خلافت الهی در معارف و سیره سجادی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث خلافت الهی است. "خلافت الهی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

خلافت الهی در لغت | خلافت الهی در قرآن | خلافت الهی در حدیث | خلافت الهی در کلام اسلامی | خلافت الهی در گفتگوهای بین‌المذاهب | خلافت الهی در عرفان اسلامی | خلافت الهی در معارف مهدوی | مقام خلافت الهی | خلافت الهی در فقه سیاسی | خلافت الهی در معارف دعا و زیارات | خلافت الهی در معارف و سیره سجادی | خلافت الهی در معارف و سیره رضوی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل خلافت الهی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

خلفاء و خلائف جمع خلیفه (و خلیف) به معنای نایب و جانشین است. خدای متعال انسان را در زمین خلیفه خود قرار داده است: إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً. خداوند خطاب به حضرت داوود می‌فرماید: يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ. هُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلَائِفَ فِي الْأَرْضِ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاءَ الْأَرْضِ. امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه از خدای متعال می‌خواهد که بر اهل‌بیت پیامبرش(ص) درود بفرستد و آن‌گاه می‌فرماید که خدا اهل‌بیت پیامبرش(ص) را جانشینان خود بر روی زمین اختیار کرده است: «رَبِّ صَلِّ‏ عَلَى‏ أَطَايِبِ‏ أَهْلِ‏ بَيْتِهِ‏ الَّذِينَ‏ اخْتَرْتَهُمْ‏ لِأَمْرِكَ‏، وَ جَعَلْتَهُمْ خَزَنَةَ عِلْمِكَ، وَ حَفَظَةَ دِينِكَ، وَ خُلَفَاءَكَ فِي أَرْضِكَ»؛ «ای پروردگار من بر اهل‌بیت طیبین او که آنان را برای قیام به امر خود برگزیده و... خلفای خود بر روی زمین قرار دادی، درود بفرست». آن حضرت در دعای روز عید قربان و روز جمعه می‌فرماید که مقام نماز جمعه و عید -که چه بسا به مقام حکومت و ولایت امر اشاره دارد- مقام جانشینان خدا در زمین است.

حضرت در ادامه به ربودن حق خلافت اهل‌بیت(ع) و مغلوب و مقهور شدن آنان اشاره کرده است: «ولی جایگاه رفیع امینان تو را که آنان را بدان اختصاص داده‌ای دیگران برُبودند... پس برگزیدگان و خلفای تو مغلوب و مقهور شدند و حقشان از کف بشد». آن‌گاه حضرت نتیجه کار را چنین توصیف می‌فرماید: «اکنون می‌نگرند که احکامت دگرگون شده و کتابت به یک‌سو و فرائض تو نه به روش تو به‌جای آورده می‌شود و سنّت‌های پیامبرت متروک مانده است». امام در ادامه برای دشمنان اهل‌بیت و راضیان به فعل آنها و پیروانشان لعنت الهی را می‌طلبد..

جستارهای وابسته

منابع

1. شیرزاد، امیر، مقاله «جانشین خدا»، دانشنامه صحیفه سجادیه

پانویس