سخاوت: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پانویس) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
: <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سخاوت در قرآن]] | [[سخاوت در حدیث]] | [[سخاوت در | : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[سخاوت در قرآن]] | [[سخاوت در حدیث]] | [[سخاوت در اخلاق اسلامی]] | [[سخاوت در معارف دعا و زیارات]] | [[سخاوت در معارف و سیره سجادی]] | [[سخاوت در معارف و سیره رضوی]]</div> | ||
<div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> | ||
: <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[سخاوت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[سخاوت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div> | ||
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;"> | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[بخشش]] توأم با [[گشاده‌دستی]] و نظربلندی، [[جود]] نامیده می‌شود<ref>فرهنگ معاصر عربی به فارسی.</ref> و صفتی [[پسندیده]] به شمار می‌آید. این بخشش می‌تواند در [[مال]] و [[ثروت]] باشد یا در [[علم]]<ref>مفردات الفاظ القرآن.</ref>. این بخشش چنانچه در امور [[ارزشمند]] و [[محاسن]] بزرگ مثل [[انفاق مال]] برای [[تجهیز]] [[مجاهدان در راه خدا]] صورت گیرد نشانه [[کرم]] است<ref>مفردات الفاظ القرآن.</ref>. | |||
[[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن حدیث|الْجُودُ فِي اللَّهِ عِبَادَةُ الْمُقَرَّبِينَ}}<ref>گفتار امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ج۱، ص۱۹۷.</ref>؛ کرم و گذشت در [[راه خدا]] [[عبادت]] مقرّبان است. نکته مهم و قابل توجه در اینجا این است که بخشش و جود و کرم مشروط به مالداری و ثروت بسیار نیست و حتی با چیزهای کم و کوچک نیز می‌توان به این [[فضیلت]] [[دست]] یافت. امام علی{{ع}} می‌فرماید: «از بخشش اندک [[شرم]] مدار که [[محروم]] کردن، از آن کمتر است»<ref>نهج‌البلاغه، حکمت ۶۷.</ref>. و همچنین می‌فرماید: «آن کس که با دست کوتاه ببخشد، از دستی بلند [[پاداش]] گیرد»<ref>نهج‌البلاغه، حکمت ۲۲۲.</ref>. | |||
در [[دعاهای امام سجاد]]{{ع}} به جلوه‌های متعددی از جود و بخشش اشاره شده است. [[امام]] به دفعات [[خدا]] را به جواد و [[بخشنده]] بودن توصیف نموده و از این رهگذر درخواست‌های خویش را با [[باری تعالی]] در میان نهاده است: {{متن حدیث|وَ أَنْتَ الْجَوَادُ الْكَرِيمُ}}<ref>دعای ۳۰.</ref>. و همچنین: «تویی که هرچه از تو خواهند توانی داشت و آنچه از [[فضل]] و [[احسان]] تو طلبند توانی داد (می‌بخشی) و به خواستاران [[مقام قرب]] خود نزدیک هستی»<ref>نیایش چهل‌و‌پنجم.</ref>. و نیز: «پس، از تو می‌خواهم، به جود و کرمت و آسان بودن خواهش من در نزد تو، که بر [[محمد]] و [[خاندان]] او [[درود]] فرستی»<ref>نیایش چهل‌وهشتم.</ref>. | |||
[[امام سجاد]]{{ع}} به ما می‌آموزد که جود و [[بخشش خدا]] بسیار وسیع و گسترده است: {{متن حدیث|...امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ}}؛ «[[آرزوها]] پیش از آن‌که عرصه کرم تو پیمایند، روا شده باز گشتند و کاسه‌های [[حاجت]] [[نیازمندان]] از [[فیض]] جود تو لبالب گردید»<ref>نیایش چهل‌وششم.</ref>. و نیز:»بار خدایا، درگاه تو به روی خواهندگان گشوده است و عطایت سائلان را رایگان است و فریاد رسی‌ات فریادخواهان را نزدیک»<ref>نیایش چهل‌وششم.</ref>. | |||
به سبب همین وسعت [[بخشش]] خداوندی است که [[امام]] تکیه‌گاه خویش را [[خدا]] می‌داند و می‌گوید: «بار خدایا به سوی تو می‌گریزم، از تو می‌ترسم، به درگاه تو [[استغاثه]] می‌کنم، به تو [[امید]] می‌بندم، تو را می‌خوانم، به تو [[پناه]] می‌جویم. اعتمادم به توست و از تو [[یاری]] می‌خواهم، به تو [[ایمان]] می‌آورم و بر تو [[توکل]] می‌کنم و به [[جود]] و [[کرم]] تو متکی هستم»<ref>نیایش پنجاه‌و‌دوم.</ref>. | |||
از نکات [[ارزشمند]] در دعاهای [[حضرت]] این است که به ما می‌آموزد به پاس زحمات بی‌پایان [[پدر]] و [[مادر]] خویش از خطاها و کوتاهی‌های آنها چشم بپوشیم و در این مورد بخشش روا داریم: خداوندا، هر تعدّی که در گفتار و هر [[تجاوز]] که در [[رفتار]] بر من روا داشته‌اند و هر حقی که از من تباه کرده‌اند و هر [[قصور]] که در [[وظایف]] خود نسبت به من ورزیده‌اند، همه را به ایشان بخشیدم و به [[احسان]] ارزانی داشتم<ref>نیاش بیست‌و‌چهارم.</ref>.<ref>صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ فرهنگ معاصر عربی - فارسی، آذرتاش آذرنوش، نشر نی، تهران، ۱۳۷۹، چاپ اول؛ گفتار امیرالمؤمنین علی{{ع}}، ترجمه غررالحکم، سیدحسین شیخ الاسلامی، ج۱، انتشارات انصاریان، قم، ۱۳۷۹، چاپ پنجم: مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت، ۱۴۱۲، چاپ اول؛ نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، نشر آدینه سبز، ۱۳۸۷، چاپ چهارم.</ref>.<ref>[[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «بخشش»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۱۰۹.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[فضل‌الله خالقیان|خالقیان، فضل‌الله]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «بخشش»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||
[[رده:سخاوت]] | [[رده:سخاوت]] | ||
[[رده:مدخل]] | [[رده:مدخل]] | ||
نسخهٔ ۲۵ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۲۱
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل سخاوت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
بخشش توأم با گشاده‌دستی و نظربلندی، جود نامیده می‌شود[۱] و صفتی پسندیده به شمار می‌آید. این بخشش می‌تواند در مال و ثروت باشد یا در علم[۲]. این بخشش چنانچه در امور ارزشمند و محاسن بزرگ مثل انفاق مال برای تجهیز مجاهدان در راه خدا صورت گیرد نشانه کرم است[۳].
امام علی(ع) می‌فرماید: «الْجُودُ فِي اللَّهِ عِبَادَةُ الْمُقَرَّبِينَ»[۴]؛ کرم و گذشت در راه خدا عبادت مقرّبان است. نکته مهم و قابل توجه در اینجا این است که بخشش و جود و کرم مشروط به مالداری و ثروت بسیار نیست و حتی با چیزهای کم و کوچک نیز می‌توان به این فضیلت دست یافت. امام علی(ع) می‌فرماید: «از بخشش اندک شرم مدار که محروم کردن، از آن کمتر است»[۵]. و همچنین می‌فرماید: «آن کس که با دست کوتاه ببخشد، از دستی بلند پاداش گیرد»[۶].
در دعاهای امام سجاد(ع) به جلوه‌های متعددی از جود و بخشش اشاره شده است. امام به دفعات خدا را به جواد و بخشنده بودن توصیف نموده و از این رهگذر درخواست‌های خویش را با باری تعالی در میان نهاده است: «وَ أَنْتَ الْجَوَادُ الْكَرِيمُ»[۷]. و همچنین: «تویی که هرچه از تو خواهند توانی داشت و آنچه از فضل و احسان تو طلبند توانی داد (می‌بخشی) و به خواستاران مقام قرب خود نزدیک هستی»[۸]. و نیز: «پس، از تو می‌خواهم، به جود و کرمت و آسان بودن خواهش من در نزد تو، که بر محمد و خاندان او درود فرستی»[۹]. امام سجاد(ع) به ما می‌آموزد که جود و بخشش خدا بسیار وسیع و گسترده است: «...امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ»؛ «آرزوها پیش از آن‌که عرصه کرم تو پیمایند، روا شده باز گشتند و کاسه‌های حاجت نیازمندان از فیض جود تو لبالب گردید»[۱۰]. و نیز:»بار خدایا، درگاه تو به روی خواهندگان گشوده است و عطایت سائلان را رایگان است و فریاد رسی‌ات فریادخواهان را نزدیک»[۱۱].
به سبب همین وسعت بخشش خداوندی است که امام تکیه‌گاه خویش را خدا می‌داند و می‌گوید: «بار خدایا به سوی تو می‌گریزم، از تو می‌ترسم، به درگاه تو استغاثه می‌کنم، به تو امید می‌بندم، تو را می‌خوانم، به تو پناه می‌جویم. اعتمادم به توست و از تو یاری می‌خواهم، به تو ایمان می‌آورم و بر تو توکل می‌کنم و به جود و کرم تو متکی هستم»[۱۲].
از نکات ارزشمند در دعاهای حضرت این است که به ما می‌آموزد به پاس زحمات بی‌پایان پدر و مادر خویش از خطاها و کوتاهی‌های آنها چشم بپوشیم و در این مورد بخشش روا داریم: خداوندا، هر تعدّی که در گفتار و هر تجاوز که در رفتار بر من روا داشته‌اند و هر حقی که از من تباه کرده‌اند و هر قصور که در وظایف خود نسبت به من ورزیده‌اند، همه را به ایشان بخشیدم و به احسان ارزانی داشتم[۱۳].[۱۴].[۱۵]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ فرهنگ معاصر عربی به فارسی.
- ↑ مفردات الفاظ القرآن.
- ↑ مفردات الفاظ القرآن.
- ↑ گفتار امیرالمؤمنین علی(ع)، ج۱، ص۱۹۷.
- ↑ نهج‌البلاغه، حکمت ۶۷.
- ↑ نهج‌البلاغه، حکمت ۲۲۲.
- ↑ دعای ۳۰.
- ↑ نیایش چهل‌و‌پنجم.
- ↑ نیایش چهل‌وهشتم.
- ↑ نیایش چهل‌وششم.
- ↑ نیایش چهل‌وششم.
- ↑ نیایش پنجاه‌و‌دوم.
- ↑ نیاش بیست‌و‌چهارم.
- ↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ فرهنگ معاصر عربی - فارسی، آذرتاش آذرنوش، نشر نی، تهران، ۱۳۷۹، چاپ اول؛ گفتار امیرالمؤمنین علی(ع)، ترجمه غررالحکم، سیدحسین شیخ الاسلامی، ج۱، انتشارات انصاریان، قم، ۱۳۷۹، چاپ پنجم: مفردات الفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالقلم، بیروت، ۱۴۱۲، چاپ اول؛ نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، نشر آدینه سبز، ۱۳۸۷، چاپ چهارم.
- ↑ خالقیان، فضل‌الله، مقاله «بخشش»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۱۰۹.