بحث:سند دعای ندبه چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

Page contents not supported in other languages.
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
==نویسنده: آقای ظرافتی==
==نویسنده: آقای ظرافتی==
==پاسخ اجمالی==
==کتب منبع برای [[دعای ندبه]]==
*[[دعای ندبه]] با محتوایی مستدل، [[فصیح]]، [[عاطفی]] و حماسی<ref>ر.ک. موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵.</ref> دارای مضامین [[عالی]] و حقایق تابناکی است که حکایت از صدور آن از طرف [[امام]] [[معصوم]] دارد<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ص ۳۰۹.</ref> و ما را از ارائۀ هرگونه [[سند]] و منبع بی‌نیاز می‌کند، چرا که چنین دقایق درخشانی هرگز از هیچ منبعی، جز سرچشمۀ زلال [[ولایت]] صادر نمی‌شود. ولی برای [[یقین]] بیشتر به بررسی منابع [[دعای ندبه]] می‌‌پردازیم<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۱۱.</ref>. این [[دعا]] در سه کتاب معروف و معتبر قدیمی آمده است:
#کتاب [[مزار]] [[کبیر]]، تألیف محدّث و دانشمند معروف قرن ششم [[محمد بن جعفر المشهدی]]، ایشان [[دعا]] را به [[امام زمان]] {{ع}} نسبت داده است<ref>ابن مشهدی، مزار کبیر، ص۵۷۳، دعای۱۰۷. {{متن حدیث|قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی قُرَّةَ: نَقَلْتُ‏ مِنْ‏ کِتَابِ‏ أَبِی‏ جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ‏ الْحُسَیْنِ‏ بْنِ‏ سُفْیَانَ‏ الْبَزَوْفَرِیِ‏ رَضِیَ‏ اللَّهُ‏ عَنْهُ‏ هَذَا الدُّعَاءَ، وَ ذَکَرَ فِیهِ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ عَجَّلَ فَرَجَهُ وَ فَرَجَنَا بِهِ، وَ یُسْتَحَبُّ أَنْ یُدْعَی بِهِ فِی الْأَعْیَادِ الْأَرْبَعَةِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ نَبِیِّهِ وَ آلِهِ، وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً...}}</ref>.
#کتاب [[مزار]] قدیم که مؤلف آن ظاهرا [[قطب]] راوندی<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref> از [[دانشمندان]] معاصر مرحوم [[طبرسی]] نویسندۀ کتاب [[احتجاج]] از قرن ششم است.
#کتاب مصباح الزائر تألیف [[سید رضی]] الدین بن طاووس که از زهّاد و بزرگان [[محدّثان]] قرن هفتم است<ref>ابن طاووس، سید رضی الدین، مصباح الزائر، ص ۴۴۶؛ اقبال الاعمال، ص ۲۹۵-۲۹۹: {{متن حدیث|ثُمَّ قَالَ السَّیِّدُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ ذَکَرَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا قَالَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی قُرَّةَ نَقَلْتُ مِنْ کِتَابِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سُفْیَانَ الْبَزَوْفَرِیِّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ دُعَاءَ النُّدْبَةِ وَ ذَکَرَ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ یُسْتَحَبُّ أَنْ یُدْعَی بِهِ فِی الْأَعْیَادِ الْأَرْبَعَةِ وَ هُوَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ نَبِیِّهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما...}}</ref>. ایشان در بخش [[اعمال]] عید سعیدِ فطر بدون اشاره به [[سند دعای ندبه]] می‌‌گوید: در عیدهای چهارگانه فطر، قربان، [[غدیر]] و [[روز جمعه]] خوانده ‌‌شود<ref>ابن طاووس، سید رضی الدین، اقبال الاعمال، ج۱، ص۵۰۴؛ بحارالانوار، ج۹۹، ص۱۰۴.</ref>.
#[[مرحوم مجلسی]] هم در [[بحار الانوار]] از این کتاب‌ها [[نقل]] کرده است و در هر سه کتاب، [[دعا]] از [[محمد بن علی]] بن [[یعقوب]] بن [[اسحاق]] بن ابی قره و او از [[محمد بن حسین]] بن سفیان البزوفری که در [[زمان غیبت صغری]] می‌زیسته و به وسیلۀ مکاتبه از طریق نوّاب با [[امام]] {{ع}} تماس گرفته و از [[حضرت مهدی]] [[صاحب الامر]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند که [[دستور]] دادند این [[دعا]] را بخوانید<ref>ر.ک. موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵.</ref>. البته [[علامه مجلسی]] در کتاب زاد المعاد می‌گوید: "[[دعای ندبه]] که مشتمل بر [[عقاید]] حقّه و تأسّف بر [[غیبت]] [[قائم]] {{ع}} است، به [[سند]] معتبر از [[امام جعفر صادق ]]{{ع}} [[نقل]] شده است"<ref>مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد، ص ۴۸۸ و۳۰۳؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ - ۸۳؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۲۹ ـ ۲۳۱.</ref>.
==[[رجال]] [[سند دعای ندبه]]==
*در بررسی افرادی که در [[سند دعای ندبه]] واقع شده‌اند روشن می‌‌شود تمام آنها از افراد مورد [[وثوق]] هستند:
*نفر اول: "ابو الفرج [[محمد بن علی]] بن [[یعقوب]] بن [[اسحاق]] بن ابی قره قنائی" از بزرگان قرن پنجم، معاصر [[نجاشی]] و از [[رجال]] [[شیعه]] که [[ثقه]] و مورد [[اطمینان]] است<ref>ر.ک. موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ - ۸۳.</ref> و [[شیخ]] [[محمد بن مشهدی]] در کتاب المزار از او زیاد [[نقل]] کرده<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۹۰.</ref> و دارای تألیفات متعددی چون: کتاب عمل یوم الجمعه، کتاب عمل الشهور، و کتاب معجم [[رجال]] ابی [[مفضل]]، و کتاب التهجد است<ref>ر.ک. رجال نجاشی، ص۳۹۹؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ ـ ۸۳.</ref>.
*نفر دوم: "[[ابو جعفر]] [[محمد بن حسین]] بن سفیان بن بَزَوفری" از اساتید [[شیخ مفید]] است که مورد تأیید خاص او قرار گرفته و [[شیخ مفید]] روایت‌های زیادی از وی [[نقل]] و به [[نیکی]] از او یاد کرده و برایش طلب [[رحمت]] نموده است که این نشانه مورد [[وثوق]] و [[اطمینان]] بودن اوست<ref>ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۹۰؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ - ۸۳.</ref>. [[شیخ طوسی]] وی را در طریقش به [[احمد]] بن ادریس آورده است<ref>ر.ک. خوئی، معجم الرجال، ج۱۶، ص۹؛ موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵.</ref>. حاجی نوری به [[وثاقت]] و جلالت [[قدر]] او [[شهادت]] داده است<ref>ر.ک. طوسی، امالی، ص۵۶ و ۱۶۷؛ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۹۰؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ - ۸۳.</ref>.
*بنابراین در [[سند]] [[دعا]] افرادی وجود دارند که همه [[ثقه]] و شناخته شده‌اند و هیچ شخص مجهول و ضعیفی وجود ندارد<ref>ر.ک. موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵.</ref> و مطمئنا این [[دعا]] در کتاب بزوفری با [[سند]] بوده و پس از اینکه از کتاب او [[نقل]] شده است، از روی [[مسامحه]] [[سند]] آن را [[نقل]] نکرده‌اند و یا اینکه آنقدر معروف و مشهور بوده است که بزوفری هم خود را از ذکر [[سند]] آن بی‌نیاز شمرده است<ref>ر.ک. صافی گلپایگانی، فروغ ولایت در دعای ندبه، ص۳۴؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ - ۸۳.</ref>.
*علاوه‌‌‌ براین، بر فرض مجهول  بودن [[سند]] [[دعا]]، براساس "قاعده [[تسامح]] در [[ادله]] [[سنن]]" یعنی در عین اینکه در [[سند]] [[روایات]] مربوط به [[احکام]] [[واجب]] و [[حرام]] باید سخت‌‌‌گیری و موشکافی زیاد کرد، در ادلۀ [[مستحبات]] لازم نیست سخت‌‌‌گیری شود<ref>ر.ک. موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵.</ref>؛ احتیاج چندانی به بررسی سندی [[ادعیه]] مستحبّ نیست، بلکه قرائت [[دعاها]] به قصد [[رجا]] و [[امید]] مطلوبیّت کافی است و از [[قوت]] متن و الفاظ و مضامین [[دعا]] می‌‌توان پی به اعتبار آن برد؛ زیرا این مضامین در [[آیات]] و [[روایات معتبر]] نیز وارد شده<ref>ر.ک. رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۸۷.</ref> و از طرفی علمای بسیاری چون [[شیخ عباس قمی]]، [[سید محسن امین]]، [[شیخ]] [[محمد باقر]] [[فقیه]] ایمانی، [[میرزا]] [[محمد]] [[تقی]] موسوی اصفهانی، [[میرزا حسین نوری]]، صدرالاسلام [[همدانی]]، [[سید محمد طباطبایی]] [[یزدی]] و [[سید]] [[حیدر]] کاظمی [[دعای ندبه]] را در کتاب‌های ارزشمند خود [[نقل]] کرده‌اند و این نیز می‌تواند دلیلی بر مستند بودن آن باشد<ref>ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۱۱.</ref>.
==نتیجه گیری==
*بنابراین، در هر صورت طبق مدارک فوق [[دعای ندبه]] دارای [[سند]] معتبر و همه [[راویان]] آن [[ثقه]] و شناخته شده‌اند. علاوه بر اینکه این [[دعا]] آنچنان از نظر محتوا [[غنی]] و هماهنگ با [[قرآن]] و [[سنت]] قطعی است که ما را از بررسی سندی بی‌نیاز می‌‌نماید.
==پاسخ تفصیلی==
==پاسخ تفصیلی==
==کتب منبع برای [[دعای ندبه]]==
==کتب منبع برای [[دعای ندبه]]==

نسخهٔ ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۴۵

نویسنده: آقای ظرافتی

پاسخ تفصیلی

کتب منبع برای دعای ندبه

  1. کتاب مزار کبیر، تألیف محدّث و دانشمند معروف قرن ششم محمد بن جعفر المشهدی، ایشان دعا را به امام زمان (ع) نسبت داده است[۳].
  2. کتاب مزار قدیم که مؤلف آن ظاهرا قطب راوندی[۴] از دانشمندان معاصر مرحوم طبرسی نویسندۀ کتاب احتجاج از قرن ششم است.
  3. کتاب مصباح الزائر تألیف سید رضی الدین بن طاووس که از زهّاد و بزرگان محدّثان قرن هفتم است[۵]. ایشان در بخش اعمال عید سعیدِ فطر بدون اشاره به سند دعای ندبه می‌‌گوید: در عیدهای چهارگانه فطر، قربان، غدیر و روز جمعه خوانده ‌‌شود[۶].
  4. مرحوم مجلسی هم در بحار الانوار از این کتاب‌ها نقل کرده است و در هر سه کتاب، دعا از محمد بن علی بن یعقوب بن اسحاق بن ابی قره و او از محمد بن حسین بن سفیان البزوفری که در زمان غیبت صغری می‌زیسته و به وسیلۀ مکاتبه از طریق نوّاب با امام (ع) تماس گرفته و از حضرت مهدی صاحب الامر (ع) نقل می‌کند که دستور دادند این دعا را بخوانید[۷]. البته علامۀ مجلسی در کتاب زاد المعاد می‌گوید: "دعای ندبه که مشتمل بر عقاید حقّه و تأسّف بر غیبت قائم (ع) است، به سند معتبر از امام جعفر صادق (ع) نقل شده است"[۸].

رجال سند دعای ندبه

نتیجه گیری

  • بنابراین، در هر صورت طبق مدارک فوق دعای ندبه دارای سند معتبر و همه راویان آن ثقه و شناخته شده‌اند. علاوه بر اینکه این دعا آنچنان از نظر محتوا غنی و هماهنگ با قرآن و سنت قطعی است که ما را از بررسی سندی بی‌نیاز می‌‌نماید.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ ر.ک. موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵.
  2. ↑ ر.ک. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۱۱.
  3. ↑ ابن مشهدی، مزار کبیر، ص۵۷۳، دعای۱۰۷. «قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی قُرَّةَ: نَقَلْتُ‏ مِنْ‏ کِتَابِ‏ أَبِی‏ جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ‏ الْحُسَیْنِ‏ بْنِ‏ سُفْیَانَ‏ الْبَزَوْفَرِیِ‏ رَضِیَ‏ اللَّهُ‏ عَنْهُ‏ هَذَا الدُّعَاءَ، وَ ذَکَرَ فِیهِ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ عَجَّلَ فَرَجَهُ وَ فَرَجَنَا بِهِ، وَ یُسْتَحَبُّ أَنْ یُدْعَی بِهِ فِی الْأَعْیَادِ الْأَرْبَعَةِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ، وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ نَبِیِّهِ وَ آلِهِ، وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً...»
  4. ↑ ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۲۹ ـ ۲۳۱.
  5. ↑ ر.ک. ابن طاووس، سید رضی الدین، مصباح الزائر، ص ۴۴۶؛ اقبال الاعمال، ص ۲۹۵-۲۹۹: «ثُمَّ قَالَ السَّیِّدُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ ذَکَرَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا قَالَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی قُرَّةَ نَقَلْتُ مِنْ کِتَابِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سُفْیَانَ الْبَزَوْفَرِیِّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ دُعَاءَ النُّدْبَةِ وَ ذَکَرَ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ یُسْتَحَبُّ أَنْ یُدْعَی بِهِ فِی الْأَعْیَادِ الْأَرْبَعَةِ وَ هُوَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ نَبِیِّهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ تَسْلِیما...»
  6. ↑ ابن طاووس، سید رضی الدین، اقبال الاعمال، ج۱، ص۵۰۴؛ بحارالانوار، ج۹۹، ص۱۰۴.
  7. ↑ ر.ک. موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵.
  8. ↑ مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد، ص ۴۸۸و۳۰۳؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ - ۸۳؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص ۲۲۹ ـ ۲۳۱.
  9. ↑ رجال نجاشی، ص۳۹۹.
  10. ↑ خوئی، معجم الرجال، ج۱۶، ص۹.
  11. ↑ طوسی، امالی، ص۵۶ و ۱۶۷.
  12. ↑ ر.ک. رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۹۰.
  13. ↑ ر.ک. صافی گلپایگانی، فروغ ولایت در دعای ندبه، ص۳۴؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ - ۸۳.
  14. ↑ مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد، ص۳۰۳؛ اباذری، محمود، ادعیه و زیارات مهدوی، ص ۸۱ - ۸۳.
  15. ↑ ر.ک. موسوی نسب، سیدجعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص۳۵۳-۳۵۵.
  16. ↑ ر.ک. رضوانی، علی ‎اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۴۸۷.
  17. ↑ ر.ک. مهدی‌پور، نام؟؟؟، با دعای ندبه در پگاه جمعه، ص ۶۳؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۱۱.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=بحث:سند_دعای_ندبه_چیست؟_(پرسش)&oldid=263610»