ثابت بنانی: تفاوت میان نسخه‌ها
(تغییرمسیر به ثابت بن عبید بنانی انصاری) برچسب: تغییر مسیر جدید |
(تغییرمسیر به ثابت بن عبید بنانی انصاری حذف شد) برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد برگردانده‌شده پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = ثابت بنانی | مداخل مرتبط = [[ثابت البنانی در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | |||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | |||
| نام = ثابت بنانی | |||
| مشهور به = | |||
| نام تصویر = تصویر نمادین جنگ صفین.jpg | |||
| عرض تصویر = | |||
| توضیح تصویر = تصویر نمادین جنگ صفین | |||
| نام کامل = ثابت بنانی | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| جنسیت = مرد | |||
| کنیه = [[ابوفضاله]] | |||
| لقب = | |||
| اهل = | |||
| از قبیله = | |||
| از تیره = [[سعد بن لؤی]] | |||
| پدر = | |||
| مادر = | |||
| همسر = | |||
| پسر = | |||
| دختر = | |||
| خواهر = | |||
| برادر = | |||
| خویشاوندان = | |||
| وابستگان = | |||
| تاریخ تولد = | |||
| محل تولد = | |||
| محل زندگی = | |||
| تاریخ درگذشت = | |||
| محل درگذشت = | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| طول عمر = | |||
| محل دفن = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| از اصحاب = [[امام علی]] | |||
| از طبقه = | |||
| در جنگ = [[جنگ صفین]] | |||
| نقش‌ها = | |||
| فعالیت‌ها = | |||
| علت شهرت = | |||
| علت درگذشت = | |||
| علت شهادت = | |||
| راوی از = | |||
| روایات مشهور = | |||
| مشایخ او = | |||
| راویان از او = | |||
| آخرین راوی از او = | |||
}} | |||
== مقدمه == | |||
نسبت بنانی او، حاکی از انتساب ثابت به [[بنی بنانه]] از تیره‌های [[بنی سعد بن لؤی]] دارد.<ref> ر. ک. ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۱۷۵؛ سمعانی، الانساب، ج۲، ص۳۳۰.</ref> [[شیخ طوسی]](ره) از او در باب «من روی عن [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}» یاد کرده، کنیه‌اش را "[[ابوفضاله]]" عنوان کرده است.<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۵۹. </ref> وی در ادامه، با بیان این مطلب که وی از [[بدریان]] است، از [[همراهی]] او با [[علی]]{{ع}} در [[جنگ صفین]] [[خبر]] داده، او را از شهدای این [[جنگ]] بزرگ شمرده است.<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۵۹؛ نیز ر. ک. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۸۵؛ ابن داود، رجال، ص۵۹. </ref> نام و [[نسب]] این [[صحابی]] بزرگوار در منابع [[شیعی]]، "ثابت البنانی" عنوان شده،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۵۹؛ ابن داود، رجال، ص۵۹؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۲۸۹.</ref> این در حالی است که در [[منابع اهل سنت]]، صحابی ای با این نام و نسب با شرح حالی که برشمرده شده یافت نشد. لیکن در برخی از این منابع، از فردی به نام "[[ثابت بن عبید انصاری]]" نام برده شده<ref> ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۰۴؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۲۷۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۰۸.</ref>که [[ترجمه]] کاملاً مشابهی با عنوان مورد بحث -یعنی ثابت البنانی- دارد. مشابهت بسیار این دو ترجمه، تقویت کننده این [[گمان]] است که این دو [[شخصیت]] در واقع یک نفرند با نام و نسب کامل: "ثابت بن عبید انصاری بنانی." | |||
== ابوفضاله == | |||
در برخی منابع آمده که نام او دانسته نیست. وی از شرکت کنندگان در [[بدر]] است<ref>احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۰۲؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۶، ص۲۹۸۵؛ ابن ابی حاتم، ج۷، ص۷۷؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۶۷.</ref>. [[فضالة بن ابی‌فضاله]] می‌گوید: با پدرم در یَنبع<ref>دهی در طرف راست رضوی برای مسافری که از مدینه به دریا می‌رود، که به بن حسن بن علی بن ابی طالب {{ع}} متعلق بوده و چشمه‌های آب شیرین دارد؛ ر. ک: یاقوت حموی، ج۵، ص۴۵۰.</ref> به [[عیادت]] [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} رفتیم که [[بیمار]] بود. پدرم فضاله به او گفت: چه چیزی سبب شده است در اینجا بمانی؟ اگر اجلت برسد، در اینجا کسی جز [[اعراب]] [[جهینه]] نیست. به [[مدینه]] برو که در آنجا یارانت متولی امور تو می‌شوند و بر تو [[نماز]] می‌خوانند. [[حضرت]] فرمود: "من از این [[بیماری]] نمی‌میرم، [[رسول خدا]] {{صل}} [[وعده]] داد که [[امارت]] می‌یابم، سپس ریشم از [[خون]] سرم [[خضاب]] می‌گردد"<ref>ابن ابی عاصم، ج۱، ص۱۴۵؛ احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۰۲؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۲؛ ابن حبان، ج۵، ص۲۹۶.</ref>. در برخی منابع آمده، بیماری [[امام علی]] {{ع}} در [[کوفه]] بود و ابوفضاله در کوفه برای عیادت [[خدمت]] او رسید<ref>علی بن یوسف حلی، ص۲۳۷؛ مجلسی، ج۴۲، ص۱۹۵.</ref>، اما از [[روایت]] پیشین که فرمود: رسول خدا {{صل}} وعده امارت داد، برمی‌آید که این [[دیدار]] در کوفه و [[زمان]] [[فرمانروایی]] آن حضرت نبوده است؛ چنانکه برخی تصریح کرده‌اند امام علی {{ع}} در ینبع مریض شده است<ref>ابن عساکر، ج۴۲، ص۵۴۸؛ ابن اثیر، ج۵، ص۲۷۳؛ ابونعیم، ذکر اخبار، ج۲، ص۲۱۲؛ حسکانی، ج۲، ص۴۳۷.</ref>. برخی او را از [[شهود]] امام علی {{ع}} در مناشده‌ای دانسته‌اند که برای [[اثبات]] [[جانشینی]] خود در [[غدیر خم]]، در [[رحبه]] کوفه انجام داد<ref>ابن اثیر، ج۳، ص۳۰۷ و ج۵، ص۲۰۵.</ref>. ابوفضاله در [[جنگ صفین]] در رکاب امام علی {{ع}} به [[شهادت]] رسید<ref>بخاری، التاریخ الصغیر، ج۱، ص۱۰۴؛ احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۰۲؛ ابن ابی عاصم، ج۱، ص۱۴۵؛ ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۲۵؛ ذهبی، ج۲، ص۱۹۳.</ref>. وی از [[امام علی]] {{ع}} [[روایت]] دارد<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج۷، ص۱۲۵.</ref><ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوفضاله انصاری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۴۷۰.</ref> | |||
== ثابت بن عبید انصاری == | |||
به گفته [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۷۹ و از او ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۴۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۰۸.</ref> او در [[بدر]] با [[رسول خدا]] {{صل}} و در [[صفین]] کنار [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} بود و در همین [[نبرد]] به [[شهادت]] رسید. این «ثابت» غیر از [[ثابت بن عبید انصاری تابعی]]، مولای [[زید بن ثابت]] است<ref>ر. ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۱، ج۵، ص۶ و ج۶، ص۲۹۸.</ref>.<ref>[[حسین حسینیان مقدم|حسینیان مقدم، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «ثابت بن عبید انصاری»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص: ۳۰۰.</ref> | |||
==جستارهای وابسته== | |||
* [[فضالة بن ابی‌فضاله کوفی]] (فرزند) | |||
* [[ثابت بن عبید بنانی انصاری]] | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|'''اصحاب امام علی''']] | |||
# [[پرونده:IM009658.jpg|22px]] [[حسین حسینیان مقدم|حسینیان مقدم، حسین]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|'''مقاله «ثابت بن عبید انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:اصحاب امام علی]] | |||
[[رده:اعلام]] | |||
نسخهٔ ۳ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۲۰
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. ثابت بنانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ثابت البنانی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| ثابت بنانی | |
|---|---|
 تصویر نمادین جنگ صفین | |
| نام کامل | ثابت بنانی |
| جنسیت | مرد |
| کنیه | ابوفضاله |
| از تیره | سعد بن لؤی |
| از اصحاب | امام علی |
| حضور در جنگ | جنگ صفین |
مقدمه
نسبت بنانی او، حاکی از انتساب ثابت به بنی بنانه از تیره‌های بنی سعد بن لؤی دارد.[۱] شیخ طوسی(ره) از او در باب «من روی عن امیرالمؤمنین(ع)» یاد کرده، کنیه‌اش را "ابوفضاله" عنوان کرده است.[۲] وی در ادامه، با بیان این مطلب که وی از بدریان است، از همراهی او با علی(ع) در جنگ صفین خبر داده، او را از شهدای این جنگ بزرگ شمرده است.[۳] نام و نسب این صحابی بزرگوار در منابع شیعی، "ثابت البنانی" عنوان شده،[۴] این در حالی است که در منابع اهل سنت، صحابی ای با این نام و نسب با شرح حالی که برشمرده شده یافت نشد. لیکن در برخی از این منابع، از فردی به نام "ثابت بن عبید انصاری" نام برده شده[۵]که ترجمه کاملاً مشابهی با عنوان مورد بحث -یعنی ثابت البنانی- دارد. مشابهت بسیار این دو ترجمه، تقویت کننده این گمان است که این دو شخصیت در واقع یک نفرند با نام و نسب کامل: "ثابت بن عبید انصاری بنانی."
ابوفضاله
در برخی منابع آمده که نام او دانسته نیست. وی از شرکت کنندگان در بدر است[۶]. فضالة بن ابی‌فضاله می‌گوید: با پدرم در یَنبع[۷] به عیادت علی بن ابی طالب (ع) رفتیم که بیمار بود. پدرم فضاله به او گفت: چه چیزی سبب شده است در اینجا بمانی؟ اگر اجلت برسد، در اینجا کسی جز اعراب جهینه نیست. به مدینه برو که در آنجا یارانت متولی امور تو می‌شوند و بر تو نماز می‌خوانند. حضرت فرمود: "من از این بیماری نمی‌میرم، رسول خدا (ص) وعده داد که امارت می‌یابم، سپس ریشم از خون سرم خضاب می‌گردد"[۸]. در برخی منابع آمده، بیماری امام علی (ع) در کوفه بود و ابوفضاله در کوفه برای عیادت خدمت او رسید[۹]، اما از روایت پیشین که فرمود: رسول خدا (ص) وعده امارت داد، برمی‌آید که این دیدار در کوفه و زمان فرمانروایی آن حضرت نبوده است؛ چنانکه برخی تصریح کرده‌اند امام علی (ع) در ینبع مریض شده است[۱۰]. برخی او را از شهود امام علی (ع) در مناشده‌ای دانسته‌اند که برای اثبات جانشینی خود در غدیر خم، در رحبه کوفه انجام داد[۱۱]. ابوفضاله در جنگ صفین در رکاب امام علی (ع) به شهادت رسید[۱۲]. وی از امام علی (ع) روایت دارد[۱۳][۱۴]
ثابت بن عبید انصاری
به گفته ابن عبدالبر[۱۵] او در بدر با رسول خدا (ص) و در صفین کنار امیرمؤمنان علی (ع) بود و در همین نبرد به شهادت رسید. این «ثابت» غیر از ثابت بن عبید انصاری تابعی، مولای زید بن ثابت است[۱۶].[۱۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ر. ک. ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۱۷۵؛ سمعانی، الانساب، ج۲، ص۳۳۰.
- ↑ شیخ طوسی، رجال، ص۵۹.
- ↑ شیخ طوسی، رجال، ص۵۹؛ نیز ر. ک. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۸۵؛ ابن داود، رجال، ص۵۹.
- ↑ شیخ طوسی، رجال، ص۵۹؛ ابن داود، رجال، ص۵۹؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۲۸۹.
- ↑ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۰۴؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۲۷۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۰۸.
- ↑ احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۰۲؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۶، ص۲۹۸۵؛ ابن ابی حاتم، ج۷، ص۷۷؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۶۷.
- ↑ دهی در طرف راست رضوی برای مسافری که از مدینه به دریا می‌رود، که به بن حسن بن علی بن ابی طالب (ع) متعلق بوده و چشمه‌های آب شیرین دارد؛ ر. ک: یاقوت حموی، ج۵، ص۴۵۰.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۱، ص۱۴۵؛ احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۰۲؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۹۲؛ ابن حبان، ج۵، ص۲۹۶.
- ↑ علی بن یوسف حلی، ص۲۳۷؛ مجلسی، ج۴۲، ص۱۹۵.
- ↑ ابن عساکر، ج۴۲، ص۵۴۸؛ ابن اثیر، ج۵، ص۲۷۳؛ ابونعیم، ذکر اخبار، ج۲، ص۲۱۲؛ حسکانی، ج۲، ص۴۳۷.
- ↑ ابن اثیر، ج۳، ص۳۰۷ و ج۵، ص۲۰۵.
- ↑ بخاری، التاریخ الصغیر، ج۱، ص۱۰۴؛ احمد بن حنبل، ج۱، ص۱۰۲؛ ابن ابی عاصم، ج۱، ص۱۴۵؛ ابن ابی حاتم، ج۹، ص۴۲۵؛ ذهبی، ج۲، ص۱۹۳.
- ↑ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۷، ص۱۲۵.
- ↑ محمدی، رمضان، مقاله «ابوفضاله انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۴۷۰.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۷۹ و از او ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۴۴۸؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۰۸.
- ↑ ر. ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۱، ج۵، ص۶ و ج۶، ص۲۹۸.
- ↑ حسینیان مقدم، حسین، مقاله «ثابت بن عبید انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص: ۳۰۰.