رشوه در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۲:۲۲

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث رشوه است. "رشوه" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

رشوه در قرآن - رشوه در حدیث - رشوه در فقه اسلامی - رشوه در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل رشوه (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

رشوه در لغت، به معنای پاره است^[۱] و در اصطلاح فقهی، جنس یا پولی است که قاضی، جهت صدور حکم یا کمک فکری به یکی از اصحاب دعوی، درخواست و اخذ می‌کند^[۲] و در اصطلاح فقه سیاسی مالی است که در ازای صدور حکم، به ارباب قضا دهند و یا از روی ترس و یا به طمع رسیدن به منصبی از مناصب دیوانی و اجرایی، به کارگزاران و صاحبان مناصب حکومتی اعطا نمایند^[۳]. رشوه‌خواری از آفات سیاست^[۴] و از عوامل مهم فساد اداری، اجتماعی و عاملی در جهت تضییع حقوق افراد جامعه و نافرمانی از خداوند است^[۵]. اولین رشوه سیاسی که آشکارا در تاریخ اسلام رخ داد، رشوه عمرو بن عاص از معاویة بن ابی سفیان راجع به ولایت مصر بوده است^[۶]. امام علی(ع) راجع به رشوه‌خواری و آفات آن می‌فرماید: “شما نیک می‌دانید که هرگز نسزد که نوامیس، خون‌ها، دستاوردها، قوانین و رهبری مسلمانان در اختیار گرسنه چشمی باشد که اموال مسلمانان را میدان تاخت و تاز آزمندی‌اش سازد... و یا رشوه‌خواری که حقوق را پایمال کرده و سیر پرونده را در هر مرحله متوقف سازد”^[۷]^[۸].

منابع

فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی

پانویس

↑ فرهنگ معین، ج۲، ص۱۶۵۸؛ لغت‌نامه دهخدا، ج۸، ص۱۲۰۹۱.
↑ مکاسب، ج۱، ص۲۴۰؛ مفتاح الکرامه، ج۱۲، ص۳۰۰؛ جواهر الکلام، ج۲۲، ص۱۴۷-۱۴۶؛ مصباح الفقاهه، ج۱، ص۲۶۳-۲۶۲.
↑ ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۷۵ و ۱۲۵.
↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۳۱.
↑ تهذیب الاحکام، ج۶، ص۳۶۸؛ وسایل الشیعه، ج۱۲، باب ۵ من ابواب ما یکتسب به، حدیث ۲، ۸، ۱۰، ۱۲ و ۱۶.
↑ نهج البلاغه، خطبه ۲۶؛ سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۷۱.
↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۳۱.
↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۱۵.

[1] فرهنگ معین، ج۲، ص۱۶۵۸؛ لغت‌نامه دهخدا، ج۸، ص۱۲۰۹۱.

[2] مکاسب، ج۱، ص۲۴۰؛ مفتاح الکرامه، ج۱۲، ص۳۰۰؛ جواهر الکلام، ج۲۲، ص۱۴۷-۱۴۶؛ مصباح الفقاهه، ج۱، ص۲۶۳-۲۶۲.

[3] ماوردی، الاحکام السلطانیه، ص۷۵ و ۱۲۵.

[4] نهج البلاغه، خطبه ۱۳۱.

[5] تهذیب الاحکام، ج۶، ص۳۶۸؛ وسایل الشیعه، ج۱۲، باب ۵ من ابواب ما یکتسب به، حدیث ۲، ۸، ۱۰، ۱۲ و ۱۶.

[6] نهج البلاغه، خطبه ۲۶؛ سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۷۱.

[7] نهج البلاغه، خطبه ۱۳۱.

[8] فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی، ص ۱۱۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 اولین رشوه [[سیاسی]] که آشکارا در [[تاریخ اسلام]] رخ داد، رشوه [[عمرو بن عاص]] از [[معاویة]] بن [[ابی سفیان]] راجع به [[ولایت]] [[مصر]] بوده است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۶؛ سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۷۱.</ref>. [[امام علی]]{{ع}} راجع به رشوه‌خواری و آفات آن می‌فرماید:
 “شما [[نیک]] می‌دانید که هرگز نسزد که نوامیس، [[خون‌ها]]، دستاوردها، [[قوانین]] و [[رهبری]] [[مسلمانان]] در [[اختیار]] گرسنه چشمی باشد که [[اموال]] [[مسلمانان]] را میدان تاخت و تاز آزمندی‌اش سازد... و یا رشوه‌خواری که [[حقوق]] را پایمال کرده و [[سیر]] پرونده را در هر مرحله متوقف سازد”<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۳۱.</ref><ref>[[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|واژه‌نامه فقه سیاسی]]، ص ۱۱۵.</ref>.
-==منابع==
+== منابع ==
 {{منابع}}
 * [[پرونده:11677.jpg|22px]] [[اباصلت فروتن|فروتن، اباصلت]]، [[علی اصغر مرادی|مرادی، علی اصغر]]، [[واژه‌نامه فقه سیاسی (کتاب)|'''واژه‌نامه فقه سیاسی''']]