علم امام علی در قرآن

این مدخل زیرشاخهٔ بحث علم امام علی است. علم امام علی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علم امام علی در قرآن - علم امام علی در حدیث - علم امام علی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

آیات درباره علم امام علی(ع)

۱. ﴿قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ﴾. ابوسعید خدری می‌گوید: از رسول خدا(ص) پرسیدم: «آن‌که علم کتاب نزد او است، کیست؟» فرمود: «او برادرم علی بن ابی طالب(ع) است».

۲. ﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ﴾. جابر جعفی از امام باقر(ع) چنین نقل می‌کند: هنگامی که امیرالمؤمنین(ع) در مسجد کوفه بود، زنی نزد او آمد و از شوهرش شکایت کرد. امام به نفع شوهرش قضاوت کرد. زن به خشم آمد و گفت: «به خدا سوگند، داوری‌ات ناحق، قضاوتت نامیزان و حُکمت ناعادلانه است. در محکمه الهی به محاکمه‌ات می‌کشانم». امام علی(ع) مقداری او را نگریست و فرمود: «دروغ گفتی ای بدخوی». آن زن ناگهان فراری شد. عمرو بن حریث خود را به او رسانید و گفت: «با علی سخنی گفتی و او پاسخی داد و تو فراری شدی؟» گفت: «به خدا سوگند، علی مرا از حقیقتی آگاه ساخت که من از ابتدای ازدواجم تاکنون آن را از شوهرم پنهان کرده بودم». عمرو نزد امیرالمؤمنین(ع) بازگشت و آن‌چه را شنیده بود، بیان کرد و گفت: «یا امیرالمؤمنین، شما را به کهانت نمی‌شناختیم». امام فرمود: «وای بر تو! اینکه از من دیدی، کهانت نیست، بلکه خداوند در قرآن کریم فرموده است: ﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ﴾. رسول خدا(ص) خود، مُتوسم بود، و من پس از او، و امامان از نسل من، پس از من، همگی، ژرف‌اندیشانیم، و چون در آن زن نظر کردم، او را از سیمایش باخبر کردم».

۳. ﴿وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ﴾. حرث در این باره می‌گوید: از علی(ع) درباره این آیه پرسیدم؛ فرمود: «به خدا سوگند که ما اهل ذکریم، ما اهل علمیم، ما معدن تأویلیم، من، خود، از رسول خدا(ص) شنیدم که می‌فرمود: من شهر علمم و علی در آن است، و هر که خواهان علم است، باید از درش وارد شود».

۴. ﴿وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ﴾. از علی بن حوشب در این باره چنین نقل شده است: از مکحول شنیدم که می‌گفت: رسول خدا(ص) آیه ﴿وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ﴾ را تلاوت کرد و فرمود: «یا علی، از خدا خواسته‌ام که این گوش شنوا و گیرا گوش تو باشد». علی(ع) فرمود: «پس از آن هیچ حدیث و سخنی را که از رسول خدا(ص) شنیدم، فراموش نکردم». همچنین از برید اسلمی چنین نقل شده است: شنیدم که رسول خدا(ص) به علی(ع) می‌فرمود: «یا علی، خداوند فرمانم داده تا نزدیکت کنم و و دورت نسازم؛ تعلیمت دهم و فرا بگیری. خداوند مقرر فرموده که تو گیرنده و نگه دارنده شوی». پس از آن، آیه ﴿وَتَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ﴾ نازل شد..

منابع

1. عسکری، سید مرتضی، مقاله «امام علی در قرآن»، دانشنامه امام علی ج۱۰