بحث:انتظار منفی به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'علیه ' به 'علیه ') |
جز (جایگزینی متن - 'نادرست' به 'نادرست') |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==[[علت]] برداشت منفی از [[انتظار]]== | ==[[علت]] برداشت منفی از [[انتظار]]== | ||
*این نگرش منفی و منفعلانه به موضوع [[انتظار]]، از نگاه سطحی و تلقی | *این نگرش منفی و منفعلانه به موضوع [[انتظار]]، از نگاه سطحی و تلقی نادرست نسبت به مفاد برخی روایاتی ناشی می‌شود که در مورد نفی هر گونه [[قیام]] و حرکتی در [[عصر انتظار]] و بطلان و یا نافرجام بودن آن [[نقل]] شده است. [[امام صادق]] {{ع}} به [[ابوبصیر]] فرمود: «هر پرچمی قبل از [[قیام]] [[حضرت قائم]]{{ع}} برافراشته شود، [[صاحب]] آن [[طاغوت]] بوده، [[اطاعت]] او [[خروج]] از [[اطاعت]] خداست»<ref>{{متن حدیث|کُلُّ رَایَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ یُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}؛ علی کورانی عاملی، معجم احادیث الامام المهدی{{ع}}، ج۳، ص۴۳۱.</ref> | ||
*این نوع برداشت منفی از ظاهر این [[روایات]]، بر این [[استدلال]] [[استوار]] است که اقدامات [[زمینه‌ساز]] برای [[ظهور]]، مستلزم [[قیام]] علیه [[حاکمان جور]] و تغییر [[وضع سیاسی]] ـ [[اجتماعی]] است؛ در حالی که چنین اقداماتی اولاً طبق [[روایات]]، محکوم به بطلان و [[حرام]] است؛ ثانیاً بی‌نتیجه و محکوم به [[شکست]] است. بنابراین، در [[زمان غیبت]] جز [[سکوت]] و به [[انتظار ظهور]] [[حضرت]] نشستن، راه دیگری وجود ندارد! غافل از اینکه این نوع [[روایات]]، به قیام‌هایی ناظر است که به نام [[مهدی موعود]] {{ع}} صورت گیرد نه هر نوع [[قیام]] و [[اقدام]] اصلاحی ولو برای [[اقامه حق]] و [[احیای دین]]<ref>ر.ک: صمدی، قنبرعلی، آموزه انتظار و زمینه‌سازی ظهور، ص ۱۲۰-۱۲۱.</ref>. | *این نوع برداشت منفی از ظاهر این [[روایات]]، بر این [[استدلال]] [[استوار]] است که اقدامات [[زمینه‌ساز]] برای [[ظهور]]، مستلزم [[قیام]] علیه [[حاکمان جور]] و تغییر [[وضع سیاسی]] ـ [[اجتماعی]] است؛ در حالی که چنین اقداماتی اولاً طبق [[روایات]]، محکوم به بطلان و [[حرام]] است؛ ثانیاً بی‌نتیجه و محکوم به [[شکست]] است. بنابراین، در [[زمان غیبت]] جز [[سکوت]] و به [[انتظار ظهور]] [[حضرت]] نشستن، راه دیگری وجود ندارد! غافل از اینکه این نوع [[روایات]]، به قیام‌هایی ناظر است که به نام [[مهدی موعود]] {{ع}} صورت گیرد نه هر نوع [[قیام]] و [[اقدام]] اصلاحی ولو برای [[اقامه حق]] و [[احیای دین]]<ref>ر.ک: صمدی، قنبرعلی، آموزه انتظار و زمینه‌سازی ظهور، ص ۱۲۰-۱۲۱.</ref>. | ||
نسخهٔ ۱۷ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۲۲:۳۶
نویسنده: آقای ظرافتی
پاسخ تفصیلی
معنای انتظار منفی
- انتظار منفی و ویرانگر که به معنای دست روی دست گذاشتن و منتظر ظهور مصلح ماندن است. در این تلقی هر اصلاحی محکوم به شکست است و گناه و فساد و ظلم و تبعیض و حق کشی، راه را برای ظهور منجی بشریت باز میکند[۱]. در این انتظار ظهور امام عصر (ع) تنها به ارادۀ الهی وابسته است و تلاش جامعۀ انسانی، به ویژه اقدامات انقلابی در برابر حاکمان جور، در تحقق وعدۀ ظهور آن حضرت بی‌تأثیر و اصلاح امور واگذار به آمدن حضرت مهدی (ع) است. این دیدگاه، نه تنها اقدام برای برپایی حکومت در عصر غیبت را برنمی‌تابد، بلکه آن را مانع رخداد ظهور و محکوم به بطلان می‌پندارد. برپایه این نگرش عافیت‌طلبانه و مسئولیت‌گریز، رخداد ظهور، فراتر از حوزۀ اثرگذاری بشر است[۲].
- این دیدگاه انحرافی از انتظار، قیام و انقلاب مهدی را صرفاً ماهیتی انفجاری می‌داند و معتقد است هرگاه صلاح به نقطۀ صفر برسد، حق و حقیقت هیچ طرفداری نداشته باشد، باطل، یکه‌تاز میدان گردد، جز نیرویی باطل نیروبی حکومت نکند، فرد صالحی در جهان یافت نشود، این انفجار رخ می‌دهد و دست غیب برای نجات حقیقت از آستین بیرون می‌آید. بنابراین هر اصلاحی محکوم است، زیرا هر اصلاح یک نقطۀ روشن است و تا در صحنۀ اجتماع نقطۀ روشنی هست دست غیب ظاهر نمی‌شود. برعکس هرگناه، فساد، ظلم، تبعیض، حق‌کشی و پلیدی چون مقدمۀ اصلاح کلی است و انفجار را قریب الوقوع میکند رواست، چرا که هدف‌ها وسیله‌های نامشروع را مشروع می‌کنند. پس بهترین کمک به تسریع در ظهور و بهترین شکل انتظار، ترویج و اشاعۀ فساد است. یقیناً طرفداران این دیدگاه، به مصلحان و مجاهدان و آمران به معروف و ناهیان از منکر؛ با نوعی بغض و عداوت می‌نگرند؛ زیرا آنان را از تأخیراندازان ظهور و قیام مهدی (ع) می‌شمارند. برعکس، اگر خود هم اهل گناه نباشند در عمق ضمیر و اندیشه خود با نوعی رضایت به گناهکاران و عاملان فساد می‌نگرند، زیرا اینان مقدمات ظهور را فراهم می‌نمایند[۳]. این سلب مسئولیت نسبت به همۀ شرارت‌ها و بدی‌های موجود در جامعه، همان برداشتی است که در طول سالیان متمادی در ذهن مردم مسلمان وارد کرده اند[۴].
- باید توجه داشت انتظار نه احتراز است و گوشه نشینی، نه اعتراض و نفی طاغوت‌ها. در واقع، اینها حالت روحی و روانی محض هستند، بلکه انتظار، عمل و اقدام، پویایی و حرکت است. از این رو در روایات، انتظار بهترین و محبوب‌ترین عمل خوانده شده است. حقیقت انتظار بسیار بالاتر از این محدوده‌هاست. انتظار جنبۀ اثباتی دارد؛ یعنی آمادگی و اقدام. منتظر مهدی و قائم آل محمد (ع) چگونه می‌تواند آماده نشود و زمینه‌سازی نکند، در حالی که به شمشیر زدن در رکاب پیامبر (ص) بر فرق دشمن تشبیه شده است. اساساً انتظار خشک و خالی، به عبارت دیگر امید ذهنی بی آن که در جامعه تحقق یابد و آثارش آشکار شود، هیچ گاه بهترین عمل نخواهد بود و این معانی، حاکی از حضور در صحنه و فعالیت‌های علمی و کار و کوشش و زمینه‌سازی عینی است، نه نیت بدون عمل و امید ذهنی بدون آثار عملی. پس انتظار به معنای آینده نگری، دگرگونی است و این دگرگونی به زمینه‌سازی، نیاز دارد[۵].
علت برداشت منفی از انتظار
- این نگرش منفی و منفعلانه به موضوع انتظار، از نگاه سطحی و تلقی نادرست نسبت به مفاد برخی روایاتی ناشی می‌شود که در مورد نفی هر گونه قیام و حرکتی در عصر انتظار و بطلان و یا نافرجام بودن آن نقل شده است. امام صادق (ع) به ابوبصیر فرمود: «هر پرچمی قبل از قیام حضرت قائم(ع) برافراشته شود، صاحب آن طاغوت بوده، اطاعت او خروج از اطاعت خداست»[۶]
- این نوع برداشت منفی از ظاهر این روایات، بر این استدلال استوار است که اقدامات زمینه‌ساز برای ظهور، مستلزم قیام علیه حاکمان جور و تغییر وضع سیاسی ـ اجتماعی است؛ در حالی که چنین اقداماتی اولاً طبق روایات، محکوم به بطلان و حرام است؛ ثانیاً بی‌نتیجه و محکوم به شکست است. بنابراین، در زمان غیبت جز سکوت و به انتظار ظهور حضرت نشستن، راه دیگری وجود ندارد! غافل از اینکه این نوع روایات، به قیام‌هایی ناظر است که به نام مهدی موعود (ع) صورت گیرد نه هر نوع قیام و اقدام اصلاحی ولو برای اقامه حق و احیای دین[۷].
آثار و نتایج انتظار منفی
- بدیهی است اینگونه انتظار، عاملی است برای توجیه ستم‌ها، فسادها، حق‌کُشی‌ها، بی‌عدالتی‌ها، مسئولیت‌گریزی و مسئولیت‌ستیزی و پشت کردن به انسان و بشریت و البته بسط استبداد و فقدان بهره‌گیری از اختیار و آزادی[۸]. این انتظار، ویرانگر اسارت‌آفرین، ظلم‌پذیر، فلج‌کننده، بی‌تحرک، سلطه‌بخش، بی‌هدف، مروج بی‌بند و باری و نوعی "اباحی‌گری" است[۹] چون در این نگرش، انسان‌های منتظر، جز انتظار صلح و عدالت، وظیفۀ دیگری ندارند و بهترین مساعدت در فراهم شدن شرایط ظهور، ترویج و اشاعۀ فساد است! و این تفسیر از انتظار با موازین و آموزه‌های دین اسلام و روح انتظار انقلاب مهدی (ع) سازگاری ندارد و نتیجۀ آن تعطیلی حدود الهی است[۱۰]، در حالی که اگر انسان به ضمیر خود نگاهی بیندازد بر تحرک و تلاش خود در تحقق و تأسیس دولت صالح و عادل مهدوی حکم خواهد کرد. اگر قرار بر آن بود که جامع، انسانی بی هیچ کار و تلاشی و زحمتی دارای دولتی صالح و عادل می‌‌شد، چرا این مسأله از ابتدای خلقت رخ نداد تا انسان به ناچار این همه درد و رنج را بر دوش نمی‌کشید[۱۱].
- کوتاه سخن اینکه یک منتظر حقیقی باید خود را فراتر از آن بداند که حتی به انتظار منفی فکر کند و همیشه خود را در هر شرایطی در جبه، حق بداند و در هرجا با باطل مبارزه کند و در یک کلام انتظار پخته، مسئولانه، مثبت و سازنده داشته باشد[۱۲].
نتیجه گیری
- بنابراین، انتظار منفی که برداشت سطحی و عافیت طلبانه از مهدویت[۱۳] و به معنای دست روی دست گذاشتن و منتظر ظهور مصلح ماندن است؛ اسارت‌آفرین، ظلم‌پذیر، فلج‌کننده، بی‌تحرک، سلطه‌بخش، مخرب و مروج بی‌بند و باری و نوعی "اباحی‌گری" است[۱۴] که با موازین و آموزه‌های دین اسلام و روح انتظار انقلاب مهدی (ع) سازگاری ندارد و نتیجۀ آن تعطیلی حدود الهی است[۱۵].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. لک‌زایی، شریف، آزادی انتظار و آموزه مهدویت، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ج۹، ص۳۵۷، ۳۶۶.
- ↑ ر.ک. مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی(ع)، ص ۶۳ – ۶۲.
- ↑ ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم، ص۱۵۷:بیانات در خطبه‌های نماز جمعه، ۱۲/۱/۱۳۶۷.
- ↑ ر.ک: حیدری نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص۲۱ ـ۲۲.
- ↑ «کُلُّ رَایَةٍ تُرْفَعُ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ یُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»؛ علی کورانی عاملی، معجم احادیث الامام المهدی(ع)، ج۳، ص۴۳۱.
- ↑ ر.ک: صمدی، قنبرعلی، آموزه انتظار و زمینه‌سازی ظهور، ص ۱۲۰-۱۲۱.
- ↑ ر.ک. لک‌زایی، شریف، آزادی انتظار و آموزه مهدویت،ص؟؟؟.
- ↑ ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۰.
- ↑ ر.ک. مرتضی، مطهری، قیام و انقلاب مهدی(ع) از دیگاه فلسفه تاریخ، چ ۵، ص۶۱- ۶۷؛ کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۸؛ طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟.
- ↑ ر.ک. لک‌زایی، شریف، آزادی انتظار و آموزه مهدویت،ص؟؟؟.
- ↑ ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ج۹، ص۳۵۷، ۳۶۶؛ طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. هرنجی، منصور، انتظار و وظایف منتظران، ص ۱۰.
- ↑ ر.ک. مرتضی، مطهری، قیام و انقلاب مهدی(ع) از دیگاه فلسفه تاریخ، چ ۵، ص۶۱- ۶۷؛ کوثری، ابراهیم، انتظار و وظایف منتظران، ص ۸؛ طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی،ص؟؟؟.