جباریت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-==منابع== +== منابع ==)) |
جز (جایگزینی متن - 'دست' به 'دست') |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اسم الهی | |||
| عنوان مدخل = جباریت | |||
< | | مداخل مرتبط = [[جباریت در لغت]] - [[جباریت در قرآن]] - [[جباریت در فقه سیاسی]] | ||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
جبار: کسی است که [[سلطه]]<ref>بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۸۳۳-۸۳۴.</ref>، [[برتری]] و [[غلبه]] دارد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۴۶.</ref>؛ از [[جبر]] به معنای [[عظمت]] و [[برتری]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۵۰۱.</ref>. | |||
{{متن قرآن|أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ}}<ref>«آیا می‌خواهی که مرا همچون کسی که دیروز کشتی بکشی؟ تو جز این نمی‌خواهی که در این (سر) زمین گردنکش باشی» سوره قصص، آیه ۱۹.</ref>. | |||
جبّار از [[صفات الهی]] است و اطلاق آن بر مخلوق و [[عبد]] [[مذمت]] شده و حتی در [[قرآن]] این صفت [[نفی]] شده است: {{متن قرآن|مَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ}}<ref>«تو بر آنان چیره نیستی» سوره ق، آیه ۴۵.</ref>. | |||
در [[سیاست]] معمولاً جبّار بر فردی اطلاق می‌شود که [[سلطه]] خود را با [[تحمیل]] بر [[اراده]] [[مردم]] و [[اجبار]] آنها تأمین می‌کند<ref>سیدمحمدحسین طباطبابی، المیزان، ج۱۸، ص۳۶۱.</ref>. بر این اساس، به [[نظام سیاسی]] که [[حاکم]] آن همه [[شئون]] و امور [[مردم]] را در دست گرفته و [[فرمانروایی]] مطلق دارد، [[حکومت]] تیرانی گفته می‌شود<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۴۳۶.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۲۰۳-۲۰۴.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
==پانویس== | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:جباریت]] | [[رده:جباریت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اسم الهی است. جباریت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: جباریت در لغت - جباریت در قرآن - جباریت در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
جبار: کسی است که سلطه[۱]، برتری و غلبه دارد[۲]؛ از جبر به معنای عظمت و برتری[۳].
أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ
[۴].
جبّار از صفات الهی است و اطلاق آن بر مخلوق و عبد مذمت شده و حتی در قرآن این صفت نفی شده است: مَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ[۵].
در سیاست معمولاً جبّار بر فردی اطلاق می‌شود که سلطه خود را با تحمیل بر اراده مردم و اجبار آنها تأمین می‌کند[۶]. بر این اساس، به نظام سیاسی که حاکم آن همه شئون و امور مردم را در دست گرفته و فرمانروایی مطلق دارد، حکومت تیرانی گفته می‌شود[۷].[۸].
منابع
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۸۳۳-۸۳۴.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۴۶.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۵۰۱.
- ↑ «آیا می‌خواهی که مرا همچون کسی که دیروز کشتی بکشی؟ تو جز این نمی‌خواهی که در این (سر) زمین گردنکش باشی» سوره قصص، آیه ۱۹.
- ↑ «تو بر آنان چیره نیستی» سوره ق، آیه ۴۵.
- ↑ سیدمحمدحسین طباطبابی، المیزان، ج۱۸، ص۳۶۱.
- ↑ علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۴۳۶.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۲۰۳-۲۰۴.