جباریت در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==') |
جز (جایگزینی متن - 'دست' به 'دست') |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = جباریت | |||
| عنوان مدخل = جباریت | |||
| مداخل مرتبط = [[جباریت در لغت]] - [[جباریت در قرآن]] - [[جباریت در حدیث]] - [[جباریت در فقه سیاسی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
*'''[[جبار]]:''' کسی است که [[سلطه]]<ref>بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۸۳۳-۸۳۴.</ref>، [[برتری]] و [[غلبه]] دارد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۴۶.</ref>؛ از [[جبر]] به معنای [[عظمت]] و [[برتری]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۵۰۱.</ref>. | * '''[[جبار]]:''' کسی است که [[سلطه]]<ref>بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۸۳۳-۸۳۴.</ref>، [[برتری]] و [[غلبه]] دارد<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۴۶.</ref>؛ از [[جبر]] به معنای [[عظمت]] و [[برتری]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۵۰۱.</ref>. | ||
*{{متن قرآن|أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ}}<ref>«آیا می‌خواهی که مرا همچون کسی که دیروز کشتی بکشی؟ تو جز این نمی‌خواهی که در این (سر) زمین گردنکش باشی» سوره قصص، آیه ۱۹.</ref>. | *{{متن قرآن|أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ}}<ref>«آیا می‌خواهی که مرا همچون کسی که دیروز کشتی بکشی؟ تو جز این نمی‌خواهی که در این (سر) زمین گردنکش باشی» سوره قصص، آیه ۱۹.</ref>. | ||
*[[جبار|جبّار]] از [[صفات الهی]] است و اطلاق آن بر مخلوق و [[عبد]] [[مذمت]] شده و حتی در [[قرآن]] این صفت [[نفی]] شده است: {{متن قرآن|مَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ}}<ref>«تو بر آنان چیره نیستی» سوره ق، آیه ۴۵.</ref>. | * [[جبار|جبّار]] از [[صفات الهی]] است و اطلاق آن بر مخلوق و [[عبد]] [[مذمت]] شده و حتی در [[قرآن]] این صفت [[نفی]] شده است: {{متن قرآن|مَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ}}<ref>«تو بر آنان چیره نیستی» سوره ق، آیه ۴۵.</ref>. | ||
*در [[سیاست]] معمولاً [[جبار|جبّار]] بر فردی اطلاق می‌شود که [[سلطه]] خود را با [[تحمیل]] بر [[اراده]] [[مردم]] و [[اجبار]] آنها تأمین می‌کند<ref>سیدمحمدحسین طباطبابی، المیزان، ج۱۸، ص۳۶۱.</ref>. بر این اساس، به [[نظام سیاسی]] که [[حاکم]] آن همه [[شئون]] و امور [[مردم]] را در | * در [[سیاست]] معمولاً [[جبار|جبّار]] بر فردی اطلاق می‌شود که [[سلطه]] خود را با [[تحمیل]] بر [[اراده]] [[مردم]] و [[اجبار]] آنها تأمین می‌کند<ref>سیدمحمدحسین طباطبابی، المیزان، ج۱۸، ص۳۶۱.</ref>. بر این اساس، به [[نظام سیاسی]] که [[حاکم]] آن همه [[شئون]] و امور [[مردم]] را در دست گرفته و [[فرمانروایی]] مطلق دارد، [[حکومت]] تیرانی گفته می‌شود<ref>علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۴۳۶.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۲۰۳-۲۰۴.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۸: | خط ۲۱: | ||
[[رده:جباریت]] | [[رده:جباریت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث جباریت است. جباریت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: جباریت در لغت - جباریت در قرآن - جباریت در حدیث - جباریت در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
- جبار: کسی است که سلطه[۱]، برتری و غلبه دارد[۲]؛ از جبر به معنای عظمت و برتری[۳].
- ﴿أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ﴾[۴].
- جبّار از صفات الهی است و اطلاق آن بر مخلوق و عبد مذمت شده و حتی در قرآن این صفت نفی شده است: ﴿مَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ﴾[۵].
- در سیاست معمولاً جبّار بر فردی اطلاق می‌شود که سلطه خود را با تحمیل بر اراده مردم و اجبار آنها تأمین می‌کند[۶]. بر این اساس، به نظام سیاسی که حاکم آن همه شئون و امور مردم را در دست گرفته و فرمانروایی مطلق دارد، حکومت تیرانی گفته می‌شود[۷].[۸].
منابع
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۸۳۳-۸۳۴.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۴۶.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۵۰۱.
- ↑ «آیا می‌خواهی که مرا همچون کسی که دیروز کشتی بکشی؟ تو جز این نمی‌خواهی که در این (سر) زمین گردنکش باشی» سوره قصص، آیه ۱۹.
- ↑ «تو بر آنان چیره نیستی» سوره ق، آیه ۴۵.
- ↑ سیدمحمدحسین طباطبابی، المیزان، ج۱۸، ص۳۶۱.
- ↑ علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۴۳۶.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۲۰۳-۲۰۴.