بر اساس آیه مودت وجوب محبت چگونه بر امامت امام علی دلالت می‌کند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-]]]] :::::: +]]]] )) |
جز (جایگزینی متن - '-،' به '-') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی | | موضوع اصلی = [[امامت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ امامت]] | ||
| تصویر = 110050.jpg | |||
| تصویر | | نمایه وابسته = [[کلیاتی از امامت (نمایه)|کلیاتی از امامت]] | ||
| مدخل اصلی = [[امامت]] | |||
| نمایه وابسته | | موضوعات وابسته = | ||
| مدخل اصلی | | تعداد پاسخ = ۱ | ||
| موضوعات وابسته | |||
| | |||
}} | }} | ||
'''بر اساس [[آیه مودت]] [[وجوب محبت]] چگونه بر [[امامت امام علی]] دلالت می‌کند''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[امامت (پرسش)|امامت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[امامت]]''' مراجعه شود. | '''بر اساس [[آیه مودت]] [[وجوب محبت]] چگونه بر [[امامت امام علی]] دلالت می‌کند''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[امامت (پرسش)|امامت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[امامت]]''' مراجعه شود. | ||
== پاسخ نخست == | == پاسخ نخست == | ||
[[پرونده:1103557498.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:1103557498.jpg|بندانگشتی|راست|100px|[[علی ربانی گلپایگانی]]]] | ||
حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی ربانی گلپایگانی]]''' در کتاب ''«[[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]»'' در این‌باره گفته است: | حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی ربانی گلپایگانی]]''' در کتاب ''«[[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
«[[وجوب محبت اهل بیت پیامبر]]{{صل}} که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در صدر آنان قرار دارد، مستلزم [[وجوب اطاعت]] از آنان است و وجوب اطاعت به طور مطلق، مساوق با [[امامت]] است. | «[[وجوب محبت اهل بیت پیامبر]] {{صل}} که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در صدر آنان قرار دارد، مستلزم [[وجوب اطاعت]] از آنان است و وجوب اطاعت به طور مطلق، مساوق با [[امامت]] است. | ||
[[علامه حلی]]، چهارمین آیه‌ای که در کتاب “نهج الحق” برای [[اثبات]] [[امامت امیرالمؤمنین]]{{ع}} به آن [[استدلال]] کرده، [[آیه]] “مودت فی القربی” است. پس از [[نقل روایت]] [[ابن عباس]] که [[پیامبر]]{{صل}} در پاسخ این سؤال که مقصود از [[خویشاوندان]] شما که [[مودت]] آنان [[واجب]] است چه کسانی‌اند؟ فرمود: [[علی]]، [[فاطمه]] و دو فرزند آنان، گفته است: “وجوب مودت، مستلزم وجوب اطاعت است”<ref>نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۷۵.</ref>. | [[علامه حلی]]، چهارمین آیه‌ای که در کتاب “نهج الحق” برای [[اثبات]] [[امامت امیرالمؤمنین]] {{ع}} به آن [[استدلال]] کرده، [[آیه]] “مودت فی القربی” است. پس از [[نقل روایت]] [[ابن عباس]] که [[پیامبر]] {{صل}} در پاسخ این سؤال که مقصود از [[خویشاوندان]] شما که [[مودت]] آنان [[واجب]] است چه کسانی‌اند؟ فرمود: [[علی]]، [[فاطمه]] و دو فرزند آنان، گفته است: “وجوب مودت، مستلزم وجوب اطاعت است”<ref>نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۷۵.</ref>. | ||
ایشان در کتاب “منهاج الکرامه” نیز گفته است: “مخالفت با علی{{ع}} با [[وجوب]] مودت آن [[حضرت]] منافات دارد، چنان که [[امتثال اوامر]] او، نشانه مودت او است، بنابراین، [[اطاعت]] از او (به صورت مطلق) واجب است، و این همان معنای امامت است<ref>منهاج الکرامة، ص۱۴۷.</ref>. | ایشان در کتاب “منهاج الکرامه” نیز گفته است: “مخالفت با علی {{ع}} با [[وجوب]] مودت آن [[حضرت]] منافات دارد، چنان که [[امتثال اوامر]] او، نشانه مودت او است، بنابراین، [[اطاعت]] از او (به صورت مطلق) واجب است، و این همان معنای امامت است<ref>منهاج الکرامة، ص۱۴۷.</ref>. | ||
'''توضیح استدلال''' | '''توضیح استدلال''' | ||
در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}، مودت خویشاوندان خاص پیامبر {{صل}} که - مطابق [[روایت]] ابن عباس- علی، فاطمه، [[حسن]] و [[حسین]] {{عم}} می‌باشند، به صورت مطلق و بدون هیچ قید و شرطی واجب شده است، چنین مودتی ملازم با امامت است؛ زیرا اولاً: مودت مطلق، مستلزم وجوب اطاعت و [[حرمت مخالفت]] است، چون [[عدم اطاعت]] و [[مخالفت]]، با مودت مطلق [[سازگاری]] ندارد، این وجه همان است که در استدلال علامه حلی بیان شده است، یعنی مقصود ایشان از این که وجوب مودت مستلزم وجوب اطاعت است، و این که مخالفت با مودت سازگاری ندارد، مودت مطلق، یعنی مودت در همه حالات و به لحاظ همه اقوال و [[افعال]]<ref>{{عربی|أن وجوب المودة مطلقا يستلزم وجوب الطاعة مطلقا}}. دلائل الصدق، ج۲، ص۱۲۵.</ref> است، و وجوب اطاعت مطلق از فردی به معنای امامت او است. | |||
و ثانیاً: وجوب مودت مطلق و بی قید و شرط، مستلزم [[عصمت]] است؛ زیرا غیر [[معصوم]] چه بسا در اقوال یا افعالش مرتکب [[خطا]] و [[گناه]] شود، که در آن صورت، [[محبت]] او واجب و بلکه جایز نخواهد بود. | و ثانیاً: وجوب مودت مطلق و بی قید و شرط، مستلزم [[عصمت]] است؛ زیرا غیر [[معصوم]] چه بسا در اقوال یا افعالش مرتکب [[خطا]] و [[گناه]] شود، که در آن صورت، [[محبت]] او واجب و بلکه جایز نخواهد بود. | ||
[[عصمت]]، از دو جهت مستلزم [[امامت]] است: یکی از این جهت که [[اطاعت از معصوم]] [[واجب]] و [[مخالفت]] با او [[حرام]] است، و کسی که دارای چنین مقامی باشد که اطاعتش به صورت مطلق واجب و مخالفت با او به صورت مطلق حرام باشد، [[امام]] خواهد بود. و دیگر این که عصمت [[شرط امامت]] است، و چون در میان [[صحابه]]، غیر از [[امیرالمؤمنین]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{ع}}، کسی دارای [[مقام عصمت]] نبود، بنابراین امامت آنان منتفی خواهد بود و امیرالمؤمنین{{ع}} که واجد صفت عصمت بوده است، امام [[امت اسلامی]] پس از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بوده است<ref>{{عربی|وجوب المودة يستلزم وجوب الطاعة، لان المودة انما تجب مع العصمة، اذ مع وقوع الخطا منهم، يجب ترك مودتهم، كما قال تعالى {{متن قرآن|لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ}} و غيرهم ليس بمعصوم اتفاقا، فعلى و ولداه الأئمة}}. حق‌الیقین، شبر، ج۱، ص۲۷؛ احقاق الحق، ج۳، ص۲۳.</ref>. | [[عصمت]]، از دو جهت مستلزم [[امامت]] است: یکی از این جهت که [[اطاعت از معصوم]] [[واجب]] و [[مخالفت]] با او [[حرام]] است، و کسی که دارای چنین مقامی باشد که اطاعتش به صورت مطلق واجب و مخالفت با او به صورت مطلق حرام باشد، [[امام]] خواهد بود. و دیگر این که عصمت [[شرط امامت]] است، و چون در میان [[صحابه]]، غیر از [[امیرالمؤمنین]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}}، کسی دارای [[مقام عصمت]] نبود، بنابراین امامت آنان منتفی خواهد بود و امیرالمؤمنین {{ع}} که واجد صفت عصمت بوده است، امام [[امت اسلامی]] پس از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} بوده است<ref>{{عربی|وجوب المودة يستلزم وجوب الطاعة، لان المودة انما تجب مع العصمة، اذ مع وقوع الخطا منهم، يجب ترك مودتهم، كما قال تعالى {{متن قرآن|لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ}} و غيرهم ليس بمعصوم اتفاقا، فعلى و ولداه الأئمة}}. حق‌الیقین، شبر، ج۱، ص۲۷؛ احقاق الحق، ج۳، ص۲۳.</ref>. | ||
'''اشکال''': [[وجوب محبت اهل بیت پیامبر]] {{صل}} به صورت مطلق، از آن جهت است که آنان منتسب به [[پیامبر]] می‌باشند، لذا با [[معصوم]] نبودن آنان منافات نخواهد داشت. | |||
'''پاسخ''': انتساب به پیامبر{{صل}}، عموم [[خویشاوندان]] آن [[حضرت]] را شامل می‌شود، در حالی که [[آیه]] {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}، چنان که در [[روایات]] تصریح شده، عمومیت ندارد، بنابراین، [[وجوب]] [[مودت]] مطلق آنان، به خاطر ویژگی [[شخصیت]] و [[برتری]] خود آنان است؛ آنان - چنان که پیش از این بیان شد- کسانی‌اند که از نظر [[کمال وجودی]] و تعالی [[معنوی]]، در افق کمال و تعالی وجودی و معنوی پیامبر{{صل}} قرار دارند، و همانند [[رسول اکرم]]{{صل}} از ویژگی عصمت برخوردارند، به همین جهت، [[محبت]] آنان در خور آن است که به منزله [[اجر]] [[رسالت پیامبر]]{{صل}} به شمار آید. | '''پاسخ''': انتساب به پیامبر {{صل}}، عموم [[خویشاوندان]] آن [[حضرت]] را شامل می‌شود، در حالی که [[آیه]] {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}، چنان که در [[روایات]] تصریح شده، عمومیت ندارد، بنابراین، [[وجوب]] [[مودت]] مطلق آنان، به خاطر ویژگی [[شخصیت]] و [[برتری]] خود آنان است؛ آنان - چنان که پیش از این بیان شد- کسانی‌اند که از نظر [[کمال وجودی]] و تعالی [[معنوی]]، در افق کمال و تعالی وجودی و معنوی پیامبر {{صل}} قرار دارند، و همانند [[رسول اکرم]] {{صل}} از ویژگی عصمت برخوردارند، به همین جهت، [[محبت]] آنان در خور آن است که به منزله [[اجر]] [[رسالت پیامبر]] {{صل}} به شمار آید. | ||
'''اشکال''': وجوب مودت ذوی القربایی که در [[آیه شریفه]] مقصودند، اگر چه مطلق است، ولی با [[دلایل عقلی]] و [[نقلی]] دال بر [[حرمت]] [[محبت]] [[گناه]] و گناه کار، [[مقید]] می‌گردد، یعنی [[مودت]] آنان به مواردی که گفتار و رفتارشان برخلاف [[دستورات الهی]] نباشد (در غیر [[معصیت]]) اختصاص دارد. بنابراین، [[آیه شریفه]] بر [[عصمت]] آنان دلالت نمی‌کند. | |||
'''پاسخ''': این مطلب به ذوی القربای [[پیامبر]]{{صل}} اختصاص ندارد، بلکه عموم [[مؤمنان]] را شامل می‌شود؛ زیرا مودت [[ایمانی]] عمومیت دارد، و مودت هر [[انسان]] با ایمانی از آن حیث که دارای [[ایمان]] است و نیز مودت او در خصوص اقوال و [[افعال]] خوب او [[واجب]] است. بنابراین، محبت ذوی القربای پیامبر{{صل}} که در آیه شریفه {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} مقصودند، هیچ‌گونه قید و شرطی ندارد، و آن، جز با عصمت آنان، معقول و [[مشروع]] نخواهد بود<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۴۲.</ref>.(...) | '''پاسخ''': این مطلب به ذوی القربای [[پیامبر]] {{صل}} اختصاص ندارد، بلکه عموم [[مؤمنان]] را شامل می‌شود؛ زیرا مودت [[ایمانی]] عمومیت دارد، و مودت هر [[انسان]] با ایمانی از آن حیث که دارای [[ایمان]] است و نیز مودت او در خصوص اقوال و [[افعال]] خوب او [[واجب]] است. بنابراین، محبت ذوی القربای پیامبر {{صل}} که در آیه شریفه {{متن قرآن|الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}} مقصودند، هیچ‌گونه قید و شرطی ندارد، و آن، جز با عصمت آنان، معقول و [[مشروع]] نخواهد بود<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۴۲.</ref>.(...) | ||
[[وجوب]] مطلق [[محبت]] (محبت فی الجمله) مستلزم [[وجوب اطاعت]] نیست، ولی [[وجوب محبت]] مطلق (محبت بالجمله) مستلزم وجوب اطاعت است. آن‌چه مبنای [[استدلال]] بر [[امامت امیرالمؤمنین]] {{ع}} است، محبت مطلق (بالجمله) است، نه مطلق محبت (فی الجمله)، و آن چه [[شیخ صدوق]] درباره وجوب محبت هر [[انسان]] [[علوی]] گفته است، مطلق محبت است نه محبت مطلق و همه جانبه، بنابراین در [[کلام]] [[دهلوی]] و [[آلوسی]]، محبت مطلق به مطلق محبت، خلط شده است. | |||
این سخن که هر کس اطاعتش [[واجب]] باشد، لزوماً دارای [[مقام امامت]] نیست، درست است، ولی این مطلب مبنای استدلال نیست؛ مبنای استدلال وجوب اطاعت مطلق است. عموم [[پیامبران الهی]] که [[اطاعت]] از آنان به صورت مطلق واجب بوده است، دارای مقام امامت بوده‌اند، و [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا}} با آن منافات ندارد؛ زیرا بر اساس تصریح [[قرآن کریم]]، [[بنی‌اسرائیل]] از [[پیامبر خدا]] خواستند که [[فرمان روایی]] ([[فرماندهی]]) را برایشان [[تعیین]] کند تا با دشمنانشان بجنگند، و آن [[پیامبر]] به [[دستور خداوند]] [[طالوت]] را به عنوان [[فرمانده]] برای آنان تعیین کرد: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ... * وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا}}<ref>«آیا به (سرگذشت) بزرگان بنی اسرائیل پس از موسی ننگریسته‌ای که به پیامبری که داشتند گفتند: پادشاهی بر ما بگمار تا در راه خداوند کارزار کنیم... * و پیامبرشان به آنان گفت: خداوند طالوت را به پادشاهی شما گمارده است» سوره بقره، آیه ۲۴۶-۲۴۷.</ref>. | این سخن که هر کس اطاعتش [[واجب]] باشد، لزوماً دارای [[مقام امامت]] نیست، درست است، ولی این مطلب مبنای استدلال نیست؛ مبنای استدلال وجوب اطاعت مطلق است. عموم [[پیامبران الهی]] که [[اطاعت]] از آنان به صورت مطلق واجب بوده است، دارای مقام امامت بوده‌اند، و [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا}} با آن منافات ندارد؛ زیرا بر اساس تصریح [[قرآن کریم]]، [[بنی‌اسرائیل]] از [[پیامبر خدا]] خواستند که [[فرمان روایی]] ([[فرماندهی]]) را برایشان [[تعیین]] کند تا با دشمنانشان بجنگند، و آن [[پیامبر]] به [[دستور خداوند]] [[طالوت]] را به عنوان [[فرمانده]] برای آنان تعیین کرد: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ... * وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا}}<ref>«آیا به (سرگذشت) بزرگان بنی اسرائیل پس از موسی ننگریسته‌ای که به پیامبری که داشتند گفتند: پادشاهی بر ما بگمار تا در راه خداوند کارزار کنیم... * و پیامبرشان به آنان گفت: خداوند طالوت را به پادشاهی شما گمارده است» سوره بقره، آیه ۲۴۶-۲۴۷.</ref>. | ||
| خط ۴۳: | خط ۳۹: | ||
اگر آن پیامبر، [[مقام فرمانروایی]] و [[زعامت سیاسی]] آنان را بر عهده نمی‌داشت، [[رجوع]] بنی‌اسرائیل به او برای تعیین فرماندهی برای [[جنگ]] با دشمنانشان، وجهی نداشت، بلکه خود به تعیین فرمانده [[اقدام]] می‌کردند. | اگر آن پیامبر، [[مقام فرمانروایی]] و [[زعامت سیاسی]] آنان را بر عهده نمی‌داشت، [[رجوع]] بنی‌اسرائیل به او برای تعیین فرماندهی برای [[جنگ]] با دشمنانشان، وجهی نداشت، بلکه خود به تعیین فرمانده [[اقدام]] می‌کردند. | ||
مفاد [[آیه شریفه]]، [[امامت]] عموم [[اهل‌بیت پیامبر]]{{صل}} نیست، بلکه کسانی از [[اهل بیت]] است که از ویژگی [[افضلیت]] و [[عصمت]] برخوردارند که عبارتند از [[علی بن ابی طالب]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]]{{عم}} و دیگر [[امامان معصوم]] از [[اهل بیت پیامبر]] اکرم{{صل}}»<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۴۷.</ref>. | مفاد [[آیه شریفه]]، [[امامت]] عموم [[اهل‌بیت پیامبر]] {{صل}} نیست، بلکه کسانی از [[اهل بیت]] است که از ویژگی [[افضلیت]] و [[عصمت]] برخوردارند که عبارتند از [[علی بن ابی طالب]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]] {{عم}} و دیگر [[امامان معصوم]] از [[اهل بیت پیامبر]] اکرم {{صل}}»<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۴۷.</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: | [[رده:پرسش]] | ||
[[رده:پرسمان امامت]] | [[رده:پرسمان امامت]] | ||
[[رده:(اا): پرسش‌های امامت با ۱ پاسخ]] | [[رده:(اا): پرسش‌های امامت با ۱ پاسخ]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۵۶
| بر اساس آیه مودت وجوب محبت چگونه بر امامت امام علی دلالت می‌کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | امامت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
بر اساس آیه مودت وجوب محبت چگونه بر امامت امام علی دلالت می‌کند یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین علی ربانی گلپایگانی در کتاب «امامت اهل بیت» در این‌باره گفته است:
«وجوب محبت اهل بیت پیامبر (ص) که امیرالمؤمنین (ع) در صدر آنان قرار دارد، مستلزم وجوب اطاعت از آنان است و وجوب اطاعت به طور مطلق، مساوق با امامت است.
علامه حلی، چهارمین آیه‌ای که در کتاب “نهج الحق” برای اثبات امامت امیرالمؤمنین (ع) به آن استدلال کرده، آیه “مودت فی القربی” است. پس از نقل روایت ابن عباس که پیامبر (ص) در پاسخ این سؤال که مقصود از خویشاوندان شما که مودت آنان واجب است چه کسانی‌اند؟ فرمود: علی، فاطمه و دو فرزند آنان، گفته است: “وجوب مودت، مستلزم وجوب اطاعت است”[۱]. ایشان در کتاب “منهاج الکرامه” نیز گفته است: “مخالفت با علی (ع) با وجوب مودت آن حضرت منافات دارد، چنان که امتثال اوامر او، نشانه مودت او است، بنابراین، اطاعت از او (به صورت مطلق) واجب است، و این همان معنای امامت است[۲].
توضیح استدلال
در آیه شریفه 
الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى
، مودت خویشاوندان خاص پیامبر (ص) که - مطابق روایت ابن عباس- علی، فاطمه، حسن و حسین (ع) می‌باشند، به صورت مطلق و بدون هیچ قید و شرطی واجب شده است، چنین مودتی ملازم با امامت است؛ زیرا اولاً: مودت مطلق، مستلزم وجوب اطاعت و حرمت مخالفت است، چون عدم اطاعت و مخالفت، با مودت مطلق سازگاری ندارد، این وجه همان است که در استدلال علامه حلی بیان شده است، یعنی مقصود ایشان از این که وجوب مودت مستلزم وجوب اطاعت است، و این که مخالفت با مودت سازگاری ندارد، مودت مطلق، یعنی مودت در همه حالات و به لحاظ همه اقوال و افعال[۳] است، و وجوب اطاعت مطلق از فردی به معنای امامت او است.
و ثانیاً: وجوب مودت مطلق و بی قید و شرط، مستلزم عصمت است؛ زیرا غیر معصوم چه بسا در اقوال یا افعالش مرتکب خطا و گناه شود، که در آن صورت، محبت او واجب و بلکه جایز نخواهد بود.
عصمت، از دو جهت مستلزم امامت است: یکی از این جهت که اطاعت از معصوم واجب و مخالفت با او حرام است، و کسی که دارای چنین مقامی باشد که اطاعتش به صورت مطلق واجب و مخالفت با او به صورت مطلق حرام باشد، امام خواهد بود. و دیگر این که عصمت شرط امامت است، و چون در میان صحابه، غیر از امیرالمؤمنین، فاطمه زهرا، امام حسن و امام حسین (ع)، کسی دارای مقام عصمت نبود، بنابراین امامت آنان منتفی خواهد بود و امیرالمؤمنین (ع) که واجد صفت عصمت بوده است، امام امت اسلامی پس از پیامبر اکرم (ص) بوده است[۴].
اشکال: وجوب محبت اهل بیت پیامبر (ص) به صورت مطلق، از آن جهت است که آنان منتسب به پیامبر می‌باشند، لذا با معصوم نبودن آنان منافات نخواهد داشت.
پاسخ: انتساب به پیامبر (ص)، عموم خویشاوندان آن حضرت را شامل می‌شود، در حالی که آیه الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى، چنان که در روایات تصریح شده، عمومیت ندارد، بنابراین، وجوب مودت مطلق آنان، به خاطر ویژگی شخصیت و برتری خود آنان است؛ آنان - چنان که پیش از این بیان شد- کسانی‌اند که از نظر کمال وجودی و تعالی معنوی، در افق کمال و تعالی وجودی و معنوی پیامبر (ص) قرار دارند، و همانند رسول اکرم (ص) از ویژگی عصمت برخوردارند، به همین جهت، محبت آنان در خور آن است که به منزله اجر رسالت پیامبر (ص) به شمار آید.
اشکال: وجوب مودت ذوی القربایی که در آیه شریفه مقصودند، اگر چه مطلق است، ولی با دلایل عقلی و نقلی دال بر حرمت محبت گناه و گناه کار، مقید می‌گردد، یعنی مودت آنان به مواردی که گفتار و رفتارشان برخلاف دستورات الهی نباشد (در غیر معصیت) اختصاص دارد. بنابراین، آیه شریفه بر عصمت آنان دلالت نمی‌کند.
پاسخ: این مطلب به ذوی القربای پیامبر (ص) اختصاص ندارد، بلکه عموم مؤمنان را شامل می‌شود؛ زیرا مودت ایمانی عمومیت دارد، و مودت هر انسان با ایمانی از آن حیث که دارای ایمان است و نیز مودت او در خصوص اقوال و افعال خوب او واجب است. بنابراین، محبت ذوی القربای پیامبر (ص) که در آیه شریفه الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى مقصودند، هیچ‌گونه قید و شرطی ندارد، و آن، جز با عصمت آنان، معقول و مشروع نخواهد بود[۵].(...)
وجوب مطلق محبت (محبت فی الجمله) مستلزم وجوب اطاعت نیست، ولی وجوب محبت مطلق (محبت بالجمله) مستلزم وجوب اطاعت است. آن‌چه مبنای استدلال بر امامت امیرالمؤمنین (ع) است، محبت مطلق (بالجمله) است، نه مطلق محبت (فی الجمله)، و آن چه شیخ صدوق درباره وجوب محبت هر انسان علوی گفته است، مطلق محبت است نه محبت مطلق و همه جانبه، بنابراین در کلام دهلوی و آلوسی، محبت مطلق به مطلق محبت، خلط شده است.
این سخن که هر کس اطاعتش واجب باشد، لزوماً دارای مقام امامت نیست، درست است، ولی این مطلب مبنای استدلال نیست؛ مبنای استدلال وجوب اطاعت مطلق است. عموم پیامبران الهی که اطاعت از آنان به صورت مطلق واجب بوده است، دارای مقام امامت بوده‌اند، و آیه إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا با آن منافات ندارد؛ زیرا بر اساس تصریح قرآن کریم، بنی‌اسرائیل از پیامبر خدا خواستند که فرمان روایی (فرماندهی) را برایشان تعیین کند تا با دشمنانشان بجنگند، و آن پیامبر به دستور خداوند طالوت را به عنوان فرمانده برای آنان تعیین کرد: أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ... * وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا[۶].
اگر آن پیامبر، مقام فرمانروایی و زعامت سیاسی آنان را بر عهده نمی‌داشت، رجوع بنی‌اسرائیل به او برای تعیین فرماندهی برای جنگ با دشمنانشان، وجهی نداشت، بلکه خود به تعیین فرمانده اقدام می‌کردند.
مفاد آیه شریفه، امامت عموم اهل‌بیت پیامبر (ص) نیست، بلکه کسانی از اهل بیت است که از ویژگی افضلیت و عصمت برخوردارند که عبارتند از علی بن ابی طالب، امام حسن، امام حسین (ع) و دیگر امامان معصوم از اهل بیت پیامبر اکرم (ص)»[۷].
پانویس
- ↑ نهج الحق و کشف الصدق، ص۱۷۵.
- ↑ منهاج الکرامة، ص۱۴۷.
- ↑ أن وجوب المودة مطلقا يستلزم وجوب الطاعة مطلقا. دلائل الصدق، ج۲، ص۱۲۵.
- ↑ وجوب المودة يستلزم وجوب الطاعة، لان المودة انما تجب مع العصمة، اذ مع وقوع الخطا منهم، يجب ترك مودتهم، كما قال تعالى
لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ
و غيرهم ليس بمعصوم اتفاقا، فعلى و ولداه الأئمة. حق‌الیقین، شبر، ج۱، ص۲۷؛ احقاق الحق، ج۳، ص۲۳.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، امامت اهل بیت، ص ۱۴۲.
- ↑ «آیا به (سرگذشت) بزرگان بنی اسرائیل پس از موسی ننگریسته‌ای که به پیامبری که داشتند گفتند: پادشاهی بر ما بگمار تا در راه خداوند کارزار کنیم... * و پیامبرشان به آنان گفت: خداوند طالوت را به پادشاهی شما گمارده است» سوره بقره، آیه ۲۴۶-۲۴۷.
- ↑ ربانی گلپایگانی، علی، امامت اهل بیت، ص ۱۴۷.