الگو:صفحهٔ اصلی/مدخل برگزیده: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۵۸

عصمت امام یکی از اعتقادات شیعه دربارۀ پیامبران و امامان معصوم (ع) است که قائل‌اند ایشان از هرگونه گناه، خطا، اشتباه و نسیان مصونیت دارند، چرا که حجت‌های الهی، هادیان بشر و پیشوایان مردمند و هادی بودن امامان به معنای لزوم اقتدای به آنها در همه امور است، از این رو ائمۀ هدی (ع) باید مصون از هر خطا، اشتباه و گناهی باشند.

اندیشمندان جهت اثبات عصمت امام به ادله‌ای تمسک کرده‌اند. این ادله را می‌توان به دو دسته عقلی و نقلی تقسیم کرد:

ادله عقلی:
1. برهان وجوب اطاعت از امام: اگر از امام خطا سربزند، مخالفت و انکار او واجب خواهد بود و این با دستور خداوند بر اطاعت از او مغایرت دارد: ﴿أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ﴾.
2. برهان حفظ شریعت: امام که حافظ شریعت است حتما باید معصوم باشد و الا شریعت حفظ نمی‌شود.
ادله نقلی:
1. آیات کریمه قرآن: از جمله آیات دال بر عصمت امام عبارت‌اند از:
  1. آیه ابتلا: ﴿وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ﴾. خداوند متعال در پاسخ حضرت ابراهیم (ع) که در خواست کرد امامت در نسل و ذریه او قرار گیرد، فرمود: ﴿لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ﴾. از این عبارت استفاده می‌شود عهد امامت به هیچ ظالمی نمی‌رسد و کسی جز معصوم شایسته امامت نیست.
  2. آیه اولی الامر: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُولِي الأَمْرِ مِنكُمْ﴾؛ روایات متعددی در منابع شیعه و اهل سنت وجود دارد که مراد از "اولی الامر" را ائمه معصومین (ع) معرفی می‌کنند. امر به اطاعت از پیامبر مطلق آمده است. در حالی که اگر در صدور امر یا نهی، خطایی در مورد آن حضرت امکان‌پذیر بود، ‌باید در آیه، امر به اطاعت آن حضرت مقید شده باشد. امر به اطاعت از اولی الامر نیز به طور مطلق ذکر شده است و امر مطلق به اطاعت از شخصی مساوی با عصمت اوست.
2. روایات دال بر عصمت امام: از جمله بارزترین روایات موارد ذیل‌اند:
  1. حدیث ثقلین: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي مَا إِنْ‏ تَمَسَّكْتُمْ‏ بِهِمَا لَنْ‏ تَضِلُّوا أَبَداً إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ». پیامبر (ص) خبر داده است که قرآن و اهل بیت (ع) تا روز قیامت از هم جدا نخواهند شد. این فرض در صورتی صحیح است که هر چه قرآن می‌گوید، همان را اهل بیت بگویند و تمام افعال و کردار آنها منطبق بر قرآن و کلام خدا باشد.
  2. حدیث سفینه: «قَالَ رَسُولُ اللهِ (ص): إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ كَمَثَلِ‏ سَفِينَةِ نُوحٍ‏ مَنْ‏ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ وَ مَنْ تَقَدَّمَهَا مَرَقَ وَ مَنْ لَزِمَهَا لَحِقَ». پیامبر (ص) به طور مطلق ملازمت اهل‌بیت را دستور داده‌اند و آن را به منزله کشتی نوح دانسته‌اند. در صورتی اهل بیت همانند سفینه نوح به طور مطلق وسیله نجات خواهند بود که از هر اشتباه و انحراف و خطای علمی و عملی مصون باشند.

ادامه

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''[[شهادت حضرت فاطمه]]'''{{س}} در سال یازدهم هجری روی داد. پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} آن حضرت مدت زمان اندکی زیستند که از سی تا دویست و [[چهل]] روز ذکر شده است. پدید آمدن بحث‌های [[جانشینی]] پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} باعث ایجاد دو گروه بین [[مسلمانان]] شد که در ارتباط مستقیم با زندگانی حضرت فاطمه {{س}} قرار داشت. فاطمه زهرا {{س}} از همان بدو پدید آمدن جریان [[سقیفه]] در [[دفاع]] از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به اقدامات مختلفی روی آورد و در این راه بر اثر حمله جریان مخالف به خانه ایشان و آتش زدن آن و سقط فرزند مجروح و بیمار شده و روز به روز حالشان وخیم‌تر می‌شد.
+'''[[عصمت امام]]''' یکی از اعتقادات [[شیعه]] دربارۀ [[پیامبران]] و [[امامان معصوم]] {{عم}} است که قائل‌اند ایشان از هرگونه [[گناه]]، [[خطا]]، [[اشتباه]] و [[نسیان]] مصونیت دارند، چرا که [[حجت‌های الهی]]، هادیان [[بشر]] و [[پیشوایان]] مردمند و [[هادی]] بودن [[امامان]] به معنای لزوم اقتدای به آنها در همه امور است، از این رو ائمۀ [[هدی]] {{ع}} باید مصون از هر خطا، اشتباه و گناهی باشند.
-پس از وخامت حال و یقین به فوت، حضرت در آخرین لحظات عمر  خطاب به [[حضرت علی]] {{ع}} عرضه داشت: پسر عمو! من خبر [[مرگ]] خویش را دریافت کرده‌ام و لحظه به لحظه به [[دیدار]] پدر بزرگوارم نزدیک‌تر می‌شوم، اکنون تو را به انجام خواسته‌هایی که در [[دل]] دارم سفارش می‌کنم (...): از [[دنیا]] که رفتم بدنم را از زیر [[لباس]] [[غسل]] بده؛ زیرا بدنم [[پاک]] و [[پاکیزه]] است، با باقیمانده کافوری که از پدرم [[رسول خدا]] {{صل}} به‌جای مانده مرا [[حنوط]] نما و خود بر پیکرم نماز بگزار و سپس [[خویشان]] و [[نزدیکان]] خاندانم به ترتیب بر جنازه‌ام نماز بگزارند، شبانه و نهانی بدنم را به خاک بسپار و محل قبرم را پوشیده دار، هیچ‌کس از کسانی‌ که در حقم ستم روا داشتند در تشییع جنازه‌ام حاضر نشوند، پسر عمو! به خوبی می‌دانم که تو پس از من نمی‌توانی بدون [[همسر]] بمانی... .
+اندیشمندان جهت [[اثبات عصمت امام]] به [[ادله]]‌ای [[تمسک]] کرده‌اند. این ادله را می‌توان به دو دسته [[عقلی]] و [[نقلی]] تقسیم کرد:
+# ادله عقلی:
+## برهان وجوب اطاعت از امام: اگر از [[امام]] [[خطا]] سربزند، [[مخالفت]] و [[انکار]] او [[واجب]] خواهد بود و این با [[دستور خداوند]] بر اطاعت از او مغایرت دارد: {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ}}.
+## [[برهان حفظ شریعت]]: امام که [[حافظ شریعت]] است حتما باید معصوم باشد و الا [[شریعت]] [[حفظ]] نمی‌شود.
+# [[ادله نقلی]]:
+## آیات کریمه قرآن: از جمله [[آیات دال بر عصمت امام]] عبارت‌اند از:
+### [[آیه ابتلا]]: {{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}. [[خداوند متعال]] در پاسخ [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} که در خواست کرد [[امامت]] در [[نسل]] و [[ذریه]] او قرار گیرد، فرمود: {{متن قرآن|لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}. از این عبارت استفاده می‌شود [[عهد امامت]] به هیچ ظالمی نمی‌رسد و کسی جز [[معصوم]] [[شایسته]] [[امامت]] نیست.
+### [[آیه اولی الامر]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُولِي الأَمْرِ مِنكُمْ}}؛ [[روایات]] متعددی در [[منابع شیعه]] و [[اهل سنت]] وجود دارد که مراد از "اولی الامر" را [[ائمه معصومین]] {{ع}} معرفی می‌کنند. امر به [[اطاعت از پیامبر]] مطلق آمده است. در حالی که اگر در صدور امر یا [[نهی]]، خطایی در مورد آن حضرت امکان‌پذیر بود، ‌باید در آیه، امر به [[اطاعت]] آن حضرت [[مقید]] شده باشد. امر به [[اطاعت از اولی الامر]] نیز به طور مطلق ذکر شده است و امر مطلق به اطاعت از شخصی مساوی با [[عصمت]] اوست.
+## روایات دال بر عصمت امام: از جمله بارزترین [[روایات]] موارد ذیل‌اند:
+### [[حدیث ثقلین]]: {{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}}: إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي مَا إِنْ‏ تَمَسَّكْتُمْ‏ بِهِمَا لَنْ‏ تَضِلُّوا أَبَداً إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}. [[پیامبر]] {{صل}} خبر داده است که قرآن و اهل بیت {{ع}} تا [[روز قیامت]] از هم جدا نخواهند شد. این فرض در صورتی صحیح است که هر چه قرآن می‌گوید، همان را اهل بیت بگویند و تمام [[افعال]] و [[کردار]] آنها منطبق بر قرآن و کلام خدا باشد.
+### [[حدیث سفینه]]: {{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللهِ {{صل}}: إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ كَمَثَلِ‏ سَفِينَةِ نُوحٍ‏ مَنْ‏ رَكِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ وَ مَنْ تَقَدَّمَهَا مَرَقَ وَ مَنْ لَزِمَهَا لَحِقَ}}. پیامبر {{صل}} به طور مطلق ملازمت [[اهل‌بیت]] را [[دستور]] داده‌اند و آن را به منزله [[کشتی نوح]] دانسته‌اند. در صورتی اهل بیت همانند سفینه نوح به طور مطلق وسیله نجات خواهند بود که از هر [[اشتباه]] و [[انحراف]] و خطای [[علمی]] و عملی مصون باشند.
-بعد از [[شهادت]] مردم، اشکباران گرد آمدند و روی زمین نشستند و در [[انتظار]] بیرون آمدن جنازه فاطمه بودند تا بر پیکر پاکش [[نماز]] بگزارند اما [[ابوذر]] از خانه بیرون آمد و [[اعلان]] داشت: مردم! به خانه‌هایتان بروید [[تشییع جنازه]] دخت رسول خدا {{صل}} امشب به تأخیر افتاده است. بدین ترتیب، مردم با این [[تصور]] که پیکر [[زهرای مرضیه]] {{س}} صبح فردا تشییع می‌شود، پراکنده شدند. ولی [[امام علی]] {{ع}} با کمک [[اسماء]] در همان شب پیکر نازنین [[زهرا]] را [[غسل]] داد و [[کفن]] نمود. آن‌گاه امام علی {{ع}} بر جنازه فاطمه‌اش [[نماز]] گزارد. با آرام شدن هیاهو و سر و صداها که دیدگان [[مردم]] به [[خواب]] رفت و پاسی از شب گذشت، [[امیر المؤمنین]] {{ع}} و عباس و [[فضل بن عباس]] به اتفاق یک تن دیگر، پیکر نحیف و تکیده زهرا را حمل و حسن و حسین، [[عقیل]]، [[سلمان]]، [[ابوذر]]، [[مقداد]]، [[بریده]] و [[عمّار]] آن را [[تشییع]] کردند.
+<div class="mainpage_box_more">[[عصمت امام|ادامه]]</div>
-[[ابوبصیر]] از امام صادق {{ع}} نقل کرده: سبب وفات حضرت همانا آن بود که [[قنفذ]] [[غلام]] [[عمر]] (در [[روایت]] تعبیر به «الرجل» شده است) به اشاره او با نوک تیز غلاف [[شمشیر]] به حضرت زد که محسنش را سقط نمود و پس از این واقعه به [[مرضی]] شدید و جانکاه دچار شد و به بستر [[بیماری]] افتاد و به فردی از آزاردهندگانش [[رخصت]] دیدار نداد. به تصریح روایت منقول از [[امام باقر]] {{ع}}، علت اصلی [[بیماری]] و [[رحلت]] [[فاطمه]] {{س}} ضربتی بود که به هنگام [[یورش]] مهاجمان بر پیکرش وارد شد و در اثر آن فرزندش [[محسن]] را سقط کرد.
-<div class="mainpage_box_more">[[شهادت حضرت فاطمه|ادامه]]</div>