ref>{{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}} «امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref> [[تعیین]] و توسط شخص [[رسول خدا]]{{صل}} با حضور بسیاری از [[قبایل]] شبه [[جزیره]] [[حجاز]]، به [[مردم]] [[ابلاغ]] شد.
-[[حدیث غدیر]] از [[احادیث]] "مستفیضه" است و تعداد یکصدوده نفر از [[صحابه]] و هشتادوچهار نفر از [[تابعین]] آن را [[نقل]] کرده‌اند. و نیز قریب به سیصدوشصت تن از [[اندیشمندان]] [[اهل]] [[سنّت]]، این [[حدیث]] را در کتاب‌های خود ذکر نموده‌اند<ref>الغدیر، ج۱، ص۱۴؛ سنن بیهقی، ج۲، ص۱۴۸؛ طبقات ابن سعد، ج۲، ص۲؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۴۷؛ تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲.</ref><ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۷۹.</ref>.
-==منابع==
+آنگاه فرمود! "[[خدا]] مولا و [[رهبر]] من است و من رهبر مؤمنانم و آرای من بر آرای آنان مقدم است". سپس در ادامه در حالی که دست [[علی]] {{ع}} را بلند کرده بود فرمود: {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ}}<ref>لغت‌نامه دهخدا، ج۱۱، ص۱۶۶۱۸؛ مسند احمد، ج۱، ص۸۴؛ المناقب آل ابی طالب، ص۲۱۷؛ جمل من انساب الاشراف، ج۲، ص۸۵۸؛ سنن ترمذی، ج۱۳، ص۱۹۹؛ کنز العمال، ج۱، ص۴۸.</ref> و بدین‌سان [[جانشین پیامبر]] {{صل}} به [[امر الهی]]<ref>{{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}} «امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref> تعیین و توسط شخص [[رسول خدا]] {{صل}} با حضور بسیاری از [[قبایل]] شبه [[جزیره]] [[حجاز]]، به [[مردم]] [[ابلاغ]] شد.
+[[حدیث غدیر]] از [[احادیث]] "مستفیضه" است و تعداد یکصد و ده نفر از [[صحابه]] و هشتاد و چهار نفر از [[تابعین]] آن را [[نقل]] کرده‌اند. همچنین قریب به سیصد و شصت تن از اندیشمندان [[اهل سنّت]]، این [[حدیث]] را در کتاب‌های خود ذکر نموده‌اند<ref>الغدیر، ج۱، ص۱۴؛ سنن بیهقی، ج۲، ص۱۴۸؛ طبقات ابن سعد، ج۲، ص۲؛ اسد الغابة، ج۳، ص۱۴۷؛ تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲.</ref>.<ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۷۹.</ref>
+== منابع ==
 {{منابع}}
-* [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']]
+# [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']]
 {{پایان منابع}}
@@ خط ۱۷: / خط ۲۱: @@
 {{پانویس}}
-[[رده:غدیر خم در فقه سیاسی]]
+[[رده:غدیر]]
-[[رده:مدخل]]
+[[رده:اثبات امامت امام علی]]