فرزندان پیامبر خاتم: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
(←مقدمه) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
در | در منابع تاریخی، برای [[رسول خدا]] {{صل}} چندین فرزند دختر و پسر ذکر شده است که در شمار، نام و انتساب آنان به رسول خدا {{صل}} [[اختلاف]] است. برخی از مورخان، نُه فرزند به حضرت نسبت داده‌اند که پنج نفر آنان پسر، و چهار نفر دختر است<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۳، ص۱۷۵.</ref>. عده‌ای دیگر شمار [[فرزندان]] آن حضرت را چهار دختر و سه پسر می‌دانند<ref>زبیری، نسب قریش، ص۲۱؛ سهیلی، روض الانف، ج۱، ص۱۲۳.</ref>. برخی دیگر هم دو پسر و چهار دختر<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۱۸.</ref> و سر انجام گروهی، بر اساس [[روایات]]، فقط یک دختر<ref>ابن مردویه، مناقب علی بن ابی‌طالب، ص۲۰۲؛ جوهری، السقیفة و فدک، ص۱۲۴.</ref> و دو پسر برای رسول خدا ذکر کرده‌اند<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۱۸.</ref>. | ||
درباره نام [[فرزندان رسول خدا]] {{صل}} هم [[اختلافات]] بسیاری وجود دارد. [[پسران]] را قاسم، [[طیب]]، طاهر، عبداللّه و [[ابراهیم]] ذکر کرده‌اند و [[دختران]] را [[زینب]]، [[رقیه]]، امّ‌کلثوم و فاطمه{{س}}<ref>تاریخ الطبری، ج۳، ص۱۷۵.</ref>. عده‌ای دیگر پسران رسول خدا {{صل}} را قاسم. [[عبد | درباره نام [[فرزندان رسول خدا]] {{صل}} هم [[اختلافات]] بسیاری وجود دارد. [[پسران]] را قاسم، [[طیب]]، طاهر، عبداللّه و [[ابراهیم]] ذکر کرده‌اند و [[دختران]] را [[زینب]]، [[رقیه]]، امّ‌کلثوم و فاطمه{{س}}<ref>تاریخ الطبری، ج۳، ص۱۷۵.</ref>. عده‌ای دیگر پسران رسول خدا {{صل}} را قاسم. [[عبد اللّه]] و ابراهیم می‌دانند<ref>سهیلی، روض الانف، ج۱، ص۱۲۳.</ref>. برخی دیگر [[فرزندی]] به نام عبد مناف برای رسول خدا {{صل}} ذکر کرده‌اند<ref>مطهر مقدسی، البدء و التاریخ، ج۵، ص۱۶ و ج۴، ص۱۳۹؛ قسطلانی، مواهب اللدنیة ج۱، ص۱۹۶.</ref>. برخی از [[علمای شیعه]]. در انتساب دختران به رسول خدا {{صل}} فقط انتساب [[فاطمه زهرا]] {{س}} را به رسول خدا {{صل}} پذیرفته‌اند و بقیه را دخترخوانده رسول خدا {{صل}} می‌دانند<ref>ابن مردودیه، مناقب علی بن ابی‌طالب، ص۲۰۲؛ جوهری، سقیفه و فدک، ص۱۲۴.</ref>. | ||
به جز ابراهیم | به جز ابراهیم ـ که از «[[ماریه قبطیه]]»، [[کنیز]] [[مصری]] آن حضرت، متولد شد ـ فرزندان دیگری به بانوی بزرگوار [[اسلام]]، [[خدیجه]] {{س}}، منسوب کرده‌اند که [[خدای تعالی]] به آن حضرت [[عنایت]] فرمود. در اینجا به تبیین انتساب دختران به رسول خدا {{صل}} می‌پردازیم<ref>[[داوود حسینی|حسینی، داوود]]، [[شیعه و دختران پیامبر اسلام (مقاله)| مقاله «شیعه و دختران پیامبر اسلام»]]، [[موسوعه رد شبهات ج۱۳ (کتاب)|موسوعه رد شبهات]]، ج۱۳، ص ۱۲۵.</ref>. | ||
== شخصیت‌شناسی == | == شخصیت‌شناسی == | ||
نسخهٔ ۳۰ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۰۸
فرزندان پیامبر خاتم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: فرزندان پیامبر خاتم در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
در منابع تاریخی، برای رسول خدا (ص) چندین فرزند دختر و پسر ذکر شده است که در شمار، نام و انتساب آنان به رسول خدا (ص) اختلاف است. برخی از مورخان، نُه فرزند به حضرت نسبت داده‌اند که پنج نفر آنان پسر، و چهار نفر دختر است[۱]. عده‌ای دیگر شمار فرزندان آن حضرت را چهار دختر و سه پسر می‌دانند[۲]. برخی دیگر هم دو پسر و چهار دختر[۳] و سر انجام گروهی، بر اساس روایات، فقط یک دختر[۴] و دو پسر برای رسول خدا ذکر کرده‌اند[۵].
درباره نام فرزندان رسول خدا (ص) هم اختلافات بسیاری وجود دارد. پسران را قاسم، طیب، طاهر، عبداللّه و ابراهیم ذکر کرده‌اند و دختران را زینب، رقیه، امّ‌کلثوم و فاطمه(س)[۶]. عده‌ای دیگر پسران رسول خدا (ص) را قاسم. عبد اللّه و ابراهیم می‌دانند[۷]. برخی دیگر فرزندی به نام عبد مناف برای رسول خدا (ص) ذکر کرده‌اند[۸]. برخی از علمای شیعه. در انتساب دختران به رسول خدا (ص) فقط انتساب فاطمه زهرا (س) را به رسول خدا (ص) پذیرفته‌اند و بقیه را دخترخوانده رسول خدا (ص) می‌دانند[۹].
به جز ابراهیم ـ که از «ماریه قبطیه»، کنیز مصری آن حضرت، متولد شد ـ فرزندان دیگری به بانوی بزرگوار اسلام، خدیجه (س)، منسوب کرده‌اند که خدای تعالی به آن حضرت عنایت فرمود. در اینجا به تبیین انتساب دختران به رسول خدا (ص) می‌پردازیم[۱۰].
شخصیت‌شناسی
رقیه، دختر منسوب به رسول خدا (ص) و حضرت خدیجه (س)، نخست با عتبه، فرزند ابی‌لهب، ازدواج کرد. آنگاه که پیامبر (ص) به رسالت مبعوث شد و با مخالفت شدید ابی‌لهب، با دعوت پیامبر (ص) روبه رو شد و سوره «المسد» درباره او نازل گردید، در این وضعیت، شوهر رقیه به اصرار پدر، او را طلاق داد. آنگاه با عثمان بن عفان ازدواج کرد و همراه شوهرش به حبشه هجرت کردند. سپس به مدینه بازگشتند و در سال دوم هجرت، یعنی درست هفده ماه پس از مهاجرت پیامبر (ص) وی درگذشت و فرزندی از او به نام عبداللّه بر جای ماند که در دوران کودکی از دنیا رفت.
ام کلثوم، دختر دوم منسوب به رسول خدا (ص) و حضرت خدیجه (س) با پسر دیگر ابی‌لهب، به نام عتیبه، ازدواج کرد. سپس به اصرار پدر، او نیز همسر خود را طلاق داد و امّ‌کلثوم به خانه پدر آمد و همراه او بود تا اینکه پیامبر (ص) به مدینه مهاجرت کرد. آنگاه که رقیه، دختر پیشین حضرت، در سال دوم هجرت درگذشت، عثمان با او ازدواج نمود. وی در سال نهم هجرت از دنیا رفت و فرزندی هم از او متولد نشد.[۱۱]
فرزندان پیامبر (ص) از همسرش خدیجه (س) و کنیزش ماریه قبطیه
برادران و خواهران حضرت فاطمه (س) عبارت بودند از: قاسم، عبدالله، طیب، طاهر، زینب، رقیه، ام‌کلثوم و ابراهیم[۱۲]. بنا بر نقل‌های دیگر، طیب و طاهر لقب‌های عبدالله بوده است[۱۳]. مقدسی از برادر دیگری، به نام عبد مناف، نیز سخن گفته است[۱۴]. در برخی از نقل‌های ضعیف، از دو برادر دیگر به نام‌های مطیب و مطهر سخن گفته شده است، که به این ترتیب، تعداد خواهران و برادران حضرت فاطمه (س) به یازده تن می‌رسد[۱۵]. فرزندان رسول خدا (ص) - به جز ابراهیم، که مادرش ماریه قبطیه بود - همگی از مادر حضرت فاطمه (س)، حضرت خدیجه (س)، متولد شدند و تمام مورخان و راویان، به جز موارد نادر[۱۶]، بر آن اتفاق نظر دارند[۱۷]. درباره مدت عمر برادران حضرت زهرا (س)، به جز ابراهیم، اتفاق نظر نیست، ولی در اینکه همگی آنان هنگام مرگ، کودک بوده‌اند، اختلافی وجود ندارد[۱۸].
تعداد برادران، علاوه بر ابراهیم، به اختلاف، سه[۱۹]، چهار[۲۰]، پنج[۲۱] و هفت تن[۲۲] ذکر شده است، بیشتر به این سبب که برخی از آنان بیش از یک نام، و نیز القابی، داشته‌اند. درباره خواهران آن حضرت (س) نیز اختلاف نظر وجود دارد که سه تن از آنان، به نام‌های زینب، رقیه و ام‌کلثوم، دختران پیامبر (ص) و خواهر حضرت فاطمه (س) بودند یا ربیبه‌های پیامبر (ص) ازدواج دو تن از آنان با عثمان، بر این تردید افزوده است؛ زیرا منقبتی را برای عثمان ثابت می‌کند[۲۳].[۲۴]
قاسم فرزند پیامبر خاتم
عبدالله فرزند پیامبر خاتم
طیب و طاهر
ابن سعد[۲۵]، ابن عبدالبر[۲۶] و ابن شهر آشوب[۲۷]، طیب و طاهر را همان عبدالله دانسته‌اند، اما بنا بر نقل بیهقی از ابن اسحاق، پیامبر (ص) علاوه بر قاسم، دو پسر دیگر به نام‌های طاهر و طیب داشته است[۲۸]. ابن اثیر جزری نیز طیب و طاهر را دو پسر پیامبر (ص) علاوه بر قاسم و عبدالله، معرفی کرده است[۲۹]. مقدسی از قول واقدی نقل کرده که کسی وجود طیب را اثبات نکرده است و اصحاب می‌گویند که او همان طاهر است[۳۰].[۳۱]
عبدمناف فرزند پیامبر خاتم
ابراهیم فرزند پیامبر خاتم
زینب دختر پیامبر خاتم
رقیه دختر پیامبر خاتم
ام‌کلثوم
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ طبری، تاریخ الطبری، ج۳، ص۱۷۵.
- ↑ زبیری، نسب قریش، ص۲۱؛ سهیلی، روض الانف، ج۱، ص۱۲۳.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۱۸.
- ↑ ابن مردویه، مناقب علی بن ابی‌طالب، ص۲۰۲؛ جوهری، السقیفة و فدک، ص۱۲۴.
- ↑ الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۱۸.
- ↑ تاریخ الطبری، ج۳، ص۱۷۵.
- ↑ سهیلی، روض الانف، ج۱، ص۱۲۳.
- ↑ مطهر مقدسی، البدء و التاریخ، ج۵، ص۱۶ و ج۴، ص۱۳۹؛ قسطلانی، مواهب اللدنیة ج۱، ص۱۹۶.
- ↑ ابن مردودیه، مناقب علی بن ابی‌طالب، ص۲۰۲؛ جوهری، سقیفه و فدک، ص۱۲۴.
- ↑ حسینی، داوود، مقاله «شیعه و دختران پیامبر اسلام»، موسوعه رد شبهات، ج۱۳، ص ۱۲۵.
- ↑ حسینی، داوود، مقاله «شیعه و دختران پیامبر اسلام»، موسوعه رد شبهات، ج۱۳، ص ۱۲۶.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۷؛ یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۰؛ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۳۹؛ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ص۴۰۴؛ ابن کثیر، السیرة النبویه، ج۴، ص۶۰۸.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۳۳؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۲۷۵.
- ↑ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ ج۴، ص۱۳۹.
- ↑ قسطلانی، احمد بن محمد، المواهب اللدنیة، ج۱، ص۴۷۸.
- ↑ کوفی، علی بن احمد، الاستغاثه، ج۱، ص۶۴- ۶۵.
- ↑ ر. ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۳۳، ۱۳۷؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۳۹؛ بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة، ج۲، ص۶۹؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۲۷۵-۲۷۶.
- ↑ ر. ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۳۳؛ یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۲۷۵-۲۷۶.
- ↑ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۳۹؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۵۰؛ ج۴، ص۱۸۱۹.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۵۰؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۲۷۵؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۲، ص۲۰۱.
- ↑ ر. ک: ابن حجر عسقلانی، الاصابة، ج۶، ص۲۰۷.
- ↑ قسطلانی، احمد بن محمد، المواهب اللدنیة، ج۱، ص۴۷۸.
- ↑ کوفی، علی بن احمد، الاستغاثه، ج۱، ص۶۴؛ ج۲، ص۷.
- ↑ محرمی، غلام حسن، مقاله «برادران و خواهران فاطمه»، دانشنامه فاطمی، ج۱، ص ۱۱۲.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری ج۱، ص۱۳۳.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب ج۱، ص۵۰.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب ج۱، ص۱۶۳.
- ↑ بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة ج۲، ص۶۹.
- ↑ ابن اثیر جزری، الکامل، ج۲، ص۴۰.
- ↑ مقدسی، مطهر بن طاهر، البدء و التاریخ ج۴، ص۱۳۹.
- ↑ محرمی، غلام حسن، مقاله «برادران و خواهران فاطمه»، دانشنامه فاطمی، ج۱، ص ۱۱۴.